Μία "Αυξησούλα" στις Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις του Ρεύματος

Μέσα στο ορυμαγδό αυξήσεων στην ανταγωνιστική τιμή του ρεύματος για τους καταναλωτές, ο ΑΔΜΗΕ (ο διαχειριστής του Δικτύου Μεταφοράς) κατάφερε και πήρε κι αυτός μια "αυξησούλα" από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας που επιβαρύνει το ρυθμιζόμενο μέρος των τιμολογίων. Είναι τόσο μικρή - έως αμελητέα, που δεν θα μας απασχολούσε αν οι σχετικές ανακοινώσεις της επιχείρησης ήταν επαρκείς.

Ο υπολογισμός του allazorevma.gr είναι ο εξής: Από τον Σεπτέμβριο κατά πάσα πιθανότητα, η χρέωση για το Δίκτυο Μεταφοράς αυξάνεται στο μέρος που αφορά τις καταναλωθείσες κιλοβατώρες από 0,00542 σε 0,00560 ευρώ την κιλοβατώρα. 

Τι σημαίνει αυτό για ένα μέσο καταναλωτή (3.750 κιλοβατώρες τον χρόνο); Είναι μια αύξηση 0,67 ευρώ και με τον ΦΠΑ (6%) ανεβαίνει στα 0,71 ευρώ. Το σύνολο των ρυθμιζόμενων χρεώσεων για τον χρόνο από 221,22 ανεβαίνει στα 221,93 ευρώ.

Αυτές οι αμελητέες "αυξησούλες" είναι όμορφες. Τις ζητά ο (κρατικής ιδιοκτησίας) Πάροχος των υπηρεσιών από τον ιδιοκτήτη του που είναι ταυτόχρονα και ο μοναδικός πελάτης του ("δεν βγαίνω μάνα μου"), το κράτος τις ευλογεί με μια διαδικασία πρακτικά αδιαφανή και ο καταναλωτής δεν παίρνει είδηση. Με την "αυξησούλα" αυτή (περίπου 2,8% στην χρέωση του μέσου καταναλωτή για το Δίκτυο Μεταφοράς) το έσοδο του ΑΔΜΗΕ για μια χρονιά εκτιμούμε ότι θα αυξηθεί κατά ένα ποσό της τάξης των 10 εκατομμυρίων ευρώ. Τουλάχιστον να έβγαζαν μια επαρκώς κατανοητή ανακοίνωση για να το δικαιολογήσουν. 

Δεν Υπάρχουν Εκπτώσεις στο Ρεύμα - Υπάρχουν Ανατιμήσεις

Το allazorevma.gr είναι υποχρεωμένο να αναφωνήσει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Οι "εκπτώσεις" της τάξεως του 40-50% με τις οποίες βομβαρδίζεται το καταναλωτικό κοινό από τους παρόχους ρεύματος (συμπεριλαμβανομένης πλέον και της ΔΕΗ) απλώς δεν υπάρχουν.

Αυτό που οι Πάροχοι ονομάζουν "έκπτωση" είναι η αλλαγή του μισού περίπου τιμήματος ανά κιλοβατώρα από σταθερό σε μεταβλητό. Ο μηχανισμός λειτουργεί περίπου ως εξής:

Ξεκινάμε από μια πολύ υψηλή τιμή (σχεδόν την τιμή του ακριβότερου τιμολογίου της ΔΕΗ) και δίνουμε έκπτωση 50%. Αυτό φωνάζουμε στις διαφημίσεις στην τηλεόραση και τα κοινωνικά δίκτυα. Κάπου στο τέλος της διαφήμισης με μικρά γράμματα αναφέρουμε "ισχύουν ρήτρες αναπροσαρμογής".

Αυτές οι ρήτρες αναπροσαρμογής (και οι πάγιες χρεώσεις που τεχνηέντως αποσιωπούνται) κάτω από ορισμένες συνθήκες (που τυχαίνει ήδη να ισχύουν) επαναφέρουν την τιμή σχεδόν εκεί που ήταν περίπου πριν την περίφημη "έκπτωση". 

