Να Μειωθεί Πάλι το ΕΤΜΕΑΡ. Είναι Δίκαιο - να Γίνει Πράξη!

Η κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να ξαναπάρει μια φιλολαϊκή απόφαση που τυχαίνει να είναι σωστή και δίκαιη. Να μειώσει, όπως έκανε και το 2019, το ΕΤΜΕΑΡ. Παραδόξως η ευκαιρία αυτή δίνεται γιατί οι τιμές της χονδρικής αυξήθηκαν απρόσμενα και ταχύτατα πρόσφατα και προβλέπεται ότι θα παραμείνουν πολύ υψηλές για τουλάχιστον το επόμενο εξάμηνο. Οι υψηλές αυτές τιμές μετακυλίονται μέσω των ρητρών οριακής τιμής από όλους τους Παρόχους (και από την ΔΕΗ πλέον) στους τελικούς καταναλωτές.

Ταυτόχρονα όμως η αύξηση αυτή της χονδρικής τιμής μειώνει το έλλειμα του λογαριασμού επιδότησης των Ανανεώσιμων Πηγών. Πράγματι, μόλις ανακοινώθηκε ότι ο λογαριασμός αυτός θα έχει το 2021 πλεόνασμα (αυτό γιατί οι αρμόδιοι δεν πρόβλεψαν τις τεράστιες αυξήσεις της χονδρικής). Στο λογαριασμό αυτό συνεισφέρουν οι καταναλωτές πληρώνοντας το περίφημο ΕΤΜΕΑΡ (0,017 ευρώ την  κιλοβατώρα ή περίπου 75 ευρώ τον χρόνο για ένα μέσο καταναλωτή - με τον ΦΠΑ).

Αφού ο λογαριασμός λοιπόν θα βρεθεί με πλεόνασμα μια καλή ιδέα είναι αυτό να μοιραστεί στους καταναλωτές. Για παράδειγμα αν μειωθεί στο μισό, ή καλύτερα αν απαλλαγούν για μια περίοδο οι καταναλωτές τελείως από αυτό, θα αντισταθμισθεί σε ένα βαθμό η αύξηση των τιμολογίων που θα επέλθει λόγω των διεθνών εξελίξεων στην αγορά ενέργειας. 

Ιδού λοιπόν η Ρόδος, ιδού και το πήδημα. Το allazorevma.gr προτείνει: Να μοιραστεί το πλεόνασμα του ΕΛΑΠΕ έστω και εφάπαξ για περίοδο τεσσάρων μηνών για τους οικιακούς καταναλωτές (σε τόσο περίπου εκτιμούμε ότι αντιστοιχεί το πλεόνασμα που ανακοινώθηκε). Είναι δίκαιο και πρέπει να γίνει πράξη. Όπως και το 2019. Αλλιώς να μας πουν τι σκοπεύουν να το κάνουν.

ΡΑΕ και Ρήτρες: Ένα στα Τέσσερα

Εάν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες είναι ακριβείς, τότε κατά την άποψή μας η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει "σκοράρει" σε μια μόνο από τις τέσσερεις προτάσεις της σχετικά με το πρόβλημα χρέωσης ρητρών οριακής τιμής στους λογαριασμούς των καταναλωτών. 

Το πετυχημένο πέναλτι αφορά την απαγόρευση ποινών πρόωρης αποχώρησης σε τιμολόγια με χρέωση ρήτρας. Διαβάσαμε ότι ορισμένοι Πάροχοι παραπονέθηκαν ότι αυτό θα δημιουργήσει το φαινόμενο του "ενεργειακού τουρισμού" - δηλαδή οι καταναλωτές θα αποκτήσουν στην συνήθεια να αλλάζουν Πάροχο συχνά. Η ΡΑΕ όμως αυτό ακριβώς θα έπρεπε να θέλει. Άλλωστε οι ποινές αυτού του είδους θα εξακολουθήσουν να επιτρέπονται σε τιμολόγια με σταθερή τιμή.

