Δείκτης Τιμών Νοεμβρίου '25: Παρατεταμένη Νηνεμία στην Αγορά

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Νοέμβριο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Νοέμβριο έμεινε πρακτικά  σταθερός σε σχέση με τον δείκτη Οκτωβρίου '25. Από 227,02 πήγε στα 226,96 ευρώ την μεγαβατώρα. 

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Νοεμβρίου '25 παρέμειναν σταθερές επίσης στα 80,62 ευρώ την μεγαβατώρα.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, έμεινε σταθερός στα 133,69 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 133,74 τον Οκτώβριο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον  Νοέμβριο σε μέσο όρο ήταν στα 125,36 ευρώ την μεγαβατώρα, πρακτικά σταθερές σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (125,15 ευρώ την μεγαβατώρα). Οι τιμές της ΔΕΗ είχαν επίσης σταθερές στα 140,62 ευρώ την μεγαβατώρα. σε σχέση με τον Οκτώβριο.

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Νοέμβριο η χονδρική τιμή είχε πτώση (-9%) σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Οι Πάροχοι δεν πέρασαν την πτώση της χονδρικής στις λιανικές τιμές (-0,04%). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ανταγωνιστικές τιμές στην λιανική έμειναν σταθερές στην διάρκεια των πρόσφατων τεσσάρων μηνών κατά τους οποίους η χονδρική είχε σημαντικές αυξομειώσεις. Αναμενόμενο για τα σταθερά τιμολόγια. Το ίδιο όμως παρατηρήθηκε και στα μεταβλητά τιμολόγια από τον Σεπτέμβριο και μετά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Δεκέμβριο του 2024, με τις τιμές στο ίδιο επίπεδο, το κράτος είχε δώσει επιδότηση 15 λεπτών στο ρεύμα. Θα έχουμε λοιπόν την ευκαιρία να διαπιστώσουμε σύντομα αν τα κρατικά αντανακλαστικά διατηρούνται ακόμα ισχυρά.

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο για τον Νοέμβριο του 2025 έμεινε σταθερό στα 266,68 ευρώ την μεγαβατώρα. Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατά 40 ευρώ την μεγαβατώρα από τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr ο οποίος καταρτίζεται με βάση τον σταθμισμένο μέσο όρο των φθηνότερων τιμολογίων που προσφέρονται στην αγορά. Η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει το επόμενο 12μηνο σε πράσινο τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι 1.000 ευρώ - δηλαδή περίπου 234 ευρώ υψηλότερη από ότι θα ήταν (766 ευρώ) αν επέλεγε το φθηνότερο τιμολόγιο.

Η Τιμή, η Δαπάνη και το Κόστος του Ρεύματος

Είναι ανάγκη να ορίσουμε και να  διευκρινίσουμε τους οικονομικούς όρους που χρησιμοποιούνται στον δημόσιο διάλογο στην αγορά του ρεύματος. 

Η τιμή - η λιανική τιμή - αποτελείται συνήθως από ένα πάγιο και ένα μεταβλητό ποσό ανά κιλοβατώρα. Θέλει προσοχή γιατί συνήθως διαφημίζεται μόνο το μεταβλητό μέρος της τιμής. Αυτό κάνει μεγάλη διαφορά. Για παράδειγμα, η πραγματική τιμή για ένα τιμολόγιο που προωθείται ως 10 λεπτά την κιλοβατώρα αλλά έχει και 10 ευρώ μηνιαίο πάγιο, για κατανάλωση 250 κιλοβατώρες τον μήνα, είναι 14 λεπτά δηλαδή 40% ακριβότερη. Οι καταναλωτές πρέπει να ακούν με δυσπιστία οποιονδήποτε τους προτείνει τιμή στο ρεύμα χωρίς να ζητήσει πρώτα μια εκτίμηση της μηνιαίας κατανάλωσής τους.

