Το Νέο Προϊόν του Ήρωνα "ΕΝ.Α" - η Άποψη του allazorevma.gr

Ο Ήρωνας, ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές ρεύματος στην χώρα, πήρε το ρίσκο να καινοτομήσει. Με ένα προϊόν που το ονομάζει (με μια δόση υπερβολής-κατανοητό!) ΕΝ.Α- Ενεργειακή Ανεξαρτησία. Δεν μπορούμε παρά να χαιρετήσουμε την προσπάθεια αφού πάντα υποστηρίζουμε ότι η δικαίωση της αγοράς βασίζεται στην καινοτομία πάνω από όλα. Ακολουθεί μια πρώτη ανάλυση του προϊόντος προς όφελος των φίλων και χρηστών του allazorevma.gr.

Η πιο σημαντική παρατήρηση είναι ότι το ΕΝ.Α είναι επενδυτικό και όχι καταναλωτικό προϊόν. Ένα καταναλωτικό αγαθό αποτιμάται κυρίως με την τιμή αγοράς του. Ένα επενδυτικό αγαθό αποτιμάται με την απόδοσή του. Η οποία εκφράζεται είτε ως ποσοστό του κεφαλαίου που έχει επενδυθεί είτε ως το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να αποσβεσθεί η επένδυση (να "πάρουμε πίσω" τα χρήματα που επενδύσαμε).

Ποια είναι η απόδοση λοιπόν του ΕΝ.Α; Οι δικοί μας υπολογισμοί, με βάση τα στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει ο Πάροχος, είναι ότι η ετήσια απόδοση κυμαίνεται λίγο κάτω από την διαφημιζόμενη (8,5%) με την  προϋπόθεση ότι η σχέση θα διαρκέσει 25 χρόνια. Η επένδυση αποσβένεται μετά από 13 περίπου χρόνια. 

Για παράδειγμα, αν επενδύσει κανείς 4.200 ευρώ (τα πρώτα 3 χρόνια το αργότερο όπως απαιτεί το πρόγραμμα), στα 13 χρόνια θα έχει πάρει πίσω το ποσό αυτό σε ετήσιες δόσεις - μέσω εκπτώσεων στο ρεύμα του. Από τον 4ο χρόνο (όταν θα έχει πληρώσει την συμμετοχή του) και μέχρι τον 25ο η καθαρή εισροή μέσω των εκπτώσεων θα είναι περίπου ίση με την κατανάλωσή του, οπότε δεν θα πληρώνει πλέον το ανταγωνιστικό μέρος του τιμολογίου του - και με αυτή την έννοια θα είναι "ενεργειακά ανεξάρτητος".  

Αν η επένδυση είναι 1.000 ευρώ, η "ανεξαρτησία" επιτυγχάνεται μόνο σε ένα ποσοστό 20-25% (η έκπτωση που έχει στον λογαριασμό του) και η απόσβεση των 1.000 ευρώ μέσω των εκπτώσεων γίνεται στα 14 περίπου χρόνια, σχεδόν όπως στην περίπτωση της επένδυσης των 4.200 ευρώ.

Είναι καλή αυτή η απόδοση; Αν την συγκρίνουμε με την απόδοση τραπεζικών καταθέσεων είναι εξαιρετικά καλή. Παρόλο που, επειδή πρόκειται για επενδυτικό αγαθό, ο πωλητής δεν μπορεί να την εγγυηθεί. Πράγματι αυτό ισχύει στην συγκεκριμένη περίπτωση προς τιμή του Ήρωνα.

Ως επενδυτικό προϊόν έχει πάντως ορισμένα εξαιρετικά πλεονεκτήματα αν κανείς ήθελε να επενδύσει στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

• Είναι διαθέσιμο σε όλους τους οικιακούς καταναλωτές - όχι μόνο σε ιδιοκτήτες σπιτιών με ταράτσα. 
• Συγκρινόμενο με την επένδυση σε μια εγκατάσταση Φωτοβολταικού με net metering  (για παράδειγμα) έχει πολύ χαμηλότερο κόστος επένδυσης, είναι διαθέσιμο αμέσως και χωρίς καμία όχληση για εγκρίσεις αδειών κλπ.
• Παρέχει τεράστια ευελιξία στον επενδυτή τόσο ως προς το ύψος της επένδυσης όσο και ως προς την ευκολία εισόδου και εξόδου από αυτήν.

