Η λίστα ιστολογίων μου

25/9/21

Κάλλιο Πέντε και στο Χέρι- Έξυπνες Χρήσεις για Έξυπνους Μετρητές

Η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ρεύματος στην Ελλάδα είναι ένα παραμύθι χωρίς τέλος. Είμαστε πίσω στην διείσδυση των μετρητών αυτών ακόμα και από ευρωπαϊκές χώρες πρώην μέλη της Κομεκόν. Μας το θύμισε προ ημερών το συνταρακτικό νέο ότι η ΡΑΕ ενέκρινε το σχετικό πλάνο που είχε υποβάλει ο ΔΕΔΔΗΕ για εγκατάσταση 7,5 εκατομμυρίων μετρητών στα επόμενα χρόνια. Η θέση του γράφοντος, που έχει διατυπωθεί στο παρελθόν πολλές φορές, είναι ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε την καθυστέρηση αυτή ώστε, μαθαίνοντας από τις αποτυχίες των πρωτοπόρων, να τις αποφύγουμε. Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού - ακόμα περισσότερο όταν τις αμαρτίες τις έχει κάνει άλλος.

Στο παρόν προτείνονται, στα πλαίσια μιας ρεαλιστικής στρατηγικής, δυο εφαρμογές των έξυπνων μετρητών που, ενώ χρησιμοποιούν ένα πολύ μικρό φάσμα της λειτουργικότητάς τους,  καλύπτουν άμεσες και επιτακτικές ανάγκες της αγοράς ηλεκτρισμού. Με την ελπίδα ότι η εγκατάστασή τους θα επιτρέψει να επιτευχθούν "εύκολες και γρήγορες νίκες" αυξάνοντας την ταχύτητα αποδοχής τους από τους καταναλωτές αλλά και τους παρόχους. Οι εφαρμογές αυτές είναι α) η δυνατότητα προπληρωμής της κατανάλωσης και β) η δυνατότητα πολλαπλών ζωνών τιμολόγησης. Το πλεονέκτημα των εφαρμογών αυτών είναι ότι μπορούν να υλοποιηθούν άμεσα χωρίς να χρειαστεί να περιμένουμε την σύνδεση των μετρητών στο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, τις εφαρμογές και την κεντρική βάση δεδομένων που θα απαιτηθούν για την πολύπλοκες εφαρμογές όπως η δυναμική τιμολόγηση. Εξηγούμε:

Το μεγαλύτερο - δομικό- πρόβλημα της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού σήμερα, που την διακρίνει από τις χώρες του πρώτου κόσμου στον οποίο η χώρα φιλοδοξεί να ανήκει, είναι η απροθυμία ή η αδυναμία μεγάλου μέρους των καταναλωτών να  πληρώσουν τον λογαριασμό τους. Το πρόβλημα αυτό λυνόταν παραδοσιακά με την απειλή διακοπής της ηλεκτροδότησης και τελευταία με την μεταφορά του κακοπληρωτή στον Πάροχο Καθολικής Υπηρεσίας. Έτσι ώστε οι οφειλές να πληρώνονται από τους υπόλοιπους καταναλωτές μέσω των ΥΚΩ. Λύσεις που είναι άδικες, αυταρχικές και αναποτελεσματικές. Η πρόταση είναι απλή: Στην διαδικασία μεταφοράς στον ΠΚΥ να προστεθεί η υποχρεωτική εγκατάσταση προπληρωμένου μετρητή. Θα χρειαστούν περίπου 150.000 μετρητές. Οι οποίοι σταδιακά θα αυξηθούν γιατί, με βάση την διεθνή εμπειρία, η προπληρωμή (με την οποία οι καταναλωτές είναι ήδη εξοικειωμένοι) θα αποδειχθεί δημοφιλής και ανάμεσα τους καλοπληρωτές. 

Ένα δεύτερο σημαντικό πρόβλημα της ελληνικής αγοράς είναι η στασιμότητα στην χρήση μετρητών με δυνατότητα ζωνικών τιμολογίων (το απλούστερο είναι το γνωστό μας νυκτερινό τιμολόγιο). Το πρόβλημα είναι σημαντικό γιατί η λεγόμενη ζωνική τιμολόγηση (δηλαδή η αλλαγή της τιμής του ρεύματος σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα -ζώνες- της ημέρας, της βδομάδας και της εποχής) είναι το πρώτο βήμα προς το ιδανικό - την δυναμική τιμολόγηση. Το οποίο ιδανικό εκτός των άλλων αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο σύστημα και την επέκταση της ηλεκτροκίνησης. Η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών με δυνατότητα πολλαπλών ζωνικών τιμολογίων θα δώσει την δυνατότητα στους παρόχους να σχεδιάσουν ελκυστικά νέα προϊόντα για τους καταναλωτές μέσω των οποίων θα μπορούν να μειώσουν την δαπάνη τους για ρεύμα (ή την τιμή στην οποία το πληρώνουν). 

Προϋπόθεση για την προώθηση των ζωνικών τιμολογίων (ακόμα και του απλού νυκτερινού) είναι ο ανασχεδιασμός της χονδρικής αγοράς ώστε οι προμηθευτές να έχουν κίνητρο να τα προωθήσουν. Δεδομένου ότι με την υπάρχουσα διαδικασία, εισπράττουν χαμηλότερη τιμή από τους πελάτες τους με νυκτερινό ενώ οι ίδιοι χρεώνονται στην χονδρική με βάση την τυπική καμπύλη φορτίου του συνόλου των οικιακών καταναλωτών (αυτό ίσως εξηγεί και τις διαφημιστικά τους μηνύματα "χρέωση μικρότερη από το νυκτερινό" - που τυχαίνει βέβαια να είναι εντελώς  παραπλανητικό).