Η δαπάνη για ρεύμα έχει νόημα σε σχέση με ένα χρονικό ορίζοντα π.χ. μήνα η έτος και είναι στην πράξη ο μόνος αριθμός που ενδιαφέρει τον καταναλωτή (εκτός των άλλων γιατί συγκρίνεται άμεσα με το εισόδημά του). Η τιμή δεν αρκεί για να δώσει την πληροφορία που χρειάζεται ο καταναλωτής για να κάνει τη επιλογή του - γιατί αυτή είναι πιθανόν να αλλάξει στην περίοδο που τον ενδιαφέρει (η οποία, αν δεν είναι "ενεργειακός τουρίστας", είναι ένας χρόνος συνήθως). Αυτό σημαίνει ότι για να συγκρίνει ένα μεταβλητό με ένα τιμολόγιο σταθερής τιμής θα πρέπει να λάβει υπόψη του μια πρόβλεψη για την εξέλιξη της τιμής του μεταβλητού τιμολογίου στην διάρκεια μιας ετήσιας σύμβασης. Ένα από τα καλύτερα κρυμμένα μυστικά της αγοράς είναι ότι ο μόνος τρόπος για να κάνει την επιλογή του με το σωστό αυτό τρόπο ο Έλληνας καταναλωτής, είναι το allazorevma.gr, η ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών που τον υπηρετεί από το 2015.

Το κόστος του ρεύματος είναι η ωραιότερη και δυσκολότερη στην κατανόηση οικονομική παράμετρος του ρεύματος (ακόμα και για "Πανεπιστημιακούς"). Είναι το μέτρο της ποσότητας των πόρων που χρησιμοποιήθηκαν  για την παραγωγή και διάθεση μιας μονάδας του στον τελικό καταναλωτή. Πρώτες ύλες, κεφάλαιο, εργασία κλπ. Δεν είναι ένας αριθμός ίσος για όλους τους πωλητές ούτε είναι ίσος με την τιμή που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής. Δεν είναι καν ίσος για όλες τις ώρες της ημέρας πόσο μάλλον της χρονιάς. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι αυτός που θα το καλύψει - ο τελικός καταναλωτής. Ο παραγωγός- πωλητής μέσω της αγοράς θα καθορίσει το πως θα μεταφραστεί το κόστος σε λιανική τιμή πώλησης και τελικά δαπάνη για τον καταναλωτή. Καλύτερο είναι να μην δεί κανείς πως γίνονται οι νόμοι και τα λουκάνικα είχε πει, σύμφωνα με τον θρύλο, ο Βίσμαρκ. Και οι λιανικές τιμές του ρεύματος θα προσθέσουμε.

Ιεραρχία των Παρόχων: Υπομονή - 23 Χρόνια Ακόμα Χωρίς Ανταγωνισμό στο Ρεύμα.

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων κλπ. (ΡΑΑΕΥ) δημοσίευσε επιτέλους τις αναφορές της για την λιανική αγορά ηλεκτρισμού μέχρι τον Αύγουστο του 2025, με μεγάλη καθυστέρηση (το πρόβλημα δεν είναι μόνο η καθυστέρηση αλλά και η μεταβλητότητα στην διάρκειά της).  Στον παρακάτω Πίνακα, φαίνεται η εξέλιξη στα μερίδια αγοράς (σε αριθμό μετρητών στην Χαμηλή Τάση) στην περίοδο ενός έτους - από 31/8/24 μέχρι 31/8/25. Οι παρατηρήσεις μας:

Η δεσπόζουσα θέση του υπό κρατικό έλεγχο Παρόχου (ΔΕΗ) στην Χαμηλή Τάση, με το 71,34% των μετρητών την 31/8/25, παραμένει συντριπτική και σταθερή (ήταν 71,98% στις 31/8/24). Η ΔΕΗ είχε 5.463.838 πελάτες στην Χαμηλή Τάση την 31/8/25, ήτοι 86.385 λιγότερους από ότι την 31/8/24. Με αυτό τον ρυθμό απώλειας μετρητών από την ΔΕΗ, θα χρειαστούν 23 χρόνια για να πέσει το μερίδιο αγοράς της σε ανεκτό επίπεδο ανταγωνισμού, το οποίο εκτιμούμε στους 3.500.000 μετρητές.

