Η λίστα ιστολογίων μου

21/12/16

Αυξήθηκαν τα Μερίδια Αγοράς των Εναλλακτικών τον Νοέμβριο!

Ο τίτλος μπορεί να εκπλήσει, δεδομένου ότι ο τύπος παρουσίασε τον Νοέμβριο ως μήνα κατά τον οποίο το μερίδιο αγοράς των εναλλακτικών παρόχων στην αγορά ηλεκτρισμού μειώθηκε. Η διαφορά οφείλεται στον τρόπο παρουσίασης των στοιχείων. Ο τύπος δίνει έμφαση στα στοιχεία του συγκεκριμένου μήνα. Το allazorevma.gr επιλέγει να παρουσιάζει τα σωρευτικά στοιχεία του έτους, συμπεριλαμβάνοντας και τον πιο πρόσφατο μήνα (year to date). 

Με βάση την δική μας μέθοδο, υπολογίζουμε συνεπώς ότι το μερίδιο αγοράς των εναλλακτικών (σε κιλοβατώρες) σωρευτικά μέχρι τώρα το 2016 ανέρχεται σε 10,40% - έναντι 10,15% στο τέλος Οκτωβρίου. Υπενθυμίζεται ότι το allazorevma.gr, υιοθετώντας τις απόψεις τη ΔΕΗ, δεν προσμετρά την Υψηλή Τάση στον υπολογισμό των μεριδίων αγοράς.

Υπάρχει όμως αξιόλογη πληροφορία στα μεγέθη του Νοεμβρίου. Φαίνεται ότι, κατά την διάρκεια του μήνα, οι εναλλακτικοί έχασαν πελάτες στην Μέση Τάση και κέρδισαν στην Χαμηλή. Επειδή όμως ένας πελάτης Μέσης ισοδυναμεί με τουλάχιστον 100 πελάτες χαμηλής, το ισοζύγιο του μήνα σε πωλήσεις κιλοβατωρών έγειρε προς το αρνητικό.

Ενα άλλο αξιοπερίεργο είναι ότι σωρευτικά μέσα στο 2016 οι εναλλακτικοί έχουν πωλήσει ενέργεια ίση ακριβώς με την ενέργεια που αγόρασαν στην πρόσφατη δημοπρασία ΝΟΜΕ: 4,100 γιγαβατώρες. Τι σύμπτωση!

27/11/16

Νέα Δομή Τιμολογίων στην Νέα Εποχή του Ηλεκτρισμού

Υπάρχει μια ασυμμετρία ανάμεσα στην δομή του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος και στην δομή των τιμολογίων μέσω των οποίων οι επιχειρήσεις του κλάδου ανακτούν το κόστος αυτό. Η ασυμμετρία αυτή συνίσταται στο ότι, ενώ το κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος είναι κατά 80% σταθερό, δηλαδή δεν εξαρτάται απο τις παραγόμενες κιλοβατώρες, η τιμολόγησή του γίνεται σε ποσοστό 90% με βάση τις παραγόμενες (και πωλούμενες) κιλοβατώρες (η ονομαζόμενη "ογκομετρική χρέωση"). Για να εξομαλυνθεί η ασυμμετρία αυτή, θα έπρεπε ο λογαριασμός μας του ηλεκτρικού να αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό (ίσως μέχρι και 80%) απο μια πάγια χρέωση (ή/και απο χρέωση που εξαρτάται όχι απο το πόσο ηλεκτρισμό καταναλώνουμε αλλά πότε).

Να σημειωθεί εξ αρχής ότι αυτό δεν είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς αλλά "παραδοσιακή πρακτική του κλάδου απο την γέννησή του. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους επελέγη η ογκομετρική χρέωση ιστορικά στον κλάδο, παρ' όλο που καταστρατηγεί την αρχή της κοστοστρέφειας των τιμολογίων. Το ενδιαφέρον όμως της υπόθεσης είναι ότι οι εξελίξεις στο τεχνολογικό περιβάλλον, τόσο την παραγωγή όσο και την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, είναι τέτοιες που θα καταστήσουν αναγκαία την δραστική αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης.

Θα επικεντρωθούμε στο παρόν σημείωμα σε μόνο μια εξέλιξη που έχει άμεση επίπτωση στην ελληνική αγορά. Αναφερόμαστε στην μείωση της ζήτησης για ηλεκτρισμό και, ακόμη πιο σημαντικό , την πρόσθετη μείωση του κύκλου εργασιών της ΔΕΗ λόγω του ανταγωνισμού (με την προτροπή των δανειστών).  Η υπάρχουσα ασυμμετρία μεταξύ της δομής του κόστους και των τιμολογίων για μια εταιρεία με μεγάλο σταθερό κόστος σημαίνει ότι κάθε ευρώ που χάνεται απο την μείωση των πωλήσεων μεταφράζεται σχεδόν ολόκληρο σε μείωση κερδών (Ας σημειωθεί ότι αυτή είναι και μια προφανής εξήγηση της υιοθέτησης ιστορικά απο τον κλάδο της ογκομέτρησης - σε συνθήκες αύξησης των πωλήσεων, όπως ήταν σύνηθες απο την αρχή τη ύπαρξης του κλάδου, ή αύξηση των πωλήσεων μεταφραζόταν κατευθείαν σε αύξηση κερδών σε σχέση σχεδόν ένα πρός ένα).

Ευτυχώς υπάρχει ένας γρήγορος και εύκολος τρόπος να διευκολυνθεί η ΔΕΗ να αντιμετωπίσει τις εξελίξεις αυτές με παρέμβαση τη Ρυθμιστικής Αρχής. Αυτός είναι να αλλάξει η δομή τιμολόγησης των Ρυθμιζόμενων Χρεώσεων που αφορούν τη χρήση Δικτύων (Μεταφοράς και Διανομής) ώστε να μεταβάλεται μόνο με το επίπεδο της συμφωνημένης ισχύος και όχι με την κατανάλωση της περιόδου. Δεδομένου ότι η χρέωση δικτύων αποτελεί περίπου το 35-40% του συνολικού κόστους του ρεύματος, με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται στο ποσοστό αυτό σταθερότητα των εσόδων της ΔΕΗ (δεν έχει το δίκτυο μεταβλητά κόστη; Εχει αλλά είναι μικρά σε ποσοστό -π.χ. απώλειες - που σήμερα διπλοχρεώνονται γιατί περιλαμβάνονται και στην τιμή της χονδρικής). Βεβαίως η ρύθμιση αυτή θα πρέπει να συνοδευτεί με ισχυρό κοστολογικό έλεγχο του σταθερού αυτού κόστους αλλά αυτό είναι κάτι που είμαστε σίγουροι ότι ήδη γίνεται με θρησκευτική ευλάβεια.

Το κόστος του Δικτύου είναι ένα απο τα μεγαλύτερα κομμάτια σταθερού κόστους του κλάδου. Το υπόλοιπο αφορά το κόστος επένδυσης σε παραγωγική δυνατότητα τέτοια ώστε να καλύπτονται οι αιχμές της ζήτησης. Περίπου το 10% της εγκατεστημένης ισχύος των εργοστασίων χρειάζεται να λειτουργεί για μόνο 100 ώρες (απο τις 8.760) του χρόνου. Τις υπόλοιπες το πληρώνουμε για να κάθεται! Πως θα αντιμετωπισθεί λοιπόν το σταθερό μέρος του κόστους της εγκατεστημένης ισχύος;

Ορισμένες επισημάνσεις: Αυτό πλέον δεν αφορά μόνο την ΔΕΗ αλλά τον κλάδο ολόκληρο. Δεύτερον, ο κλάδος το έχει αντιμετωπίσει με την χρήση "τριμερών" τιμολογίων για μεγάλους πελάτες. απο την πλευρά της ζήτησης (παράδειγμα η δομή των τιμολογίων Μέσης Τάσης της ΔΕΗ, τα οποία όμως χρειάζονται δραστική αναθεώρηση στις τιμές τους) και με διάφορες εφευρέσεις του τύπου αποδεικτικά διαθεσιμότητος , διακοπτόμενα τιμολόγια κλπ,  απο την πλευρά της παραγωγής. Τρίτον, η πρόοδος της τεχνολογίας (smart meters) θα επιτρέψει να αντιμετωπισθεί στο μέλλον με την χρήση μηχανισμών της αγοράς ακόμα και για τους μικρότερους πελάτες.

Το θέμα του σταθερού κόστους της εγκατεστημένης ισχύος είναι πολύπλοκο. Ας αρχίσουμε απο τα Δίκτυα με την απλή πρόταση παραπάνω. Στο μέλλον θα έχουμε ευκαιρία να ασχοληθούμε και με τα δυσκολότερα.



21/11/16

Ακόμα Μια Φορά: Ποια Είναι τα Μερίδια Αγοράς στον Ηλεκτρισμό;

Το allazorevma.gr,  η πρώτη ελληνική ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος αποφάσισε να εκδίδει πλέον κάθε μήνα τους δικούς του υπολογισμούς για τα μερίδια αγοράς στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Οι υπολογισμοί βασίζονται στα στοιχεία που δημοσιεύει ο ΛΑΓΗΕ κάθε μήνα. Ακολουθούμε όμως ορισμένες αρχές που διαφοροποιούν τους υπολογισμούς μας από αυτούς που συνήθως δημοσιεύονται με δημοσιογραφική μόνο επιμέλεια. Οι διαφοροποιήσεις αυτές είναι οι εξής:
  • Παρουσιάζουμε τα στοιχεία αφαιρώντας από την συνολική αγορά τις πωλήσεις στην Υψηλή Τάση. Συμφωνούμε δηλαδή με την ΔΕΗ ότι αυτή είναι η σωστή παρουσίαση δεδομένου ότι οι συνολικές πωλήσεις ενός από τους μεγάλους εναλλακτικούς προμηθευτές είναι μικρότερες από την κατανάλωση του μεγαλύτερου πελάτη Υψηλής Τάσης. Συνεπώς δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει ποτέ πελάτης του. Αυτό αφορά τον πρώτο σε μέγεθος καταναλωτή. Τον δεύτερο ακόμα και αν μπορούσε δεν θα τον ήθελε γιατί είναι μακράν ο χειρότερος μπαταξής της αγοράς ηλεκτρισμού.
  • Παρουσιάζουμε τα στοιχεία όχι του πιο πρόσφατου μήνα αλλά τα σωρευτικά όλων των μηνών μέσα στην χρονιά. Τα ετήσια σωρευτικά στοιχεία άλλωστε υποθέτουμε ότι θα αποτελέσουν και το κριτήριο με το οποίο οποιοσδήποτε τρίτος θα αξιολογήσει την εξέλιξη της αγοράς.
  • Τέλος, κάνουμε μια προσπάθεια να μεταφράσουμε τα στοιχεία αγοράς με βάση την κατανάλωση (μεγαβατώρες) σε στοιχεία με βάση τις πωλήσεις σε ευρώ. Υποθέτουμε ότι και αυτή είναι η πρακτική που πρέπει να ακολουθηθεί από ένα ανεξάρτητο κριτή. Είναι σημαντική γιατί οι τιμές και το έσοδο ανά πελάτη διαφέρουν σημαντικά μεταξύ κατηγοριών πελατών (οικιακοί, εμπορικοί, βιομηχανικοί).   

Στο τέλος Οκτωβρίου του 2016 λοιπόν, το μερίδιο αγοράς των εναλλακτικών προμηθευτών με βάση τις μεγαβατώρες, υπολογίζεται από το allazorevma.gr ότι ήταν σε ετήσια σωρευτική βάση περίπου 10% (10,15% για την ακρίβεια) . Το ποσοστό αυτό προέρχεται από ένα ποσοστό 23% για πελάτες Μέσης Τάσης και ποσοστό 5% για πελάτες Χαμηλής Τάσης (εμπορικούς και οικιακούς). Βαρύνοντας τα μερίδια αγοράς σε μεγαβατώρες με εκτιμώμενες μέσες τιμές πώλησης ανά κατηγορία πελατών υπολογίζουμε ότι το μερίδιο αγοράς σε ευρώ των εναλλακτικών προμηθευτών είναι πιο κοντά στο 9% του σωρευτικού κύκλου εργασιών του κλάδου μέχρι τώρα στο 2016 (πάντα χωρίς να υπολογίζονται οι πωλήσεις στην  Υψηλή Τάση). 

Θα επανέλθουμε με τα στοιχεία Νοεμβρίου περίπου στις 16 Δεκεμβρίου.


17/11/16

Η Πρόταση για Φόρο Άνθρακα στην Πολιτεία της Oυάσινγκτον (proposition I-732)

Όπως είναι γνωστό, οι Αμερικανοί στις 8 Νοεμβρίου ψήφιζαν και για ένα σωρό άλλα θέματα εκτός από τον Πρόεδρό τους. Πολλά σε πολιτειακό επίπεδο - μεταξύ αυτών και δημοψηφίσματα για συγκεκριμένα ερωτήματα. Στην πολιτεία της Ουάσιγκτον (Βορειοδυτικά) τέθηκε σε ψηφοφορία πρόταση για τον πρώτο φόρο άνθρακα στις ΗΠΑ που κωδικοποιήθηκε ως Proposition I-732. Ήταν μια πρωτοβουλία πολιτών η οποία και καταψηφίστηκε με περίπου 60% κατά και 40% υπέρ (για να υπάρχει μια καλύτερη εικόνα το 40% αντιστοιχεί σε περίπου 1 εκατομμύριο ψήφους).

Η πρόταση αυτή αξίζει της προσοχής μας γιατί ήταν σχεδιασμένη έτσι ώστε να καλύπτει τις πολιτικές προτιμήσεις των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων στις ΗΠΑ: των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών. Οι (τυπικοί) Δημοκρατικοί δίνουν προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο φόρος άνθρακα είναι ένα μέτρο προς την κατεύθυνση αυτή. Οι (τυπικοί) Ρεπουμπλικανοί αδιαφορούν για την κλιματική αλλαγή που την θεωρούν (λίγο πολύ) απάτη. Συγχρόνως είναι παντού και πάντα εναντίον κάθε είδους φόρου.  Η πρόταση λοιπόν για να τους ικανοποιήσει προέβλεπε ότι ο φόρος άνθρακα θα ήταν ουδέτερος στην επίπτωσή του. Θα συνοδευόταν από μειώσεις -δολάριο προς δολάριο - σε φόρους εισοδήματος προσώπων και επιχειρήσεων και έμμεσους φόρους. 

Ο φόρος υπολογίστηκε σε σχετικά υψηλό επίπεδο - ώστε να αντιστοιχεί σε ένα ποσό 25 δολαρίων τον τόνο (στην ευρωπαϊκή αγορά δικαιωμάτων εκπομπών κοστίζει σήμερα περίπου 5 ευρώ τον τόνο). Οι σχεδιαστές της πρότασης χρησιμοποίησαν ως βάση ανάλογο φόρο που έχει ήδη εισαχθεί και λειτουργεί με επιτυχία στην πολιτεία της Βρετανικής Κολομβίας του Καναδά ( που συνορεύει με την αμερικανική πολιτεία της Ουάσιγκτον).

Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι οι πιο "πράσινοι" από τους Δημοκρατικούς τοποθετήθηκαν αρνητικά στην πρόταση Ι-732, παρ' όλο που αποτελούσε έναν τρόπο να συμφωνήσουν οι δύο παρατάξεις σε ένα κοινό τόπο. Αντίθετα, πολλοί επώνυμοι Ρεπουμπλικανοί (όπως ο καθηγητής οικονομικών στο Harvard Gregory Mankiw - σύμβουλος του πρώην προέδρου Μπους) ήταν θερμοί υποστηρικτές.

Ένα δυνατό σημείο της αμερικανικής δημοκρατίας είναι η δυνατότητα δοκιμής και λάθους στην εφαρμογή εναλλακτικών πολιτικών στις πολιτείες (τα "εργαστήρια της δημοκρατίας"). Η ευελιξία αυτή λείπει από την Ευρώπη. Παράδειγμα η πρόταση Ι-732. Ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί κανείς ή όχι με την πρόταση καθεαυτή, το γεγονός είναι ότι οι πολίτες των ευρωπαϊκών κρατών μελών της ΕΕ (και μεταξύ αυτών οι Έλληνες) δεν έχουν την δυνατότητα να εκφράσουν άμεσα την δική τους άποψη στο φλέγον αυτό θέμα.

Οι γενικότητες περί Δημοκρατίας είναι εύηχες. Είμαστε όλοι δημοκράτες πλέον. Ο "διάβολος" όμως κρύβεται στις λεπτομέρειες εφαρμογής των δημοκρατικών διαδικασιών.