Θα παρατηρήσει κανείς ότι οι δύο εφαρμογές που προτείνονται δεν χρειάζονται κατ' ανάγκη έξυπνους μετρητές για να υλοποιηθούν Αυτό είναι αλήθεια. Είναι εφαρμογές δοκιμασμένες όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες. Αν είναι όμως να πληρώσουμε για τους έξυπνους μετρητές τουλάχιστον ας είναι για κάτι χειροπιαστό και χρήσιμο! Κάλλιο πέντε και στο χέρι....

24/9/21

Είχε η ΔΕΗ Κέρδη ή Ζημιές το Α' Εξάμηνο του 2021;

Διαβάζουμε τις Εκθέσεις και τις οικονομικές καταστάσεις της ΔΕΗ προσπαθώντας να εκλαϊκεύσουμε ορισμένα σημεία που κρίνουμε ως πιο ενδιαφέροντα προς όφελος του κοινού αλλά και των διαμορφωτών γνώμης που δεν έχουν τον χρόνο ή τις ειδικές γνώσεις να τα κατανοήσουν. Ακολουθούν οι παρατηρήσεις για τα Αποτελέσματα του Α' εξαμήνου του 2021.

Τα κέρδη μετά από φόρους (που ήταν μεγαλύτερα από τα κέρδη προ φόρων - κάποτε πρέπει να μας πούνε το μυστικό) ήταν 27 εκατομμύρια ευρώ - δηλαδή περίπου  τα μισά από την περσινή ίδια περίοδο. Το πρόβλημα όμως είναι ότι, αν η Διοίκηση της ΔΕΗ δεν άλλαζε το τρόπο που αποτιμά τις προβλέψεις της για μη εισπράξιμες οφειλές από θετικές (42 εκατ. ευρώ το 2020 - που μειώνουν τα κέρδη)  σε αρνητικές (-155 εκατ. το 2021 - που αυξάνουν τα κέρδη), τα κέρδη στο Α εξάμηνο του 2021 θα γίνονταν ζημίες ύψους 128 εκατομμυρίων ευρώ. Είμαστε σίγουροι ότι η αλλαγή αυτή είναι επιτρεπτή με βάση τα λογιστικά πρότυπα -η Έκθεση όμως δεν περιέχει πληροφορίες αρκετές για να εκτιμηθεί το ύψος - και το πρόσημο. Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν μπορεί να επαναλαμβάνεται πολύ συχνά. Συνεπώς τα κέρδη της περιόδου κάτω από "κανονικές συνθήκες" θα ήταν ζημιές.  Αν αγνοήσουμε τις προβλέψεις, τα κέρδη του Α' εξαμήνου του 2020 θα ήταν περίπου 90 εκατομμύρια και οι ζημιές του Α' εξαμήνου του 2021 128 εκατομμύρια! Μια αρνητική εξέλιξη της τάξης των 200 εκατομμυρίων ευρώ ανάμεσα στις δυο περιόδους.

Τα κέρδη είναι αποτέλεσμα λογιστικών χειρισμών θα ισχυρισθεί κανείς - το σημαντικό είναι τι γίνεται με τις χρηματορροές. Οι λειτουργικές χρηματορροές έχουν καλύτερη εικόνα κυρίως οφειλόμενη στις μεταβολές των κεφαλαίων κίνησης. Είναι πιθανό ότι ένας αριθμός είναι που κάνει την διαφορά - τα 200 εκατομμύρια που το Δημόσιο έχει προκαταβάλει (στις 26/2/21) για να πάρει μια μικρή έκπτωση στους λογαριασμούς του. Αντίθετα οι απαιτήσεις από πελάτες αυξήθηκαν - σε μια περίοδο που η επιχείρηση είχε μείωση του κύκλου εργασιών της. Αυτό σημαίνει  χαλαρότητα στις εισπράξεις - αυτή που ήταν η αιτία για την παρ' ολίγο χρεωκοπία της επιχείρησης με την προηγούμενη διοίκηση. 

Έχει καταντήσει διασκεδαστικό να διαβάζει κανείς την δικαιολογία της ΔΕΗ για το ότι παρανομεί διατηρώντας το 65% της αγοράς. Τα ρίχνει όλα στους ... πελάτες της που δεν έχουν καλές συνήθειες στην πληρωμή των λογαριασμών τους (αφού δεν θέλουν να φύγουν κύριε Πρόεδρε!)  Φαίνεται ότι η στρατηγική των τιτλοποιήσεων και του outsourcing της διαδικασίας βοήθησε στο να εισπραχθούν ορισμένες οφειλές αλλά δεν έχει βελτιώσει τις συνήθειες των απρόθυμων πελατών*. Να θυμίσουμε ότι και για το 2020, ο κύκλος εργασιών της ΔΕΗ μειώθηκε κατά 100 εκατομμύρια και οι μη εισπράξιμες απαιτήσεις της (πάνω από12 μήνες καθυστέρηση) αυξήθηκαν κατά 200 εκατομμύρια ευρώ. Η αρνητική τάση συνεχίζεται και στο 2021.

Στο εξάμηνο που διανύουμε υπάρχουν λόγοι να πιστεύει κανείς ότι τα πράγματα θα δυσκολέψουν πολύ. Ήδη η ΔΕΗ πουλώντας κάτω του κόστους σε 400.000 πελάτες της με σταθερά τιμολόγια κάνει ζημιές από αυτά που εκτιμούμε ότι τρέχουν με 10-15 εκατομμύρια ευρώ τον μήνα. Θα πρέπει να γίνουν ακόμα πιο γενναίοι λογιστικοί χειρισμοί για να μην παρουσιαστούν ζημίες για το 2021. Εκτός αν η Διοίκηση δεν συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις της κυβέρνησης και αποφασίσει να σταματήσει να πουλά κάτω του κόστους (ίσως να επέμβει και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ή ακόμα και η Επιτροπή Ανταγωνισμού - η ελπίδα πεθαίνει τελευταία!)