Στην διάρκεια της χρονιάς 8/24 έως 8/25, παρατηρήθηκαν τα εξής αξιοσημείωτα: 

α) Ο Πάροχος Καθολικής Υπηρεσίας, "έχασε" μέσα στην χρονιά τους περισσότερους μετρητές - περίπου 93.000 - πιο πολλούς και από την ΔΕΗ.  Παράλληλα, ο συνολικός αριθμός μετρητών στην Χαμηλή Τάση μειώθηκε κατά 52.000. Ποιος ξέρει γιατί (αποξηλώθηκαν οι μετρητές;) αλλά είναι εμφανές ότι υπάρχει μια διαδικασία τακτοποίησης και ότι στην προσπάθεια αυτή συμμετέχουν όλοι οι Πάροχοι.

 β) Τρείς από τους "μεγάλους" εναλλακτικούς Παρόχους είχαν αύξηση στον αριθμό των πελατών τους την χρονιά που πέρασε. Η Protergia η Ζενίθ και ο Ηρων. Ενδεικτική είναι η σύγκριση μεταξύ του αριθμού των περίπου 220.000 πελατών που "κέρδισαν" οι Πάροχοι αυτοί έναντι των 86.000 που "απώλεσε" η ΔΕΗ - υποδεικνύοντας ότι μεγάλο μέρος των κερδών τους ήταν εις βάρος άλλων εναλλακτικών. Η Elpedison έμεινε πρακτικά στάσιμη ενώ οι NRG, Φυσικό Αέριο, Volton έχασαν πελάτες μέσα στον χρόνο. Περιλαμβανόμενης της απούσας πλέον Volterra από την αγορά, συνολικά περίπου 85.000. 

γ) Ο Δείκτης Herfindahl Hirschman δεν σημείωσε αξιοσημείωτη μεταβολή. Το επίπεδο του ανταγωνισμού στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού (Χαμηλή Τάση) σε αριθμό μετρητών όπως μετριέται από τον δείκτη HHI, είναι ισοδύναμο με αυτό ενός δυοπώλιου (1,9). Ούτε η έξοδος ενός Παρόχου από την αγορά - της Volterra, ούτε η αναμενόμενη συγχώνευση nrg/Hρωνα θα έχει αξιόλογη επίπτωση στην εικόνα αυτή δεδομένου του γιγαντιαίου μεριδίου του υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζοντα Παρόχου.

Οι εκθέσεις της ΡΑΑΕΥ περιλαμβάνουν πλέον στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των καταναλωτών που επιλέγουν σταθερά τιμολόγια. Αυτή είναι μια υγιής κατά την άποψή μας εξέλιξη την οποία άλλωστε έχουμε προβλέψει (και ευχηθεί) από τον Δεκέμβριο τού 2023. Φαίνεται όμως ότι το 80% των καταναλωτών βρίσκονται ακόμα σε μεταβλητά τιμολόγια τον Αύγουστο του 2025 - χάνοντας την ευκαιρία να μειώσουν την ετήσια δαπάνη τους για ρεύμα  (για τον μέσο καταναλωτή) κατά περίπου 200 ευρώ.

Εάν η μείωση του ορίου χαμηλής χρέωσης στα πράσινα τιμολόγια της ΔΕΗ εφαρμοστεί από 1/1/26, αναμένεται επιτάχυνση της εξόδου των καταναλωτών από αυτά - χωρίς να είναι εύκολο να μαντέψει κανείς αν αυτή θα είναι προς εναλλακτικούς. Αντίθετα η αναμενόμενη έλευση νέου χρώματος στα τιμολόγια (κόκκινα κλπ.) θα δημιουργήσει πρόσθετη σύγχυση στην αγορά με αποτέλεσμα να αυξήσει τον δισταγμό των καταναλωτών να επιλέξουν καλύτερη λύση. 