16/11/16

Χαράς Eυαγγέλια : To allazorevma.gr Aποφαίνεται: Η Αγορά Hλεκτρισμού "δουλεύει" Σωστά

Τα στοιχεία το αποδεικνύουν. Οι τιμές για τους καταναλωτές στην λιανική μειώνονται με ρυθμό ανάλογο με αυτόν της χονδρικής. Αυτό είναι σημάδι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των προμηθευτών είναι έντονος και προς όφελος των καταναλωτών. Στα γραφήματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η εξέλιξη της οριακής τιμής του συστήματος (από τον ΛΑΓΗΕ) σε σχέση με τις τιμές του φθηνότερου κάθε φορά προμηθευτή (μέσος όρος μηνός από τα στοιχεία του allazorevma.gr). Στο πρώτο γράφημα φαίνεται η εξέλιξη των τιμών στο προηγούμενο δωδεκάμηνο για οικιακούς καταναλωτές και στο δεύτερο οι τιμές για καταναλωτές Μέσης Τάσης και τιμολογίου Γ22.




Αυτό που είναι ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον είναι ότι ο ρυθμός πτώσης των τιμών λιανικής στους "μικρούς" πελάτες ήταν λίγο μεγαλύτερος από τον ρυθμό πτώσης της οριακής τιμής - με αποτέλεσμα τα περιθώρια των προμηθευτών να μικρύνουν. Ένδειξη εντεινόμενου ανταγωνισμού.

Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τις εκπτώσεις για καλοπληρωτές που έκανε μόδα πρώτη η ΔΕΗ. Να σημειωθεί ότι η επίδραση των δημοπρασιών τύπου ΝΟΜΕ που μείωσαν ακόμα περισσότερο την τιμή χονδρικής αναμένεται να γίνει εμφανής τους επόμενους μήνες.

Το allazorevma.gr θα είναι εδώ να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να ενημερώνει το καταναλωτικό κοινό αλλά και τους "Policy Makers"* της χώρας (δεδομένου ότι τα στοιχεία που παρουσιάζονται δείχνουν ότι έκαναν κάτι καλό-χωρίς ίσως να το καταλάβουν).

*Policy Makers: Σχεδιαστές (ενεργειακής) πολιτικής




14/11/16

Η Ελληνική Γαλαντομία στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας

Το ελληνικό κράτος ακολουθεί και εφαρμόζει συνήθως πολιτικές (και καλά κάνει) άλλων προηγμένων Ευρωπαϊκών κρατών. Άλλωστε οι περισσότερες από τις πολιτικές αυτές υιοθετούνται υποχρεωτικά γιατί η χώρα είναι μέλος της ΕΕ. Παρατηρούμε όμως ότι με μεγάλη συχνότητα γινόμαστε πολύ "χουβαρντάδες" στην εφαρμογή ή, αν το πούμε διαφορετικά, "πιο Γερμανοί από τους Γερμανούς". Μερικά παραδείγματα από τον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι Γερμανοί αποφάσισαν να αμείψουν την παραγωγή από Φωτοβολταϊκά με υψηλή τιμή καθορισμένη για 20 χρόνια - την περίφημη feed in tariff. Για εγκαταστάσεις σε στέγες την υπολόγισαν στα 450 ευρώ την μεγαβατώρα. Οι Έλληνες υπερθεμάτισαν : 550 ευρώ την μεγαβατώρα. Για εγκαταστάσεις που έχουν τουλάχιστον 20% καλύτερη απόδοση στην Ελλάδα λόγω περισσότερης ηλιοφάνειας. 

Οι Γερμανοί αποφάσισαν να αμείψουν τις μεγάλες τους βιομηχανίες για υπηρεσίες διακοπτόμενου φορτίου. Σε ένα σύστημα με αιχμή τα 83 γιγαβάτ ζήτησαν  από την βιομηχανία 3 γιγαβάτ. Στην Ελλάδα με αιχμή συστήματος τα 9 γιγαβάτ ζητάμε 1,2 γιγαβάτ - 3,5 φορές περισσότερα κατ' αναλογία.

Οι Εγγλέζοι αποφάσισαν να αμείψουν τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας για την παροχή μακροπρόθεσμης εφεδρείας. Έκαναν την σχετική δημοπρασία και η τιμή (για εφεδρεία κατά την διάρκεια του 2017) ήταν περίπου 26.000 ευρώ το μεγαβάτ τον χρόνο. Οι Ελληνικές αρχές αποφάσισαν (χωρίς δημοπρασία) ότι η διοικητικά ορισμένη τιμή (μέχρι να γίνουν κάποτε οι δημοπρασίες) θα είναι 40,000 ευρώ το μεγαβάτ τον χρόνο. Για ένα σύστημα που έχει περιθώριο εφεδρείας αυτή την στιγμή περίπου 50%.

Σύμπτωση που επαναλαμβάνεται τόσο συχνά δεν είναι ίσως πλέον σύμπτωση. Η γαλαντομία φαίνεται ότι είναι στο DNA  της κοινωνίας μας. Δεν είμαστε εμείς σαν τον Γερμανό τουρίστα που παραγγέλνει για μεσημεριανό μια χωριάτικη σαλάτα. Είμαστε χουβαρντάδες πως να το κάνουμε!


  

8/11/16

Να Αναλάβουν οι Προμηθευτές Ρεύματος το "Εξοικονομώ"!

Με τη ευκαιρία του επανασχεδιασμού του προγράμματος "εξοικονομώ κατ΄οίκον" επαναφέρουμε ελαφρά ανανεωμένη μια πρόταση που έγινε (πολύ διακριτικά είναι η αλήθεια) απο την Clarus ESCo πριν απο δύο χρόνια για την διαχείριση του προγράμματος. Η πρόταση αυτή δεν είναι καινοτομική. Είναι μια "παραλλαγή" ανάλογης αμερικανικής εμπειρίας, που στον τομέα των ενεργειακών παρεμβάσεων είναι εξαιρετικά βαθιά στον χρόνο (απο την δεκαετία του '70) και συνεπώς προσφέρει χρήσιμα μαθήματα επιτυχιών αλλά και αποτυχιών.  

Συγκεριμένα αναφερόμαστε στο PACE (Property Assessed Clean Energy). Το PACE  είναι μια θεσμική καινοτομία που μας έρχεται από την Καλιφόρνια. Ακόμα ειδικότερα από το Berkeley - που τυχαίνει να είναι μια από τις πιο "αριστερόφρονες" (με την αμερικανική ταξινόμηση) περιοχές των ΗΠΑ. Είναι μια διαδικασία με την οποία χρηματοδοτούνται ομαδοποιημένες επενδύσεις ιδιωτών σε ενεργειακές παρεμβάσεις στα σπίτια τους (περιλαμβάνονται φωτοβολταικά με net metering). Η ομαδοποίηση γίνεται από την τοπική αυτοδιοίκηση και η χρηματοδότηση από τις κεφαλαιαγορές με την έκδοση δημοτικών ομολόγων. Η αποπληρωμή γίνεται μέσω των φόρων περιουσίας που εισπράττουν οι δήμοι από τους ιδιοκτήτες (γι αυτό και το "Property Assessed").

Που είναι η καινοτομία? Στην ομαδοποίηση που επιτρέπει: α) να διευκολύνονται οι ιδιοκτήτες γιατί χρηματοδοτούνται με ελάχιστη προσπάθεια και κίνδυνο. β) να επιτυγχάνονται εξαιρετικοί όροι χρηματοδότησης από τις κεφαλαιαγορές δεδομένου ότι η είσπραξη των φόρων περιουσίας έχει καλό ιστορικό εισπραξιμότητας (ή τουλάχιστον γνωστό για κάθε δήμο).

Είναι η θεσμική αυτή καινοτομία εφαρμόσιμη στην Ελλάδα? Με πρώτη ματιά φαίνεται "Ονειρο Θερινής Νυκτός". Αυτό γιατί υπάρχουν αναφορές σε δύο θεσμούς που στην Ελλάδα έχουν προβλήματα:  "Δήμοι" και "Κεφαλαιαγορές". Από μια άλλη οπτική γωνιά όμως, ο θεσμός ταιριάζει σαν γάντι στην Ελλάδα αν θυμηθεί κανείς ότι έχουμε πλέον περήφανη παράδοση να εισπράττουμε φόρους περιουσίας μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού. Και μάλιστα με πολύ καλό ρυθμό εισπραξιμότητας. Δεν είναι κακόγουστο αστείο. Είναι ευκαιρία.

Οι προμηθευτές ηλεκτρισμού (ή φυσικού αερίου) μπορούν (προβλέπουμε εθελοντικά για λόγους διαφοροποίησης απο τον ανταγωνισμό αλλά και την μεγαλύτερη διακράτηση πελατών που θα δεσμεύονται για την διάρκεια αποπληρωμής της επένδυσης), να διευκολύνουν (όπως είναι υποχρεωμένες την οδηγία 27/2012 της ΕΕ και τον ελληνικό νόμο απο 1/1/2017) μέσω των λογαριασμών τους ("on bill" financing) την διαδικασία χρηματοδότησης των πολλών μικρών ενεργειακών παρεμβάσεων στα σπίτια των πελατών τους. Στην περίπτωση της Ελλάδας θα πρέπει να παίξουν τον ρόλο των δήμων για λόγους που δεν είναι ανάγκη να αναλύσουμε εδώ. 

Δεν κομίζουμε γλαύκα στην Αθήνα μέσω Berkeley. Κάτι παρόμοιο, σε μικρή έκταση, κάνει η ΕΠΑ Αττικής χρηματοδοτώντας μέσω των λογαριασμών φυσικού αερίου την μετατροπή του καυστήρα. Η διαχείριση του παρόμοιoυ πρόγραμματος στην Μεγάλη Βρετανία ("Green Deal") έγινε απο τους προμηθευτές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.

Η γενίκευση της προσπάθειας θα είχε θετικές επιπτώσεις αν συνδυαζόταν επίσης με την δυνατότητα οι ενεργειακές παρεμβάσεις να υλοποιούνται μέσω συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης. Αν δηλαδή στην διαδικασία συμμετείχαν Εταιρείες Ενεργειακών Υπηρεσιών που θα αναλάμβαναν μέρος του λειτουργικού κινδύνου της επένδυσης και θα ενεργούσαν ως επαληθευτές της ενεργειακής απόδοσης. Αυτό θα είναι μια καλή ευκαιρία για την ανάπτυξη των εταιρειών αυτών που είναι μόνιμος αλλά δύσκολα επιτεύξιμος στόχος των ευρωπαικών πολιτικών για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Συνοπτικά: Αντί το ΕΤΕΑΝ μέσω του "εξοικονομώ κατ'οίκον" να επιδοτεί δεκάδες χιλιάδες μικρο-επενδύσεις ενεργειακής αναβάθμισης, να χρηματοδοτεί με ευνοικούς όρους τους (πρόθυμους) προμηθευτές ενέργειας για την εφαρμογή ενός σχεδίου που να μοιάζει με το PACE. Οι "ευνοικοί" όροι θα μειώνουν το κόστος χρηματοδότησης για τον ιδιώτη αλλά θα καλύπτουν και ένα μέρος του πιστωτικού κινδύνου που αναλαμβάνουν οι Προμηθευτές. 

4/11/16

Το Στοίχημα του allazorevma.gr

Κάθε επιχειρηματική πρωτοβουλία είναι ένα στοίχημα. Αυτό ισχύει και για την πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα το allazorevma.gr. Ποιο είναι λοιπόν το στοίχημα του allazorevma.gr; Στην πραγματικότητα είναι δύο:

Το πρώτο είναι η υπόθεση ότι η εντιμότητα (ακεραιότητα, αξιοπρέπεια, αντικειμενικότητα - όπως οι αξίες αυτές προσλαμβάνονται από το ευρύ κοινό) έχει, εκτός από ηθική, και χρηματική αξία. Αξία μάλιστα που είναι αρκετή για να καλύψει το πλήρες κόστος της παραγωγής και διάθεσής της.

Το δεύτερο στοίχημα είναι η υπόθεση ότι σε μια αγορά με περισσότερους από 2 (3 το πολύ) "παίκτες", η προσυνεννόηση (Collusion) είναι πρακτικά αδύνατη (με την προϋπόθεση ότι η "συλλογικότητα" όπως αυτή εκφράζεται από το κράτος παραμένει ουδέτερη).

Παρατήρηση. Το αν θα κερδηθούν τα στοιχήματα είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα "κουλτούρας" παρά ορθολογικά ειλημμένων αποφάσεων. 

Πως πάμε - κερδάμε; "The jury is still out" λένε οι αγγλοσάξονες. Το δικαστήριο ακόμα συνεδριάζει  - και θα συνεδριάζει μέχρι να βγεί να τραγουδήσει η χοντρή κυρία. Θα ενημερώσουμε για την απόφαση. 

1/11/16

Ας Βοηθήσουμε τους Προμηθευτές Ρεύματος να Πάρουν την Σωστή Απόφαση

Διεξήχθη πρόσφατα η πρώτη από τις δημοπρασίες τύπου "ΝΟΜΕ" μέσω των οποίων η ΔΕΗ αναγκάστηκε να προπωλήσει (με ανταγωνιστική διαδικασία) στους υπόλοιπους προμηθευτές ενέργεια ίση με περίπου το 8% της ετήσιας κατανάλωσης στην χώρα. Το αποτέλεσμα είναι εν δυνάμει εξαιρετικά ευνοϊκό για τον Έλληνα καταναλωτή. Το "εν δυνάμει" γιατί για να υπάρξει ωφέλεια για τον καταναλωτή πρέπει να δράσει και αυτός. "Συν Αθηνά και χείρα κίνει" έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Εξηγούμε:

Οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ αγόρασαν στην δημοπρασία, σε τιμή περίπου 11% φθηνότερη από την μέση τιμή που αγόραζαν μέχρι τώρα μέσω της χονδρικής (42-37,5=4,5/42=11%), ενέργεια ίση περίπου με αυτή που είχαν πωλήσει το προηγούμενο δωδεκάμηνο στους ήδη πελάτες τους (περίπου 4 εκατομμύρια μεγαβατώρες).  Η χαμηλή τιμή αυτή μάλιστα είναι σταθερή για το επόμενο δωδεκάμηνο. Με μια μόνο προϋπόθεση- να χρησιμοποιήσουν την ενέργεια μεταπουλώντας την. Γιατί αν τους "μείνει" θα ζημιωθούν αφού θα την έχουν ήδη πληρώσει.

Έχουμε λοιπόν Προμηθευτές που διαθέτουν σε χαμηλή και σταθερή τιμή για ένα χρόνο αρκετή ενέργεια για να καλύψουν τους ήδη πελάτες τους ή να κερδίσουν νέους. Στην πρώτη περίπτωση θα έχουν αυξημένα κέρδη. Στην δεύτερη θα μεγαλώσουν ταχύτατα το μερίδιο αγοράς τους προσφέροντας ανταγωνιστικές τιμές. Αναμένουμε όλοι ότι ο "εν δυνάμει" ανταγωνισμός θα τους οδηγήσει στην δεύτερη λύση. 

Οι καταναλωτές θα τους βοηθήσουν πολύ να επιλέξουν αυτή την κοινωνικά ωφέλιμη λύση αν: α) αυτοί που έχουν ήδη αλλάξει προμηθευτή ενοχλήσουν τον Προμηθευτή τους για μια καλύτερη συμφωνία. β) αυτοί που δεν έχουν αλλάξει τεθούν σε εγρήγορση γιατί θα υπάρξουν σύντομα εξαιρετικά καλές προσφορές στην αγορά. 

Υπάρχει μάλιστα ενα αξιόπιστο, ανεξάρτητο και φιλικό εργαλείο που μπορεί να τους βοηθήσει: το allazorevma.gr. Συν Αθηνά και χείρα (ή "ποντίκι" τέλος πάντων) κίνει λοιπόν.  

22/10/16

Η Ελλάδα Πρωτοπορεί (και) στην Πράσινη Ενέργεια - Δίνει Μάθημα στους Γερμανούς

Η ελληνική κυβέρνηση (ή για να είμαστε πιο ακριβείς η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) αποφάσισε να μην αυξήσει το τέλος για τις ανανεώσιμες πηγές που πληρώνουν οι καταναλωτές ηλεκτρισμού. Στην Γερμανία αντίθετα, οι καταναλωτές έχουν ήδη ειδοποιηθεί ότι το τέλος αυτό θα αυξηθεί το 2017 και θα ανέβει στα 6,88 ευρώ την μεγαβατώρα απο 6,50 που είναι σήμερα (στην Ελλάδα είναι ακόμα στα 3,5 ευρώ την μεγαβατώρα). Ενα σκληρό μάθημα ανθρωπιάς στους αδυσώπητους Γερμανούς απο τον Νότο της Ευρώπης.