Κατά τα άλλα οι αμοιβές του Διοικητικού Συμβουλίου και των Ανώτατων Στελεχών διπλασιάστηκαν μεταξύ του Α' Εξαμήνου του '20 και της ίδιας περιόδου του '21. Από 1,35 σε 3,68 εκατομμύρια ευρώ (από αυτά 1,79 εκατομμύρια ευρώ σε "έκτακτες αμοιβές/αποζημιώσεις"). Αυτό όμως είναι το μόνο κονδύλι που δεν πρόκειται ποτέ να θέσει σε κίνδυνο την Επιχείρηση. Άλλωστε δόθηκε γιατί επιτεύχθηκαν οι Επιχειρηματικοί Στόχοι.

* Μια ¨έξυπνη" κίνηση της Διοίκησης είναι να στέλνει τους απρόθυμους στον Πάροχο Καθολικής Υπηρεσίας ώστε να εισπράττει τα οφειλόμενα μέσω των ΥΚΩ από τους πελάτες που πληρώνουν - μέχρι να το καταλάβουν κι αυτοί...

18/9/21

Υπάρχει Ταβάνι στην Εκρηκτική Αύξηση των Τιμών;

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Αυγούστου 2021 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είχε σημαντική άνοδο σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Ιουλίου. Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών τιμών αυξήθηκε από 116,60 σε 135, 84 ευρώ την μεγαβατώρα. 

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις έμειναν σταθερές στα 55,83 ευρώ την μεγαβατώρα, οπότε ο Συνολικός Δείκτης Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ αυξήθηκε από 182,78 σε 203,18 ευρώ την μεγαβατώρα. Οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων κυμάνθηκαν από 101,58 έως 167,78 με μέσο όρο τα 126,60 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο κατά 17,28% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (104,83). Συνολικά, από την αρχή του Μάϊου 2021, η μέση τιμή των εναλλακτικών παρόχων αυξήθηκε κατά 37,49% ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων που περιλαμβάνει και την ΔΕΗ αυξήθηκε κατά 24,53%. 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ. Τα περιθώρια των εναλλακτικών παρόχων παραμένουν αρνητικά και της ΔΕΗ συγκλίνουν στο μηδέν. Οι αυξήσεις στο κόστος της χονδρικής από τον Μάϊο του 2021 μέχρι σήμερα (περίπου 80%!) είναι πρωτόγνωρες για την ελληνική αγορά ηλεκτρισμού τόσο στην ταχύτητά τους όσο και στο μέγεθός τους. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει ταβάνι, πόσο ψηλό είναι και κυρίως πότε θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Η οποία επί του παρόντος είναι κατάσταση πρωτοφανούς ανισορροπίας.












































17/9/21

Η Κυβερνητική Πολιτική για τις Τιμές τους Ρεύματος είναι Κοντόφθαλμη

Η Κυβέρνηση θεώρησε καθήκον της να πάρει μέτρα για να αντιμετωπισθεί η απότομη και πρωτοφανής αύξηση των τιμών του ρεύματος στην χώρα. Το allazorevma.gr είχε διατυπώσει την άποψη ότι το κράτος μπορεί να κάνει λίγα πράγματα και θα ήταν καλύτερα να τα αποφύγει γιατί θα τα κάνει χειρότερα. Πράγματι, αυτό έγινε. Προσπαθώντας να δείξει ότι συμπαραστέκεται στους πολίτες, κινδυνεύει να δημιουργήσει μεγαλύτερα και μόνιμα προβλήματα. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν α) βάζουν σε κίνδυνο τον ανταγωνισμό στην αγορά β) δημιουργούν κίνητρα προς την λάθος κατεύθυνση για τους καταναλωτές και γ) δείχνουν ότι δεν υπάρχει καμία πρωτότυπη ιδέα για το πως θα αντιμετωπισθεί το πρόβλημα μακροπρόθεσμα. Συγκεκριμένα: 

Η χρησιμοποίηση της ΔΕΗ για την εξομάλυνση του προβλήματος είναι εντελώς απαράδεκτη για μια ευνομούμενη χώρα του πρώτου κόσμου και ειδικά για την Ελλάδα που ο Ελέφαντας κατέχει το 65% της αγοράς και το 75% των μετρητών οικιακών πελατών. Η κυβέρνηση, εάν δεν υπαγόρευσε, ουσιαστικά συγκατένευσε και στην πράξη αποδέχθηκε την απόφαση της Διοίκησης της ΔΕΗ να στραγγαλίσει τα περιθώρια των ανταγωνιστών της. Για να πετύχει βραχυπρόθεσμους πολιτικούς στόχους (προσπαθώντας να λύσει ένα πρόβλημα που δεν οφείλεται σε δικές της πράξεις ή παραλείψεις) βάζει σε κίνδυνο τον θεσμό που θα διευκολύνει μακροπρόθεσμα μέσω της καινοτομίας την δημιουργία πλούτου στην χώρα. Είναι προφανές ότι αν η ΔΕΗ ανήκε σε ιδιώτες και είχε το 35% της αγοράς δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα από την τιμολογιακή πολιτική της. Γιατί δεν θα έδινε κανείς σημασία - όπως συμβαίνει σε χώρες του πρώτου κόσμου. Το όλο σκηνικό, με την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και την Επιτροπή Ανταγωνισμού σιωπηρούς παρατηρητές, μόνο ως ιλαροτραγωδία μπορεί να χαρακτηρισθεί. Με την ευκαιρία θα ήταν καλό να σχολιασθεί από τους αρμοδίους το γεγονός ότι στην χρήση του 2020 η ΔΕΗ παρουσιάζει μείωση του κύκλου εργασιών της κατά 100 εκατομμύρια ευρώ με ταυτόχρονη αύξηση των μη εισπράξιμων (καθυστέρηση πάνω από 12 μήνες) οφειλών πελατών της κατά 200 εκατομμύρια. Το σχόλιο θα πρέπει να περιλαμβάνει και διεξοδική παρουσίαση του υπολογισμού των προβλέψεων που βάρυναν τα αποτελέσματα της χρονιάς. 