Τι Γίνεται στην Γερμανία και Πέφτει η Τιμή του Ρεύματος;

Η τιμή του ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές στην Γερμανία είναι παραδοσιακά από τις υψηλότερες στην Ευρώπη - συνήθως δεύτερη ψηλότερη μετά την Δανία. Οι ίδιες τιμές στην χώρα μας διαφημίζονται ως πολύ χαμηλότερες των Γερμανικών αλλά και του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Δικαίως, αλλά τα πράγματα φαίνεται ότι έχουν αλλάξει σημαντικά τον τελευταίο χρόνο. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι τιμές λιανικής για οικιακούς πελάτες στις δυο χώρες μεταξύ του μηνός Οκτωβρίου των ετών 2024 και 2025.

Πριν παρουσιάσουμε τα νούμερα, να εξηγήσουμε ότι ο διαχωρισμός των πελατών σε Νέους και Παλιούς που χρησιμοποιείται στην Γερμανία αντιστοιχεί στον δικό μας μεταξύ πελατών σε Ειδικά ("πράσινα") τιμολόγια και αυτών σε φθηνότερα (μπλε συνήθως). Με άλλα λόγια οι Παλιοί πελάτες είναι αυτοί που μένουν αδρανείς και οι Νέοι αυτοί που αξιοποιούν την ευκαιρία να επιλέξουν τα φθηνότερα τιμολόγια της αγοράς (συμβαίνουν και εις Βερολίνον!).

Η πιο σημαντική παρατήρηση που μπορεί να γίνει από τον Πίνακα είναι ότι - παραδόξως- και σε αντίθεση με τα όσα πιστεύαμε μέχρι πρόσφατα, η τιμή που πληρώνει ένας Γερμανός καταναλωτής που επιλέγει ένα φθηνό τιμολόγιο είναι σχεδόν ίση (ακριβότερη κατά μόλις 3%) με αυτήν που πληρώνει ένας Έλληνας (γραμμή με κίτρινο highlight). Η διαφορά μάλιστα μεταξύ των φθηνότερων τιμολογίων έχει μικρύνει σημαντικά σε σχέση με το 2024. Από 12% (ακριβότερο το γερμανικό) σε μόλις 3%.

Τα ακριβά τιμολόγια για τους Παλιούς πελάτες έχουν αντίθετη αλλά μικρή μεταβολή μεταξύ των ετών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Γερμανία. Στην Γερμανία παρατηρείται μικρή πτώση (-4%) και στην Ελλάδα μικρή άνοδος (+3%). Η διαφορά μεταξύ των δύο χωρών μειώθηκε από το +26% (με ακριβότερη την Γερμανία) στο +21%.

Τέλος, οι τιμές χονδρικής για τις δύο χώρες του μηνός Οκτωβρίου των δυο ετών δεν φαίνεται ότι μπορούν να εξηγήσουν τις τάσεις στις τιμές λιανικής. Πιθανόν γιατί οι τιμές λιανικής ακολουθούν με καθυστέρηση την χονδρική και μάλιστα με ρυθμό του μέσου όρου σε χρονικά διαστήματα μεγαλύτερα του ενός μηνός. (Η μέση χονδρική τιμή στην Ελλάδα - η ΤΕΑ - έχει μείνει πρακτικά σταθερή περίπου στα 105 ευρώ την μεγαβατώρα σε όλο το διάστημα από το 2024 μέχρι σήμερα - 22 μήνες).

Αυτό που δεν φαίνεται στον Πίνακα είναι οι αποφάσεις των γερμανικών κυβερνήσεων να αποφορτίσουν τα τιμολόγια του ρεύματος από το κόστος πολιτικών επιλογών. Ήδη από το 2023 έχει καταργηθεί το τέλος για τις ανανεώσιμες πηγές (το ανάλογο με το δικό μας ΕΤΜΕΑΡ) και μέσα στο 2026 προβλέπεται δραστική μείωση των χρεώσεων δικτύων (το Stromrepot αναφέρει ότι αυτό μπορεί να μειώσει κατά 100 ευρώ τον χρόνο την δαπάνη των οικιακών πελατών). Το γερμανικό ΕΤΜΕΑΡ μεταφέρθηκε σε ένα φόρο άνθρακα που επιβλήθηκε στις μεταφορές και στα κτίρια (όπου η Γερμανία, όντας πρωτοπόρος, βρίσκεται σε αμηχανία τώρα που οι εταίροι της διστάζουν να τον επιβάλουν σε όλη την ΕΕ) και ένα μέρος του κόστους των δικτύων (που φουσκώνει λόγω της ανάγκης ενσωμάτωσης των ΑΠΕ) θα μεταφερθεί στον κρατικό προϋπολογισμό. Τροφή για σκέψη για τους δικούς μας ταγούς. Μελλοντικά βέβαια - αφού βρουν τρόπο να "ταπώσουν" πρώτα τα ελλείματα του ΕΛΑΠΕ και του ΕΛΥΚΩ. Και προσοχή όταν αναφέρουν τις τιμές της Eurostat να αποφεύγουν τους Πίνακες με τις τιμές αναπροσαρμοσμένες σε όρους αγοραστικής δύναμης...