Το ωραίο αλλά επικίνδυνο είναι ότι οι ρήτρες αυτές όχι μόνο σχεδόν εκμηδενίζουν τις εκπτώσεις αλλά σε περίπτωση που η χονδρική τιμή εκτιναχθεί στο μέλλον θα επιφέρουν τερατώδεις ανατιμήσεις.

Το allazorevma.gr  λοιπόν κοινοποιεί το μικρό μυστικό της αγοράς στους καταναλωτές - που για τους παρόχους δεν είναι πια μυστικό : Αυτή η εκτίναξη της χονδρικής έχει ήδη αρχίσει, προβλέπεται ότι θα διαρκέσει πολλούς μήνες και ναι - θα οδηγήσει σε μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια των παρόχων μέσω των ρητρών. 

Όλων των Παρόχων συμπεριλαμβανομένης και της ΔΕΗ.

Πως μπορεί να προστατευθεί ο καταναλωτής από την καταιγίδα που έρχεται;

• Να ελέγχει τακτικά τον λογαριασμό του, να υπολογίζει σωστά την χρέωσή του και να αναλαμβάνει δράση όταν η χρέωση αυτή ξεπεράσει τα 10 λεπτά την κιλοβατώρα (ναι ακόμα και αυτοί που νόμισαν ότι αγόρασαν με 3,9 λεπτά!)
• Να μην κάνει καμιά κίνηση πριν επισκεφθεί και ενημερωθεί από την μοναδική ανεξάρτητη αντικειμενική και αξιόπιστη πηγή που υπάρχει σχετικά με τις τιμές του ρεύματος - το allazorevma.gr. Μεταξύ άλλων μια από τις δύο (ή άλλη είναι η ιστοσελίδα της ΡΑΕ) που υπολογίζει την επίπτωση των ρητρών στην σύγκριση των τιμολογίων.
• Να θυμάται ότι ο ανταγωνισμός λειτουργεί. Ακόμα και όταν οι τιμές όλων ανεβαίνουν, ορισμένες ανεβαίνουν βραδύτερα από άλλες.

 

Πως θα Προστατευθούμε από τις Αυξήσεις στο Ρεύμα; Αλλάζοντας Πάροχο

Στους επόμενους έξη τουλάχιστον μήνες οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος θα αυξηθούν. Οι Έλληνες καταναλωτές θα αισθανθούν την αύξηση αυτή στους λογαριασμούς τους πολύ γρήγορα, κυρίως γιατί στην αγορά κυριαρχούν οι περίφημες ρήτρες οριακής τιμής συστήματος μέσω των οποίων οι Πάροχοι μετακυλίουν στους τελικούς καταναλωτές τις αυξήσεις στην χονδρική αγορά. (Ακόμα και η ΔΕΗ ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει ρήτρες στα βασικά τιμολόγιά της από τον Αύγουστο). Πόσο και με ποιο τρόπο θα μπορέσουν να προστατευθούν οι καταναλωτές από τις αυξήσεις αυτές; Μια πρακτική ιδέα είναι να εκμεταλλευθούν τις προωθητικές ενέργειες των Παρόχων για νέους πελάτες:

• Πρώτο βήμα να επαληθεύσουμε τα νούμερα. Διαβάζουμε προσεκτικά τον λογαριασμό μας και υπολογίζουμε την τιμή που πληρώνουμε προσθέτοντας στις ανταγωνιστικές χρεώσεις τις ρήτρες*. Αν η τιμή που υπολογίζουμε είναι πάνω από 10 λεπτά την κιλοβατώρα, πιθανότατα πρέπει να αναλάβουμε δράση.
• Η δράση που προτείνουμε είναι η αλλαγή Παρόχου. Δεν στοιχίζει τίποτα - αντίθετα ο νέος Πάροχος μας επιβραβεύει με ένα εφάπαξ δώρο ** (είτε σε μετρητά είτε σε κουπόνια) που μειώνει σημαντικά το συνολικό ποσό - και συνεπώς την τελική τιμή που θα πληρώσουμε στην ετήσια σύμβαση που θα κάνουμε μαζί του. Δεν είναι ασυνήθιστο τα δώρα που προσφέρουν οι Πάροχοι να ισοδυναμούν με μια έκπτωση της τάξης του 10% στην συνολική ετήσια δαπάνη για ρεύμα (ανταγωνιστικό μέρος)
• Είναι προτιμότερο να επιλέξουμε τιμολόγιο με σταθερή τιμή (χωρίς ρήτρες) έστω και αν η ονομαστική του τιμή είναι λίγο ψηλότερη από την τιμή ενός τιμολογίου με ρήτρες***. Η σύμβασή μας πρέπει να είναι ενός χρόνου και όχι περισσότερο. Έτσι θα αποδεχθούμε και την δέσμευση να μην φύγουμε πριν τον χρόνο.