Πάμε τώρα στην επιδότηση. Δίνοντας "ογκομετρική" έκπτωση 30 ευρώ την μεγαβατώρα, η κυβέρνηση α) προσφέρει πολύ μικρότερη ελάφρυνση από την διαφημιζόμενη (αντισταθμίζοντας λιγότερο από το 30% της αύξησης λόγω ρήτρας) β) επιδοτώντας την κατανάλωση, ο μεγάλος καταναλωτής παίρνει περισσότερα ευρώ από τον μικρό (το όριο των 300 κιλοβατωρών τον μήνα δεν έχει νόημα γιατί δεν υπάρχουν πολλοί οικιακοί καταναλωτές που να το ξεπερνούν). γ) Η πολιτική της κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί σχιζοφρενική γιατί μειώνει την τιμή ενός προϊόντος που υποτίθεται ότι (η παραγωγή του) είναι ένας από τους κύριους υπαίτιους της κλιματικής αλλαγής. Επίσης υποκριτική γιατί υποσχόμενη το δωράκι των 150 εκατομμυρίων ευρώ μέχρι τέλους του 2021 αγνοεί το περισσότερο από 1,5 δισεκατομμύριο που κάθε χρόνο πληρώνουν οι Έλληνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το allazorevma.gr προτείνει, εάν χρειάζεται επιδότηση αυτή να γίνεται με πάγιο ποσό (Lump Sum) ίσο για όλους τους καταναλωτές. Έτσι ώστε να γίνεται πιο προοδευτική χωρίς να επηρεάζεται (μειώνεται) η οριακή τιμή του ρεύματος που αποτελεί κίνητρο για περισσότερη κατανάλωση.

Σχετικά με την έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδίου. Το ελληνικό κράτος για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής - δηλαδή το ότι για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί από την ΕΕ για την μείωση των εκπομπών CΟ2  πρέπει να αυξηθεί η τιμή του ρεύματος, αυτό που κάνει είναι να ιδρύει Ταμεία. Έτσι δεν γίνεται δουλειά. Πρέπει να συζητηθεί σοβαρά ο Φόρος Άνθρακα. Που θα επιβαρύνει όλους όσους καταναλώνουν προϊόντα και υπηρεσίες (όχι μόνο ρεύμα) στον βαθμό που αυτά ενσωματώνουν στην παραγωγή τους άνθρακα και οι εισπράξεις του θα επιστρέφονται στους πολίτες είτε με ένα σταθερό ποσό κατά κεφαλή  κάθε χρόνο είτε με μείωση φόρων εισοδήματος ή ασφαλιστικών εισφορών. Αυτό με ταυτόχρονο μηδενισμό όλων των επιδοτήσεων (ΑΠΕ κλπ.) και άλλων ρυθμίσεων που υπάρχουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Που δεν χρειάζονται άλλωστε δεδομένου ότι, όπως οι πνευματικοί ταγοί της χώρας μας διαβεβαιώνουν, οι ΑΠΕ (μαζί με την αποθήκευση!) είναι πλέον ο φθηνότερος τρόπος παραγωγής ρεύματος. 

Στην απευκταία περίπτωση που θα χρειαστούμε ορισμένες επιδοτησούλες, όλες στο πάγιο  - μην ξεχνιόμαστε. Αν ο φιλόδοξος στόχος να παράγουμε ρεύμα μόνο με ΑΠΕ (και αποθήκευση!) επιτευχθεί, οι λογαριασμοί μας θα είναι απλώς ένα πάγιο. Δηλαδή ο μικρός φτωχός καταναλωτής θα πληρώνει την κιλοβατώρα δέκα φορές πιο πολύ από τον μεγάλο και πλούσιο. Η επιδότηση λοιπόν στο πάγιο. Από τώρα για να συνηθίζουμε.

 



11/9/21

Η Εγχείρηση στον ΔΕΔΔΗΕ Πέτυχε!

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, το 49% του ΔΕΔΔΗΕ, του Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρισμού της χώρας, πωλήθηκε στην αυστραλιανή επενδυτική τράπεζα Macquarie έναντι ποσού 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αποτελεί αυτό μια επιτυχία; Υποθέτουμε ότι το ευρύ κοινό θα ήθελε να ακούσει μια (όσο το δυνατόν) αντικειμενική άποψη για το θέμα. Ιδού λοιπόν μια αξιολόγηση του γεγονότος που μάλλον δεν θα ακουστεί από πολιτικούς και γενικά διαμορφωτές κοινής γνώμης.

Η διαδικασία πρέπει να θεωρηθεί ως επιτυχής. Διεκπεραιώθηκε σε μικρό χρόνο (8 μήνες - μεγαλύτερο μόνο από τη δημοπρασία για φάσμα 3G του 2001 που είχε συγκρίσιμα έσοδα και διεκπεραιώθηκε σε περίπου 6 μήνες), ήταν από ότι φαίνεται διαφανής, με επαρκώς προετοιμασμένο ρυθμιστικό πλαίσιο και προσέλκυσε επαρκή αριθμό ανεξάρτητων δεσμευτικών προσφορών από διεθνούς εμβέλειας επενδυτικά Funds (η επένδυση στον ΔΕΔΔΗΕ θα αποτελεί περίπου το 1% των επενδύσεων σε υποδομές της Macquarie!). Το τίμημα των 1,3 δισ. ευρώ ήταν στα πλαίσια του αναμενόμενου. Μεγαλύτερο κατά 100 εκατομμύρια από την τιμή εκκίνησης που είχε προτείνει ο γράφων (1,2 δισ. ευρώ).