Οι Γερμανοί πολιτικοί είναι βεβαίως ανάστατοι. Και όταν είναι ανάστατοι παραγγέλνουν συνήθως μελέτες σε ανεξάρτητα Ινστιτούτα (και εδώ δεύτεροι ας μας επιτραπεί να παρατηρήσουμε). Πιο συγκεκριμένα, τα ομοσπονδιακά κράτη της Βαυαρίας και της Βάδης Βιτεμβέργης (και εκεί ο Νότος!) ανέθεσαν στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Μονάχου (Ifo) να βρεί τρόπο να "παγώσει" (να τοποθετηθεί πάνω όριο - cap)  στο τέλος ανανεώσιμων πηγών στο επίπεδο των 6,5 ευρώ την μεγαβατώρα. 

Το Ifo λοιπόν βρήκε την λύση. Το τέλος "παγώνει" στο σημερινό επίπεδο. Το αποτέλεσμα είναι ότι απο σήμερα μέχρι το 2029 ο λογαριασμός ενίσχυσης των ΑΠΕ έχει αυξανόμενο έλλειμα που το 2029 θα φθάσει (μαζί με τους τόκους) το ποσό των 29,13 δισ ευρώ. Προτείνει λοιπόν την δημιουργία ενός ταμείου που θα δανειστεί για να χρηματοδοτήσει το έλλειμα μέχρι το 2029. Μετά το 2029 και μέχρι το 2038 το Ταμείο θα είναι σε θέση να αποπληρώσει το δάνειο (με το "παγωμένο" τέλος) γιατί ο λογαριασμός θα είναι πλέον πλεονασματικός!  

Η πρόβλεψη ότι ο λογαριασμός θα είναι πλεονασματικός βασίζεται σε λογικές υποθέσεις κυρίως σχετικά με την εξέλιξη της χονδρικής τιμής του ηλεκτρισμού (προβλέπεται να φθάσει σε σημερινές τιμές στα 60 ευρώ την μεγαβατώρα απο τα 31,8 που είναι σήμερα). Η ανάλυση ευαισθησίας έδειξε ότι οι προβλέψεις δεν επηρεάζονται σημαντικά απο την εξέλιξη της ζήτησης ηλεκτρισμού ή το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων. Προφανώς επηρεάζονται απο τις χονδρικές τιμές (όπως αυτές και αν καθορίζονται) της παραγωγής απο ΑΠΕ. 

Δεν μπορεί κανείς παρά να σχολιάσει ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε πρωτοπόροι στα συσσωρευμένα ελλείματα του λογαριαμού των ΑΠΕ. Πολύ πριν το σκεφτεί το Ifo - πόσο μάλλον να το υλοποιήσει η Γερμανική κυβέρνηση. Τόσο μεγάλα ελλείματα μάλιστα που ο μηδενισμός τους έγινε και μνημονιακή υποχρέωση. Η μελέτη του Ifo  συνεπώς είναι ένα καλό επιχείρημα στην περήφανη διαπραγμάτευση. Μπορούμε να τους θυμήσουμε ότι άλλα λένε στις χώρες τους και άλλα μας βάζουν εμάς να κάνουμε. Να απαιτήσουμε Ταμείο ΕΤΜΕΑΡ. Και κάποιον να μας δανείσει!

Ο σύνδεσμος στην σχετική ιστοσελίδα του Info:
(https://www.cesifo-group.de/ifoHome/research/Projects/Archive/Projects_EUR/2016/proj_EEG-Umlage.html

12/10/16

Εμπνευσμένο από τα Νόμπελ Οικονομικών (CPI-X και Yardstick Competition στα Δίκτυα)

Ανακοινώθηκαν χθές τα Νόμπελ Οικονομικών. Δόθηκαν σε δύο Αγγλο-Φιλανδο-Αμερικανούς (ή έμφαση βέβαια στο Αμερικανούς γιατί τα νόμπελ οικονομικών σε ποσοστό συντριπτικό πάνε σε Αμερικανούς). Το πεδίο απασχόλησής τους είναι η θεωρία των συμβάσεων. Το πρόβλημα είναι στην βάση του ένα από τα "ιερά δισκοπότηρα" της οικονομικής θεωρίας : το πρόβλημα του principal-agent. Αναθέτει ο principal (Κύριος;) μια δουλειά σε ένα  agent (Eργολάβο;) και προσπαθεί να σχεδιάσει μια συμφωνία με την οποία ο εργολάβος θα έχει ισχυρό κίνητρο να εργασθεί με βέλτιστο τρόπο για τα συμφέροντα του Κυρίου. Ποια είναι η δυσκολία; Οτι ο Κύριος δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει το πως δουλεύει ο εργολάβος (γιατί ίσως δεν έχει χρόνο, ίσως δεν ξέρει καλά την δουλειά, ίσως γιατί δεν μπορεί να ξεχωρίσει τον βαθμό υπαιτιότητας του εργολάβου για τυχόν χειρότερη ή καλύτερη απόδοση από την αναμενόμενη). 

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεδία εφαρμογής της θεωρίας και της έρευνας αυτής είναι ο ρυθμιστικός έλεγχος των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας - όπως η ΔΕΗ για παράδειγμα και ιδιαίτερα τα δίκτυα (ο ΔΕΔΔΗΕ στην Ελλάδα). Η οικονομική επιστήμη, παρά την κακή φήμη που έχει αποκτήσει πρόσφατα, έχει προσφέρει εξαιρετικά αποτελεσματική "θεσμική τεχνολογία" που έχει κάνει την διαφορά- ειδικά στον ηλεκτρισμό. Για να προστατεύσουμε τους αναγνώστες  από τυχόν απότομη αλλαγή στην πίεσή τους να αναφέρουμε πριν συνεχίσουμε ότι στην εφαρμογή της θεσμικής αυτής τεχνολογίας πρωτοπόρος υπήρξαν όχι οι ΗΠΑ όπως θα ανέμενε κανείς αλλά η Μ. Βρετανία την εποχή της πρωθυπουργίας της Λαίδης (ή καλύτερα Βαρώνης) Θάτσερ.

Δύο από τους θεσμούς που έχουν αντέξει στον χρόνο και αποδείχθηκαν πετυχημένοι είναι η περίφημη φόρμουλα CPI-X  με την οποία ρυθμίζεται η αμοιβή του δικτύου για την διανομή του ηλεκτρισμού και το yardstick competition  με το οποίο συγκρίνεται η αποτελεσματικότητα στην διαχείριση δικτύων που είναι τοπικά φυσικά μονοπώλια. 

Το CPI-X  σημαίνει ότι ξεκινώντας σε μια χρονική στιγμή, ο ρυθμιστής συμφωνεί ότι οι αυξήσεις στην αμοιβή του δικτύου για την επόμενη περίοδο (τρία έως πέντε χρόνια) θα είναι ίσες με τον δείκτη τιμών καταναλωτή μείον ένα ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας. Αυτό και μόνο. Τίποτ' άλλο. Το αποτέλεσμα της συμφωνίας αυτής είναι ότι οι εταιρείες δικτύου στην Μ Βρετανία μειώνοντας το κόστος τους (για τον καταναλωτή) δημιούργησαν ταυτόχρονα στην ρυθμιστική περίοδο ... υπερκέρδη για τους μετόχους τους, Σχετικό ίσως είναι ότι σχεδόν όλες (μοσχο)πουλήθηκαν σε (αμερικανούς) επενδυτές τους οποίους όταν οι εργατικοί του Μπλαίρ ήρθαν στην εξουσία  "ξάφρισαν" με ένα εφάπαξ φόρο (windfall tax).

Το yardstick competition (που είναι ανάλυση διαφορών - regression analysis των στοιχείων κόστους των δικτύων) χρησιμοποιήθηκε για να επιτρέψει την σύγκριση της αποτελεσματικότητας μεταξύ δικτύων που δεν είναι δυνατόν να γίνει μέσω της αγοράς. Η χρησιμότητα τους αφορούσε κυρίως το σημείο εκκίνησης των τιμών στην ρυθμιστική περίοδο και το επίπεδο τεχνικής και εμπορικής εξυπηρέτησης κατά την διάρκεια της ρυθμιστικής περιόδου. Είναι προφανές ότι το κόστος ενός αγροτικού δικτύου διαφέρει από αυτό μιας πυκνοδομημένης πόλης  αλλά και ότι τα επίπεδα εξυπηρέτησης μπορεί να είναι (και πρέπει να είναι) διαφορετικά.

Οι ιδέες και ιδιαίτερα αυτές που ενσωματώνονται σε θεσμούς είναι "δημόσιο" αγαθό. Είναι στην διάθεση των τρίτων χωρίς κόστος.  Στην Ελλάδα μας προσπαθήσαμε να αντιγράψουμε τον θεσμό του CPI-X  όταν κάποιος υπάλληλος της ΡΑΕ σχεδίασε το πρώτο κώδικα διαχείρισης δικτύου διανομής στις αρχές του 21ου αιώνα (δεν είναι γνωστό αν προηγουμένως ρώτησε κάποιον). Καταλαβαίνουμε ότι σύντομα θα έχουμε κώδικα (αφού πέρασαν 20 χρόνια που παιδευόμαστε να τον εφαρμόσουμε), αλλά η σχετική πρόβλεψη δεν υπάρχει πλέον στο τελικό σχέδιο. Όσο για το yardstick competition; Για να έχει νόημα θα πρέπει να "σπάσουμε" τον ΔΕΔΔΗΕ σε 5 έως 7 κομμάτια. Προσοχή - τον ΔΕΔΔΗΕ όχι την ΔΕΗ. Ο νοών νοείτω.





25/9/16

Διαγωνισμός Μελέτης με Τίτλο "Εισαγωγές ρεύματος: Καλό ή Κακό;"

Είναι γνωστό ότι η χώρα εισάγει ένα ποσοστό περίπου 20% του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνει (Καθαρές εισαγωγές = εισαγωγές μείον εξαγωγές). Στην πραγματικότητα το ποσοστό αυτό υποτιμά το μέγεθος της εξάρτησης απο το εξωτερικό γιατί δεν λαμβάνει υπόψιν τα ελληνικά εργοστάσια παραγωγής που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο για καύσιμο. Το ποσοστό στην παραγωγή των εργοστασίων αυτών έχει αυξηθεί πρόσφατα και έχει φθάσει (στο 8μηνο του 2016-στοιχεία ΛΑΓΗΕ) το 28% περίπου. Το 50% περίπου της αξίας του ρεύματος που παράγεται απο φυσικό αέριο αφορά το καύσιμο (το φυσικό αέριο που βεβαίως εισάγεται σε ποσοστό 100%). Συνεπώς στο 20% των εισαγωγών θα πρέπει να προστεθεί και ένα 14% - με αποτέλεσμα η συνολική αξία των εισαγωγών να "τρέχει" με 34% της χονδρικής τιμής του ρεύματος.

Το περίεργο όμως είναι ότι, την στιγμή που εισάγουμε τόσο ρεύμα, ο βαθμός απασχάλησης των εργοστασίων μας και ειδικά του φυσικού αερίου είναι συνολικά γύρω στο 30%. Τα εργοστάσια αυτά (τα περισσότερα απο τα οποία είναι σχετικά σύγχρονα και ανήκουν τόσο στην ΔΕΗ όσο και σε ιδιώτες παραγωγούς) για να είναι αποδοτικά πρέπει (και είναι σχεδιασμένα για) να παράγουν με βαθμό απασχόλησης πάνω από 70%. Τι συμβαίνει λοιπόν; Γιατί δεν παράγουν για να υποκαταστήσουν τις εισαγωγές; Η μήπως η παρούσα κατάσταση είναι η βέλτιστη; Το επόμενο δε ερώτημα είναι απόλυτα φυσικό: Αν η παρούσα κατάσταση δεν είναι η βέλτιστη ποιά είναι η προτιμητέα πολιτική (με την γενική έννοια) για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα;

Η Clarus ESCo έχει την εντύπωση ότι το ερώτημα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Γι' αυτό προτείνει την διενέργεια δημόσιου διαγωνισμού για την εκπόνηση μελετών (essays) που θα προσπαθούν να απαντήσουν σ' αυτό. Καλεί λοιπόν δημόσιους οργανισμούς αλλά και ιδιωτικούς (εκδοτικούς ή εκπαιδευτικούς) αλλά και τους "παίκτες" της αγοράς καθώς και - γιατί όχι- το ευρύ κοινό σε μια ιδιότυπη  "διαβούλευση" η οποία θα έχει και κάποιο συμβολικό μεν αλλά απτό τρόπο να επιβραβεύσει την αριστεία Μάλιστα προτείνουμε να υπάρχουν δύο νικητές - τα καλύτερα essays  που θα υποστηρίζουν την κάθε μιά από δύο αντιτιθέμενες απόψεις (αν βέβαια υπάρχουν). Η Clarus δεσμεύεται να συνεισφέρει 200 ευρώ σε κάθε νικητή. Το διαδίκτυο διευκολύνει την διαδικασία. Εμπρός - ας αρχίσει η κουβέντα!

29/8/16

Δημοπρασίες και στο Ρεύμα: Ωδινεν Όρος και Έτεκε Μύν;

Μέσα στον Σεπτέμβριο θα γίνουν δημοπρασίες στις οποίες η ΔΕΗ για πρώτη φορά θα πωλήσει (αναγκαστικά) ηλεκτρική ενέργεια απ' ευθείας στους υπόλοιπους παρόχους. Ερώτηση: Τι διαφορά έχει αυτή η διαδικασία από αυτή που υπάρχει ήδη; Επόμενη φυσιολογική ερώτηση: Πως και πόσο η τροποποιημένη αυτή διαδικασία θα επηρεάσει τους συμμετέχοντες αλλά κυρίως του τελικούς καταναλωτές; Απάντηση: Μικρή και λίγο. Εξηγούμε:

Η πρώτη διαφορά: Σήμερα η ΔΕΗ πουλά την παραγωγή της σε διαφορετικές τιμές ανά ώρα. Η τιμή πώλησης μεταβάλλεται από ώρα σε ώρα και προφανώς από μέρα σε μέρα και από μήνα σε μήνα. Είναι συνήθως χαμηλή το βράδυ και υψηλή την ημέρα. Η χαμηλές τιμές αντανακλούν κυρίως το (χαμηλό) κόστος των λιγνιτικών της σταθμών που μόνο αυτή έχει. Ενώ το κόστος τους είναι χαμηλό, οι μονάδες αυτές τις ώρες της ημέρας (αιχμής) πληρώνονται με την υψηλή τιμή που επιτυγχάνεται στην διάρκειά τους και είναι μεγαλύτερη από το κόστος τους (καθορίζεται από τις ακριβότερες μονάδες φυσικού αερίου). Στην νέα διαδικασία οι μονάδες του λιγνίτη θα εισπράττουν για το χρονικό διάστημα των σχετικών συμβάσεων πάντα το κόστος τους και όχι την τιμή της αιχμής. 

Αυτή είναι η πρώτη διαφορά. Η δεύτερη και πιο σημαντική ίσως είναι, ότι ενώ σήμερα η ενέργεια πωλείται ανά ώρα, στην νέα διαδικασία θα προπωλείται (σε σταθερή τιμή) για πολλούς μήνες ίσως και χρόνο.  Να σημειωθεί ότι νέα διαδικασία θα αφορά μικρό μόνο μέρος (8%) της παραγωγής της ΔΕΗ. Το υπόλοιπο θα εξακολουθήσει να πωλείται στην ημερήσια αγορά. Το ποσοστό αυτό όμως είναι επαρκές για να καλύψει μεγάλο μέρος των αναγκών των εναλλακτικών παρόχων που έχουν συνολικό μερίδιο αγοράς μικρότερο από 10% προς το παρόν.

Πως θα επηρεάσει αυτό το κόστος αγοράς στην χονδρική αγορά ρεύματος; Λιγότερο κατά την γνώμη μας από ότι θα περίμενε κανείς αν υπολόγιζε ότι η ΔΕΗ χάνει προς όφελος των εναλλακτικών μέρος της "υπεραξίας" των λιγνιτικών της. Είναι αξιοσημείωτο ότι τους τελευταίους μήνες η ημερήσια αγορά παρουσιάζει ελάχιστη διακύμανση (σε σχέση με το ιστορικό της) που σημαίνει ότι οι "παίκτες" έχουν ήδη προσαρμοσθεί σε μια μακροχρόνια μέση τιμή γύρω στα 40 ευρώ (Οι σχεδιαστές δημοπρασιών κατανοούν ότι οι παίκτες προσαρμόζονται όχι μόνο κατά την διάρκεια της δημοπρασίας αλλά και πριν από αυτή. Μόλις μάθουν - ή μαντέψουν - τους κανόνες της. Το παιχνίδι αρχίζει κατά την διάρκεια του σχεδιασμού των κανόνων).