Είναι αυτή μια τακτική που μπορούμε να εφαρμόζουμε για πάντα; Να αλλάζουμε δηλαδή κάθε χρόνο Πάροχο για να κερδίζουμε από τα εφάπαξ δώρα που δίνονται σε νέους πελάτες; Πιθανόν όχι, άλλωστε η δυνατότητα θα μειώνεται καθώς οι Πάροχοι θα γίνονται πιο φειδωλοί στις προσφορές τους. Αλλά οι επόμενοι μήνες είναι μια έκτακτη περίπτωση - η ευκαιριακή αντιμετώπιση είναι ένας τρόπος άμυνας των καταναλωτών!

*Δεν είναι πάντα εύκολο να ανακαλύψουμε τις ρήτρες - οι Πάροχοι τους δίνουν διαφορετικά ονόματα και τις τοποθετούν σε διαφορετικά σημεία στον λογαριασμό τους. Το allazorevma.gr μπορεί να βοηθήσει στην ανακάλυψη και τον υπολογισμό με αποστολή αντίγραφου του λογαριασμού στο app@allazorevma.gr

** Στο δώρο αυτό μπορεί να προστεθεί και το δώρο που δίνει και το allazorevma.gr εφόσον η αλλαγή γίνει μέσω της ιστοσελίδας μας

*** Οι τιμές που παρουσιάζονται στις διαφημίσεις των παρόχων είναι εντελώς παραπλανητικές. Τιμές 3 και 4 λεπτά την κιλοβατώρα απλώς δεν υπάρχουν. Οι μέσος όρος των πραγματικών τιμών είναι γύρω στα 9,5 λεπτά και κυμαίνονται από 8 έως 10 (Σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr για τον Μάιο)

Οι Τιμές του Ρεύματος Πήραν Την (Απότομη) Ανηφόρα

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Μάϊου 2021 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είχε σημαντική άνοδο σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Απριλίου. Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών τιμών αυξήθηκε από 97,75 σε 106,86 ευρώ την μεγαβατώρα. Η αύξηση αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί από τον Απρίλιο του 2020 που καταρτίσθηκε ο Δείκτης του allazorevma.gr.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις δεν μεταβλήθηκαν, οπότε ο Συνολικός Δείκτης Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ αυξήθηκε από 162,61 σε 172,27 ευρώ την μεγαβατώρα. Οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων κυμάνθηκαν από 78 έως 103 με μέσο όρο τα 92,08 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο κατά 3,52% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (88,95). Συνολικά το τελευταίο εξάμηνο, η μέση τιμή των εναλλακτικών παρόχων αυξήθηκε κατά 21,16% ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων που περιλαμβάνει και την ΔΕΗ αυξήθηκε κατά 8,33%.

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του περιθωρίου μεταξύ των τιμών αγοράς και πώλησης από τους εναλλακτικούς και την ΔΕΗ. Με την συνεχιζόμενη αύξηση της τιμής στην χονδρική,  η ΔΕΗ άρχισε να μετακυλίει την αύξηση του κόστους των δικαιωμάτων CO2 στους καταναλωτές (από τον Αύγουστο θα επιβάλει ρήτρα όπως οι εναλλακτικοί). Δεδομένου ότι το μερίδιο αγοράς της κυριαρχεί, η ρήτρα CΟ2 της ΔΕΗ είναι ο σημαντικότερος λόγος για την αύξηση του Δείκτη την τρέχουσα περίοδο.

