Θέλει και η Επιδότηση (του Ρεύματος) την Τέχνη της

Το allazorevma.gr έχει προτείνει από τον περασμένο Οκτώβριο, η επιδότηση στο ρεύμα που αποφάσισε η κυβέρνηση να δώσει για να αντιμετωπισθεί η ενεργειακή κρίση, να δοθεί με την μορφή ενός σταθερού ποσού ίσου για όλους τους καταναλωτές και όχι ως μείωση της τιμής της κιλοβατώρας. Επαναλαμβάνουμε την πρότασή μας γιατί οι αρμόδιοι μας φαίνονται ζαλισμένοι. Η πρόταση είναι:

Να δοθεί η επιδότηση μέσω πιστωτικού ΕΤΜΕΑΡ. Εκεί που στο λογαριασμό μας γράφει ΕΤΜΕΑΡ αντί για χρέωση θα έχει πίστωση με ένα σταθερό ποσό για όλους τους καταναλωτές (για την ακρίβεια - συνήθως πίστωση γιατί θα είναι η χρέωση ΕΤΜΕΑΡ μείον η επιδότηση). Το ποσό της επιδότησης θα αναθεωρείται κάθε μήνα  - γιατί όχι και αυτόματα με βάση την χονδρική τιμή του προηγούμενου. Αυτό θα έχει πολλά πλεονεκτήματα:

Θα μειώνει την ΜΕΣΗ τιμή που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές για ρεύμα. Προφανώς θα μειώνει περισσότερο την μέση τιμή για τις μικρές καταναλώσεις και λιγότερο για τις μεγαλύτερες. Αυτό είναι δίκαιο γιατί το ρεύμα είναι μια από τις πιο ανελαστικές δαπάνες των νοικοκυριών σε σχέση με το εισόδημά τους. Συνεπώς η ωφέλεια για τους μικρούς καταναλωτές ισοδυναμεί με ωφέλεια για τους καταναλωτές μικρού εισοδήματος. Το όριο των 300 κιλοβατωρών τον μήνα δεν χρειάζεται πλέον.

Θα είναι πιο στοχευμένο γιατί ένα μεγαλύτερο ποσοστό ενός δεδομένου ποσού επιδότησης θα κατευθύνεται στους έχοντες μεγαλύτερη ανάγκη.

Συγχρόνως, επειδή η ΟΡΙΑΚΗ τιμή της κιλοβατώρας θα παραμείνει ως έχει (δηλαδή η δαπάνη για την κατανάλωση μιας πρόσθετης κιλοβατώρας) το κίνητρο για υπερκατανάλωση που δημιουργεί η επιδότηση της κιλοβατώρας εκμηδενίζεται. Συνεπώς η σταθερή χρέωση είναι πιο αποτελεσματική από άποψη εξοικονόμησης ενέργειας (και βεβαίως εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου!)

Η λύση της σταθερής χρέωσης έχει ακόμα περισσότερα μικρά πλεονεκτήματα: Είναι διαδικαστικά πολύ απλούστερη γιατί δεν εμπλέκει τους παρόχους σε καινούργιες διαδικασίες. Θα συνεχίσουν να διαχειρίζονται τον λογαριασμό του ΕΤΜΕΑΡ όπως κάνουν και σήμερα. Ακόμα καλύτερα δεν θα χρειαστεί εφαρμογή κοινωνικών κριτηρίων που θα αυξήσουν την πολυπλοκότητα και αναπόφευκτα θα δημιουργήσουν "παραθυράκια" για ατασθαλίες. 

Επιπρόσθετα, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα υπήρχαν αντιρρήσεις από την Κομισιόν δεδομένου ότι η πρόταση δεν διαφέρει πολύ από αυτό που κάνουν οι Γερμανοί. Μειώνουν το ΕΤΜΕΑΡ στο μισό για την επομένη χρονιά και το καταργούν από το 2023. 

Γιατί οι αρμόδιοι κωφεύουν στην πρόταση αυτή; Προφανώς γιατί δεν την έχουν ακούσει. Η ίσως για άλλους λόγους που δεν θα αναλύσουμε εδώ. Μας θυμίζουν όμως ένα ανέκδοτο. Ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ αγορεύει σε προεκλογική συγκέντρωση όταν ένας τους παριστάμενους του φωνάζει "Κύριε Στήβενσον όλοι οι σκεπτόμενοι Αμερικανοί είναι με το μέρος σας". "Το ξέρω αγαπητέ μου" απαντά ο υποψήφιος - "αλλά φοβάμαι ότι θα χρειαστώ πλειοψηφία για να εκλεγώ". (Ο υποψήφιος δεν εξελέγη)