Η πρόταση να καταργηθούν οι πάγιες χρεώσεις με την λογική ότι είναι παραπλανητικές είναι εντελώς άστοχη. Η ίδια η ΡΑΕ δαπάνησε χρόνο και χρήμα για να κατασκευάσει ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών που λύνει ακριβώς αυτό το πρόβλημα (μεταξύ άλλων). Αλλά και να μην την είχε κατασκευάσει υπάρχει εδώ και 6 χρόνια το allazorevma.gr  που είναι και πιο δημοφιλές. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η πρόταση μειώνει δραστικά τις επιλογές των Παρόχων στον σχεδιασμό των τιμολογίων. Η χρέωση παγίου είναι σημαντική γιατί αντικατοπτρίζει την δομή τους κόστους της παραγωγής και προμήθειας ρεύματος και στο μέλλον θα γίνει ακόμα πιο σημαντική για τον κλάδο. Δεν είναι τυχαίο ότι η ΔΕΗ είχε πάντα πάγιο στους λογαριασμούς της. (Η ΔΕΗ τις παλιές καλές μέρες είχε στελέχη που ήξεραν να σχεδιάζουν τιμολόγια σύμφωνα με τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές - ειδικά για μονοπώλια).

Η πρόταση για πλαφόν στις αυξομειώσεις των ρητρών είναι εντελώς απαράδεκτη και θα πρέπει να αποσυρθεί το δυνατόν συντομότερο. Όπως ορθά παρατηρήθηκε ήδη, είναι πιθανό να δημιουργήσει προβλήματα σε παρόχους με άνισο τρόπο υπονομεύοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ καθετοποιημένων και μη Παρόχων. Πολύ κακή ιδέα. Σουτ εκτός στόχου.

Τέλος η πρόταση για έλεγχο των τιμών δεν είναι αρκετά καθαρό τι θα περιλαμβάνει και με ποια βάση θα γίνεται. Ο μόνος έλεγχος τιμών όμως που απαιτείται στην αγορά (και η ΡΑΕ δεν έχει κάνει μέχρι τώρα ανεξάρτητα από Διοικήσεις) είναι αυτός των τιμών του Ελέφαντα της αγοράς δηλαδή της ΔΕΗ μέχρις ότου το μερίδιο της στην αγορά πέσει κάτω από το 35%. Όλοι οι υπόλοιποι έλεγχοι τιμών περισσεύουν. Πέναλτι στο δοκάρι.

Με τις προτάσεις αυτές η ΡΑΕ φαίνεται να προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πολιτικό πρόβλημα της μεγάλης και απότομης αύξησης των τιμών. Αλλά αυτό δεν είναι η αρμοδιότητά της. Ας αφήσει τους πολιτικούς να βάζουν τα πλαφόν (όπως η κυρία Theresa Dis-May) Ας εστιασθεί στο πρόβλημα που πρέπει και μπορεί να λύσει: την παραπλάνηση των καταναλωτών.

Σημείωση: Το allazorevma.gr είχε με ανοιχτή επιστολή προτείνει λύσεις στο πρόβλημα των ρητρών με την ελπίδα ότι οι Πάροχοι θα αποφάσιζαν να αυτορυθμιστούν. Δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Παρ' όλ' αυτά αν θέλουν μπορούν να τις ξαναδούν εδώ.

https://clarusesco-smartenergy.blogspot.com/2021/04/allazorevmagr.html

Μας Εμπνέει ο Σύντροφος Στάλιν για την Κλιματική Αλλαγή;

Η κλιματική αλλαγή είναι αναγκαίο να αντιμετωπισθεί σε παγκόσμιο επίπεδο γιατί ένας τόνος CO2 που εκπέμπεται από την Κίνα έχει την ίδια επίπτωση στο περιβάλλον με αυτόν που εκπέμπεται από την Ελλάδα. Οι εκπομπές CΟ2 είναι ένα (ίσως το "τέλειο") παγκόσμιο "δημόσιο" αγαθό. Θεωρητικά, υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει αυτό. (Η θεωρία βοηθάει στο να αναλυθεί ευκολότερα η πραγματικότητα που είναι βέβαια πιο πολύπλοκη)