Αυτό που θα μειωθεί δεν είναι κατ΄ανάγκη το κόστος αλλά ο κίνδυνος από τις μεταβολές της τιμής. Ο κίνδυνος αυτός βέβαια έχει και αυτός ένα κόστος και η νέα διαδικασία τον μηδενίζει. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα θα είναι η δυνατότητα των εναλλακτικών παρόχων να προσφέρουν πακέτα ενέργειας σε σταθερές τιμές στους καλύτερους πελάτες τους και να καταργήσουν (επιτέλους) την χρέωση με βάση την οριακή τιμή συστήματος στους μικρούς καταναλωτές. Εάν η υπόθεση αυτή είναι σωστή, οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι η νέα διαδικασία διευκολύνει περισσότερο τους μικρότερους μη καθετοποιημένους προμηθευτές, δεδομένου ότι οι μεγάλοι τρείς (Ηρων, Protergia, Elpedison) μπορούσαν (θεωρητικά τουλάχιστον) να καλύψουν μέρος του  κινδύνου μεταβολής των τιμών της χονδρικής με την δική τους παραγωγή.

Συμπέρασμα: Μείωση των τιμών σημαντική δεν θα πρέπει να περιμένουμε. Το πιθανότερο είναι να δούμε κατάργηση της ρήτρας οριακής τιμής και ίσως ανανεωμένες και καλύτερες προσφορές σε επιλεγμένους πελάτες Μέση Τάσης. Μεγαλύτερη και μάλιστα αρνητική επίπτωση στις τιμές θα έχουν διοικητικές αποφάσεις που έχουν ληφθεί (ή πρόκειται να ληφθούν) τους επόμενους μήνες : H χρέωση για ΑΔΔΙ (ή για μονάδες μεταβαλλόμενης ισχύος - βλέπε φυσικού αερίου) και η χρέωση για την κάλυψη του ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού των ΑΠΕ. Υπάρχει και μια εμπορική (ας την πούμε) απόφαση που εκκρεμεί και αναμένεται με περιέργεια από την αγορά: Πόσο ακόμα θα αντέξει η ΔΕΗ να επιστρέφει το 15% του λογαριασμού στους καλοπληρωτές της;  




25/8/16

Τα "Φέσια" στην ΔΕΗ - και η Ρίζα του Κακού

Βομβαρδιζόμαστε τελευταία με τρομακτικά νούμερα σχετικά με τα "φέσια" στην ΔΕΗ. Γράφουν οι εφημερίδες και αχός σηκώνεται στο διαδίκτυο για 3 δισεκατομμύρια ευρώ - ο μισός ετήσιος κύκλος εργασιών της επιχείρισης! Κατανοεί κανείς ότι οι δημοσιογράφοι - πόσο μάλλον οι ερασιτέχνες του διαδικτύου - δεν είναι λογιστές. Θα έπρεπε όμως να κάνουν μια έρευνα ρωτώντας αυτούς που ξέρουν. Κατά τεκμήριο οι ειδήμονες είναι οι υπεύθυνοι της ΔΕΗ. Φαίνεται όμως ότι και αυτοί δεν έχουν τα σωστά κίνητρα για να διαφωτίσουν τους κοινούς θνητούς.

Να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε αφού πρώτα δηλώσουμε ότι α) είμαστε ερασιτέχνες στην λογιστική και β) έχουμε πρόσβαση μόνο σε δημόσια διαθέσιμα στοιχεία. Τα 3 αυτά δισεκατομμύρια (εφόσον αληθεύουν) δεν είναι κατ΄ανάγκη όλα "χασούρα". Είναι απλώς ληξιπρόθεσμα. Εχει περάσει δηλαδή η ημερομηνία εξόφλησής τους έστω και κατά μια ημέρα. Αν ταξινομήσουμε αυτά τα 3 δισεκατομμύρια σε "κουτάκια" του ενός μηνός καθυστέρησης το καθένα, ένα μεγάλο ποσοστό - ίσως και το 30%, θα βρεθεί στον πρώτο μήνα καθυστέρησης. Απο αυτά ένα μεγάλο ποσοστό θα πληρωθεί. Βεβαίως ένα ποσοστό θα βρεθεί στο πιο καθυστερημένο "κουτάκι" που είναι ας πούμε τα καθυστερημένα πέραν του έτους. Αυτά είναι και τα λιγότερο πιθανό να πληρωθούν. 

Εχουμε κάποια ιδέα για το πόσα είναι αυτά τα τελευταία; Δηλαδή τα λιγότερο πιθανό να πληρωθούν; Εχουμε - γιατί κάθε χρόνο η Διοίκηση της ΔΕΗ σε συνεργασία με του ορκωτούς ελεγκτές της επιχείρισης αποφασίζουν το ποσό των ανείσπρακτων για την χρονιά για να το χρεώσουν στα αποτελέσματα ως πρόβλεψη.  Το ποσό αυτό για το 2015 ήταν περίπου 350 εκατομμύρια - περίπου το 15% των ληξιπρόθεσμων που στο σύνολό τους ήταν περίπου 2,5 δισεκατομμύρια την 31/12/2015. Απο τα 5,7 δισεκατομμύρια του κύκλου εργασιών της ΔΕΗ το 2015 συνεπώς, μόνο το 6% θεωρήθηκε απο την Διοίκησή της ότι δεν θα εισπραχθεί ποτέ.

Είναι πρόβλημα για την ΔΕΗ αυτό; Μικρότερο απο ότι φαίνεται - γιατί η ΔΕΗ είναι σχεδόν μονοπωλητής - δεν έχει συνεπώς πρόβλημα να περάσει με μια ισόποση αύξηση της τιμής το κόστος των ανείσπρακτων στους πελάτες της. Επίσης έχει μεγάλη ισχύ απέναντι στους πελάτες της - η απειλή διακοπής του ρεύματος είναι δοκιμασμένο όπλο. Έτσι λύνει (το έλυνε σε "κανονικούς" καιρούς και θα μπορούσε να το λύσει και τώρα) το πρόβλημα κερδοφορίας. 

Μα θα πεί κάποιος δεν υπάρχει πρόβλημα ρευστότητος; Υπάρχει, αλλά η ΔΕΗ είναι η ελληνική επιχείριση που κατά τεκμήριο έχει την καλύτερη ρευστότητα για πολλούς λόγους. Πρώτον ένα πολύ μεγάλο μέρος του κόστους της κάθε χρόνο αποτελείται απο αποσβέσεις παγίων - δεν ξοδεύει ρευστό. Δεύτερον γιατί η μονοπωλιακή της θέση στην αγορά της δίνει και σχεδόν μονοψωνιακή ισχύ στις προμήθειές της - έχει τεράστια ισχύ απέναντι στους προμηθευτές της. Τρίτον (συγκυριακό αλλά υπαρκτό) σε εποχές πτώσης τη ζήτησης μπορεί να περιορίσει πολύ τις επενδύσεις της. Τέταρτο (συγκυριακό επίσης) η πτώση της τιμής του φυσικού αερίου έχει περιορίσει σημαντικά τις ανάγκες σε ρευστό.

Ποιός ο λόγος συνεπώς για τον πόνο και τον σπαραγμό; Ενας ισχυρός μονοπωλητής (έστω ολιγοπωλητής) λειτουργώντας με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια - ακόμα και υπο αυστηρό ρυθμιστικό έλεγχο - θα αύξανε τις τιμές του, θα διέκοπτε την παροχή στους κακοπληρωτές (οι απειλές θα αρκούσαν) θα "στρίμωγνε" λιγάκι τους προμηθευτές του και θα ετεροχρόνιζε τις επενδύσεις του. Η Ρίζα του Κακού είναι ότι η ΔΕΗ δεν μπορεί να κάνει τίποτα από αυτά (στην πράξη κάνει τα αντίθετα) γιατί εξακολουθεί να είναι (όπως πάντα ήταν) το δουλικό του Κράτους. Υπο κανονικές συνθήκες αυτό λειτουργούσε. Στις παρούσες συνθήκες κρίσεως το Κράτος  απειλεί να την στραγγαλίσει (απο αγάπη-ισχυρίζεται). Δεν έχουν άδικο ορισμένοι όταν παρουσιάζουν τον στραγγαλισμό της ΔΕΗ ως καταστροφή (αν και είναι σκληρό καρύδι). Αρκεί να κατανοούν την Ρίζα του Κακού.


6/8/16

Στον Ηλεκτρισμό "Κάντο Όπως οι Βρετανοί" ή Τουλάχιστον Περίπου

Δημοσιεύθηκε στις 24 Ιουνίου η τελική έκθεση της Βρετανικής Αρχής Ανταγωνισμού και Αγορών (Competition and Markets Authority) σχετικά με την έρευνά της στην αγορά ενέργειας (Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου). Η περίληψη της έκθεσης, που έχει έκταση μόλις 80 σελίδων, είναι ένα κείμενο που αξίζει να διαβαστεί γιατί α) αφορά την πιο ώριμη αγορά της Ευρωπαικής Ενωσης - ίσως και του κόσμου, β) είναι απο την λογική της σημείο αναφοράς των αποτυχιών της αγοράς που προσπαθεί να αντιμετωπίσει παρά των επιτυχιών. Απο τα λάθη του μαθαίνει κανείς (την ίδια συνήθεια έχει για παράδειγμα και το ΔΝΤ - όταν κάνει εκθέσεις δεν τις κάνει για να δρέψει δάφνες για τις επιτυχίες αλλά για να κατανοήσει τα λάθη). Οι Βρετανοί μας δίνουν την ευκαιρία  να μάθουμε απο τα δικά τους. 

Ακολουθεί μια σύνοψη ορισμένων ευρημάτων και των προτάσεων της Αρχής για την αντιμετώπιση των προβλημάτων (remedies). Περιοριζόμαστε σε θέματα που έχουν έμμεσα σχέση με την δική μας αγορά (Για παράδειγμα δεν υπάρχει αναφορά στην χονδρική αγορά γιατί η βρετανική δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερα προβλήματα - τουλάχιστον τέτοια που να έχουν σχέση με τη ελληνική).

Ο ανταγωνισμός λοιπόν δεν λειτουργεί καλά στην Μεγάλη Βρετανία λέει η Αρχή. Δίνει μάλιστα και έναν αριθμό. Η έλλειψη ανταγωνισμού έχει αποτέλεσμα απώλεια ποσού ισοδύναμου με περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για τους καταναλωτές (εξαιρούνται οι μεγάλοι βιομηχανικοί). Σε μια αγορά με μέγεθος της τάξεως των 50 δισεκατομμυρίων αυτό είναι σημαντικό - 4% περίπου (το 4% της ελληνικής αγοράς ενέργειας θα ήταν - για να έχουμε κάποια αίσθηση των σχετικών μεγεθών - περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ).

Ποιά είναι η κύρια αιτία της αναποτελεσματικότητας αυτής; Το γεγονός ότι περισσότεροι απο το ένα τρίτο των καταναλωτών δεν έχουν ενδιαφερθεί ακόμα να αλλάξουν προμηθευτή και παραμένουν στα παλιά ακριβά τους συμβόλαια. Δεν έχουν ενδιαφερθεί καν να διαπραγματευθούν με τον τρέχοντα προμηθευτή τους. Το χειρότερο: Οσο χαμηλότερο εισόδημα και όσο χαμηλότερο επίπεδο μόρφωσης τόσο μεγαλύτερη η αδράνεια.

Το δυσάρεστο αυτό εύρημα αναφέρεται σε μια αγορά που έχει απελευθερωθεί εδώ και δεκαετίες και εμφανίζει:
  • Μεγάλο αριθμό προμηθευτών (34). Απο τους οποίους οι "Εξη Μεγάλοι-Big Six" (καθετοποιημένοι) έχουν το 87% της αγοράς αλλά μειωμένο από το 97% τρία χρόνια πρίν. Το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς είναι περίπου 23% ( British Gas). Απο τους υπόλοιπους ξεχωρίζουν 3 "μεσαίοι" (mid-tier). Μόνο ένας απο αυτούς (Utilities Warehouse), με μερίδιο περίπου 2%, πουλά σε πακέτο (Bundle) σταθερή και κινητή τηλεφωνία μαζί με ηλεκτρισμό και αέριο (Στην ελληνική αγορά ο "Ενας Μεγάλος" έχει το 90% της αγοράς και 7 υπόλοιποι το 10%. Απο μια άλλη - πιο "βρετανική" οπτική γωνία - οι "Τέσσερεις Μεγάλοι/Καθετοποιημένοι" έχουν το 98% της αγοράς και οι υπόλοιποι τέσσερεις μόλις το 2%. Α! και να μη ξεχάσουμε,  όλοι θα εφαρμόσουν την καινοτομική στρατηγική να πωλούν πακέτα ρεύματος και τηλεφώνου).
  • Τον μεγαλύτερο ρυθμό αλλαγών προμηθευτή στην ΕΕ - περίπου 12% (θα τους μετράμε μετά το Βrexit;). Στην Μ. Βρετανία 3 απο τα 28 εκατομμύρια καταναλωτών στο ρεύμα αλλάζουν κάθε χρόνο προμηθευτή. Ο ρυθμός αυτός έχει μειωθεί πρόσφατα. Παλιότερα ήταν στα επίπεδα του 16%. (Το 12% στην ελληνική αγορά θα ισοδυναμούσε με περίπου 850,000 καταναλωτές τον χρόνο. Δεν γνωρίζουμε τον ρυθμό στην Ελλάδα μετά τον Δεκέμβριο του 2014 γιατί ούτε ο ΔΕΔΔΗΕ ούτε η ΡΑΕ έχει δημοσιοποιήσει τον αριθμό μετρητών ανα προμηθευτή. Η ΡΑΕ, που παρουσιάζει τους αριθμούς αυτούς στα Πεπραγμένα της  δεν τα έχει ακόμα εκδόσει για το 2015 σήμερα που γράφονται οι γραμμές αυτές).
  • Τον μεγαλύτερο αριθμό και δραστηριότητα ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών στη  Ευρώπη. Πρόσφατες μελέτες της Ipsos Mori δείχνουν ότι περισσότεροι απο το 60% των καταναλωτών ενημερώνονται για τις τιμές απο Price Comparison Sites και περίπου 30% αλλάζουν προμηθευτή  μέσω των ιστοσελίδων αυτών. 
Ποιά είναι η ανάλυση της Αρχής Ανταγωνισμού της Μεγάλης Βρετανίας; Οι "Μεγάλοι Εξη" επωφελούνται απο την αδράνεια των πιστών πελατών τους, τους χρεώνουν με τιμές (standard variable tariffs) υψηλότερες απο αυτές που θα δικαιολογείτο σε μια πλήρως ανταγωνιστική αγορά και χρησιμοποιούν τα ¨υπερκέρδη" απο τους πελάτες αυτούς για να χρηματοδοτήσουν τις προσφορές τους στους λίγους που αποφασίζουν να φύγουν. Αυτό δημιουργεί ένα σημαντικό εμπόδιο στην είσοδο των νέων ανταγωνιστών που δεν διαθέτουν παλιούς πελάτες για "άρμεγμα".  

Υπάρχουν όμως και χειρότερα. Ενα απο τα πιο διασκεδαστικά σημεία της έκθεσης είναι αυτό που ο συντάκτης αναφέρει στιχομυθία με στελέχη των Big Six  στην οποία του εξομολογούνται ότι δεν θα έδιναν τόσο μεγάλες προσφορές στους "ανήσυχους" πελάτες τους αν δεν ήταν σίγουροι ότι την ώρα της ανανέωσης θα το ξεχνούσαν (είναι συνήθως auto roll-over contracts) και θα επανέρχονταν στα παλιό καλό και ακριβό standard variable tariff (έχουν τον τρόπο τους αυτοί οι βρετανοί μη μου πείτε!).