Η συμφωνία λοιπόν (το deal!) έκλεισε. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του στην ΔΕΗ, τον ΔΕΔΔΗΕ και τελικά τους Έλληνες πολίτες και καταναλωτές; Εδώ η "βαθμολογία" - για να το πούμε ευγενικά - δεν είναι η καλύτερη δυνατή.

Η ΔΕΗ στην πραγματικότητα δανείστηκε με ένα επιτόκιο πάνω από 6,5% για τα επόμενα τουλάχιστον 5 χρόνια. Τόση είναι η απόδοση κεφαλαίων (σε σταθμισμένο μέσο όρο) που έχει υποσχεθεί στον επενδυτή με την σύμφωνη γνώμη της ΡΑΕ. Θα πεί κανείς ότι η ΔΕΗ πώλησε μετοχές - δεν δανείστηκε! Αυτό είναι κατ' αρχή σωστό αλλά το μετοχικό κεφάλαιο σε μια μονοπωλιακή επιχείρηση υποδομών είναι ένα περιουσιακό στοιχείο με πολύ μικρό κίνδυνο - το προφίλ κινδύνου μοιάζει περισσότερο με αυτό ενός κρατικού ομολόγου (άλλωστε η Macquarie επενδύει κυρίως χρήματα συνταξιοδοτικών ταμείων και ασφαλιστικών εταιρειών). Ειδικά στην τρέχουσα περίοδο η ΔΕΗ θα μπορούσε να δανειστεί με πολύ μικρότερο επιτόκιο. Το χειρότερο είναι ότι δηλώνει ότι θα χρησιμοποιήσει τα μισά έσοδα από την πώληση των μετοχών για να αποπληρώσει δάνεια - που πιθανότατα κοστίζουν λιγότερο! Δεν βλέπουμε συνεπώς μεγάλη βελτίωση του κόστους χρηματοδότησης της ΔΕΗ ως αποτέλεσμα του deal. Θα υπάρξει βέβαια μείωση της μόχλευσης - που ίσως εξηγεί και την πώληση καθεαυτή. 

Υπάρχουν δηλώσεις ότι τα υπόλοιπα μισά από τα έσοδα θα επενδυθούν σε ανανεώσιμες πηγές. Αυτό είναι αντικοινωνική συμπεριφορά γιατί οι επενδύσεις αυτές έχουν αρνητική κοινωνική απόδοση (είναι malinvestments). Δεδομένου ότι το κόστος αποφυγής εκπομπών μέσω αυτών είναι μεγαλύτερο από τις περισσότερες εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με πολλές εκτιμήσεις του κοινωνικού κόστους του CO2. 

Η ΔΕΗ θα άξιζε να πληρώσει επιτόκιο/μέρισμα 6,5% αν πουλούσε το σύνολο - 100% του ΔΕΔΔΗΕ. Στην περίπτωση αυτή βέβαια η διοίκηση της εταιρείας θα πέρναγε στον επενδυτή. Ο οποίος μάλλον δεν θα ήταν επενδυτικό Fund αλλά Διαχειριστής Δικτύων (δεν είναι τυχαίο ότι κανείς τέτοιος δεν εμφανίστηκε για να αγοράσει μειοψηφικό πακέτο του ΔΕΔΔΗΕ χωρίς να αναλάβει την διοίκηση). Γιατί θα άξιζε να πωληθεί το 100%; Αρχικά γιατί το πλειοψηφικό πακέτο θα πωλείτο σε πολύ καλύτερη τιμή ανά μετοχή. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο.

Στον ίδιο τον ΔΕΔΔΗΕ, μια επιχείρηση που είναι εξαιρετικά αναποτελεσματική με ιδιοκτήτη το δημόσιο, θα δινόταν η ευκαιρία να βελτιωθεί και να εκσυγχρονισθεί με καινούργια ιδιωτική διοίκηση. Η μακρόχρονη διεθνής εμπειρία δείχνει ότι - ειδικά εταιρείες υποδομών ηλεκτρισμού που πέρασαν από δημόσιο σε ιδιωτικό φορέα - είχαν εξαιρετικές επιδόσεις μετά την αλλαγή της ιδιοκτησίας δηλαδή την ιδιωτικοποίηση. Η βελτίωση της αποτελεσματικότητος του ΔΕΔΔΗΕ με το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο θα περνούσε σε μείωση του κόστους του δικτύου και συνεπώς χαμηλότερες (ρυθμιζόμενες) τιμές για τον καταναλωτή. Η τουλάχιστον την εξουδετέρωση των αυξήσεων που θα χρειαστούν για να εξασφαλιστεί η ποιότητα εξυπηρέτησης σε επίπεδο χώρας τους πρώτου κόσμου.

Με την διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ στα χέρια του κράτους, διατηρούμε σε ισχύ ένα καθεστώς όπου ο ιδιοκτήτης ενός περιουσιακού στοιχείου είναι και ο βασικός πελάτης και ελεγκτής του. Η κατάσταση αυτή μηδενίζει τα κίνητρα και των δύο πλευρών για να βρούν την βέλτιστη λύση για τον καταναλωτή δηλαδή το κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα έχουν κίνητρο να συνεννοηθούν για αμοιβαίο όφελος. Το αποτέλεσμα είναι οι δημόσιες επιχειρήσεις να έχουν λάθος προτεραιότητες - να λειτουργούν πρώτα για τους πολιτικούς, τους προμηθευτές (τώρα και την Macquarie!), τους εργαζόμενους,  και τελευταία για τον πελάτη τους.