Η μια επιλογή είναι αυταρχική - θα την ονομάσουμε "της Φάπας". Αποφασίζουμε και διατάζουμε κεντρικά (σε παγκόσμιο επίπεδο) την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Με βάση τις εκτιμήσεις των ειδικών (ή ενός παντογνώστη "τιμονιέρη") για το επιθυμητό επίπεδο ώστε να μη έχουμε δυσάρεστες επιπτώσεις. Ελέγχουμε συνεχώς την διαδικασία και τιμωρούμε αυστηρά τους παραβάτες ή τους τεμπέληδες (και πιθανούς προδότες/πράκτορες του εχθρού). 

Η εναλλακτική είναι η επιλογή του "σκουντήματος". Η εθελοντική δημοκρατική παγκόσμια συμφωνία στο ύψος της ζημιάς που προκαλεί ή θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή και η επιβολή ενός παγκόσμιου φόρου που να αντικατοπτρίζει το κόστος αυτό. Η λύση αυτή διευκολύνεται από το γεγονός ότι το "κοινωνικό κόστος" του άνθρακα είναι ένα παγκόσμιο νούμερο - δεν διαφέρει από χώρα σε χώρα (και συνεπώς ο φόρος που θα αντιστοιχεί σε αυτό - με κάποια επιφύλαξη).

Η πρώτη επιλογή είναι η σταλινική επιλογή. Την επέβαλε το κομμουνιστικό καθεστώς στην Σοβιετική Ένωση. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Ο Στάλιν κατάφερε να εξάγει ένα περιθώριο υπεραξίας, δηλαδή εκμετάλλευσης της ανθρώπινης εργασίας, που κανείς καπιταλιστής δεν είχε ποτέ πετύχει (γύρω στο 40%!). Μια θυσία που πήγε χαμένη όπως φάνηκε όταν ο κεντρικός προγραμματισμός διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη το 1990. Ο Σταλινικός τρόπος άφησε πίσω του μια οικονομία της οποίας η αξία των φυσικών  πόρων σε διεθνείς τιμές ήταν μεγαλύτερη από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν σε ετήσια βάση. Μια οικονομία δηλαδή που, αντί να δημιουργεί πλούτο, τον κατέστρεφε (Όπως κατέστρεφε και το Περιβάλλον με ρυθμούς συντριπτικά ταχύτερους από την καπιταλιστική Δύση).

Η εναλλακτική επιλογή, δηλαδή η επιβολή ενός παγκόσμιου φόρου, βασίζεται στην λογική (και την προσδοκία) ότι θα επηρεαστεί έμμεσα η συμπεριφορά των δισεκατομμυρίων  κατοίκων της γης έτσι ώστε να αποφύγουν, ενεργώντας αυτόνομα και ορθολογικά, να πληρώνουν αγαθά που παράγονται με την χρήση ορυκτών καυσίμων. Με αποτέλεσμα, χωρίς κανενός είδους άμεση εντολή, να συμβάλουν στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι η πολιτική του "σκουντήματος" αντί της ευθείας εντολής - της "φάπας". 

Οι δυο εναλλακτικές πολιτικές έχουν- και οι δύο - ένα θεμελιώδες προαπαιτούμενο. Βασίζονται στην υπόθεση ότι υπάρχει ένας παγκόσμιος δικτάτορας που τις σχεδιάζει, τις επιβάλει και τιμωρεί τους παραβάτες. Ένας Στάλιν στην εκδοχή της "φάπας¨ ή ένας καλοκάγαθος με καλές προθέσεις γενικός γραμματέας (;) στην εκδοχή του "σκουντήματος". Και οι δυο ενεργώντας για το (παγκόσμιο) κοινό καλό. Ο πρώτος κατακτώντας την εξουσία με ένα παγκόσμιο πραξικόπημα και ο άλλος δημοκρατικά - για παράδειγμα με μια ομόφωνη απόφαση των κρατών μελών του ΟΗΕ (και ιδανικά των κατοίκων κάθε χώρας ξεχωριστά) .