Αυτό που δεν είδαμε μέχρι τώρα είναι το ενδιαφέρον τραπεζών στο να χρηματοδοτήσουν την μικρή αυτή ιδιωτική επένδυση - όπως είχαν σπεύσει να κάνουν την περίοδο 2010-2013 για τα "χειροπιαστά" φωτοβολταικά στις στέγες. Αυτό θα έκανε το προϊόν πραγματικά ακαταμάχητο!

 

Πόσο θα Θερμανθεί ο Πλανήτης ; Ας Ρωτήσουμε τις (Προθεσμιακές) Αγορές

Είναι πλέον γνωστό ότι πολλοί οικονομολόγοι, μεταξύ αυτών ορισμένοι διάσημοι, αν καλούντο να συμβουλεύσουν ένα καλοκάγαθο και καλοπροαίρετο παγκόσμιο δικτάτορα σχετικά με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θα πρότειναν ένα φόρο άνθρακα. Ένα φόρο που θα υποκαθιστούσε όλες τις εναλλακτικές πολιτικές (π.χ. επιδοτήσεις ΑΠΕ, εξοικονόμησης ενέργειας κλπ.) και του οποίου τα έσοδα θα επιστρέφονταν στους φορολογούμενους. Ο φόρος θα επιβαλλόταν στην κατανάλωση και όχι στη παραγωγή CO2. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι θα επιβάρυνε τις εισαγωγές σε κάθε κράτος. Δημιουργώντας έτσι ένα κίνητρο για να επιβληθεί σε παγκόσμιο επίπεδο (που είναι και η προϋπόθεση για να είναι αποτελεσματικός). Υπάρχουν σημεία διαφωνίας.

Το πρώτο αφορά τον τρόπο επιστροφής του φόρου στους φορολογούμενους. Ορισμένοι επιλέγουν την πολιτικά πιο αποδεκτή λύση. Να επιστρέφεται ο φόρος με ένα σταθερό (ετήσιο) ποσό για κάθε οικογένεια. Άλλοι προτείνουν την λύση που καταλήγει στην δημιουργία της μικρότερης φορολογικής "φύρας" (tax deadweight loss). Τέτοια πολιτική είναι τα έσοδα του φόρου να μειώνουν τους φόρους εισοδήματος. Με πρώτη προτεραιότητα τις εισφορές μισθοδοσίας για κοινωνική ασφάλιση.

Το δεύτερο αφορά το αρχικό ύψος του φόρου και την εξέλιξη του στο μέλλον. Αυτό βέβαια είναι και το σημαντικότερο πρόβλημα. Θεωρητικά το ύψος του φόρου θα πρέπει να είναι ίσο με το κοινωνικό κόστος του CO2. Αυτό με την σειρά του εξαρτάται κυρίως από δύο παράγοντες: α) την ευαισθησία (σε συνθήκες μακροχρόνιας ισορροπίας) της θερμοκρασίας της γης στην αλλαγή περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας σε CO2 και β) τον συντελεστή προεξόφλησης των κοινωνικών ζημιών/κερδών σε χρονικό ορίζοντα πολλών δεκαετιών.

Για το δεύτερο, οι οικονομολόγοι, παρ' όλο που φαίνεται κατ' αρχήν ως ηθικό θέμα, έχουν μια άποψη. Ότι δεν πρέπει να απέχει πολύ από τον συντελεστή προεξόφλησης που χρησιμοποιούν οι αγορές για να αποτιμήσουν τις συλλογικές προτιμήσεις και προβλέψεις της παρούσας γενεάς. Με μια επιφύλαξη. Ότι ο συντελεστής αυτός θα μειωθεί όσο χρειάζεται για να καλύψει με την μορφή της ασφάλισης την πιθανότητα μεγάλης καταστροφής με πολύ μικρή πιθανότητα (fat tail event). Ένας συντελεστής της τάξης του 3% τον χρόνο θα ήταν μάλλον επαρκής για τους οικονομολόγους και αποδεκτός από τον καλοκάγαθο δικτάτορα. 