Το ακόμα πιο ενδιαφέρον εύρημα της Αρχής Ανταγωνισμού όμως είναι ότι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανταγωνισμού στην Βρετανία τα τελευταία 5 χρόνια ήταν... ο ίδιος ο Ρυθμιστής (OFGEM). Το 2011, στην τελευταία επισκόπηση του κλάδου (Retail Market Review) που διενήργησε ο OFGEM επέβαλε κανόνες που εμπόδιζαν τον ανταγωνισμό. Μεταξύ άλλων περιόρισε τον αριθμό των τιμολογίων που μπορούσαν να παρουσιάζουν οι πάροχοι (σε τέσσερα!), απαγόρευσε τις εκπτώσεις σε ρευστό και επίσης απαγόρευσε τα ¨'πολύπλοκα" τιμολόγια. Ολα αυτά για καλό σκοπό - να μην "μπερδεύονται" οι καταναλωτές. Επίσης απαγόρευσε τις επιστροφές των ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών και την δυνατότητά τους να λειτουργούν ως διαμεσολαβητές για λογαριασμό πελατών. Η έκθεση της Αρχής Ανταγωνισμού είναι καταπέλτης κατά του OFGEM. H απάντηση του OFGEM; Η παρακολούθηση του ανταγωνισμού δεν είναι μέσα στις αρμοδιότητές μας (συμβαίνουν και "εις Εσπερίαν"). Για του λόγου το αληθές το σχετικό εδάφιο παρατίθεται ως σημείωση στο τέλος του παρόντος.

Ποιές είναι λοιπόν οι προτάσεις της Αρχής Ανταγωνισμού για να περιορισθούν οι στρεβλώσεις της αγοράς; Παρατίθενται συνοπτικά ορισμένες απο αυτές που αξιολογούνται ως σημαντικότερες (δεν περιλαμβάνονται οι προτάσεις για την χονδρική αγορά) Για κάθε μια απο αυτές παρατίθεται σχόλιο σχετικά με την ελληνική αγορά για να δούμε αν μπορούμε ή πρέπει να το "κάνουμε όπως οι Βρετανοί".

  • Κατάργηση πολλών απο τις απαγορεύσεις του Retail Market Review του 2011 του Ofgem. Ειδικότερα κατάργηση όλων των περιορισμών στην λειτουργία των ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών. Κατάργηση των auto roll over συμβολαίων (σιωπηρής ανανέωσης). Ενίσχυση της διαφάνειας των τιμών. Στην Ελλαδα η ΡΑΕ δηλώνει μη αρμοδιότητα σχετικά με σελίδες σύγκρισης τιμών (η δική της μάλλον αποτρέπει αυτούς που θέλουν να αλλάξουν). Αυτό είναι καλό γιατί δεν είχε την ευκαιρία να κάνει τα λάθη του Ofgem. Ελπίζει κανείς ότι θα τα αποφύγει.
  • Ας σημειωθεί ότι μια μέθοδος προώθησης των πωλήσεων απο τους Big Six , η επίσκεψη πωλητών "πόρτα-πόρτα" που εφαρμόστηκε μέχρι το 2011 έχει σταματήσει με πρωτοβουλία των ίδιων των προμηθευτών γιατί δημιούργησε πολλές ανωμαλίες. Η Αρχή δεν φέρει αντίρρηση στην απόφαση αυτή. Δεν είναι άσχημο οι έλληνες προμηθευτές να το έχουν υπόψη τους.
  • Δημιουργία βάσης δεδομένων αδρανών καταναλωτών των Big Six απο τον Ofgem και διάθεσή τους στους εναλλακτικούς προμηθευτές και στις ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών. Προσοχή - όχι τον αριθμό τους, αλλά στοιχεία επαρκή για να επικοινωνήσουν μαζί τους οι υπόλοιποι προμηθευτές και οι ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών. Εκτιμούμε ότι η πρόταση αυτή θα προκαλούσε αποπληξίες στην χώρα μας. Ελπίζει κανείς ότι θα αποφευχθούν με την λογική "τι να κάμωμεν - έτσι το κάνουν εις την δύσην εις την οποίαν ανήκομεν"
  • Διαχωρισμός οικονομικών καταστάσεων παραγωγής - προμήθειας για τους καθετοποιημένους (Big Six). Η Αρχή εκτιμά ότι οι πληροφορίες που παρέχουν μέσω των οικονομικών τους καταστάσεων οι Big Six δεν επαρκούν για την παρακολούθηση της αγοράς και την διατύπωση πολιτικών σχετικά με τον ανταγωνισμό. Δεν είναι άκαιρο να γίνει αυτό και στην Ελλάδα, γιατί θα είναι εμφανής στο άμεσο μέλλον η ασυμμετρία μεταξύ καθετοποιημένων και όχι. Δυστυχώς, ένας απο τους καθετοποιημένους αποφάσισε το αντίθετο: Την συγχώνευση των πρώην ανεξάρτητων οντοτήτων παραγωγής-προμήθειας. Δεν είναι καλό προηγούμενο. Η άποψή μας είναι ότι η πρόταση των βρετανών για την δική τους αγορά πρέπει να αντιγραφεί (και εφαρμοστεί) κατά λέξη.
  • Νομοθετική πρωτοβουλία για να ενισχυθεί η ανεξαρτησία του Ofgem  και να διατυπωθεί καλύτερα η αρμοδιότητά του για τον ανταγωνισμό. Το μόνο σχόλιο που μπορεί να γίνει εδώ είναι ότι πρώτα πρέπει να πιάσουμε πάτο.
  • Καλύτερη επικοινωνία (απο τον Ofgem) στο κοινό των αποφάσεων πολιτικής που επηρεάζουν το κόστος της ενέργειας ώστε να διευκολύνεται ο δημόσιος διάλογος. Η Αρχή προφανώς ανησυχεί γιατί βλέπει ότι ή αύξηση στο κόστος της ενέργειας τα τελευταία χρόνια οφείλεται σε πολιτικές αποφάσεις (για παράδειγμα υποστήριξη των ΑΠΕ) πράγμα που δεν έχει γίνει κατανοητό απο το ευρύ κοινό - δηλαδή το γεγονός ότι η αύξηση αυτή αντιστρέφει και εξουδετερώνει την ευτυχή συγκυρία ότι ζούμε σε εποχή φθηνής ενέργειας. Ουδέν σχόλιο για την ελληνική πραγματικότητα.
  • Αλλαγή το γρηγορότερο δυνατό της περιόδου εκκαθάρισης των μετρήσεων (στην μία ώρα) ώστε όσο δυνατόν περισσότεροι καταναλωτές μέσω έξυπνων μετρητών να έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν δυναμικά τιμολόγια. Στην Ελλάδα αργούμε πολύ στο θέμα αυτό - να το ξαναδούμε σε 4-5 χρόνια.
Η έκθεση της Αρχής Ανταγωνισμού και Αγορών  είναι διαθέσιμη δωρέαν στο διαδίκτυο. Μπορεί εύκολα κανείς να δεί πολλές περισσότερες λεπτομέρειες που δεν περιλαμβάνονται στο παρόν σημείωμα αλλά και να αξιολογήσει την ακρίβεια της ανάλυσης. Αξίζει τον κόπο, γιατί "τίποτα δεν είναι καινούργιο κάτω απο τον ήλιο". Ειδικά στην τεχνολογία των θεσμών είμαστε στην ευχάριστη θέση να μαθαίνουμε απο τις αποτυχίες των πρωτοπόρων. Ας το αξιοποιήσουμε.


Σημείωση: Απόσπασμα απο το "Energy Markets Investigation, Competition and Markets Authority, 26 June 2016" :
 .........."302. We regard it as a significant cause for concern that Ofgem considers that these duties impose a constraint in practice on its ability to pursue competition-based policies (for example, through placing a priority on approaches that do not promote competition) particularly since we consider that Ofgem has taken some decisions that have not had the effect of promoting effective competition, including: the decision not to approve the introduction of locational charging for transmission losses; the decision to prohibit regional price discrimination; and the decision to introduce the simpler choices component of the RMR reforms".........


4/8/16

Φόροι στον Ηλεκτρισμό: Ακόμα μια Φορά - Που Είναι ο Ρυθμιστής - Οέο;

Πρέπει να αυξήσουμε ένα φόρο στον ηλεκτρισμό (που είναι βέβαια μνημονιακή υποχρέωση).  Φόρο που επιβάλλεται για καλό σκοπό - να σωθεί η ανθρωπότητα (και όχι μόνο η Ελλάδα) από την καταστροφή που θα επιφέρει το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Έχουμε δύο τρόπους να το κάνουμε: α) αυξάνουμε το ρυθμιζόμενο σκέλος του τιμολογίου - αυτό που όλοι οι προμηθευτές περνούν ολόκληρο στους καταναλωτές. β) αυξάνουμε το ανταγωνιστικό σκέλος του τιμολογίου. Επιβάλουμε δηλαδή τον φόρο όχι τους τελικούς καταναλωτές αλλά στους προμηθευτές ελπίζοντας ότι μέρος της αύξησης θα απορροφηθεί από τα κέρδη τους.

Αν επιλέξουμε το 2), η επίπτωση του φόρου εξαρτάται (λέει η οικονομική θεωρία αλλά και η κοινή λογική) από το επίπεδο ανταγωνισμού στην αγορά. Ένας μονοπωλητής η ισχυρός ολιγοπωλητής (που λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια) έχει την δύναμη να περάσει όλη την αύξηση στους τελικούς καταναλωτές και αυτό προβλέπει η θεωρία και η κοινή λογική. Συνεπώς η επιλογή 2) είναι ισοδύναμη με την 1).

Αν ο ισχυρός της αγοράς δεν ακολουθεί ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια αλλά υπόκειται στον έλεγχο του κράτους ενδέχεται να αποδεχθεί μείωση των κερδών του. Στην περίπτωση αυτή υπονομεύει τον ανταγωνισμό γιατί αναγκάζει τους υπόλοιπους προμηθευτές να μειώσουν  και τα δικά τους περιθώρια οδηγώντας τους στην ασφυξία. Στην περίπτωση αυτή, οι καταναλωτές βραχυπρόθεσμα ωφελούνται αλλά μακροπρόθεσμα βλάπτονται γιατί ενισχύεται η ολιγοπωλιακή δομή του κλάδου - που θα καθορίζει το επίπεδο των τιμών μακροπρόθεσμα. (Οι τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα είναι ένα ανησυχητικό παράδειγμα).

Αυτή η διαφορά ανάμεσα στις βραχυπρόθεσμες οικονομικές πολιτικές και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους (που είναι χαρακτηριστικό πολλών πολιτικών αποφάσεων για προφανείς λόγους) έχει όνομα στην οικονομική επιστήμη - "the time inconsistency problem" - "το πρόβλημα της χρονικής ασυνέπειας" (;;).  'Ενας θεσμός που χρησιμοποιούν οι σύγχρονες κοινωνίες για να λύσουν το πρόβλημα αυτό είναι οι Ρυθμιστικές Αρχές. Για αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις επανέρχεται αυθόρμητα στο νου η κραυγή: Που είναι ο Ρυθμιστής - Οέο; 






31/7/16

Οταν οι Κοινωνίες Αποκτούν την "Κυριότητα" των Πολιτικών

Οι δανειστές μας παραπονιούνται ότι το πολιτικό μας σύστημα και γενικότερα η ελληνική κοινωνία δεν κατάφερε απο την αρχή της κρίσεως να αποκτήσει την "κυριότητα" (ownership) του "προγράμματος" ή των "Μνημονίων" - δηλαδή των πολιτικών που (οι ίδιοι αποφάσισαν ότι) απαιτούνται για να βγούμε απο την κρίση (με την εξαίρεση ολιγάριθμων πολιτικών ανδρών που -όντας εξαίρεση- επιβεβαιώνουν τον κανόνα).

Πως μπορεί κανείς με ένα παράδειγμα να περιγράψει την ιδανική αυτή κατάσταση όπου μια κοινωνία αποκτά πλήρη ιδιοκτησία μιας συγκεκριμένης "δυσάρεστης για τον λαό " πολιτικής; Προτείνουμε την "Energiewende", την ενεργειακή πολιτική στην Γερμανία. Η νομοθεσία αυτή με δρακόντειο τρόπο χαράσει τον δρόμο για το "πρασίνισμα" με κάθε κόστος του ενεργειακού κλάδου στην Ομοσπονδιακή Γερμανία. Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες, αρκεί να μελετήσει κανείς τις δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες για τα οικιακά τιμολόγια τους ρεύματος στην Γερμανία για να ξαφνιαστεί με το γεγονός ότι το "Energiewende" υποστηρίζεται με ποσοστά της τάξεως του 80% από τους  Γερμανούς καταναλωτές. Ορισμένα εντυπωσιακά στοιχεία:
  • Οι Γερμανοί οικιακοί καταναλωτές πληρώνουν περίπου 28,69 λεπτά την κιλοβατώρα - την δεύτερη (μετά την Δανία) υψηλότερη τιμή στην Ευρώπη. Περιλαμβάνεται και ο ΦΠΑ - στην Ελλάδα το αντίστοιχο νούμερο είναι περίπου 15 λεπτά την κιλοβατώρα. Στις ΗΠΑ η μέση τιμή της οικιακής κιλοβατώρας δεν ξεπερνά τα 12 λεπτά - του δολαρίου).
  • Απο τα 28,69 λεπτά, περισσότερα (6,345) πηγαίνουν για να αποζημιωθούν οι παραγωγοί απο ανανεώσιμες πηγές απο ότι οι συμβατικοί (6,110 - ποσό που περιλαμβάνει και το περιθώριο των προμηθευτών). Σημειωτέον ότι το 70% της ενέργειας εξακολουθεί να παράγεται απο συμβατικές πηγές.
  • Χαρακτηριστικό επίσης ότι οι χρεώσεις δικτύου είναι μεγαλύτερες τόσο από το κόστος των συμβατικών όσο και των ανανεώσιμων πηγών στα 7 περίπου λεπτά την κιλοβατώρα. Το δίκτυο είναι εξαιρετικής ποιότητος αλλά πολύ πιθανό στο τεράστιο αυτό κόστος (που είναι τριπλάσιο απο το αντίστοιχο ελληνικό στην επίπτωσή του στο οικιακό τιμολόγιο) περιλαμβάνονται ενισχύσεις δικτύου που ισοδυναμούν με πρόσθετες "κρυφές" επιδοτήσεις των ΑΠΕ.
  • Υπάρχει (πέραν των χρεώσεων για τις ανανεώσιμες) ένα ποσό των 4,57 λεπτών που χρεώνεται για διάφορους καλούς σκοπούς όπως: επιδότηση συμπαραγωγής, επιδότηση χρέωσης δικτύου μεγάλων καταναλωτών (ναί καλά καταλάβατε οι οικιακοί καταναλωτές επιδοτούν την χρέωση δικτύου των βιομηχανιών), χρέωση για την απόκτηση δικαιωμάτων διέλευσης των δικτύων, χρέωση ακόμη και των ποινικών ρητρών που το δίκτυο μεταφοράς πληρώνει αν δεν συνδέσει στις τακτές προθεσμίες τις ανεμογεννήτριες.
  • Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, υπάρχει ειδικός φόρος επι του ηλεκτρισμού (αδιευκρίνιστο γιατί) αλλά και Φόρος Προστιθέμενης Αξίας ύψους 19%! (ισοδυναμεί με 4,58 λεπτά την κιλοβατώρα)
Αυτή λοιπόν η ενεργειακή πολιτική, η οποία στην ουσία διπλασιάζει το κόστος του ρεύματος για τον Γερμανό καταναλωτή (επιδοτώντας συγχρόνως αδιάντροπα τις βιομηχανίες) είναι αποδεκτή απο την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών (περισσότερο απο 80%- για να είμαστε ειλικρινείς παίζει ίσως ρόλο και το ότι η δαπάνη για ρεύμα παραμένει σταθερή ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος). Εντυπωσιακό ναί, αλλά είναι για καλό ή για κακό; Ορισμένες σκέψεις σχετικά.
  • Είναι καλό ότι μια κοινωνία δρά συλλογικά με ανορθολογικό τρόπο; Είναι γνωστό (βλ μελέτες McKinsey)- υπάρχουν φωνές και στην Γερμανία που το υποστηρίζουν - ότι, ακόμα και αν δεχθούμε το καταστροφικό σενάριο της κλιματικής αλλαγής, η επιδότηση των ΑΠΕ είναι με μεγάλη διαφορά (απο πλευράς κόστους) ο χειρότερος τρόπος να το αποφύγουμε. Δυστυχώς ο θαυμασμός για την ικανότητα των Γερμανών για αποτελεσματική συλλογική δράση έχει αποδειχθεί ότι είναι δίκοπο μαχαίρι (ιδιαίτερα ενοχλητικό παράδειγμα το ποδόσφαιρο).
  • Είναι καλό το ότι στην χώρα μας ακολουθούμε στην ουσία την ίδια πολιτική (λόγω της ένταξης της χώρας στην ΕΕ) χωρίς να έχει γίνει κατανοητή στο ελληνικό λαό; Δεν γνωρίζουμε να υπάρχει δημοσκόπηση στην Ελλάδα που να απαντά στο ερώτημα αν οι πολίτες α) κατανοούν το κόστος της πολιτικής και β) το αποδέχονται.
Τα πράγματα βέβαια αλλάζουν. Οι πολιτικοί στην Γερμανία σήμερα κάνουν μεγάλη προσπάθεια να "γυρίσουν" την "Energiewende" προς μια πιο ορθολογική κατεύθυνση. Πολύ δύσκολο, γιατί παλεύουν εναντίον μιας ισχυρότατης συμμαχίας μεταξύ Ιδεολόγων και Λαθρεμπόρων ("Baptists and Bootleggers"). Εδω στην Ελλάδα δεν έχουμε αρχίσει ακόμα ούτε την κουβέντα. Ερχεται όμως αύξηση στο ΕΤΜΕΑΡ* απο Σεπτέμβριο - για να δούμε.... μήπως να κάνουμε ένα δημοψήφισμα;


*Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων(;)
  

20/7/16

Με την Έκπτωση στους Καλοπληρωτές, η ΔΕΗ ...Πυροβόλησε το Πόδι της

Οι εναλλακτικοί προμηθευτές αντέδρασαν στην κίνηση της ΔΕΗ να προσφέρει έκπτωση 15% στους καλοπληρωτές ανακοινώνοντας δικά τους ισοδύναμα σε ποσοστό έκπτωσης προγράμματα "συνέπειας".