Ο λόγος που χρειάζεται ένας δικτάτορας, δηλαδή κάποιος με απόλυτη εξουσία, είναι γιατί οι αποφάσεις που θα πάρει θα δημιουργήσουν είτε το θέλει είτε όχι κερδισμένους και χαμένους (και μάλιστα όχι μόνο μεταξύ των ζώντων αλλά και μεταξύ γενεών). Ο δικτάτορας της Φάπας έχει εξ ορισμού την δυνατότητα αυτή. Ο δικτάτορας του Σκουντήματος όμως πρέπει να έχει απόφαση ειλημμένη με δημοκρατικό τρόπο. Η οποία, για να μη μοιάζει με Φάπα στην μειοψηφία, θα πρέπει να είναι ομόφωνη.

Οι δυο τυποποιημένες εναλλακτικές λύσεις όπως παρουσιάστηκαν παραπάνω  φαίνεται ότι δεν είναι εφαρμόσιμες. Η πιθανότητα προς το παρόν ενός παγκόσμιου πραξικοπηματία είναι μικρή. Από την άλλη μεριά η επίτευξη ομοφωνίας με δημοκρατικό τρόπο φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη σε οτιδήποτε πέραν των ευχολογίων (όπως πχ η συνθήκη του Παρισιού και όλες οι προηγούμενες). Η λύση όμως δεν μπορεί παρά να είναι μια παραλλαγή μιας από τις δυο αυτές εναλλακτικές. Πράγματι, οι πολιτικές που ακολουθούνται μέχρι τώρα αντλούν την έμπνευση τους από στοιχεία των δυο επιλογών. Παραδείγματος χάριν οι στόχοι της ΕΕ για τις ΑΠΕ, όντας διαχωρισμένοι πλήρως από οποιαδήποτε οικονομική λογική, θυμίζουν τους στόχους του Στάλιν για την παραγωγή ατσαλιού, ενώ ο σχεδιασμός ενός φόρου άνθρακα είναι ιδέα ενός δικτάτορα που προτιμά να "σκουντάει" αντί να ρίχνει φάπες.

Η κατανόηση αυτού του θεμελιώδους προβλήματος είναι το πρώτο αναγκαίο βήμα για τον σχεδιασμό οποιασδήποτε πολιτικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Και αν κάποιος προτιμάει το σκούντημα από τις φάπες πρέπει να επινοήσει καινοτομικές λύσεις που να βελτιώνουν την διαδικασία λήψης συλλογικών αποφάσεων. Κατά προτίμηση αποφεύγοντας την υιοθέτηση στόχων θρησκευτικού χαρακτήρα. Γιατί αν το κίνητρο είναι θρησκευτικού/ δογματικού χαρακτήρα, η επιλογή του Σκουντήματος δεν είναι προφανές ότι είναι προτιμητέα από αυτή της Φάπας. Αν βρισκόμαστε μπροστά στο τέλος του κόσμου όλα είναι επιτρεπτά (θα έλεγε η Γκρέτα). Do not immanentize the eschaton.

Συνεχίζεται η Απότομη Άνοδος στην Τιμή του Ρεύματος

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Ιουνίου 2021 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είχε σημαντική άνοδο σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Μάϊου. Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών τιμών αυξήθηκε από 106,86 σε 110,01 ευρώ την μεγαβατώρα. 