Για την ευαισθησία του κλίματος στο CO2 οι οικονομολόγοι θα έπρεπε να ζητήσουν την άποψη των ειδικών κλιματολόγων. Δυστυχώς η γκάμα στην εκτίμηση της ευαισθησίας είναι τεράστια (από 1,5 έως 4,5 βαθμούς Κελσίου για διπλασιασμό της συγκέντρωσης CO2) και συνεπώς άχρηστη για την άσκηση πολιτικής. Το χειρότερο είναι ότι έχει παραμείνει σε αυτή την γκάμα εδώ και δεκαετίες. Δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος στην βελτίωση της εκτίμησης.

Πως θα αντιμετωπίσει ο οικονομολόγος την γεμάτη αβεβαιότητα κατάσταση αυτή; Τα καλά νέα είναι ότι ένας από αυτούς ο Καναδός Ross MacKitrick έχει προτείνει μια απάντηση. Σε συντομία: Βάλτε ένα φόρο σχετικά χαμηλό για να ξεκινήσουμε (και να μην δημιουργήσουμε τεράστια φύρα φορολογική) και μετά αυξάνετε τον σε αναλογία με την μεταβολή της θερμοκρασίας της τροπόσφαιρας στην περιοχή του ισημερινού (θα έλεγε στον καλοκάγαθο δικτάτορα αν τον ρωτούσε)

Γιατί την συγκεκριμένη μέτρηση της θερμοκρασίας; Γιατί οι ειδικοί συμφωνούν ότι είναι πρόδρομος δείκτης της μεταβολής της θερμοκρασίας της υπόλοιπης γης. Αυτό όμως είναι μια μικρή τεχνική λεπτομέρεια. Το πιο σημαντικό είναι η συμπλήρωση της πρότασης του McKitrick σε απάντηση της αντίρρησης ότι ο δείκτης που προτείνει έχει εντελώς βραχυπρόθεσμη προοπτική - είναι δηλαδή εντελώς άχρηστος για ένα φαινόμενο από την φύση του μακροπρόθεσμο.

Προτείνει συνεπώς την παράλληλη θεσμοθέτηση μιας προθεσμιακής αγοράς στην οποία οι επιχειρήσεις (αλλά και οποιοσδήποτε άλλος) θα μπορούν να καλύπτουν τον κίνδυνο από τις μεταβολές του φόρου άνθρακα (δεδομένου ότι αυτός θα αλλάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα - πχ κάθε χρόνο). Δημιουργείται λοιπόν ένα κίνητρο στους διοικούντες των επιχειρήσεων να επιλέξουν τις πιο αξιόπιστες πηγές πρόβλεψης της θερμοκρασίας της γης. Στην προσπάθεια τους αυτή αναπτύσσουν (χωρίς να έχουν κατ' ανάγκη την πρόθεση) ένα νέο κλάδο που προσφέρει υπηρεσίες πρόβλεψης με αξιόπιστο και ανεξάρτητο τρόπο. Οι καλύτεροι κλιματολόγοι με τα καλύτερα μοντέλα στην υπηρεσία των αγορών! Αξιολογούμενοι καθημερινά από αντικειμενικές παρατηρήσεις - την ίδια την ζωή!

Συγκρινόμενη με την παρούσα κατάσταση, όπου κρατικοδίαιτοι επιστήμονες και πολιτικοί με την συνεργασία κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών (και δεν υπάρχει επιχειρηματίας που αν του δοθεί η ευκαιρία δεν γίνεται κρατικοδίαιτος) καθορίζουν τις πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, είναι προφανώς  προτιμότερη. 