Γιατί οι Καταναλωτές Δεν Μαζεύουν 200 ευρώ Πεταμένα στο Πεζοδρόμιο;

Το 80% των οικιακών καταναλωτών ρεύματος στην χώρα βρίσκονται σε μεταβλητά (πράσινα και κίτρινα) τιμολόγια, σύμφωνα με τα στοιχεία της  ΡΑΑΕΥ του περασμένου Μαΐου (πότε άραγε θα βγάλει τα πιο πρόσφατα;). Το πρόβλημα είναι ότι τα τιμολόγια αυτά είναι ακριβά. Ένας μέσος καταναλωτής μπορεί να εξοικονομήσει ποσά της τάξεως των 200 ευρώ ετησίως αν επιλέξει ένα φθηνό τιμολόγιο από αυτά που προσφέρονται στην αγορά - και συνήθως αυτό είναι όχι μόνο φθηνότερο αλλά και σταθερής τιμής - για ένα 12μηνο τουλάχιστον.

Οι καταναλωτές θυμίζουν το ανέκδοτο με τον οικονομολόγο "πανεπιστημιακό" που περπατάει παρέα με τον φοιτητή του στο προαύλιο της σχολής - και όταν ο φοιτητής του φωνάζει: "Κύριε καθηγητά! Κοιτάξτε ένα 100ρικο πεταμένο στο πεζοδρόμιο!", απαντά χωρίς να καταδεχθεί καν να ρίξει το βλέμμα του : "Αποκλείεται φίλε μου, αν υπήρχε κάποιος θα το είχε ήδη μαζέψει".

Γιατί οι καταναλωτές φέρονται όπως ο καθηγητής στο ανέκδοτο; Μήπως η αναπάντεχη αντίδρασή του έχει βάση; Μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό το σημαντικό πρόβλημα; Δεδομένου ότι η αδράνεια στοιχίζει συνολικά στους καταναλωτές ποσά που εκτιμούμε ότι φθάνουν στο επίπεδο των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο;

Πρώτα απ' όλα τα καλά νέα ή τουλάχιστον τα νέα της παρηγοριάς. Δεν είναι μόνο οι Έλληνες καταναλωτές που αδιαφορούν για την ευκαιρία να εξοικονομήσουν στην αγορά ρεύματος. Για παράδειγμα το 40% των Βρετανών καταναλωτών παραμένουν σε ένα Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο (Standard Variable Rate - κάτι σαν το δικό μας πράσινο) και ένα ίδιο ποσοστό Γερμανών καταναλωτών δεν έχει αλλάξει Πάροχο - ποτέ μέχρι τώρα. Παραμένουν στο Βασικό τιμολόγιο (Grundversogung) του τοπικού τους Παρόχου (υπάρχουν περισσότεροι από 1.000). 