Η Watt+Volt Καινοτομεί και το allazorevma.gr Επιδοκιμάζει

Η Watt+Volt με το νέο της προϊόν "Zero" καινοτομεί παρουσιάζοντας ένα τιμολόγιο που είναι έντιμο και διαφανές. Έντιμο γιατί διαχωρίζει το κόστος της κιλοβατώρας που πληρώνει η ίδια για να αγοράσει το ρεύμα στη χονδρική από αυτό που εισπράττει για τις υπηρεσίες της στον πελάτη. Διαφανές γιατί ο καταναλωτής μπορεί να επαληθεύσει τα νούμερα πολύ πιο εύκολα από αυτά των διάφορων κακόφημων ρητρών. 

Ο τρόπος αυτός παρουσίασης του τιμολογίου είναι καινοτομικός όχι μόνο για την ελληνική αγορά αλλά και διεθνώς από όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Είναι η απάντηση της Watt+Volt στην πλήρη σύγχυση που επικρατεί στην ελληνική αγορά με την χρήση ρητρών που μεταβάλουν την τιμή του ρεύματος με τρόπο εντελώς ανεξέλεγκτο και ακατανόητο για τους καταναλωτές.

Το Zero δεν είναι το τέλειο τιμολόγιο - εμείς θα το σχεδιάζαμε λίγο διαφορετικό. Ούτε επιδοκιμάζουμε πλήρως τον τρόπο που ο Πάροχος το διαφημίζει. Επίσης δεν προβλέπουμε ότι θα είναι το φθηνότερο στην αγορά - θα περιληφθεί σύντομα άλλωστε στον αλγόριθμο του allazorevma.gr. Η εμπορική του επιτυχία θα είναι ανάλογη του αριθμού των καταναλωτών που, έχοντας πικρή εμπειρία, θα επιλέξουν την διαφάνεια έστω και αν τους στοιχίζει κάτι παραπάνω.

Η καινοτομία της Watt +Volt είναι προς την σωστή κατεύθυνση γιατί τα σωστά σχεδιασμένα τιμολόγια είναι το θεμέλιο της αγοράς - και ειδικότερα η εξοικείωση των καταναλωτών με διαφανή μεταβλητά τιμολόγια.

Η Μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ για τους Έξυπνους Μετρητές Χρειάζεται Ριζική Αναθεώρηση (από Τρίτο)

(Το κείμενο αποτελεί την συνεισφορά της Clarus ESCo στην Δημόσια Διαβούλευση της ΡΑΕ αναφορικά με την Εισήγηση του ΔΕΔΔΗΕ για το Επιτρεπόμενο Έσοδο της 1ης Ρυθμιστικής Περιόδου Διανομής 2021-2024 και ειδικότερα για το κείμενο "Αναλύσεις Κόστους - Οφέλους για έργα Μείζονος Σημασίας")

Η σημαντικότερη παρατήρηση είναι διαδικαστικού χαρακτήρα. Η ΡΑΕ θα πρέπει να λάβει τις αποφάσεις της σχετικά με το έργο των έξυπνων μετρητών με βάση μελέτη που θα γίνει από ανεξάρτητο φορέα της επιλογής της - δεν αρκεί η διαβούλευση επί της πρότασης του ΔΕΔΔΗΕ. Γιατί είναι λογικό και αναμενόμενο ότι ο ελεγχόμενος (ΔΕΔΔΗΕ), ενόψει μάλιστα της μερικής ιδιωτικοποίησης του, έχει κίνητρο να παρουσιάσει αυξημένη Ρυθμιζόμενη Βάση Παγίων και να ζητήσει όσο το δυνατόν υψηλότερη απόδοση κεφαλαίων. Αυτή η παρατήρηση δεν αφορά την ποιότητα ή την πληρότητα της συγκεκριμένης πρότασης αλλά την τήρηση της στοιχειώδους καλής πρακτικής στην ρυθμιστική διαδικασία. 