Όλα τα παραπάνω βασίζονται στην προϋπόθεση ότι θα μπορούσε υπάρξει ένας καλοκάγαθος δικτάτορας. Οι πιθανότητες αυτή την στιγμή είναι μικρές - δεν φαίνεται κάτι τέτοιο στον ορίζοντα. Γιατί ο μοναδικός τρόπος για να θεωρηθεί καλοκάγαθος είναι να υπάρξει ομοφωνία στην επιλογή του. Το μεγαλύτερο εμπόδιο σ' αυτό είναι τα συμφέροντα της συμμαχίας "βαπτιστών και λαθρεμπόρων" που έχει ήδη δημιουργηθεί με τις παράλογες, αντιλαϊκές και αυταρχικές πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί μέχρι τώρα ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (υπό την γερμανική επιρροή). Ίσως είναι καιρός για λίγο (καλοήθη!) λαϊκισμό.

 

 

Συνεχίζεται η Ανισορροπία στην Αγορά Ρεύματος

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Δεκεμβρίου 2020 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είχε μικρή μείωση σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Νοεμβρίου. Τα αποτελέσματα: Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Χρεώσεων τον Δεκέμβριο μειώθηκε από 98,13 σε 95,75 ευρώ την μεγαβατώρα (-2,6%).

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις δεν μεταβλήθηκαν, οπότε ο Συνολικός Δείκτης Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ μειώθηκε από 163,01 σε 160,30 ευρώ την μεγαβατώρα (-1,7%). Η αναπάντεχη αυτή μείωση είναι αποτέλεσμα πιο ανταγωνιστικών τιμών από την ΔΕΗ (που επηρεάζει τον δείκτη σημαντικά λόγω του ότι συμμετέχει με σχεδόν 70% στην διαμόρφωση του) και της αύξησης των τιμών των εναλλακτικών παρόχων που κυμάνθηκαν από 77 έως 99 με μέσο όρο τα 86,50 ευρώ την μεγαβατώρα ήτοι αυξημένο κατά περίπου 4,4%  σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.

Οι αυξήσεις στις  τιμές των εναλλακτικών παρόχων, που εφαρμόζονται στα τιμολόγια τους μέσω των ρητρών οριακής τιμής, οφείλονται στην αύξηση της χονδρικής τιμής (58,93 ευρώ/μεγαβατώρα) αλλά και στην συνεχιζόμενη για δεύτερο μήνα εκτόξευση του συνολικού κόστους προμήθειας λόγω της αύξησης στην αγορά εξισορρόπησης με την εφαρμογή της νέας αγοράς του ευρωπαϊκού "Μοντέλου Στόχου". Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το μέσο κόστος στην χονδρική τον Δεκέμβριο να φθάσει τα 85,72 ευρώ την μεγαβατώρα. Αυτό σημαίνει ότι τα μικτά περιθώρια των εναλλακτικών παρόχων παραμένουν μηδενικά και για ορισμένους πιθανόν αρνητικά. Η αγορά είναι προφανώς σε συνθήκες ανισορροπίας και είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι εξελίξεις.

Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης αφορά οικιακές καταναλώσεις (χρησιμοποιώντας ως αναφορά την κατανάλωση 3,750 ημερήσιες κιλοβατώρες τον χρόνο) και συνοψίζει τις τιμές της αγοράς, όπως αυτές υπολογίζονται από τον αλγόριθμο της ιστοσελίδας,  σταθμισμένες με τα μερίδια αγοράς των παρόχων. 

Να Επέμβει η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην Αγορά Ρεύματος