Το φαινόμενο συνεπώς της αδράνειας των καταναλωτών είναι γενικό. Οι οικονομολόγοι έχουν προσπαθήσει να το εξηγήσουν με την υπόθεση ότι το κόστος και η προσπάθεια που απαιτείται για την έρευνα αγοράς είναι αποτρεπτικός παράγοντας. Φαίνεται ότι οι καταναλωτές χρειάζονται ένα φιλικό "σπρώξιμο". Αυτό προσπαθούν να κάνουν όλα τα πολιτισμένα κράτη στην ΕΕ. Αντίθετα, στην χώρα μας έχουμε την αίσθηση ότι το κράτος σπρώχνει συστηματικά τους καταναλωτές προς την λάθος κατεύθυνση - αυτή της αδράνειας. Να πώς:

Με την υπόθαλψη της αναξιοπιστίας των Παρόχων στα μάτια των καταναλωτών.  Αυτό είναι έμμεσο αποτέλεσμα της έλλειψης ανταγωνισμού στην αγορά. Η ασυμμετρία στην ισχύ μεταξύ της δεσπόζουσας επιχείρησης και των εναλλακτικών παρόχων (ιδιαίτερα στο κόστος πρόσκτησης νέων πελατών) τους οδηγεί σε πρακτικές παραπλάνησης του κοινού. Αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την δυσφήμιση της αγοράς (που ενισχύει την ήδη υπάρχουσα αρνητική προδιάθεση των πολιτών). Οι καταναλωτές δεν διαθέτουν το χρόνο τους για να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι που το θεωρούν - καλώς ή κακώς - στημένο εκ των προτέρων.

Με την προώθηση πολιτικών που στην  πράξη ενισχύουν την σύγχυση για τους καταναλωτές. Παράδειγμα ο χρωματισμός των τιμολογίων και η προώθηση (μέχρι πρόσφατα οπότε η ρητορική άλλαξε) από το κράτος των πράσινων (μεταβλητών) τιμολογίων - τα οποία τυχαίνει να είναι και τα ακριβότερα στην αγορά - παρά το ότι αυτά ωφελούνταν από τις κατά καιρούς επιδοτήσεις. Η ίδια η τακτική των επιδοτήσεων - ακόμα και η υπόσχεση / δημόσια δέσμευση  γι' αυτές - είναι προφανές ότι μειώνει ακόμα περισσότερο το ήδη χαμηλό ενδιαφέρον των καταναλωτών για έρευνα της αγοράς.

Με την ανεξήγητη απαξίωση των προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας για την ύπαρξη ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών ενέργειας. Η ΡΑΑΕΥ εδώ και 8 χρόνια έχει αποτύχει να αναπτύξει μια εφαρμογή που να είναι χρήσιμη για τους καταναλωτές. Ταυτόχρονα αρνείται να πιστοποιήσει ιδιωτικές σελίδες που εδώ και 10 χρόνια εξυπηρετούν το καταναλωτικό κοινό σε επίπεδο αντίστοιχο των καλύτερων διεθνών πρακτικών με ανεξαρτησία, αντικειμενικότητα και αξιοπιστία - όπως το allazorevma.gr. Είναι χαρακτηριστικό ότι η εφαρμογή της ΡΑΑΕΥ σήμερα δεν δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να συγκρίνει σταθερά έναντι μεταβλητών τιμολογίων παρά μόνο για διάρκεια ενός μήνα. Απευθύνεται δηλαδή μόνο σε ενεργειακούς τουρίστες.

Ήτανε στραβό το κλήμα το 'φαγε και ο γάιδαρος που λέει και ο λαός. Σε μια κοινωνία δύσπιστη στην αγορά, το κράτος  δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε η δυσπιστία αυτή να ενισχυθεί. Με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των καταναλωτών να χάνει 200 ευρώ τον χρόνο χωρίς λόγο. Έλα μωρέ πως κάνεις έτσι - θα πει κανείς! Είναι χουβαρντάδικο το ελληνικό μας κράτος. Στις πλάτες των υπηκόων του.

Συνεισφορά στο Συνέδριο του ΙΕΝΕ Νοέμβριος 2025- Α. Γκίκας

(στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθενται συνοπτικά απαντήσεις μου - σε bold - στα ερωτήματα που τέθηκαν από τους διοργανωτές σχετικά με τη λιανική αγορά ρεύματος)

Συνεδρία V: Ανταγωνισμός και Αγορά Ηλεκτρισμού – Retail Market

Η λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα έχει περάσει μέσα από έντονες διακυμάνσεις

τα τελευταία χρόνια: από την ενεργειακή κρίση και τις υψηλές διεθνείς τιμές, έως τις

ρυθμιστικές αλλαγές, την εφαρμογή των «χρωματιστών» τιμολογίων και την ανάγκη για

μεγαλύτερη διαφάνεια και ανταγωνισμό. Παράλληλα, ζητήματα όπως οι ανεξόφλητοι

λογαριασμοί, το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ, οι ρευματοκλοπές και η είσπραξη ρυθμιζόμενων

χρεώσεων συνεχίζουν να διαμορφώνουν το περιβάλλον λειτουργίας των προμηθευτών.