Προσοχή! Αναφερόμαστε σε κίνητρα και όχι σε πρόσωπα. Υπάρχουν πρόσωπα (και είμαστε σίγουροι ότι αυτοί που είναι αρμόδιοι είναι συνήθως τέτοια πρόσωπα)  που έχουν την ικανότητα, την εντιμότητα,  το θάρρος και την εμπιστοσύνη στο εαυτό τους ώστε να υπηρετήσουν το κοινό καλό. Αλλά το σύστημα τους κάνει την ζωή δύσκολη. Καλύτερα να ακολουθούμε την πολύ συντηρητική συμβουλή του David Hume στον σχεδιασμό των θεσμών: Να υποθέτουμε το χειρότερο για όλους όσους μπλέκονται στα δημόσια πράγματα - και ποιος χειρότερος από έναν ιδιώτη;

"...in contriving any system of government, and fixing the several checks and controuls of the constitution, every man ought to be supposed a knave, and to have no other end, in all his actions, than private interest"....

Η τελική ετυμηγορία του γράφοντος για την υπόθεση ΔΕΔΔΗΕ: Η εγχείρηση πέτυχε!






8/9/21

Που βρίσκουμε τις Ρήτρες στον Λογαριασμό μας (οέο;)

Το allazorevma.gr έχει προτείνει στους παρόχους ηλεκτρικού ρεύματος να τυποποιήσουν τουλάχιστον την ονομασία και την θέση στον λογαριασμό των ρητρών που χρεώνουν ώστε να μπορεί να γίνει ο υπολογισμός πιο εύκολος για τους καταναλωτές. Δυστυχώς αυτή η πρόταση δεν έχει υιοθετηθεί από τους Παρόχους και έχει περιέργως αγνοηθεί ακόμα και από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. 

Στον παρακάτω Πίνακα καταγράφονται τόσο ο τίτλος της επικεφαλίδας όσο και η ονομασία της ρήτρας στους λογαριασμούς κάθε παρόχου. Επίσης καταγράφεται κατά πόσο ο πάροχος αναφέρει και τον υπολογισμό έστω και στην τελική του μορφή (κόστος μονάδας επί ποσότητα).

Επειδή σύντομα οι χρεώσεις της ρήτρας θα φθάσουν ή και θα ξεπεράσουν την χρέωση ενέργειας, δημοσιοποιούμε τον Πίνακα ώστε να βοηθήσουμε τους φίλους μας να υπολογίσουν πόσο κάνει το ρεύμα (ο Πίνακας θα ενσωματωθεί μόνιμα στην τoποθεσία www.allazorevma.gr/ots)












Σημείωση: Για την ΔΕΗ έχουμε μόνο λογαριασμό με χρέωση ρήτρας CO2. Θα ανανεώσουμε όταν έχουμε στην διάθεση μας το νέο format με τις ρήτρες ΟΤΣ.

Τι συμβαίνει με τις Τιμές του Ρεύματος; Προσπαθούμε να Εξηγήσουμε και να Συμβουλεύσουμε

Στο παρόν σημείωμα προσπαθούμε να συνοψίσουμε τις πληροφορίες σχετικά με την ξαφνική και απότομη άνοδο των τιμών του ρεύματος προς όφελος των χρηστών και φίλων του allazorevma.gr (αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου), απαντώντας στις προφανείς ερωτήσεις.
  • Γιατί αυξήθηκε η τιμή του ρεύματος; Κύριος υπεύθυνος (κατά το 70%) η εκρηκτική και πρωτοφανής στην ταχύτητά της άνοδος των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου - με το οποίο παράγεται περίπου το 40% του ρεύματος στην Ελλάδα. Δευτερευόντως (κατά 30%) η άνοδος της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 στο Ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων (Για το ελληνικό μίγμα παραγωγής προσεγγιστική εκτίμηση από το allazorevma.gr).
  • Είναι οι αυξήσεις παροδικές; Δυστυχώς όχι βραχυπρόθεσμα. Η πρόβλεψη είναι ότι οι τιμές του αερίου δεν θα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα πριν το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Οι τιμές των δικαιωμάτων είναι ο μεγάλος άγνωστος γιατί η τιμή τους είναι πολιτική απόφαση - σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ίσως όμως τα σημερινά 60 ευρώ τον τόνο είναι το ανώτερο επίπεδο που μπορούν οι πολιτικοί (και οι ψηφοφόροι τους) να ανεχθούν.
  • Μπορεί το (Ελληνικό) κράτος να κάνει κάτι; Πολύ λίγα - και καλύτερα να μην κάνει τίποτα γιατί συνήθως τα μπλέκει χειρότερα. Προσπαθώντας να λύσει το βραχυπρόθεσμο πρόβλημα δημιουργεί μια νέα μόνιμη αγκύλωση στην αγορά. Ας ελπίσουμε ότι η μόνη κίνηση θα είναι η προστασία των καταναλωτών με κοινωνικό τιμολόγιο.
  • Τι πρέπει λοιπόν να περιμένουμε; Οι αυξήσεις στο ρεύμα που αναφέραμε μέχρι τώρα αφορούν την χονδρική τιμή του ρεύματος. Που δεν έχουν περάσει ακόμα στην λιανική. Συνεπώς θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε σημεία και τέρατα στους λογαριασμούς των επόμενων μηνών, ιδιαίτερα σε τιμολόγια με ρήτρες. Θα δούμε ίσως χρέωση ρήτρας που είναι μεγαλύτερη από την βασική χρέωση για το ρεύμα και συνολική τιμή ρεύματος πάνω από 15 λεπτά την κιλοβατώρα (ανταγωνιστικό μέρος).
Με ποιο τρόπο ο καταναλωτής μπορεί να αντιμετωπίσει την καταιγίδα;
  • Να ελέγχει με προσοχή τον λογαριασμό του. Να υπολογίζει σωστά την συνολική χρέωση ανά κιλοβατώρα (περιλαμβάνοντας πάγια και ρήτρες)
  • Σε περίπτωση που ο υπολογισμός δείξει χρέωση μικρότερη των 10 λεπτών δεν κάνει τίποτα γιατί είναι από τους λίγους τυχερούς - προς το παρόν τουλάχιστον. 
  • Αν η συνολική τιμή είναι πάνω από 10 μέχρι 15 λεπτά είναι καλό να το κοιτάξει χωρίς όμως να πανικοβληθεί.
  • Αν η τιμή ξεπερνά τα 15 λεπτά πρέπει να ενεργοποιηθεί και να το ψάξει γιατί είναι πιθανό να υπάρχει καλύτερη λύση - ο πάροχός του φαίνεται να είναι αυτός που έχει πανικοβληθεί. 
Η γενική συμβουλή του allazorevma.gr πάντως, που δεν αλλάζει ανάλογα με τα σκαμπανεβάσματα της αγοράς, είναι: Για οικιακούς πελάτες η καλύτερη επιλογή είναι σταθερά τιμολόγια (χωρίς ρήτρες) με διάρκεια ενός έτους. Με οτιδήποτε άλλο βάζετε στοίχημα με τον πάροχό σας - οι πιθανότητες είναι ότι θα το χάσετε. 