Υπάρχει μια σημαντική για τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών διαφορά. Η έκπτωση της ΔΕΗ αφορά ΟΛΟΥΣ τους υπάρχοντες πελάτες, ενώ η έκπτωση των εναλλακτικών αφορά μόνο τους ΝΕΟΥΣ πελάτες. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος της πολιτικής για την ΔΕΗ είναι (αναλογικά) πολλαπλάσιο από ότι για τους ανταγωνιστές της. Με δεδομένο μάλιστα ότι οι πολιτικές εξουδετερώνουν η μια την άλλη ως κίνητρα - αντικίνητρα αλλαγής προμηθευτή.

Η ΔΕΗ επέλεξε να προσφέρει έκπτωση σε όλους - "δίκαιους και "άδικους", με σκοπό να πείσει τους "άδικους" (κακοπληρωτές) να ρυθμίσουν. Ταυτόχρονα δημιουργούσε αντικίνητρο στους καλοπληρωτές να αλλάξουν Πάροχο. Με τις νέες προσφορές των εναλλακτικών το αντικίνητρο αυτό εκμηδενίζεται.

Ας προσεύχονται τουλάχιστον να συλλέξουν ρευστό από τους μπαταξήδες. Θα το πληρώσουν βέβαια ακριβά σε διαφυγόντα έσοδα. Γιατί δεν τους απειλούσαν καλύτερα με διακοπή ηλεκτροδότησης; (χρησιμοποιώντας για την βελτιστοποίηση της προσπάθειας το καινούργιο τους σύστημα διαχείρισης καταναλωτών;). Θα εισέπρατταν περισσότερα καθυστερούμενα με μηδαμινό κόστος. Ο Μακιαβέλι το έχει γράψει απευθυνόμενος στον Πρίγκηπα (παραφράζουμε): "Καλύτερα να σε φοβούνται παρά να σε αγαπούν. Γιατί σε αγαπούν όταν το θέλουν αυτοί αλλά σε φοβούνται όταν το θέλεις εσύ".


18/7/16

Η Αγορά Ηλεκτρισμού τον Ιούνιο -Στροφή στους Μικρούς Καταναλωτές;

Μελετήσαμε τα στοιχεία της αγοράς ηλεκτρισμού του ΛΑΓΗΕ για τον Ιούνιο. Η κατανάλωση ήταν ιδιαίτερα αυξημένη και είχαμε μια αξιοπρόσεκτη αύξηση επίσης στην αιχμή.  

Η μικρή έκπληξη ήταν τα μερίδια αγοράς σε κιλοβατώρες. Ενώ υπήρξε μια μικρή αύξηση των μεριδίων των εναλλακτικών συνολικά (από 9,21% σε 9,50%), παρατηρήθηκε μείωση στην Μέση Τάση (από 24,43% σε 24,21%) και αύξηση στην Χαμηλή Τάση (από 4,35% σε 4,67%).  

Από τους 7 εναλλακτικούς προμηθευτές οι 5 είχαν πτώση του μεριδίου τους στην Μέση Τάση ενώ δύο (και η ΔΕΗ) είχαν αύξηση. Οι διαφορές βέβαια είναι μικρές και ίσως αμελητέες. Υποδεικνύουν όμως ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα στοιχεία των επόμενων μηνών για ενδείξεις ότι ο ανταγωνισμός στην Μέση Τάση έχει κορεσθεί (πιθανότατα οι εναλλακτικοί έχουν αρχίσει να παίρνουν πελάτες άλλων εναλλακτικών) - ενώ έχει πλέον αρχίσει ο αγώνας για την πραγματική λιανική: τους οικιακούς και τους μικρούς επαγγελματίες.

Έχουμε άλλωστε προβλέψει ότι ο ρυθμός αύξησης των μεριδίων στην αγορά θα μειωθεί ακριβώς γιατί οι εναλλακτικοί εστιάζονται πλέον στους μικρότερους καταναλωτές - και χρειάζονται πολλοί τέτοιοι για να κάνουν την διαφορά.

Όσο για την επίδραση της πολιτικής εκπτώσεων της ΔΕΗ στους καλοπληρωτές, ο Ιούνιος δεν αποτελεί στοιχείο ικανό να οδηγήσει σε συμπεράσματα, Ο Ιούλιος θα έχει να μας πεί περισσότερα για το θέμα αυτό.

30/6/16

Η 'Εκπτωση 15% της ΔΕΗ - Το allazorevma.gr Ενημερώνει τους Καταναλωτές

Από χθές 29/6, τρεις ημέρες πριν την έναρξη εφαρμογής, η ΔΕΗ με ανάρτηση στην ιστοσελίδα της ενημέρωσε τους καταναλωτές για τις λεπτομέρειες της πολιτικής έκπτωσης στους καλοπληρωτές. Τι να περιμένουν οι καταναλωτές; 

Κατ' αρχήν θα πρέπει να περιμένουν τον πρώτο εκκαθαριστικό λογαριασμό που θα τους έρθει (με ημερομηνία έκδοσης 1η Ιουλίου και μετά). Εκκαθαριστικοί λογαριασμοί εκδίδονται για τους οικιακούς πελάτες κάθε τέσσερεις μήνες σε κυλιόμενη βάση. Συνεπώς ο επόμενος εκκαθαριστικός θα έρθει σε διάστημα που κυμαίνεται από λίγες ημέρες έως τέσσερεις μήνες - μέσος όρος δύο μήνες από την 1η Ιουλίου. Αυτόν τον εκκαθαριστικό πρέπει να τον πληρώσουν μέσα στο περιθώριο που δίνει η ΔΕΗ. Αν το κάνουν, το 15% του ανταγωνιστικού μέρους της ενέργειας που κατανάλωσαν (στον πληρωμένο εκκαθαριστικό αυτό λογαριασμό) θα τους πιστωθεί στον επόμενο λογαριασμό που θα πάρουν - έναντι ή εκκαθαριστικό.  Η διαδικασία επαναλαμβάνεται σε κάθε επόμενο εκκαθαριστικό λογαριασμό. Πληρώθηκε έγκαιρα; Εκπτωση 15% που θα πιστώνεται στον επόμενο.

Για πόσο χρόνο θα συνεχισθεί η πολιτική αυτή; Αυτό είναι ένα σημαντικό ερώτημα στο οποίο η Διοίκηση της ΔΕΗ απαντά: "επ΄αόριστο". Η ΔΕΗ όμως φαίνεται ότι έχει στόχο με την πολιτική αυτή να δώσει κίνητρα στους καθυστερημένους πελάτες της να ρυθμίσουν ώστε να αυξήσει τις χρηματικές εισροές της - θυσιάζοντας γι'αυτό τα κέρδη της αφού επιδοτεί και τους καλοπληρωτές με τεράστιο κόστος. Πόσο καιρό θα αντέξει; Δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί αλλά υπάρχουν ισχυρά αντικίνητρα στο να διατηρηθεί η πολιτική αυτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ειρωνεία είναι ότι όσο πιο γρήγορα επιτευχθεί η αναμενόμενη εισροή λόγω ρυθμίσεων τόσο πιο γρήγορα θα πρέπει να αρθεί το μέτρο για μην τινάξει τα κέρδη της επιχείρισης στον αέρα χωρίς λόγο. 

Δεν γνωρίζουμε τι θα πράξει η Διοίκηση της ΔΕΗ, είμαστε όμως υποχρεωμένοι να ενημερώσουμε τους καταναλωτές ότι κατά την εκτίμησή μας, η πολιτική αυτή δεν είναι διατηρήσιμη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση δεν θα είναι μόνιμη. Το allazorevma.gr για να βοηθήσει τους καταναλωτές να συγκρίνουν, έχει δημιουργήσει ένα "Ενδεικτικό" τιμολόγιο με την έκπτωση της ΔΕΗ, το οποίο υπολογίζει την ετήσια ωφέλεια για τον "ενδιάμεσο" καταναλωτή που θα πάρει τον πρώτο του εκκαθαριστικό σε δύο μήνες από την 1 Ιουλίου. Είναι λίγο αστείο, αλλά αν υποθέσει κανείς ότι η πολιτική καταργηθεί σε ένα χρόνο από τώρα (που δεν είναι απίθανο με βάση την πρόσφατη συμπεριφορά της ΔΕΗ) , οι μισοί καταναλωτές (αυτοί που θα πάρουν εκκαθαριστικό μέχρι 1/9/16) θα έχουν κατά 33% μεγαλύτερη ωφέλεια από τους υπόλοιπους μέσα σε ένα χρόνο. 

Υπάρχει βέβαια και ακόμα ένα ερώτημα που το allazorevma.gr  δεν μπορεί να απαντήσει. Τι θα γίνει εάν ένας καταναλωτής τύχει να είναι από αυτούς που η ΔΕΗ θα πουλήσει (όπως ανακοίνωσε η Διοίκηση) το φθινόπωρο σε άλλη επιχείριση; Θα πάρουν μαζί τους την έκπτωση; Θα συμφωνήσει ο νέος τους Πάροχος; Η θα τους αγοράσει με την σειρά του με έκπτωση;


28/6/16

Αλλάξτε Ρεύμα Πριν ... Σας Αλλάξουν

Με δυσκολίες εξελίσσεται η προσπάθεια του allazorevma.gr, της πρώτης ιστοσελίδας σύγκρισης τιμών στην Ελλάδα να πείσει τους καταναλωτές ρεύματος να αλλάξουν προμηθευτή.  Αυτό γιατί η διοίκηση της ΔΕΗ επιμένει στο σχέδιο της να τους .... διώξει ή ίδια. Θα τους "διώξει" πουλώντας τους σε ανταγωνιστές της!

Η σκληρόκαρδη αυτή κίνηση αποτελεί καινοτομία στις αγορές του ανεπτυγμένου κόσμου. Αυτό όμως λίγο ενδιαφέρει τους "υπό μετακίνηση" πελάτες οι οποίοι θα λάβουν ξαφνικά ειδοποίηση ότι "από σήμερα σας εκπροσωπεί ως καταναλωτή ρεύματος η Νέο Ρεύμα ΑΕ". Γιατί προφανώς η ΔΕΗ προχωρά στο μέτρο αυτό έχοντας στόχο την είσπραξη χρημάτων και όχι το συμφέρον των καταναλωτών της. Τι πρέπει να λοιπόν κάνουν οι απόκληροι αυτοί πελάτες;

Δεν γνωρίζουμε τις διαδικασίες που θα έχουν δικαίωμα να ακολουθήσουν για να εναντιωθούν στην υποχρεωτική αυτή αλλαγή προμηθευτή. Γνωρίζουμε όμως ότι θα έχουν μια ευκαιρία: Να αλλάξουν με δική τους πρωτοβουλία Προμηθευτή. Επειδή υπάρχει μια πιθανότητα περίπου ένας στους δέκα να βρεθεί υπό μετακίνηση, προτείνουμε σε όσους δεν αρέσει να "συμμορφώνονται στις υποδείξεις" να αλλάξουν προμηθευτή πριν προλάβει η ΔΕΗ να τους αλλάξει αυτή. Το allazorevma.gr λοιπόν συμβουλεύει: Αδράξτε την πρωτοβουλία - φύγετε πριν σας διώξουν. Φύγετε όποτε εσείς θέλετε και  όχι όποτε αυτοί θέλουν.

21/6/16

Φως, Περισσότερο Φώς - στα Μερίδια Αγοράς στην Λιανική Ηλεκτρισμού

Με αφορμή τα δημοσιεύματα σχετικά με τα μερίδια αγοράς στην Λιανική αγορά ηλεκτρισμού της ΔΕΗ και των εναλλακτικών προμηθευτών, είναι αναγκαίο να γίνουν ορισμένες διευκρινίσεις. Προτείνουμε μάλιστα στο μέλλον όσοι αναφέρουν τις σχετικές πληροφορίες να λαμβάνουν υπόψη τους τις διευκρινίσεις αυτές για να "φωτίζονται" καλύτερα τα δεδομένα.

Πρώτη διευκρίνηση. Αν και το μερίδιο αγοράς των εναλλακτικών είναι πράγματι 9,21% (σε κιλοβατώρες) για τον μήνα Μάιο του 2016 (όπως δημοσιεύτηκε), το μερίδιο αγοράς για την περίοδο των πρώτων 5 μηνών του χρόνου (δηλαδή από 1/1/2016 έως 31/5/2016) είναι μικρότερο - μόλις 7,2%. 

Δεύτερη διευκρίνηση: Από το 9,21% μεριδίου στην συνολική αγορά, το 6% περίπου προέρχεται από πωλήσεις στην Μέση Τάση και το 3% αφορά πελάτες Χαμηλής Τάσης. Να σημειωθεί ότι το σύνολο των Πελατών Μέσης Τάσης είναι περίπου 10,000 και το σύνολο των πελατών Χαμηλής Τάσης είναι περισσότεροι από  7.000.000. Αυτό έχει ενδιαφέροντα παρεπόμενα:

Οι εναλλακτικοί έχουν "κατακτήσει" περίπου το 25% της αγοράς στην Μέση Τάση. Το ανάλογο μερίδιο στην Χαμηλή Τάση είναι μόλις 4%. Μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος του 4% αφορά μικρότερα βιομηχανικά/επαγγελματικά τιμολόγια και όχι οικιακά. Το ποσοστό των οικιακών πελατών που έχουν αλλάξει Πάροχο μέχρι στιγμής δεν πρέπει να ξεπερνά το 1% (περίπου 70,000 από τα περίπου 5,500,000).

Συμπέρασμα:  Το μερίδιο αγοράς των εναλλακτικών σε ευρώ (και όχι σε κιλοβατώρες) στους πρώτους 5 μήνες του χρόνου είναι μικρότερο από το 7,2% γιατί οι τιμές πώλησης στους πελάτες Μέσης Τάσης είναι χαμηλότερες από ότι στους οικιακούς. Το συμπέρασμα αυτό οδηγεί και στην πρόβλεψη: Ο ρυθμός αύξησης του μεριδίου αγοράς των εναλλακτικών θα τείνει μειούμενος από ένα σημείο και μετά, γιατί θα πρέπει να προσελκύσουν μεγάλο αριθμό μικρών καταναλωτών για να τον πετύχουν (ένας σχετικά μικρός καταναλωτής μέσης τάσης ισοδυναμεί με 200 οικιακούς/μικρούς επαγγελματικούς σε κιλοβατώρες-περισσότερους σε ευρώ)


9/6/16

Πόσο Κοστίζει η Έκπτωση 15% στους Καλοπληρωτές στην ΔΕΗ;

Η Διοίκηση της ΔΕΗ δεν έδωσε εκτίμηση του κόστους της απόφασής της να επιβραβεύσει τους καλοπληρωτές πελάτες της - τουλάχιστον δεν την είδαμε στις αναφορές του τύπου. Επίσης η εκτίμηση απουσίαζε από τις αναφορές αναλυτών επενδυτικών οίκων. Το μόνο που τόλμησε να αναφέρει αριθμούς ήταν το παρόν ιστολόγιο, του οποίου η εκτίμηση ήταν στα 350 εκατομμύρια σε ετήσια βάση.