Ερωτήσεις

1. Μετά και τις πρόσφατες αλλαγές στα τιμολόγια και τους μηχανισμούς αγοράς, οι

καταναλωτές βλέπουν ακόμη έντονες διακυμάνσεις στις τιμές και συχνά

δυσκολεύονται να συγκρίνουν προϊόντα. Τι χρειάζεται για να ενισχυθεί ο

πραγματικός ανταγωνισμός στην αγορά προμήθειας, να αυξηθεί η διαφάνεια και

τελικά να πετύχουμε χαμηλότερες και πιο σταθερές τιμές;

• Οι διακυμάνσεις στην λιανική μειώνονται - να σταματήσει το μηνιαίο άγχος με την χονδρική. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι τα ρυθμιζόμενα. 
• Η έλλειψη ανταγωνισμού (ίσως στο χαμηλότερο επίπεδο στην ΕΕ μετά την Μάλτα)  κοστίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως στους καταναλωτές.
• Κοστολογικός έλεγχος των τιμολογίων της ΔΕΗ μέχρι το μερίδιο της να πέσει κάτω από το 35% σε μετρητές.

2. Σήμερα μεγάλο μέρος των νοικοκυριών παραμένει σε κυμαινόμενα τιμολόγια,

άρα επωμίζεται ουσιαστικά το ρίσκο διακύμανσης της χονδρεμπορικής αγοράς.

Είναι σωστό αυτό το μοντέλο; Ή χρειάζεται μια πιο ισχυρή ενθάρρυνση

σταθερών τιμολογίων ώστε να υπάρχει προβλεψιμότητα και προστασία των

καταναλωτών και με ποιο τρόπο;

• Καμία ρυθμιστική ενθάρρυνση - απλώς η ΡΑΑΕΥ να κάνει το εργαλείο σύγκρισής της να συγκρίνει σταθερά με μεταβλητά
• Να πιστοποιηθούν από την ΡΑΑΕΥ ιδιωτικές σελίδες σύγκρισης
• Να σταματήσει το ανέκδοτο με τα "κόκκινα" - καλύτερα κατάργηση των χρωμάτων

3. Τα τελευταία χρόνια οι Πάροχοι επισημαίνουν ότι το φαινόμενο των απλήρωτων

λογαριασμών παραμένει, ενώ παράλληλα το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ παραμένει

ανοιχτή πληγή με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις για τον κλάδο. Πώς

αξιολογείτε σήμερα το πρόβλημα; Χρειάζεται θεσμική παρέμβαση για την

είσπραξη – και τι μοντέλο θεωρείτε βιώσιμο;

• Πιο σημαντικό πρόβλημα από τις ρευματοκλοπές
• Προπληρωμή  μέσω των έξυπνων μετρητών
• Ιδιωτικοποίηση της διαδικασίας είσπραξης-υπάρχει περιθώριο για καινοτομία

4. Οι ρευματοκλοπές παραμένουν υψηλές, με σημαντικό οικονομικό κόστος για όλη

την αλυσίδα. Πού βρισκόμαστε σήμερα και ποια επιπλέον μέτρα (τεχνολογικά,

ρυθμιστικά, επιχειρησιακά) χρειάζονται ώστε να μειωθεί δραστικά το φαινόμενο;

• Οι ρευματοκλοπές είναι πολύ μικρότερο πρόβλημα  από ότι παρουσιάζεται
• Οι έξυπνοι μετρητές δεν θα το μειώσουν (μελέτη κόστους/οφέλους ΔΕΔΔΗΕ)
• Να αναλάβει το κόστος ο ΔΕΔΔΗΕ και να ελέγχεται ως μέρος του επιτρεπόμενου εσόδου