Γρήγορα λοιπόν στο allazorevma.gr!Για ανεξάρτητη, αντικειμενική και αξιόπιστη πληροφόρηση.

6/9/21

Ανοιχτή Επιστολή του allazorevma.gr στα Ελληνικά ΜΜΕ

Κυρίες και Κύριοι Λειτουργοί του Τύπου και της Ενημέρωσης,

Παρακολουθούμε τελευταία με ενδιαφέρον ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (αλλά και στελέχη της Κυβέρνησης) συστήνουν στους καταναλωτές ρεύματος να χρησιμοποιήσουν το εργαλείο σύγκρισης τιμών ρεύματος και φυσικού αερίου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Η σχετική ιστοσελίδα πράγματι είναι χρήσιμη για τους καταναλωτές - ειδικά στην παρούσα περίοδο της απότομης και ξαφνικής ανόδου των τιμών του ρεύματος. 

Εκτιμώντας την διάθεση του Τύπου να προσφέρει καλές υπηρεσίες στο καταναλωτικό κοινό προτείνω να τις εμπλουτίσουν ενημερώνοντας τους επίσης για την ύπαρξη και ιδιωτικών εργαλείων/ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών. Τα ιδιωτικά αυτά εργαλεία έχουν ορισμένα πλεονεκτήματα:

  • Λειτουργώντας εδώ και έξη (6) χρόνια (το πρώτο από αυτά από το 2015) έχουν εξασφαλίσει την καλή μαρτυρία της αγοράς για την αξιοπιστία, την αντικειμενικότητα και την ανεξαρτησία τους προσφέροντας τις υπηρεσίες τους δωρεάν στους καταναλωτές. (Το εργαλείο της ΡΑΕ δεν έχει κλείσει ακόμα χρόνο λειτουργίας). 
  • Αναλαμβάνουν την διεκπεραίωση των αιτήσεων για αλλαγή παρόχου και προωθούν με ίδιες δυνάμεις το άνοιγμα της αγοράς επιβραβεύοντας τους χρήστες τους για αλλαγές που διεκπεραιώνονται μέσω των ιστοσελίδων.
  • Ενημερώνουν με τακτικά newsletters τους χρήστες τους για τα τεκταινόμενα στη αγορά και τους δίνουν την δυνατότητα να αξιολογήσουν τους παρόχους τους.
Τα ιδιωτικά εργαλεία σύγκρισης τιμών που υπάρχουν αυτή την στιγμή στην χώρα καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις των οδηγιών της ΕΕ και προσφέρουν λειτουργικότητα στους Έλληνες καταναλωτές εφάμιλλη των καλύτερων πρακτικών του ακολουθούν ομοειδή εργαλεία στις χώρες της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Είναι σίγουρο ότι οι Έλληνες δημοσιογράφοι δεν θα έχουν πρόβλημα να ανακαλύψουν ποιες είναι αυτές οι ιδιωτικές ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών, δεδομένου ότι τις ξέρουν και τις χρησιμοποιούν καταναλωτές που ο αριθμός τους (μοναδικοί χρήστες των ιστοσελίδων) πλησιάζει το ένα εκατομμύριο. 

Αν παρ' ελπίδα υπάρξει πρόβλημα, παραμένω στη  διάθεσή τους. 

Α Γκίκας 
Ιδρυτής 
Clarus ESCo και allazorevma.gr
e-mail: aghikas@clarusesco.com

ΥΓ: To allazorevma.gr, στην διάρκεια της εξαετούς λειτουργίας του, έχει συσσωρεύσει δεδομένα που είναι χρήσιμα για την κατανόηση της εξέλιξης της αγοράς - ιδιαίτερα για δημοσιογράφους που θέλουν να είναι σίγουροι ότι τα στοιχεία που κατά καιρούς δημοσιεύουν είναι αξιόπιστα. Από τον Απρίλιο του 2020 δε, καταρτίζει και δημοσιεύει τον Δείκτη Τιμών Ηλεκτρικού Ρεύματος που είναι ο μοναδικός μέχρι στιγμής δείκτης που είναι επίκαιρος (τα ανάλογα στοιχεία της Eurostat βγαίνουν με ένα χρόνο καθυστέρηση). 