Ένας πρόσθετος λόγος για την ανάθεση μελέτης σε τρίτους είναι το γεγονός ότι αυτή θα μπορεί να κληθεί να απαντήσει σε ορισμένα γενικά ερωτήματα τα οποία η μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ θεωρεί, όπως είναι αναμενόμενο, ότι έχουν ήδη απαντηθεί. Επειδή όμως το έργο είναι σημαντικό και ευτυχώς είναι ακόμα σε νηπιακή φάση, υπάρχει η ευκαιρία να αναθεωρηθούν ορισμένες θεμελιώδεις αποφάσεις. Ακολουθεί σε πρώτο στάδιο  η παρουσίαση των γενικών ερωτημάτων σχετικά με τις αποφάσεις αυτές και σε επόμενο η κριτική του συγκεκριμένου πλάνου που έχει υποβληθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Γενικά ερωτήματα

Γιατί πρέπει να είναι υπεύθυνος ο ΔΕΔΔΗΕ για την εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών; Γιατί να μην δοθεί η δυνατότητα ή/και η ευθύνη στους παρόχους να προωθήσουν την νέα τεχνολογία; Από την φύση του ο ΔΕΔΔΗΕ είναι πιθανόν σε θέση να αναλάβει την διαχείριση της βάσης δεδομένων και του τηλεπικοινωνιακού δικτύου που απαιτείται (και προφανώς της κατάρτισης των σχετικών προδιαγραφών και ίσως την κεντρική διαχείριση της προμήθειας των μετρητών για λογαριασμό των παρόχων) τόσο για τον  ηλεκτρισμό όσο και - γιατί όχι - το φυσικό αέριο.  Γιατί πρέπει να επιβαρυνθεί με μια επενδυτική δαπάνη - τα οφέλη της οποίας (σε μεγάλο βαθμό) δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί;

Γιατί πρέπει η επενδυτική δαπάνη να κοινωνικοποιηθεί στο σύνολο της; Να επιβαρύνει τον ΔΕΔΔΗΕ και συνεπώς όλους τους χρήστες του δικτύου του έστω και αν δεν έχουν (ή δεν θέλουν να έχουν) έξυπνο μετρητή; Η ΔΕΗ διατηρεί μόνιμα την πρακτική οι καταναλωτές να συμμετέχουν στην δαπάνη για νέα παροχή - γιατί όχι και έξυπνου μετρητή; Γιατί να μην συμμετέχουν οι καταναλωτές αλλά και οι Πάροχοι στην δαπάνη; Αυτό θα εξασφαλίσει την (πιθανόν βραδύτερη αλλά) οικονομικά αποτελεσματικότερη ροή εγκατάστασης (roll out). Άλλωστε αυτή η πρακτική ακολουθήθηκε στην ψηφιοποίηση του επίγειου τηλεοπτικού σήματος - οι τηλεθεατές επιβαρύνθηκαν το κόστος του νέου αποκωδικοποιητή.

Γιατί θεωρείται δεδομένο ότι η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών θα γίνει αποδεκτή από τους καταναλωτές; Ποια είναι η υπόθεση σχετικά με το ποσοστό εθελοντικής συμμετοχής των καταναλωτών στο πρόγραμμα; Έχουν ληφθεί υπόψιν οι αντιδράσεις σε χώρες που έχουν προηγηθεί, σχετικά με την διαχείριση δεδομένων που ορισμένοι καταναλωτές δεν θέλουν να μοιραστούν με το Πάροχο τους; Να σημειωθεί ότι στην Μ. Βρετανία, όπου έχει αποφασιστεί να απαιτείται η συναίνεση των καταναλωτών για την εγκατάσταση έξυπνου μετρητή, έχει δημιουργηθεί ένας οργανισμός ειδικά για την προώθηση της ιδέας (Smart Energy GB).