Τα πρόσφατα γεγονότα στην αγορά ηλεκτρισμού είναι συμπτώματα ενός προβληματικού σχεδιασμού της αγοράς (ή καλύτερα των αγορών) ηλεκτρικού ρεύματος. Το πρόβλημα έχει τις ρίζες του σε αποφάσεις και παραλείψεις στην διάρκεια των τελευταίων 20 χρόνων αλλά η αναταραχή του Νοεμβρίου ξεπέρασε τα όρια. Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ μεταφέρθηκαν μέσα σε ένα μήνα από τους προμηθευτές ρεύματος στους παραγωγούς μέσω μιας αύξησης του κόστους στην χονδρική της τάξεως του 30%. Οι παραγωγοί εκμεταλλεύθηκαν (και δεν μπορεί να τους κατηγορήσει κανείς για αυτό) τον κακό σχεδιασμό των νέων αγορών του "Μοντέλου Στόχου". Η τελική επίπτωση βέβαια θα είναι στους καταναλωτές οι οποίοι είτε θα δουν τις τιμές τους να ανεβαίνουν ξαφνικά, είτε θα ανακαλύψουν λίγο αργότερα ότι οι επιλογές τους στην λιανική αγορά μειώθηκαν δραστικά. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε σοβαρότερη αφορμή για να επιληφθεί του θέματος η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Άλλωστε πρόκειται για μια αγορά των 6 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ - περίπου το 4% του ΑΕΠ την χώρας.

Πριν προχωρήσουμε στη διατύπωση ορισμένων προτάσεων θα θέλαμε να τις τοποθετήσουμε σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Το παρόν σημείωμα παρουσιάζει απόψεις ενός (ημι)ερασιτέχνη παρατηρητή της αγοράς ο οποίος ομολογεί ότι έχει ένα μικρό συμφέρον (τόσο μικρό που δεν φαίνεται ούτε με μικροσκόπιο) στο να υπάρχει έντονος ανταγωνισμός στη αγορά ηλεκτρισμού. Ο λόγος που γράφεται είναι για να εξηγηθεί με εύληπτο τρόπο αυτό που ο γράφων θεωρεί ότι είναι η ρίζα του προβλήματος, δεδομένου ότι οι προτάσεις των "ειδικών" είναι  ακατάληπτες όχι μόνο για το ευρύ κοινό αλλά φοβόμαστε και τους πολιτικούς. Η εκλαΐκευση κάνει καλό γιατί, όταν "οι πολλοί" δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει αλλά μόνο υφίστανται τις επιπτώσεις, έχουμε ως αποτέλεσμα συλλογικά ατυχήματα - υπάρχει πρόσφατη αρνητική  εμπειρία.

Η πρόταση συνοπτικά είναι να κηρυχθούν οι τέσσερεις καθετοποιημένοι παραγωγοί/προμηθευτές ως έχοντες συλλογικά δεσπόζουσα θέση στις αγορές ηλεκτρισμού. Με την αιτιολογία ότι εκμεταλλευόμενοι την ισχύ τους στην χονδρική αγορά είναι κατά τεκμήριο σε θέση να "στραγγαλίσουν" τα περιθώρια των μη καθετοποιημένων στην λιανική για όσο χρόνο απαιτείται για να τους θέσουν εκτός αγοράς. Με βάση τη  διαπίστωση αυτή, θα πρέπει: 

• Να επιβληθεί ο διαχωρισμός - τουλάχιστον λογιστικός αλλά στο μέλλον αν χρειαστεί και ιδιοκτησιακός - των δραστηριοτήτων παραγωγής και προμήθειας για όλους τους καθετοποιημένους και  όχι μόνο την ΔΕΗ.
• Να επιβληθεί κοστολογικός έλεγχος και να καθοριστούν κάτω όρια στην  τιμολογιακή τους πολιτική στην λιανική - επίσης για όλους τους καθετοποιημένους. Σε κάθε περίπτωση να "απαγορεύεται" στους δεσπόζοντες να λειτουργούν με ζημιές την λιανική.

Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να διαρκέσουν μέχρις ότου η Επιτροπή Ανταγωνισμού κρίνει ότι ο ανταγωνισμός στις αγορές είναι επαρκής. Δηλαδή ότι οι αγορές έχουν επαρκή αριθμό ανεξάρτητων δραστηριοποιούμενων αλλά και ότι τα εμπόδια για την είσοδο νέων "παικτών" είναι χαμηλά. Η Επιτροπή ταυτόχρονα θα μπορούσε να υποδείξει στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας μερικούς από τους τρόπους για να επιτευχθεί ο στόχος για επαρκή ανταγωνισμό: 

• Να δοθεί άμεση προτεραιότητα στο να αυξηθούν το ταχύτερο δυνατό οι διασυνδέσεις του ηλεκτρικού συστήματος με όμορες χώρες. 
• Ταυτόχρονα να θεσμοθετηθεί και να λειτουργήσει το ταχύτερο δυνατό μια καλοσχεδιασμένη - σύμφωνα με την καλύτερη διεθνή (εντός και εκτός ΕΕ) πρακτική αγορά δυναμικότητας. Στην οποία θα συμμετέχουν οι υπάρχουσες μονάδες παραγωγής, οι διασυνδέσεις, η απόκριση ζήτησης, η αποθήκευση αλλά και οι μελλοντικές εγκαταστάσεις παραγωγής κάθε είδους τεχνολογίας.

Η εκτίμηση του γράφοντος είναι ότι δεν θα χρειαστούν περισσότερα από δύο χρόνια για την ομαλοποίηση της αγοράς και την άρση των μέτρων προστασίας του ανταγωνισμού. Η αισιοδοξία αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι η προσπάθεια μπορεί να βασιστεί στην πολυετή διεθνή εμπειρία τόσο θετική όσο και αρνητική ( με την αρνητική μάλιστα να είναι ίσως πιο χρήσιμη) 

Τα παραπάνω έχουν γραφτεί με την  υπόθεση ότι υπάρχει μια καταρχήν συμφωνία (consensus!) ότι οι ανταγωνιστικές αγορές είναι η προτιμώμενη μέθοδος κατανομής των πόρων στην οικονομία. Ειδικότερα ότι αυτό ισχύει και στον ηλεκτρισμό. Όπου ακόμα πιο ειδικά, η λιανική και η χονδρική αγορά πρέπει να είναι απολύτως διαχωρισμένες γιατί από την λιανική είναι που περιμένουμε την εφαρμογή στην πράξη της καινοτομίας τον ηλεκτρισμό στο μέλλον (σε συνεργασία με το δίκτυο). Αν αφεθεί η χονδρική να διαβρώσει τον ανταγωνισμό στην λιανική η ζημιά για το κοινωνικό σύνολο μακροπρόθεσμα θα είναι σημαντική. Οπότε, με βάση την υπόθεση της ύπαρξης consensus, κάθε αναφορά σ' αυτό έχει αποφευχθεί στο παρόν για λόγους συντομίας.

Τι Τραβάνε κι Αυτοί οι Έρμοι (οι Εναλλακτικοί Πάροχοι) και δεν το Μαρτυράνε!

Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη των τιμών αγοράς (από την χονδρική) και πώλησης ηλεκτρικού ρεύματος (στην λιανική) από τους εναλλακτικούς παρόχους από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβριο του 2020. Τα στοιχεία της χονδρικής έχουν ληφθεί από τον ΑΔΜΗΕ και οι τιμές πώλησης είναι υπολογισμοί του allazorevma.gr με βάση τα δημόσια διαθέσιμα στοιχεία των παρόχων. Ορισμένες παρατηρήσεις είναι ενδιαφέρουσες.

Η πρώτη είναι βέβαια η εξαιρετικά μεγάλη μεταβλητότητα του (μεσοσταθμικού) κόστους αγοράς στην χονδρική (κόκκινη γραμμή). Μέσα στο διάστημα των 8 μηνών έπεσε από τα 57 στα 38 και μετά ανέβηκε στα 83 (ευρώ/ μεγαβατώρα). Αυτού τους είδους  η μεταβλητότητα, που οφείλεται,  η μεν πτώση στην πανδημία, η δε αύξηση στην αποτυχημένη εισαγωγή της νέας αγοράς του "Μοντέλου Στόχος" από 1/11, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπισθεί/αντισταθμιστεί. Δεδομένου ότι η συνήθης μεταβλητότητα στη παραγωγή και την ζήτηση ρεύματος (και συνεπώς της τιμής του στη χονδρική) παραδοσιακά εξαρτάται κυρίως από τον ....καιρό. Που ποτέ δεν μας εκπλήσσει σε τέτοιο βαθμό.  