Επανερχόμαστε με μια νεώτερη εκτίμηση που φθάνει στο ποσό των 600 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο το οποίο δεν πρέπει να χρεωθεί ως μείωση εσόδων μόνο αλλά ως μείωση κέρδους, δεδομένου ότι η έκπτωση αφορά μείωση τιμών και όχι ποσοτήτων - άρα δεν μειώνει το μεταβλητό κόστος της Επιχείρισης (μια είναι η Επιχείριση).

Η εκτίμησή μας αυτή βασίζεται σε δημόσια διαθέσιμα στοιχεία όπως:  Το ότι η ΔΕΗ πουλά ετησίως περίπου 44,000,000 μεγαβατώρες τον χρόνο σε πελάτες Μέσης (23%) και Χαμηλής (77%) Τάσης  με μέση τιμή στο ανταγωνιστικό σκέλος 80 και 105 ευρώ την μεγαβατώρα αντίστοιχα σε μέσο όρο (περιλαμβάνονται πάγια, χρέωση ισχύος κλπ). Με βάση τα δεδομένα αυτά και αν επιπρόσθετα υποθέσουμε ότι το 90% των πελατών της ΔΕΗ (σε όγκο πωλήσεων) αρχίσει να πληρώνει στην ώρα του, το συνολικό κόστος της πολιτικής επιβράβευσης φθάνει τα 600 εκατομμύρια ευρώ περίπου τον χρόνο.

Αν οι παραπάνω υπολογισμοί είναι έστω και σε τάξη μεγέθους σωστοί (και παρακαλούμε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να τους αντικρούσει) τα λόγια είναι φτωχά για να περιγράψουν το μέγεθος της τόλμης της Διοίκησης της ΔΕΗ. Έχουμε ήδη συγκρίνει το ποσό με τον συνολικό κύκλο εργασιών των ανταγωνιστών της ΔΕΗ - τα 600 εκατομμύρια είναι ο συνολικός τους κύκλος εργασιών του 2015 επί δύο. Αυτό θα περιμέναμε να το παρατηρήσει ο Ρυθμιστής. Τα 600 εκατομμύρια όμως εξασφαλίζουν με μεγάλη πιθανότητα ζημιές για την ΔΕΗ το 2016 (ή όσο διαρκέσει η πολιτική). 

Υπάρχουν δύο στοιχεία στα οποία φαίνεται ότι βασίζεται η Διοίκηση για την ελαχιστοποίηση της επιβάρυνσης της ΔΕΗ. Πρώτον ότι το κόστος της παραγωγής θα μειωθεί ακόμα λόγω πτώσης της τιμής των καυσίμων. Αυτό συνέβη στο παρελθόν αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα συνεχιστεί στο μέλλον (και βέβαια η ΔΕΗ είναι εξ ορισμού ο μόνος παραγωγός που δεν θα ωφεληθεί από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ). Το δεύτερο ότι πολλοί νυν κακοπληρωτές θα ρυθμίσουν με αποτέλεσμα εισροή ρευστού στα ταμεία της επιχείρισης. Δεν είναι σίγουρο. Πολλοί κακοπληρωτές θα αγνοήσουν το κίνητρο, άλλοι θα ρυθμίσουν και ταυτόχρονα θα αλλάξουν Πάροχο και η μειοψηφία μόνο θα πληρώσει. 

Η επιλογή της Διοίκησης της ΔΕΗ ήταν είτε α) να κόψει το ρεύμα στους κακοπληρωτές (για τους οποίους ο ίδιος ο Διοικητής είπε ότι δεν έχουν καμία δικαιολογία να μην πληρώνουν) είτε β) να τους εξαγοράσει. Επέλεξε το δεύτερο (εξαγοράζοντας και τους καλοπληρωτές που δεν χρειάζονταν κίνητρο να πληρώνουν). Η απόφασή της δεν είναι σωστή κατά την γνώμη μας από οικονομική ή επιχειρηματική πλευρά. Είναι λογικό συνεπώς να υποθέσουμε ότι η Διοίκηση αποφάσισε λαμβάνοντας και άλλους παράγοντες υπόψη της. Ίσως ότι στον ηλεκτρισμό δεν χωρά "κερδοσκοπία". Αν είναι έτσι, προσφέρω την προσωπική μαρτυρία από ηλεκτρικά συστήματα που λειτουργούσαν χωρίς σκοπό το κέρδος στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Μην το εύχεστε ούτε στον εχθρό σας.

4/6/16

Η Εκπτωση της ΔΕΗ στους "Καλοπληρωτές": Cui Bono?

Το allazorevma.gr  υποστηρίζει την άποψη ότι η απόφαση της ΔΕΗ να δώσει έκπτωση 15% στους "καλοπληρωτές" πελάτες της είναι λάθος. Το δυσάρεστο και απογοητευτικό είναι ότι δεν υπάρχει - μέχρι στιγμής τουλάχιστον - αντίλογος. Αυτό που στην χώρα μας αποκαλούμε κατ' ευφημισμό "διάλογο". Επιμένουμε όμως να κάνουμε σαφή την άποψή μας εμπλουτίζοντας την παρουσίαση της με στοιχεία που θα βοηθήσουν τον "διάλογο" σε περίπτωση που κάποιος αποφασίσει να απαντήσει. Ο εμπλουτισμός αφορά την δήλωση των δικών μας στενών συμφερόντων ως επιχείρισης στο υπο συζήτηση θέμα δημόσιας πολιτικής.

Δήλωση συμφερόντων λοιπόν: Το allazorevma.gr ως ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών, της οποίας η βιωσιμότητα και η κερδοφορία εξαρτάται απο τον ρυθμό της αλλαγής προμηθευτών, υφίσταται ζημία γιατί η πολιτική της ΔΕΗ θα μειώσει τον ρυθμό αυτό (η ανακοίνωση της προθέσεως και μόνο τον έχει μειώσει δραματικά).

Θα ωφεληθούν όμως οι καταναλωτές θα πεί κανείς - πολύ περισσότερο απο ότι θα ζημιωθεί το allazorevma.gr (αν υπήρχε λόγος να ασχοληθεί κανείς με το τελευταίο). Η απάντηση είναι ότι δεν θα ωφεληθούν. Ολοι οι καταναλωτές των οποίων η χρέωση θα μειωθεί κατά 15% απο την ΔΕΗ έχουν αυτή την στιγμή την δυνατότητα να μειώσουν την χρέωσή τους πολύ περισσότερο αν αλλάξουν απλώς προμηθευτή. Μια διαδικασία απλή, γρήγορη χωρίς κανένα κόστος. Η προσφορά της ΔΕΗ είναι δώρο άδωρο. Τα στοιχεία το αποδεικνύουν. Απο τον Οκτώβριο του 2015 που άρχισε την λειτουργία της η ιστοσελίδα μέχρι σήμερα οι τιμές του ρεύματος έχουν μειωθεί κατά 14% περίπου για τους μικρούς καταναλωτές που φεύγουν απο την ΔΕΗ. Οι δε μεγαλύτεροι καταναλωτές απολαμβάνουν στην ίδια περίοδο μειώσεις της τάξεως του 20% όταν αλλάζουν προμηθευτή.

Η ανάλυσή μας θα μπορούσε να σταματήσει εδώ (έχοντας ήδη αποδείξει με την ευκαιρία ότι το δικό μας συμφέρον ταυτίζεται με το κοινωνικό) γιατί η ωφέλεια του καταναλωτή είναι το μοναδικό κριτήριο της δημόσιας πολιτικής (ελπίζουμε να μην υπάρχει αντίρρηση στο ότι αποφάσεις αυτού του είδους της ΔΕΗ είναι δημόσια πολιτική). Ας πάμε όμως να δούμε την επίπτωση στους υπόλοιπους παίκτες του παιχνιδιού μήπως διαφωτίσουμε καλύτερα τον λόγο της απόφασης αυτής. Θέτουμε το ερώτημα: "Cui Bono?" Ποιός ωφελείται;

Ωφελείται η ΔΕΗ απο την πολιτική αυτή; Η ΔΕΗ είχε το 2015 ζημίες κυρίως λόγω των προβλέψεων που έπρεπε να κάνει για τους λογαριασμούς που δεν θα πληρωθούν. Η έκπτωση του 15% θα την επιβαρύνει με ένα ποσό της τάξεως των 350 εκατομμυρίων ευρώ. Η επιβάρυνση αυτή προς όφελος των καλοπληρωτών είναι επιπλέον των προβλέψων για τους κακοπληρωτες (γιατί εξ' ορισμού δεν είναι οι ίδιοι πελάτες) άρα προστίθεται στις προβλέψεις που θα πρέπει να κάνει και το 2016. Η ΔΕΗ είναι σε κίνδυνο να οδηγηθεί σε ζημιές και το 2016. Θα υπάρξει ο αντίλογος: Μα η ΔΕΗ με τον τρόπο αυτό θα κρατήσει δικούς της τους πελάτες που αν έφευγαν θα μείωναν τα κέρδη της. Η απάντηση είναι ότι χάνει τα κέρδη απο το (κατ΄εκτίμηση) 70% των "καλοπληρωτών" σε χρόνο "μηδέν" με την απόφασή της ενώ στη αντίθετη περίπτωση θα έχανε το 10-20% στα επόμενα 2-3 χρόνια. Κακή επιχειρηματική απόφαση με μια πρώτη ματιά.

Αν όμως η ΔΕΗ θεωρήσει τα 350 εκατομμύρια ως "επένδυση", θα πληρώσει τώρα για να κρατήσει το μερίδιο αγοράς της, να εξαφανίσει τον ανταγωνισμό (ή να τον περιορίσει σε επίπεδο ολιγοπωλίου) πράγμα που θα της επιτρέψει αργότερα να "πάρει πίσω" τα λεφτά που σήμερα χαρίζει με αύξηση των τιμών στον καταναλωτή (Σημειώστε μάλιστα ότι αργότερα δεν είναι σίγουρο ότι θα είναι υπο το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς). Αυτό θα βελτίωνε την επιχειρηματική λογική της απόφασης - θα ήταν όμως εις βάρος των καταναλωτών. Το συμπέρασμα είναι ότι η απόφαση της ΔΕΗ ζημιώνει είτε την επιχείριση είτε τον καταναλωτή.

Ας προχωρήσουμε στους υπόλοιπους παίκτες. Ωφελούνται ή ζημιώνονται απο την απόφαση αυτή οι εναλλακτικοί προμηθευτές;  Ρητορικό ερώτημα θα πεί κάποιος. Πως είναι δυνατόν να ωφελούνται; Στην καλύτερη περίπτωση θα αναγκασθούν να δώσουν νέες μειώσεις στα τιμολόγιά τους ή να αποδεχθούν μείωση του ρυθμού ανάπτυξης των δραστηριοτήτων τους. Πράγματι είναι δύσκολο να υποθέσει κανεις ότι θα ήταν δυνατόν να ωφελούνται - αλλά τότε γιατί δεν διαμαρτύρονται; Υπάρχουν πιθανές εξηγήσεις. Ορισμένοι απο αυτούς πιθανόν δεν βλέπουν με κακό μάτι την μείωση του ανταγωνισμού - ιδιαίτερα αυτών που έχουν σκοπό να εισέλθουν στη αγορά - και είναι πολλοί. Αλλη εξήγηση είναι ότι οι καθετοποιημένοι απο τους εναλλακτικούς έχουν τρόπο να διαχειρισθούν τις πιθανές ζημίες στην λιανική με "υπερκέρδη" απο την χονδρική. Σε κάθε περίπτωση, η οικονομική ιστορία την χώρας μας είναι γεμάτη με ιδιωτικές επιχειρήσεις που κατέστησαν "μηχανές άκοπης κερδοφορίας" ("έκοβαν μονέδα" επι το λαικότερο) παίρνοντας μικρά και σταθερά μερίδια σε αγορές κυριαρχούμενες απο ένα μεγάλο κακοδιαχειριζόμενο και αναποτελεσματικό κρατικό οργανισμό. 

Τέλος, υπάρχει κάποιος που έχει καθαρό και σημαντικό όφελος απο την απόφαση της ΔΕΗ. Το ποιός είναι θα το αφήσουμε στην κρίση (και την φαντασία γιατί όχι) των αναγνωστών μας. Για να παραφράσουμε τον ποιητή:  " Έτσι σοφοί που γίναμε, με τόση πείρα, ήδη θα το καταλάβαμε οι Ιθάκες τι σημαίνουν".




   

1/6/16

Η ΔΕΗ Δίνει Εκπτώσεις - Που Είναι ο Ρυθμιστής (Οέο;)

Διαβάζουμε τις ανακοινώσεις της διοίκησης της ΔΕΗ και τις αναλύσεις δημοσιογράφων και άλλων σχετικά με τις εκπτώσεις σε "καλοπληρωτές". Ορισμένες παρατηρήσεις επί των αναλύσεων και των ανακοινώσεων. 

Δεν ακούμε σχόλια από τον Ρυθμιστή Ενέργειας. Η ΔΕΗ έχει μερίδιο αγοράς 92% στην λιανική. Ο όρος "δεσπόζουσα θέση" δεν αρκεί για να αποδώσει την τραγική πραγματικότητα που διαφοροποιεί την χώρα μας από όλες τις προηγμένες χώρες της Δύσης. Αποφασίζει να μειώσει κατά 15% την ανταγωνιστική τιμή στους "καλοπληρωτές". Η "επένδυση" αυτή της ΔΕΗ, κατά την εκτίμησή μας, ξεπερνά τα 350 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο (στα οποία πρέπει να προστεθούν και τα 400 εκατομμύρια των προβλέψεων για τούς "κακοπληρωτές"). Τα 350 εκατομμύρια ευρώ είναι περίπου ίσα με τον ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ των υπόλοιπων Προμηθευτών. Αυτό εκ πρώτης όψεως μοιάζει με προσπάθεια στραγγαλισμού του περιθωρίου των ανταγωνιστών (εκ "πρώτης όψεως" ο ελέφαντας απειλεί να πατήσει τα κουνούπια)  Προτίθεται ο Ρυθμιστής να κάνει κάτι σχετικά; Τι επίπτωση θα έχει η τακτική αυτή στον μνημονιακό στόχο να απωλέσει η ΔΕΗ το 25% της αγοράς τα επόμενα 2 χρόνια; Να το πούμε και αλλιώς: το είπανε στο κουαρτέτο;

Πολλοί αναλυτές/δημοσιογράφοι προτρέχουν και εμμέσως δικαιολογούν τις μειώσεις με την προοπτική πτώσης της χονδρικής μέσω των δημοπρασιών ΝΟΜΕ που θα γίνουν τον επόμενο Σεπτέμβριο. Ίσως έχουν δίκιο. Αλλά αρμόδιος να το κρίνει αυτό είναι ο Ρυθμιστής και όχι οι αναλυτές/δημοσιογράφοι. 

Επίσης οι αναλυτές/δημοσιογράφοι έμπλεοι επιχειρηματικού ζήλου, αναφέρονται στην ΔΕΗ σαν να πρόκειται για μια συνηθισμένη ιδιωτική επιχείριση. Το ότι η διοίκησή της παίρνει εντολές από τους πολιτικούς της προισταμένους των οποίων οι στόχοι δεν είναι κατ΄ανάγκη ταυτόσημοι με της επιχείρισης (ποτέ στην διάρκεια της ζωής της ΔΕΗ δεν ήταν) δεν φαίνεται να απασχολεί τους αναλυτές/δημοσιογράφους. Μα, θα μας πούν οι αναλυτές δημοσιογράφοι, οι στόχοι της επιχείρισης - ιδιαίτερα μιας με μονοπωλιακή δύναμη, δεν ταυτίζονται κατ' ανάγκη με το κοινωνικό όφελος - γι' αυτό παρεμβαίνουν οι πολιτικοί. Σωστό εν μέρει. Επειδή όμως οι πολιτικοί έχουν σχετικά βραχυπρόθεσμο ορίζοντα στις αποφάσεις τους,  οι προηγμένες χώρες (στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα) έχουν αναθέσει τον έλεγχο αυτό σε ανεξάρτητους ρυθμιστές, οι οποίοι, σε αντίθεση με τους πολιτικούς, δεν έχουν πρόσκαιρα μικροπολιτικά κίνητρα - ιδιαίτερα σε αποφάσεις που οι επιπτώσεις τους ξεπερνούν  σε διάρκεια τον εκλογικό κύκλο. Συμπέρασμα: Που είναι ο Ρυθμιστής (Οέο;).









21/5/16

Το Ελληνικό Δαιμόνιο Πρωτοπορεί στην Δυναμική Τιμολόγηση του Ηλεκτρισμού

Οπως είναι γνωστό, το κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος μεταβάλεται από ώρα σε ώρα και μάλιστα σε ευρεία περιοχή. Η χονδρική του τιμή μπορεί μέσα σε μια ημέρα να κυμανθεί από 30 έως 150 ευρώ την μεγαβατώρα. (Στην πραγματικότητα η διακύμανση μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη αλλά συνήθως οι κανονισμοί της αγοράς θέτουν ανώτατο επιτρεπτό όριο).