Παρατηρήσεις επί της μελέτης κόστους  - οφέλους:

Ο σημαντικότερος παράγοντας για την διαμόρφωση του συνολικού κόστους της επένδυσης είναι η απόφαση για την κάλυψη του 100% των καταναλωτών με έξυπνους μετρητές έστω και σε χρονικό διάστημα 10 ετών. Είναι πολύ πιθανό ότι για ένα σημαντικό αριθμό πελατών η ανάλυση κόστους οφέλους από την επένδυση δεν θα γίνει ποτέ θετική. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Γερμανοί αποφάσισαν να δώσουν προτεραιότητα σε μετρητές με κατανάλωση μεγαλύτερη από 6 GWh τον χρόνο και στους υπόλοιπους να εγκαταστήσουν έξυπνους μετρητές με την συνήθη διαδικασία τεχνολογικής απαξίωσης (14 χρόνια). Αν ακολουθείτο η ίδια πρακτική στην Ελλάδα, η επένδυση θα μειωνόταν ίσως κατά μια τάξη μεγέθους (αντί 7,5 εκατομμύρια μετρητές θα απαιτούντο 700,000). Υπάρχει συνεπώς ανάγκη ένας ανεξάρτητος μελετητής να προσπαθήσει να εξηγήσει τους λόγους της διαφοράς ανάμεσα στην ελληνική και την γερμανική μελέτη κόστους οφέλους.

Ορισμένα πιο συγκεκριμένα ερωτήματα: Πως υπολογίστηκε η δαπάνη των 150 ευρώ ανά εγκατεστημένο μετρητή; Το ερώτημα τίθεται γιατί, στα στοιχεία που ή ίδια η μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ παρουσιάζει από άλλες χώρες, το ποσό αυτό βρίσκεται στα κατώτατο όριο. Η αισιοδοξία αυτή χρειάζεται καλύτερη υποστήριξη δεδομένου ότι στην Μ. Βρετανία για παράδειγμα το τρέχον κόστος ανά εγκατεστημένο μετρητή μετά από 10 χρόνια προσπαθειών έχει ανέβει αντί να μειωθεί (από 215 σε 247 λίρες/μετρητή ή 285 ευρώ).  Αντίθετα, υπάρχει ερώτημα σχετικά με το κόστος αλλά κυρίως με την ανάγκη τοποθέτησης των in home display units. Αυτές μπορούν να υποκατασταθούν από συσκευές του ίδιου του καταναλωτή - τους υπολογιστές ή ακόμα καλύτερα το κινητό του τηλέφωνο (τώρα με το 5G!)

Στην μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ δεν είναι εμφανές αν λαμβάνεται υπόψιν η επενδυτική δαπάνη και το λειτουργικό κόστος της διαχείρισης των μετρητών (βάσης δεδομένων, διαχείρισης εφαρμογών και τηλεπικοινωνιακού συστήματος). Η επενδυτική δαπάνη (Data Center και εφαρμογές) είναι σημαντική και πρώτης προτεραιότητας. Αλλά ακόμα σημαντικότερη είναι η λειτουργική δαπάνη, η οποία στην Μ. Βρετανία πλησιάζει τα 500 εκατομμύρια λίρες τον χρόνο (μέσω της μη κερδοσκοπικής εταιρείας ειδικού σκοπού Smart DCC). Κατ' αναλογία εκτιμούμε ότι το κόστος αυτό στην Ελλάδα θα μπορούσε να φθάσει τα 100 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.

Συνοπτικά από την πλευρά τους κόστους η μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ προβλέπει ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πλάνο κάλυψης (roll out) υποτιμώντας δραστικά τόσο το επενδυτικό όσο και το λειτουργικό κόστος του έργου, όπως αυτό μπορεί να εκτιμηθεί από την υπάρχουσα διεθνή εμπειρία. 

Ακόμα μεγαλύτερα ερωτήματα αναφύονται στην πλευρά του οφέλους από την επένδυση. Η μελέτη ορθά προβλέπει ότι το μεγαλύτερο μέρος του οφέλους θα προέλθει από την αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών και όχι από τη βελτίωση της λειτουργίας του ίδιου του ΔΕΔΔΗΕ (αν και υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις για το σχετικό μέγεθος της ωφέλειας από την εξοικονόμηση ενέργειας σε σχέση με την μετατόπιση της αιχμής). Το δομικό πρόβλημα της μελέτης (όπως προαναφέρθηκε) είναι ότι το όφελος από τους καταναλωτές δεν είναι σε θέση να το επηρεάσει ο ΔΕΔΔΗΕ.  Το όφελος θα προέλθει από την προσφορά από τους παρόχους και την υιοθέτηση από τους καταναλωτές νέων υπηρεσιών - κυρίως δυναμικών τιμολογίων. 

Συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με την μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ. Σε ποιες μελέτες ή /και εμπειρικά δεδομένα βασίστηκε ο υπολογισμός ότι οι καταναλωτές θα εξοικονομήσουν ρεύμα με τους έξυπνους μετρητές; Η υπόθεση της αλλαγής συμπεριφοράς (και κατά συνέπεια εξοικονόμηση ενέργειας) λόγω της ύπαρξης in home displays έχει αμφισβητηθεί με βάση την πρόσφατη εμπειρία έχοντας γίνει εμφανές ότι η σχετική επίδραση στην συμπεριφορά των καταναλωτών είναι βραχύβια.

Το κυριότερο: Πως ο ΔΕΔΔΗΕ θα εξασφαλίσει ότι θα υπάρξει όφελος από την μετατόπιση φορτίου, δεδομένου  ότι για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να προσφέρονται δυναμικά τιμολόγια σε αρκετό αριθμό καταναλωτών; Αυτό είναι ίσως και το ασθενέστερο σημείο της Μελέτης. Είναι πλέον γνωστό και αποδεδειγμένο ότι οι έξυπνοι μετρητές όπου τοποθετήθηκαν απέτυχαν στο να εκμαιεύσουν την αναμενόμενη απόδοση της δυναμικής τιμολόγησης που είναι και η συντριπτικά μεγαλύτερη πηγή οφέλους από την επένδυση.  Στις ΗΠΑ έχουν εγκατασταθεί ήδη έξυπνοι μετρητές στο 65% των καταναλωτών αλλά η παροχή δυναμικών τιμολογίων είναι μηδαμινή. Πρόσφατα χρεοκόπησε πάροχος δυναμικών τιμολογίων στο Τέξας έχοντας κερδίσει 30.000 πελάτες από τα 20 εκατομμύρια στην Πολιτεία. Στην Μ Βρετανία τα τελευταία 10 χρόνια έχουν εγκαταστήσει μετρητές στο 40% των καταναλωτών-οι καινοτομικές υπηρεσίες (πχ V2G) είναι ακόμα σε πιλοτικό στάδιο. Αξίζει να αναρωτηθεί κανείς για το πόσα δυναμικά τιμολόγια προσφέρονται σήμερα στην Ελλάδα σε μεγάλους πελάτες που έχουν ήδη εδώ και χρόνια τηλεμέτρηση.

Τέλος πως δικαιολογείται η απαίτηση για μεσοσταθμικό κόστος κεφαλαίου 6,7+2%; Γιατί δεν λαμβάνεται υπόψιν ότι το έργο έχει περιληφθεί στο πλάνο για την χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανασυγκρότησης; Πως ακριβώς δικαιολογείται η απαίτηση για (μεσοσταθμική) απόδοση κεφαλαίων 6,7% (παρατηρείται ότι η σύγκριση με άλλες χώρες αποφεύγεται  ειδικά στο θέμα αυτό - αν γινόταν θα έπρεπε να δικαιολογηθεί διαφορά έως και 4 ποσοστιαίων μονάδων). Το +2% θα ήταν συζητήσιμο (δεδομένου ότι πρόκειται για καινοτομική επένδυση) αλλά όπως αναφέρθηκε παραπάνω αφορά κινδύνους που ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει την δυνατότητα να διαχειριστεί. Η ωφέλεια από το έργο (όση υπάρξει)  στο μεγαλύτερο ποσοστό της θα προέλθει από την παροχή καινοτομικών υπηρεσιών από τους παρόχους και όχι από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Συνοψίζοντας την άποψή μας προτείνουμε το έργο των έξυπνων μετρητών να "γυρίσει πίσω στο σχεδιαστήριο" ενός ανεξάρτητου τόσο από κρατικές αρχές όσο και από προμηθευτές εμπειρογνώμονα (κατά προτίμηση αλλοδαπού). Είναι κρίμα να μην μάθουμε από τα λάθη των προηγηθέντων.