Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι τώρα είναι η στιγμή των μεγάλων μεταρρυθμίσεων. Παράλληλα είμαστε σε αναμονή πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κίνδυνος είναι ότι θα επικεντρωθούμε (πάλι) στην διαδικασία διανομής των δώρων και θα αποφύγουμε τις δύσκολες αποφάσεις για μεταρρυθμίσεις. Είναι ανάγκη συνεπώς να διατυπώνονται, να προωθούνται και να συζητούνται ιδέες που μπορούν να υλοποιηθούν με ίδια μέσα - χωρίς τα δώρα από του κουτόφραγκους. Στην κατάσταση που έχουμε φτάσει μάλιστα δεν πρέπει να περιοριστούμε μόνο σε κοινοτοπίες αλλά να αναζητήσουμε και προτάσεις που σε πρώτη ματιά ακούγονται "τρελές". Ιδού λοιπόν μια "τρελή" πρόταση.
Να επιβληθεί ένας γενικός Φόρος Άνθρακα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τα έσοδα από τον φόρο αυτό να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (ή αλλιώς την χρηματοδότηση του "Τρίτου Πυλώνα¨). Με την εφαρμογή της πρότασης αυτής με ένα σμπάρο πετυχαίνουμε δυο τρυγόνια: Συμβάλουμε, όπως έχουμε υποχρέωση, στην αντιμετώπιση του παγκόσμιου προβλήματος με τον οικονομικά αποτελεσματικότερο τρόπο και βοηθούμε στην αντιμετώπιση της μεγαλύτερης μακροπρόθεσμης πρόκλησης της ελληνικής οικονομίας με πολιτικά διαχειρίσιμο τρόπο.
Το ότι ο Φόρος Άνθρακα (σε παγκόσμιο επίπεδο) είναι η οικονομικά αποτελεσματικότερη λύση στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι κάτι στο οποίο πλέον συμφωνούν όλοι οι ανεξάρτητα σκεπτόμενοι, ενημερωμένοι άνθρωποι και όχι μόνο οι επιστήμονες ή οι διανοούμενοι- ακόμα κι αν διαφωνούν με το πόσο μεγάλο και επείγον είναι το πρόβλημα. Υπάρχουν προτάσεις ακόμα και για το αρχικό ύψος του (το "Κοινωνικό Κόστος του CΟ2") αλλά και για την διαφανή και αντικειμενική ("επιστημονική"- βασισμένη στις παρατηρήσεις) μέθοδο διακύμανσης του στον χρόνο.
Για να είναι όμως οικονομικά αποτελεσματικός ο Φόρος Άνθρακα, πρέπει να υποκαταστήσει όλες τις υπόλοιπες πολιτικές/ρυθμιστικές παρεμβάσεις που έχουν σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τέρμα οι επιδοτήσεις στις ΑΠΕ, τέρμα τα "Εξοικονομώ". Τέρμα οι στόχοι 30-30-30. Τέρμα οι στόχοι "net zero". Οι πολίτες πρέπει να ενημερωθούν ότι οι πολιτικές αυτές έχουν αποτύχει οικτρά. Προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα εδώ και 30 χρόνια μ΄αυτές σε παγκόσμιο επίπεδο και η συγκέντρωση του CΟ2 στην ατμόσφαιρα (που είναι η ρίζα του προβλήματος και όχι οι εκπομπές) αυξάνεται σταθερά όλα αυτά τα χρόνια κατά περίπου 2 ppm τον χρόνο. Τζίφος.
Αυτό φαντάζει πολιτικά ανέφικτο. Για τον βασικό λόγο ότι οι υπάρχουσες ρυθμιστικές παρεμβάσεις έχουν δημιουργήσει ένα πλέγμα ιδιωτικών συμφερόντων που θα υφίσταντο (ή θα θεωρήσουν ότι θα υποστούν) ζημίες από την κατάργηση των παρεμβάσεων αυτών. Τα συμφέροντα αυτά, σε συμμαχία με τους ιδεολογικά φανατικούς έχουν (όπως η σύμπραξη "λαθρεμπόρων και βαπτιστών" στην ποτοαπαγόρευση) την πολιτική δύναμη να αποτρέψουν τις μεταρρυθμίσεις.