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις ανέβηκαν λόγω μικρής αύξησης στην χρέωση Δικτύου Μεταφοράς και από 55,65 πήγαν στα 55,83 ευρώ την μεγαβατώρα, οπότε ο Συνολικός Δείκτης Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ αυξήθηκε από 172,27 σε 175,19 ευρώ την μεγαβατώρα. Οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων κυμάνθηκαν από 78 έως 103 με μέσο όρο τα 92,55 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο κατά 0,51% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (92,08). Συνολικά, σε σχέση με τον Ιούνιο του 2020, η μέση τιμή των εναλλακτικών παρόχων αυξήθηκε κατά 23% ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων που περιλαμβάνει και την ΔΕΗ αυξήθηκε κατά 12,3%. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό της αύξησης αυτής έλαβε χώρα τους δύο τελευταίους μήνες.

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του περιθωρίου μεταξύ των τιμών αγοράς και πώλησης από τους εναλλακτικούς και την ΔΕΗ. Είναι εμφανές ότι τα περιθώρια των εναλλακτικών παρόχων έχουν γίνει αρνητικά. Αυτό, συνδυαζόμενο με την την επιβολή από τον Αύγουστο ρήτρας και από την ΔΕΗ, θα οδηγήσει σε σημαντικές αυξήσεις στην λιανική τους επόμενους μήνες και αυτό θα διαρκέσει πιθανότατα μέχρι τέλος του χρόνου τουλάχιστον.

Πάροχοι Ρεύματος: Ποιος Μεγαλώνει, Ποιος Μικραίνει και Ποιος Μένει Στάσιμος;

Με την έκδοση της αναφοράς για την αγορά ηλεκτρισμού του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας για τον Ιούνιο του 2021, έχουμε μια εικόνα για το πως εξελίχθηκαν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2021 τα μερίδια αγοράς στην λιανική ρεύματος. Προσοχή: Εστιάζουμε στην Χαμηλή Τάση όπου τροφοδοτούνται οι μικροί καταναλωτές - οικιακοί και επαγγελματίες - οι οποίοι βέβαια είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών - περίπου 7 εκατομμύρια μετρητές (τα μερίδια που αναφέρονται παρακάτω είναι σε κιλοβατώρες και όχι αριθμό μετρητών πάντως).

Τα αποτελέσματα: Υπάρχουν αυτοί που μεγάλωσαν, αυτοί που συρρικνώθηκαν και αυτοί που έμειναν στάσιμοι. 

Θα περίμενε κανείς πρωταθλήτρια στους συρρικνωθέντες να είναι η ΔΕΗ που έχασε στο εξάμηνο μερίδιο αγοράς με ρυθμό 4%* . Δεν ήταν όμως πρωταθλήτρια και η μείωση αυτή δεν είναι συνεπής με την νομική υποχρέωση το μερίδιο της να πέσει κάτω από το 50% μέχρι τέλους του 2019 (!)  - στόχος που είναι πλέον το πιο γρήγορο ανέκδοτο της αγοράς (είναι τώρα στο 67,66% - στην Χαμηλή Τάση πάντα).

Υπήρξαν και άλλοι συρρικνωθέντες εκτός από την ΔΕΗ. Με σειρά μεγέθους ρυθμού συρρίκνωσης (από το μεγαλύτερο στο μικρότερο) ήταν η Volterra (-5%) και η Watt+Volt (-4%). 

Στάσιμοι στο εξάμηνο έμειναν η Εlpedison (+0,46%) και τα ΕΛΤΑ (-0,82%).

Ποιοι μεγάλωσαν ταχύτερα μέσα στο Α' εξάμηνο του 2021; Πρωταθλήτρια το Φυσικό Αέριο με ρυθμό αύξησης +37% στο μερίδιό του και σε κοντινή απόσταση η NRG (+28%) και η Zeniθ (+23%). Ακολουθεί η Εlin με αύξηση +18%, πέμπτος ο Ήρων με +15% και έκτη η Volton με +14%. Τελευταία σε ρυθμό αύξησης η Protergia με +8%. Υπάρχει βέβαια και η We Energy η οποία είχε την εξωπραγματική αύξηση του μεριδίου της κατά +107% μέσα στο εξάμηνο, αλλά ξεκινώντας από μια πολύ χαμηλή βάση. 