Η τιμή που πληρώνουν οι καταναλωτές όμως είναι σταθερή - για περίοδο τουλάχιστον έξη μηνών σύμφωνα με τιν κώδικα προμήθειας αλλά και για μακρύτερη περίοδο ανάλογα με τον προμηθευτή. Αυτό σημαίνει ότι ο προμηθευτής αναλαμβάνει τον κίνδυνο να μετακυλήσει ένα κόστος αγοράς με μεταβλητό προφίλ σε μια τιμή πώλησης σταθερή. Αυτή είναι η δουλειά του. Σε μεγάλο βαθμό μπορεί να πεί κανείς ότι είναι ο κυριότερος λόγος ύπαρξής του. Για την λειτουργία αυτή και μόνο (της ανάληψης του κινδύνου) αμείβεται με ένα ποσοστό απο 5 έως 8% στην τιμή της χονδρικής σύμφωνα με σχετικές μελέτες (Το περιθώριο αυτό είναι ένα "hedging premium"). Σε μια αγορά πλήρως καθετοποιημένη το κόστος αυτό "κρύβεται" ανάμεσα στην παραγωγή και την εμπορία του ρεύματος είναι όμως υπαρκτό. Σε αγορές όπου η παραγωγή και η εμπορία είναι διαχωρισμένες (όπως η ελληνική!) είναι διαφανές (καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την απόδοση κεφαλαίων της εμπορίας). Για να γίνει σαφές: Οι καταναλωτές ηλεκτρισμού πληρώνουν (χωρίς να το κατανοούν) κάτι παραπάνω στους προμηθευτές για να απολαμβάνουν την σταθερή τιμή και τον απλοποιημένο λογαριασμό. 

Αυτό σημαίνει ότι, αν εφαρμοζόταν "δυναμική" τιμολόγηση, δηλαδή το ρεύμα χρεωνόταν με τιμή που άλλαζε κάθε ώρα (και με την υπόθεση ενεργούς ανταγωνισμού), οι καταναλωτές στον μέσο όρο θα κέρδιζαν μια μείωση της τιμής του ρεύματος ίση με την αμοιβή κάλυψης κινδύνου που προαναφέρθηκε. Αυτό θα ήταν και οικονομικά βέλτιστο, γιατί οι καταναλωτές θα είχαν κίνητρο να μεταβάλουν τις συνήθειές τους μεταφέροντας την κατανάλωσή τους σε ώρες χαμηλής τιμής. (Επισημαίνεται η έμφαση στον "μέσο όρο". Οι "αιχμιακοί" καταναλωτές θα αντιμετώπιζαν βραχυπρόθεσμα αύξηση της τιμής και οι "μη αιχμιακοί" μείωση. Το αλγεβρικό άθροισμα όμως θα ήταν μείωση της μέσης τιμής  αν υποθέσουμε ότι ο προμηθευτής θα απαιτήσει ισοδύναμα έσοδα). 

Η δυναμική τιμολόγηση δεν έχει εφαρμοστεί ευρέως στον ηλεκτρικό κλάδο ποτέ μέχρι τώρα σε καμμία χώρα του κόσμου. Ο κυριότερος λόγος ήταν το μεγάλο κόστος της μέτρησης της κατανάλωσης σε ωριαία διαστήματα - το "κόστος συναλλαγής".  Επίσης σημαντικό ρόλο έχει παίξει ο παραδοσιακός κρατικοδίαιτος συντηρητισμός των εταιρειών ηλεκτρισμού (παγκοσμίως) που πολεμά κάθε καινοτομία (το ανέκδοτο που κυκλοφορεί είναι ότι αν ο Εντισον επανερχόταν στην ζωή το δίκτυο ηλεκτρισμού θα του φαινόταν ότι δεν άλλαξε ποτέ). Τέλος, η σχετικά μικρή ελαστικότητα της ζήτησης των καταναλωτών - ακόμα και αν προσφερόταν  δυναμική τιμολόγηση μόνο ένα μικρό ποσοστό θα την επέλεγε. Αυτό που έχει επιλεγεί είναι μια ενδιάμεση στατική λύση - η "ζωνική" τιμολόγηση δηλαδή το νυκτερινό ρεύμα. Είναι μια λύση χαμηλού κόστους την οποία (ακόμα και αυτή) οι προμηθευτές προωθούν "με το ζόρι".   

Η τεχνολογία της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών πλέον επιτρέπουν την υιοθέτηση της δυναμικής τιμολόγησης τόσο απο την πλευρά του "έξυπνου" ηλεκτρικού δικτύου (όπου το κόστος συλλογής και επεξεργασίας των πληροφοριών έχει μειωθεί δραματικά) όσο και από την πλευρά της ζήτησης δηλαδή των "έξυπνων" ηλεκτρικών συσκευών (όπου η ελαστικότητα της ζήτησης των καταναλωτών μπορεί να αυξηθεί λόγω των αυτοματισμών). Το γεγονός αυτό δεν διέλαθε της προσοχής των κατασκευαστών μετρητικών διατάξεων οι οποίοι κατόρθωσαν να πείσουν τις ηλεκτρικές εταιρείες και τους κρατικούς επιβλέποντες ότι ήρθε ο καιρός να αντικατασταθούν πλέον οι υπάρχοντες μετρητές με "έξυπνους".  Ετσι και έγινε . Στις ΗΠΑ το 40% των καταναλωτών πλέον έχει "έξυπνο" μετρητή. Αλλά μόνο στο 1% προσφέρεται η δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης (Στην Ιταλία η κάλυψη των έξυπνων μετρητών είναι στο 100% - κανένα δυναμικό τιμολόγιο).

Στην μικρή μας χώρα; Είμαστε στην πρωτοπορία. Οπως οι καλύτεροι Ευρωπαίοι και οι Αμερικάνοι, έχουμε αποφασίσει να επενδύσουμε δισεκατομμύρια σε έξυπνους μετρητές αδιαφορώντας για το αν αυτοί θα έχουν κοινωνικό όφελος. Γιατί είναι σαφές. Αν δεν προσφερθούν δυναμικά τιμολόγια σε ένα σημαντικό ποσοστό καταναλωτών, η επένδυση σε έξυπνους μετρητές από κοινωνική άποψη δεν είναι αποδοτική. Το αστείο της υποθέσεως είναι ότι υπάρχουν ήδη περίπου 60,000 καταναλωτές στην Ελλάδα με "έξυπνους" μετρητές. Είναι οι μεγάλοι καταναλωτές Μέσης Τάσης και Γ22. Ερώτημα:  Σε πόσους από αυτούς προσφέρονται δυναμικά τιμολόγια; (ναι, είναι εμπορικό μυστικό). Αντί δυναμικών τιμολογίων προσφέρεται αμοιβή για "διακοπτόμενο φορτίο" σε μερικές δεκάδες βιομηχανίες πολλές από τις οποίες έχουν τέτοιας μορφής καμπύλη φορτίου που τους επιτρέπει να απολαμβάνουν την χαμηλότερη μέση τιμή ρεύματος απο οποιονδήποτε άλλον καταναλωτή (έχουν τόσο "flat" καμπύλη που κανείς εύλογα αναρωτιέται τι θα κόψουν αν και όταν τους ζητηθεί). Το διακοπτόμενο τιμολόγιο είναι πτωχό υποκατάστατο της δυναμικής τιμολόγησης. Αν υπάρχει η δυνατότητα της δεύτερης (και υπάρχει για 60,000 μεγάλους καταναλωτές), μειώνεται η ανάγκη θεσμοθέτησης του πρώτου.

Αντίθετα στους μικρούς καταναλωτές το ελληνικό δαιμόνιο βρήκε τρόπο να τους περάσει μέρος του κινδύνου της χονδρικής τιμής μέσω της περίφημης "Ρήτρας Οριακής Τιμής Συστήματος", καταργώντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τον λόγο ύπαρξης των προμηθευτών. Δεν θα μπούμε στην ανάλυση της ρήτρας, όπως το αποφεύγουν οι Προμηθευτές και οι πωλητές τους. Ολοι όμως την ξέρουν ως την "ντροπή της αγοράς" η αλλιώς την ελληνική έκδοση της "δυναμικής τιμολόγησης".

Στο μέλλον όμως όλα θα πάνε καλά. Θα αποκτήσουμε όλοι έξυπνους μετρητές (οι προμηθευτές του ΔΕΔΔΗΕ θα φροντίσουν γι' αυτό) και ορισμένοι από μας θα επιλέξουν δυναμικά τιμολόγια που θα προσφέρουν καινοτόμοι προμηθευτές. Δεν θα τα επιλέξουμε όλοι αλλά αρκετοί. Θα αλλάζει η τιμή του ρεύματος που καταναλώνουμε κάθε ώρα. Θα γίνουμε περισσότεροι όταν θα έχουμε διαθέσιμες ηλεκτρικές συσκευές που θα προσαρμόζονται αυτόματα στην κυμαινόμενη τιμή του ρεύματος είτε ως φορτία είτε ως πηγές ενέργειας (ηλεκτρικά αυτοκίνητα για παράδειγμα ή εγκαταστάσεις φωτοβολταικών).  Ολα θα πάνε καλά. Με την προϋπόθεση να υπάρχει ενεργή και καινοτομική λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Αυτή κυρίως θα αναλάβει το φορτίο να κάνει την (αναπόφευκτη για πολιτικούς λόγους) επένδυση στο έξυπνο δίκτυο αποδοτική.

14/5/16

Πρέπει να Παράγεται Ηλεκτρικό Ρεύμα στην Ελλάδα και Πόσο;

Το ερώτημα του τίτλου ακούγεται παράδοξο. Αν όμως κανείς συνειδητοποιήσει ότι η χώρα εισάγει περίπου το 20% των αναγκών της σε ρεύμα κάθε χρόνο (με τη έννοια του ελλείματος μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών), μάλλον θα συμφωνήσει ότι "κάτι τρέχει" με την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγής ηλεκτρισμού. 

Γίνεται ακόμα χειρότερο αν μάθει ότι, εκτός του ότι το κόστος παραγωγής του ρεύματος στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλότερο απο αυτό των εισαγωγών (εξ' ου και το έλλειμμα), οι εισαγωγές, που θα μπορούσαν να μειώσουν ακόμα περισσότερο το κόστος για τον έλληνα καταναλωτή, περιορίζονται απο την ανεπάρκεια των διασυνδέσεων με τις όμορες χώρες. Σε τάξη μεγέθους, η χονδρική τιμή στην ελληνική αγορά είναι περίπου 40 ευρώ την μεγαβατώρα, ενώ στην ευρωπαική αγορά κυμαίνεται λίγο κάτω απο τα 30.  Την διαφορά ανάμεσα στη τιμή της ελληνικής αγοράς απο την τιμή του εισαγόμενου ρεύματος, δηλαδή τα οιονεί διόδια, την εισπράττει στα σύνορα ....ο ΑΔΜΗΕ δηλαδή η ΔΕΗ (αυτό μεταξύ άλλων δυσκολεύει πολύ τον διαχωρισμό και πώλησή του).

Υπάρχει συνεπώς πρόβλημα υψηλού κόστους που έχει "δομικά" - δηλαδή μακροπρόθεσμα- χαρακτηριστικά. Πως θα μπορούσε να λυθεί το πρόβλημα; Μια διέξοδος είναι να αυξήσουμε σημαντικά την δυνατότητα μεταφοράς των διασυνδέσεων και να εισάγουμε όχι το 20% αλλά (για παράδειγμα) το 60% ή γιατί όχι το 80% του ρεύματος (ας θυμηθούμε ότι εισάγουμε το 100% του πετρελαίου, των αυτοκινήτων κλπ). Να απομείνουν ως παραγωγοί μόνο όσοι έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα σε ευρωπαικό επίπεδο. Ο ήλιος θα μπορούσε να είναι ένα τέτοιο παράδειγμα - όταν το κόστος του μειωθεί κάτω απο τα 50 ευρώ την μεγαβατώρα (Στην Γερμανία οι πρόσφατες δημοπρασίες έδωσαν τιμές κάτω απο τα 70 ευρώ την μεγαβατώρα). Ισως σε ένα βαθμό και ο λιγνίτης (κυρίως η τύρφη της πεδιάδας των Φιλίππων). Λίγα εργοστάσια φυσικού αερίου επίσης (πολύ λιγότερα απο τα σχεδόν 5,000 μεγαβάτ που είναι τώρα διαθέσιμα) κυρίως για λόγους ευστάθειας του συστήματος. 

Ενα σημαντικό πλεονέκτημα των διασυνδέσεων είναι ότι θα μειωθεί πολύ ο απαιτούμενος συντελεστής εφεδρείας του ελληνικού ηλεκτρικού συστήματος. Παραδοσιακά η εφεδρεία ήταν περίπου το 15-20% της ισχύος των σταθμών. Πρόσφατα, λόγω μείωσης τη αιχμής, το περιθώριο αυτό έχει φθάσει το 35%. Με διασυνδέσεις αυτό θα μπορούσε να μειωθεί δραστικά, επιτρέποντας μας να κλείσουμε πολλά εργοστάσια και να αποφύγουμε το σχετικό λειτουργικό κόστος (η ΔΕΗ έχει πολλά τέτοια εργοστάσια που έχουν εδώ και καιρό αποσβεστεί οικονομικά και απαξιωθεί τεχνολογικά).

Ενα ακόμα πλεονέκτημα των διασυνδέσεων είναι ότι θα μπορούμε πλέον να παράγουμε ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές όσο τραβάει η ψυχή μας (και αντέχει το πορτοφόλι μας). Εμείς θα παράγουμε απο τον ήλιο και αέρα. Οταν βραδιάζει θα μας φωτίζουν οι φίλοι Βούλγαροι με τα λιγνιτικά τους στον Εβρο (Μαρίτσα). Το σενάριο δεν είναι καθόλου απίθανο. Περιγράφει την περίπτωση της Δανίας που έχει την τύχη να είναι διασυνδεδεμένη με δύο μεγάλα και ισχυρότατα συστήματα (το Nordic Pool και το Γερμανικό). Αυτό τους επιτρέπει να παράγουν με άνεμο τεράστιες ποσότητες ηλεκτρισμού σε σχέση με τη δική τους αγορά.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Ελλάδα είναι μια μικρή απομονωμένη χώρα στην άκρη της Ευρώπης. Η πιθανότητα να έχει την δυνατότητα να παράγει φθηνό ανταγωνιστικό ρεύμα ήταν πάντοτε μικρή. Το πρόβλημα κρυβόταν κάτω απο την φυσική απομόνωση του συστήματος. Ισως είναι καλύτερα να υποκύψουμε στο άτεγκτο θεώρημα του Ricardo περί συγκριτικού πλεονεκτήματος, να εγκαταλείψουμε τον κλάδο της παραγωγής ηλεκτρισμού (φτιάχνοντας επαρκείς διασυνδέσεις για να εισάγουμε το ρεύμα που χρειαζόμαστε) και να μεταφέρουμε τους πόρους σε άλλους κλάδους όπου έχουμε καλύτερο πλεονέκτημα (δεν είναι δυνατόν στα πλαίσια του παρόντος να τους αποκαλύψουμε).

Δεν είναι προς θάνατο. Ας θυμηθούμε ότι ακόμα και αν σταματούσαμε να παράγουμε, το ρεύμα πρέπει να το μεταφέρουμε και να το διανείμουμε. Οι λειτουργίες αυτές αποτελούν το 50% τη προστιθέμενης αξίας του κλάδου και είναι σχετικά (με την παραγωγή) εντάσεως εργασίας. Η ευκαιρία προσλήψεων λοιπόν δεν θα χαθεί (αν και δυστυχώς το ρεύμα δεν μεταφέρεται με χειρωνακτικές μεθόδους). Θα συγκεντρώσουμε έτσι την προσοχή μας σε αυτό που πραγματικά θα καθορίσει το μέλλον του κλάδου δηλαδή το δίκτυο. Εχουμε ήδη προτείνει ότι ο ΑΔΜΗΕ ο ΔΕΔΔΗΕ και ο ΛΑΓΗΕ θα πρέπει να ενωθούν υπο την ονομασία ΔΕΗ και οι παραγωγικές μονάδες να πωληθούν. Η να κλείσουν. Το Δίκτυο πρέπει να είναι (και προβλέπουμε ότι θα είναι) η ΔΕΗ του μέλλοντός μας.