Η γαλάζια γραμμή δείχνει πως αντιμετώπισαν οι εναλλακτικοί πάροχοι την κατάσταση. Εδώ έχουμε δύο διαφορετικές περιόδους. Την περίοδο πτώσης των τιμών αγοράς όπου οι πάροχοι δεν φρόντισαν να περάσουν τις χαμηλότερες τιμές στους πελάτες τους παρότι είχαν διαθέσιμο τον μηχανισμό (των ρητρών οριακής τιμής). Υπήρξε συνεπώς περίοδος κατά την οποία οι πάροχοι είχαν μεγάλα περιθώρια μικτού κέρδους. Από το φθινόπωρο και μετά όμως και ειδικά τον Νοέμβριο, τα περιθώρια τους εξαφανίστηκαν. Για ορισμένους έγιναν αρνητικά. Οι ρήτρες οριακής τιμής δεν πρόλαβαν να τους προστατεύσουν. 

Υπάρχει θετικό μήνυμα για τους καταναλωτές από την κατάσταση αυτή; Ναι - θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι οι πάροχοι πρόσφεραν στους πελάτες τους μια τουλάχιστον υπηρεσία. Τους προστάτευσαν από τις τεράστιες αναπάντεχες διακυμάνσεις της αγοράς. Πράγμα που βέβαια είναι η δουλειά τους. Τώρα πόσο αναπάντεχες είναι οι καταστροφές που οφείλονται στη ανικανότητα του ελληνικού δημοσίου είναι μια άλλη συζήτηση. 

Αναταράξεις στην Χονδρική Σπρώχνουν τον Δείκτη της Λιανικής Ανοδικά τον Νοέμβριο

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Νοεμβρίου 2020 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είχε (για δεύτερο συνεχή μήνα) αύξηση σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Οκτωβρίου. Τα αποτελέσματα: Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Χρεώσεων τον Νοέμβριο ανέβηκε από 94,37 ευρώ την μεγαβατώρα σε 98,13 ευρώ την μεγαβατώρα (+4%).

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις δεν μεταβλήθηκαν, οπότε ο Συνολικός Δείκτης Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου  του ΦΠΑ αυξήθηκε από 159,03 σε 163,01 ευρώ την μεγαβατώρα.  Οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων είχαν σημαντική αύξηση και κυμάνθηκαν από 74 έως 96 με μέσο όρο τα 82,78 ευρώ την μεγαβατώρα ήτοι αυξημένο κατά περίπου 9%  σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.

Η σημαντική αύξηση από τους εναλλακτικούς παρόχους στη λιανική οφείλεται όχι μόνο γιατί στη χονδρική αγορά είχαμε σημαντική αύξηση της οριακής τιμής σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (52,66 ευρώ/μεγαβατώρα). Το πιο σημαντικό ήταν η εκτόξευση του συνολικού κόστους προμήθειας λόγω της πρωτόγνωρης αύξησης στην αγορά εξισορρόπησης με την εφαρμογή της νέας αγοράς του ευρωπαϊκού "Μοντέλου Στόχου". Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το μέσο κόστος στην χονδρική τον Νοέμβριο να φθάσει τα 83 ευρώ την μεγαβατώρα. Αυτό με την σειρά του σημαίνει ότι τα μικτά περιθώρια των εναλλακτικών παρόχων έχουν περιοριστεί πολύ (σχεδόν μηδενιστεί) και για ορισμένους είναι πιθανόν αρνητικά - ακόμα και μετά την εφαρμογή των ρητρών αναπροσαρμογής.

Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης αφορά οικιακές καταναλώσεις (χρησιμοποιώντας ως αναφορά την κατανάλωση 3,750 ημερήσιες κιλοβατώρες τον χρόνο) και συνοψίζει τις τιμές της αγοράς, όπως αυτές υπολογίζονται από τον αλγόριθμο της ιστοσελίδας,  σταθμισμένες με τα μερίδια αγοράς των παρόχων.