5. Η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών θεωρείται θεμέλιο για μια σύγχρονη και

ανταγωνιστική αγορά λιανικής. Σε ποια φάση βρίσκεται το rollout; Ποιο είναι το

ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα και πώς θα διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές και οι

προμηθευτές θα έχουν άμεσα οφέλη από την υλοποίηση; Ποια θα είναι αυτά τα

οφέλη;

• Η διαχείριση του rollout είναι εντυπωσιακά προβληματική. Δεν υπάρχει λόγος πάντως να βιαζόμαστε
• Να μην είναι υποχρεωτική η εγκατάσταση -μόνο με συμφωνία και με τον Πάροχο
• Τουλάχιστον να μην αλλάζει η χρέωση δικτύου αν δεν το θέλει ο καταναλωτής
• Τα οφέλη έχουν υπερεκτιμηθεί - η πολυετής πλέον διεθνής εμπειρία είναι ότι τα δυναμικά τιμολόγια δεν είναι δημοφιλή.
• Ένδειξη το "μεσημβρινό" τιμολόγιο - τι απέγινε;

Ανταγωνισμός στην Λιανική Ρεύματος; Μόνο Ένας Θεός Μπορεί να μας Σώσει*

Ακολουθεί ένα σημείωμα που συνοψίζει τις απόψεις μου σχετικά με την λιανική αγορά ρεύματος. Υπόμνημα κατάλληλο για υψηλά ισταμένους αρμοδίους με περιορισμένο χρόνο στη διάθεσή τους.

Ποιο είναι ο επίπεδο του ανταγωνισμού στην λιανική ρεύματος στην χώρα;

• Επίπεδο δυοπωλίου - στάσιμο εδώ και μια δεκαετία με δυσμενή πρόγνωση. Το κυριότερο πρόβλημα η δεσπόζουσα θέση του υπό κρατικό έλεγχο παρόχου.

Πως συγκρίνεται (ο ανταγωνισμός στην λιανική) με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ;

• Καλύτερος - με σιγουριά - μόνο από την  Μάλτα (με βάση επεξεργασία στοιχείων της Eurostat)

Πόσο κοστίζει η έλλειψη ανταγωνισμού στους καταναλωτές και στην κοινωνία γενικότερα;

• Η εκτίμηση μου σε τάξη μεγέθους είναι εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως - περίπου μισό δισεκατομμύριο.
• Απώλεια αξιοπιστίας του θεσμού των αγορών
• Έλλειψη καινοτομίας (ή καινοτομία μόνο σε μεθόδους παραπλάνησης των καταναλωτών την οποία υποθάλπει η ΡΑΑΕΥ με τα ¨κόκκινα" τιμολόγια)

Προτάσεις για την δομή της αγοράς

• Τοποθέτηση κάτω ορίου (κατωφλίου) στις τιμές του δεσπόζοντα παρόχου μέχρι το μερίδιο του να πέσει κάτω από το 35% σε μετρητές. 
• Εναλλακτικά ορισμός ανώτατου ορίου για πράσινα με βάση κοστολόγηση από ΡΑΑΕΥ με επαρκές περιθώριο για νεοεισερχόμενους (Standard Variable Rate).
• Αποχώρηση του δεσπόζοντα Παρόχου από τον ΔΕΔΔΗΕ.
• Ιδανικά ιδιοκτησιακός διαχωρισμός Προμήθειας για όλους τους καθετοποιημένους (απαγόρευση ιδιοκτησίας προμηθευτή από παραγωγό) μέχρι να επιτευχθεί επαρκής ανταγωνισμός. Κατ' ελάχιστο λογιστικός.
• Δραστική μείωση άλλων εμποδίων σε νεοεισερχόμενους (π.χ. πρόβλημα ΕΛΥΚΩ)
• Ίσως δεν θα έβλαπτε (με τη λογική του στοιχήματος του Πασκάλ) και μια Προσευχή στον Παντοδύναμο να μας φωτίσει.

* Martin Heidegger στην συνέντευξή του στο Spiegel to 1966