1/9/21

Στην Πώληση του ΔΕΔΔΗΕ η Διαδικασία Είναι Πιο Σημαντική από το Τίμημα

Η πώληση του Δικτύου Διανομής από την ΔΕΗ (σε ποσοστό 49% του Διαχειριστή) είναι στο τελευταίο της στάδιο. Ο γράφων έχει εκφράσει τις σοβαρές αντιρρήσεις του για τον σχεδιασμό της διαδικασίας και έχει ήδη προτείνει η πώληση να ματαιωθεί. Με το παρόν γίνεται προσπάθεια να διασωθεί ότι είναι δυνατόν, δεδομένου ότι από ότι φαίνεται η παρούσα διαδικασία θα προχωρήσει.

Ορισμένες προκαταρκτικές επισημάνσεις. Ο γράφων δεν έχει στην διάθεση του καμία απολύτως πληροφορία σχετικά με την πώληση και τον ΔΕΔΔΗΕ εκτός από τις δημόσια διαθέσιμες και προφανώς δεν έχει απολύτως καμία συμμετοχή στην διαδικασία. Το κίνητρο για τις παρεμβάσεις είναι η θητεία του ως στέλεχος του ΔΕΔΔΗΕ στο μακρινό παρελθόν και η ενεργός συμμετοχή του σε μια από τις πρώτες και σημαντικότερες διαδικασίες πώλησης δημοσίου αγαθού (φάσματος συχνοτήτων) πριν 20 περίπου χρόνια. Πώληση που απέφερε στο Δημόσιο έσοδα ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ την εποχή εκείνη - ποσό που ισοδυναμεί με περισσότερα από 1,5 δισ. σημερινά ευρώ και τυχαίνει να προσεγγίζει την τάξη μεγέθους της αναμενόμενης αξίας του ΔΕΔΔΗΕ.

Επιπρόσθετα, ορισμένες (ή και όλες) οι προτάσεις που ακολουθούν, ακριβώς λόγω της άγνοιας του γράφοντος σχετικά με την διαδικασία, είναι είτε ήδη παρωχημένες είτε αδύνατο να υλοποιηθούν. Αυτό θα το κρίνουν οι εμπλεκόμενοι.

Πρόταση πρώτη: Είναι καλό να δημοσιοποιείται η τιμή εκκίνησης. Η χαμηλότερη τιμή δηλαδή που ο πωλητής είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί. Δεν αρκεί να δηλώσει ότι διατηρεί το δικαίωμα να μην πωλήσει χωρίς να αναφέρει την κατώτερη τιμή. Γιατί αυτό άλλωστε ισχύει (ή πρέπει να ισχύει) είτε υπάρχει τιμή εκκίνησης είτε όχι (όπως θα εξηγηθεί παρακάτω). Η τιμή εκκίνησης δεν έχει καμία επίπτωση στο τελικό τίμημα και για αυτό πρέπει να είναι όσο χαμηλότερη γίνεται ώστε να μην αποκλεισθούν τυχόν ενδιαφερόμενοι (ο γράφων έχει προτείνει τιμή εκκίνησης 1,2 δισ. ευρώ για το 49% του ΔΕΔΔΗΕ)

Πρόταση δεύτερη: Ο σημαντικότερος παράγοντας επιτυχίας της διαδικασίας είναι ο αριθμός των ανεξάρτητων συμμετεχόντων που θα υποβάλουν δεσμευτική προσφορά. Είναι τόσο σημαντικός ο αριθμός αυτός που θα δικαιολογούσε ακόμα και παραπλάνηση των ενδιαφερόμενων με την δημιουργία "φανταστικού" συμμετέχοντα από τον ίδιο τον πωλητή! Εάν υποβληθεί μόνο μια προσφορά η πώληση δεν πρέπει να προχωρήσει ακόμα και αν η τιμή της προσφοράς είναι μεγαλύτερη της τιμής εκκίνησης. Γιατί η μοναδική προσφορά υποδεικνύει ότι ο σχεδιασμός της διαδικασίας έχει δομικό σφάλμα. Λογικό επακόλουθο της πρότασης είναι ότι ο πωλητής πρέπει να ελέγξει με πολλή προσοχή και να βεβαιωθεί ότι, στην περίπτωση περισσότερων από μιας προσφορές, αυτές είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους. Δηλαδή δεν έχουν υποβληθεί από επιχειρηματικές οντότητες που με άμεσο ή έμμεσο τρόπο ελέγχουν η μια την άλλη.

Πρόταση Τρίτη: Η καταλληλότερη μέθοδος για την πώληση είναι η δημοπράτηση με την μέθοδο της "δεύτερης τιμής". Με την μέθοδο αυτή ο πλειοδότης είναι ο νικητής αλλά το τίμημα που θα πληρώσει είναι αυτό του δεύτερου πλειοδότη. Η μέθοδος φαίνεται παράλογη. Έχει όμως ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Αν οι συμμετέχοντες δρουν ορθολογικά, η "δεύτερη τιμή" μηδενίζει το κίνητρό τους να μαντέψουν την τιμή του ανταγωνιστή και συνεπώς το κίνητρό τους για συνεννόηση. Δεν θα προσπαθήσουμε να το εξηγήσουμε και θα επιχειρηματολογήσουμε "εξ αυθεντίας". Ο κύριος που σκέφτηκε αυτή την παράδοξη ιδέα (και απέδειξε συγχρόνως ότι το αναμενόμενο έσοδο θα είναι ίσο με αυτό μιας δημοπρασίας "πρώτης τιμής")  ο William Vickrey, πήρε το βραβείο Νόμπελ των Οικονομικών γι' αυτή.  Ο γράφων πάντως θα κατανοούσε την αποφυγή της μεθόδου αυτής, γιατί θα έπρεπε ο πωλητής να την εξηγήσει σε δημοσιογράφους και πολιτικούς. Τραγική προσωπική εμπειρία.