Η χρησιμοποίηση των εσόδων από τον Φόρο Άνθρακα για την ελάφρυνση του ασφαλιστικού είναι ίσως μια ιδέα που θα μπορούσε αν όχι να λύσει, τουλάχιστον να καταστήσει διαχειρίσιμο πολιτικά το πρόβλημα. Ένας εύελπις μεταρρυθμιστής πολιτικός θα μπορούσε να βρεί τα λόγια να εξηγήσει στους Έλληνες γιατί πληρώνουν 2 δισεκατομμύρια περισσότερα στο ρεύμα τους (ή ακόμα περισσότερα αν ο φόρος γενικευθεί, όπως πρέπει, στην κατανάλωση ενέργειας). Για να βοηθήσει αφενός τους πολίτες να εξοικονομήσουν ενέργεια, συμβάλλοντας στην σωτηρία της ανθρωπότητας αλλά συγχρόνως να λύσει το γόρδιο δεσμό του ασφαλιστικού. Που είναι ένα απαράδεκτα άδικο, βλακώδες σύστημα. Που παίρνει από την εργασία των νέων για να επιδοτηθούν οι συνταξιούχοι. Που σπρώχνει την οικονομία σε δίνη αφού η επιβάρυνση του κόστους της εργασίας οδηγεί σε ανεργία. Η οποία μικραίνει το ποσό που είναι διαθέσιμο για τους συνταξιούχους. Φαύλος κύκλος.
Επίμετρο: Ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με τα παραπάνω
Ο Φόρος Άνθρακα πρέπει να είναι ουδέτερος ως προς τα φορολογικά έσοδα. Ορισμένοι προτείνουν τα έσοδα του να μοιράζονται με τη μορφή σταθερού ετήσιου ποσού (lump sum) σε κάθε οικογένεια. Άλλοι οικονομολόγοι ισχυρίζονται αντίθετα ότι η μείωση των εισφορών μισθοδοσίας είναι οικονομικά πιο αποτελεσματική. Ειδικά για την Ελλάδα είναι με διαφορά νομίζω η προτιμητέα λύση. Να σημειωθεί ότι οι Γερμανοί, που είναι ίσως οι κύριοι υπεύθυνοι για την καταστροφική πολιτική σχετικά με το κλίμα στην ΕΕ, αποφάσισαν να επιβάλουν ΚΑΙ φόρο άνθρακα - για τους λάθος λόγους και με τον λάθος τρόπο.
Μια προφανής ερώτηση είναι το αν η πρόταση για Φόρο Άνθρακα μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα κράτος μόνο. Η γενική απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, αρκεί να συνδεθεί με μια διαδικασία διόρθωσης στις εξαγωγές/εισαγωγές από άλλες χώρες (carbon adjustement) ώστε να αποφεύγεται η "διαρροή άνθρακα". Στην ελληνική περίπτωση το πρόβλημα βέβαια είναι πολύ μεγαλύτερο γιατί η χώρα ως μέλος της ΕΕ έχει απεμπολήσει το δικαίωμα να ακολουθεί ανεξάρτητη πολιτική στο θέμα (οι αμερικανικές πολιτείες έχουν μεγαλύτερη ευελιξία σχετικά). Ο γράφων δεν έχει την ικανότητα και τις γνώσεις για να προτείνει κάτι σχετικά. Έχει ακούσει όμως ότι η Ελλάδα είναι παραδοσιακά πρωταθλήτρια στις καθυστερήσεις στη εφαρμογή των ευρωπαϊκών κατευθύνσεων.
Όλα τα παραπάνω είναι απλουστευμένες ιδέες τρίτων που ο γράφων (νομίζει ότι) κατανοεί και εμπιστεύεται. Βιβλιογραφία είναι διαθέσιμη σε τυχόν ενδιαφερόμενους.