Μετρητές Ρεύματος με Προπληρωμή:Μήπως να Κάνουμε ένα Πιλοτικό;

Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει λέει το γνωμικό. Στην Δημόσια Επιχείριση Ηλεκτρισμού αυτό παραδοσιακά μεταφράζεται ως: "Να μια καινούργια ιδέα. Ας κάνουμε ένα πιλοτικό". Για να κατανοήσει κανείς καλύτερα την προσέγγιση και την φιλοσοφία της δημόσιας αυτής επιχείρισης είναι χρήσιμο, όπως και σε κάθε οργανισμό, να καταφεύγει στους θρύλους που έχουν επιζήσει στις αναμνήσεις των παλιών στελεχών της. Ο θρύλος του πιλοτικού για τους μετρητές προπληρωμής είναι χαρακτηριστικός (ο θρύλος βασίζεται σε πραγματικό περιστατικό που έλαβε χώρα όμως πολλές δεκαετίες πριν).

Η χρήση μετρητών ρεύματος με προπληρωμή δεν είναι καινοτομία. Εφαρμόζεται σε πολιτισμένες χώρες εδώ και πολλές δεκαετίες. Για διαφορετικούς λόγους σε κάθε περίπτωση αλλά κυρίως για να μειώσει το κόστος της καταμέτρησης και να γίνει ευκολότερη η διαχείριση των καταναλωτών που δεν μπορούν η δεν θέλουν να πληρώσουν στην ώρα τους. Στην Ελλάδα όμως δεν είχαν ποτέ δοκιμαστεί. Τα στελέχη της ΔΕΗ, που πάντα παρακολουθούσαν (και συνεχίζουν υποθέτω να παρακολουθούν) στενά την διεθνή εμπειρία είχαν υπόψη τους την περίπτωση και έπεισαν κάποια στιγμή την Διοίκηση να δοκιμάσει την τεχνολογία. Με προσοχή όπως πάντα - οργανώνοντας ένα πιλοτικό.

Επειδή όμως η Διοίκηση λάμβανε πάντα υπόψη της την καλή εξυπηρέτηση των καταναλωτών και προσπαθούσε να αποφύγει όσο μπορούσε την ενόχλησή τους, αποφάσισε να εφαρμόσει την τεχνολογία σε ένα και μόνο μετρητή. Τον μετρητή ενός δικού της καταστήματος. Τοποθετήθηκε λοιπόν ο μετρητής προπληρωμής στο συγκεκριμένο κατάστημα (που ήταν μάλιστα σε περιοχή "τοπόσημο" της πόλης) και άρχισε η παρακολούθηση του πειράματος.

Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Ο προϊστάμενος τους καταστήματος, επιφορτισμένος με την υποχρέωση να προπληρώνει την κατανάλωση, δεν μπόρεσε να χωνέψει την ιδέα και να προσαρμοστεί. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα - και μάλιστα επανειλημμένα - την ξαφνική διακοπή της ηλεκτροδότησης του καταστήματος σε ώρες εργασίας με ουρές πελατών που περίμεναν να πληρώσουν τον λογαριασμό τους. Όπως είναι φυσικό η (τότε) Διοίκηση της  ΔΕΗ έκρινε ότι η καινοτομία ήταν εν δυνάμει καταστροφική. Αν εμείς οι ίδιοι ξεχνιόμαστε - που λεφτά δεν μας λείπουν - τι θα κάνουν οι πελάτες μας;  

Από τότε, δηλαδή εδώ και πολλές δεκαετίες μετά από την τραυματική εμπειρία του πιλοτικού, το θέμα των μετρητών προπληρωμής δεν συζητήθηκε ξανά στην ΔΕΗ. Ίσως το τραύμα αυτό στο συλλογικό υποσυνείδητο της επιχείρισης εξηγεί και το ότι η υπενθύμιση του θέματος από τον υπογράφοντα εδώ και πέντε τουλάχιστον χρόνια (ως μέτρο για την μείωση των επισφαλών αιτήσεων) απαντιέται με την σιωπή του τάφου.