Δεν είναι εύκολο να βγουν συμπεράσματα από τα παραπάνω νούμερα - κυρίως γιατί δεν μπορεί να εκτιμήσει κανείς αν ορισμένοι πάροχοι μειώνουν το μερίδιο τους γιατί δεν θέλουν περισσότερους πελάτες - απλώς στοχεύουν πλέον στην κερδοφορία. Χαρακτηριστικά τα νούμερα της Protergia και της Elpedison. Από την άλλη μεριά φαίνεται ότι οι εταιρίες αερίου έχουν στόχο να γίνουν σημαντικοί παίκτες και βέβαια η NRG υπό νέα πιο φιλόδοξη ιδιοκτησία. Ένα μυστήριο παραμένει πάντως στην αγορά. Τι στόχο έχει ο ελέφαντας; Κανένα στόμα δεν το' βρε και δεν το 'πε ακόμα. Πάντως σύμφωνα με τα τελευταία του οικονομικά αποτελέσματα βγάζει πολλά κέρδη από την λιανική - συγκρίσιμα με το συνολικό κύκλο εργασιών των μεγαλύτερων από τους ανταγωνιστές του. Από τον Αύγουστο δε που θα αρχίσει να χρεώνει ρήτρες ποιος τον πιάνει!

* Σημείωση: Τα παραπάνω ποσοστά υπολογίζονται ως: (μερίδιο αγοράς Ιούνιος 21-μερίδιο αγοράς Δεκέμβριος 20)/μερίδιο αγοράς Δεκέμβριος 20. Δεν είναι μερίδια αγοράς είναι ποσοστά μεταβολής μεριδίων αγοράς

Ποιος Φταίει για την Αύξηση στο Ρεύμα; Οι Αγορές ή οι Πολιτικοί;

Ορισμένοι αναπολούν την εποχή της μονοπωλιακής ΔΕΗ (τον περασμένο αιώνα) και ισχυρίζονται ότι το ρεύμα τότε στοίχιζε λιγότερο. Θεωρώντας ότι η αύξηση οφείλεται στον άνοιγμα (απελευθέρωση) της αγοράς και στην επιδότηση των ΑΠΕ.

Το επιχείρημα έχει λογική η οποία δυστυχώς δεν είναι εύκολο να στοιχειοθετηθεί με εμπειρικά στοιχεία. Θα χρειαζόταν να αποπληθωρισθούν οι τιμές σε μια περίοδο 30 ετών και να συγκριθούν με την μέση αμοιβή των εργαζομένων. Τελικά σημασία έχει πόση ώρα πρέπει να εργασθεί κάποιος για να αγοράζει μια κιλοβατώρα ρεύματος. Μπορούν όμως να γίνουν δυο παρατηρήσεις. 

Δεν μπορεί να γίνει σωστή σύγκριση αν δεν ληφθεί υπ' όψη ότι η μονοπωλιακή ΔΕΗ παραδοσιακά επιδοτούσε σταυροειδώς την οικιακή κατανάλωση εις βάρος της εμπορικής κυρίως και της βιομηχανικής. Με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να πληρώνει το ρεύμα του όχι μόνο μέσω των λογαριασμών του αλλά και μέσω των αγαθών που αγόραζε από τις επιχειρήσεις οι οποίες μετακυλούσαν το επιπλέον κόστος τους στον πελάτη.

Η σταυροειδής αυτή επιδότηση σταμάτησε ουσιαστικά μέσα στην κρίση με την έλευση της τρόικας η οποία επέβαλε την περίφημη εξισορρόπηση των τιμολογίων (rebalancing). Πράγμα που οδήγησε σε αύξηση των τιμών για τους οικιακούς καταναλωτές και συγχρόνως είχε καταστροφική επίπτωση στους τότε προμηθευτές οι οποίοι, έχοντας επικεντρωθεί στους μεγάλους πελάτες, είδαν το περιθώριο τους να εξανεμίζεται.

Η δεύτερη παρατήρηση είναι πιο απλή. Είναι προφανές ότι η αύξηση στην τιμή του ρεύματος τα τελευταία 10 χρόνια στο συντριπτικό της ποσοστό οφείλεται στην επιδότηση των ΑΠΕ (σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη "ποινικοποίηση" του άνθρακα μέσω της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2) . Αυτή όμως η πολιτική απόφαση, που είναι μεταγενέστερη από την απόφαση για την απελευθέρωση της αγοράς, είναι εξ αρχής σχεδιασμένη για να αυξήσει την τιμή του ρεύματος. Ο σύντροφος Ομπάμα το είχε πει καθαρά: με την πολιτική του cap and trade που προτείνω οι τιμές θα εξακοντισθούν στο διάστημα (prices will skyrocket). Ο Ομπάμα μπορεί να μην το κατάφερε, οι Γερμανοί όμως το κατάφεραν. Πληρώνουν τριπλάσια (!) τιμή για το ρεύμα τους από ότι οι Αμερικανοί (μέχρι στιγμής τουλάχιστον). Οι δικοί μας πολιτικοί (Ευρωπαίοι και Εγχώριοι) δεν είναι τόσο ειλικρινείς όσο ο Ομπάμα, ίσως γιατί θεωρούν ότι μας έχουν  πείσει ότι αξίζει η θυσία.

Μια πρόσθετη παρατήρηση. Για λόγους δημαγωγίας και με βάση ιδεολογικές προκαταλήψεις (ή και συμφέροντα) χρησιμοποιείται το επιχείρημα ότι οι τιμές σε συγκεκριμένες αγορές αυξηθήκαν μετά την απελευθέρωση τους. Αυτό είναι επιχείρημα κατά σκιάχτρου. Οι υποστηρικτές των αγορών ποτέ δεν υποσχέθηκαν ότι με την απελευθέρωση οι τιμές θα πέσουν. Αυτό που υποσχέθηκαν είναι ότι θα τείνουν προς το βέλτιστο από πλευράς οικονομικής αποτελεσματικότητος επίπεδο. Το παράδειγμα της Ελληνικής αγοράς με τις σταυροειδείς επιδοτήσεις είναι χαρακτηριστικό. Στην πραγματικότητα οι χαμηλές τιμές της ΔΕΗ επί χρόνια ήταν μια σκόπιμη παραπλάνηση του κοινού σχετικά με το πραγματικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Μια από τις παρενέργειες ήταν η εξαιρετικά χαμηλή θέση της χώρας στην αποδοτικότητα της χρήσης της ενέργειας (energy intensity-ΑΕΠ/Τόνοι Ισοδυνάμου Πετρελαίου). Η οποία σε όλο το δυτικό κόσμο μετά τις κρίσεις του ΄70 βελτιωνόταν ενώ στην Ελλάδα συνέχιζε να χειροτερεύει. 

Συμπέρασμα. Η απελευθέρωση των αγορών και η επιδότηση των ΑΠΕ είναι δυο εντελώς ξεχωριστές πολιτικές. Η πρώτη είναι θεωρητικά δυνατόν να οδηγήσει σε αύξηση τιμών - αλλά για τους σωστούς λόγους. Για την δεύτερη, που είναι και η σημαντικότερη, η τελική κρίση εκκρεμεί. Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχουν μάλλον πολλοί να διαφωνήσουν ότι όσο πιο γρήγορα οι ΑΠΕ ενσωματωθούν σε μια ομαλά λειτουργούσα ανταγωνιστική αγορά τόσο το καλύτερο για το κοινωνικό σύνολο.

Επίσης επείγει να μας εξηγήσουν οι πολιτικοί μας ηγέτες πόσο κοστίζει τελικά η ζημιά που προκαλεί στο περιβάλλον η εκπομπή CO2, γιατί έχουμε ζαλιστεί τελευταία.