Η "Δημόσια" Επιχείρηση Ηλεκτρισμού είναι Πρόβλημα γιατί είναι Κρατική

Σε προηγούμενο σημείωμα ο γράφων ισχυρίστηκε ότι η ΔΕΗ είναι πλέον βάρος για το κοινωνικό σύνολο και ότι πρέπει να της γίνει ένα είδος ευθανασίας. Να τεμαχισθεί, να ιδιωτικοποιηθεί σε ποσοστό 100% και (ως λογικό συνεπαγόμενο) να αποσυρθεί το όνομα. Στο παρόν γίνεται προσπάθεια να δικαιολογηθεί ο ισχυρισμός αυτός. Η πηγή του προβλήματος είναι ότι η ΔΕΗ είναι στην πράξη ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους. Δεν είναι "Δ"ΕΗ αλλά "Κ"ΕΗ, Κρατική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Δεν είναι "δημόσια" περιουσία του ελληνικού λαού - δεν ανήκει στον ελληνικό λαό. Ανήκει στο ελληνικό κράτος και κατά συνέπεια στους κατά καιρούς πολιτικούς μας ηγέτες.

Το αποτέλεσμα της διαχείρισης της ΚΕΗ από τους Έλληνες πολιτικούς τα τελευταία 35 χρόνια είναι καταστροφικό. Μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα κατάφεραν (μετά από την πρώτη ηρωική πετυχημένη 25ετία), βοηθούμενοι και από την συγκυρία της κατάρρευσης του σοβιετικού συστήματος, να φέρουν το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ακόμα και αυτών που απέδρασαν από την Κομεκόν την δεκαετία του '90. Για μια περίοδο, πρόσφατα μάλιστα, φλέρταραν επικίνδυνα με τον τρίτο κόσμο. 

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα κατάφερε να εξουδετερώσει στον κλάδο του ηλεκτρισμού κάθε κίνητρο για τον εκσυγχρονισμό που όλοι περιμέναμε ότι θα προέλθει από την συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ. Η ελάχιστη πρόοδος που σημειώθηκε οφείλεται λιγότερο στην συμμετοχή στην ΕΕ και περισσότερο στην  έλευση της Τρόικας. Παίζουμε, ακόμα και σήμερα το παιχνίδι που μας υπαγορεύουν η ΕΕ και οι Θεσμοί προσποιούμενοι ότι προσαρμοζόμαστε. Επιμένοντας να λειτουργούμε με μια "αγορά" στην οποία ο ελεγκτής και ο ελεγχόμενος είναι ο ίδιος. Τι το κοινό έχουν η "Κ"ΕΗ, η ΡΑΕ και η ΕΑ; Ανεξάρτητα από πρόσωπα, είναι θεσμοί που υπηρετούν τον ίδιο αφέντη. 

Θα ξεκινήσουμε από ένα θέμα που αναφέρεται συχνά αλλά θεωρούμε ότι είναι το λιγότερο σημαντικό. Συνήθως, οι πολιτικοί χρησιμοποιούν την διατύπωση καλών προθέσεων για να προωθήσουν τις ενέργειές τους. Η πρόσληψη προσωπικού δεν είναι μια από αυτές. Πράγματι η ΚΕΗ από την ίδρυσή της είχε περισσότερους υπαλλήλους από ότι χρειαζόταν και μάλιστα με τις λάθος δεξιότητες. Μια επιχείρηση με τεχνικό αντικείμενο αντί να έχει τεχνικούς είχε "διοικητικοοικονομικούς" υπαλλήλους. Ένας πολιτικός από τους πιο φιλελεύθερους (σχεδόν νεοφιλελεύθερος και συχνός επικριτής της ΚΕΗ) ήταν υπουργός οικονομικών όταν η Επιχείρηση προσέλαβε περίπου 6.000 τέτοιους λίγο πριν τις εκλογές του 1993. Δεν είχαν καρέκλες να καθίσουν. Ένας άλλος ιδιαίτερα προβεβλημένος πολιτικός (πιο "σοσιαλιστής" αυτός) συνέβαλε στο να επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός εις το διηνεκές με τα ελλείματα του ταμείου συντάξεων των υπαλλήλων της ΚΕΗ. (Ένα από τα πλεονεκτήματα της πλήρους ιδιωτικοποίησης είναι βέβαια ο εξορθολογισμός της διαδικασίας προσλήψεων / απολύσεων αλλά και αμοιβών του προσωπικού)

Κανένας πολιτικός δεν περηφανεύτηκε ότι έκανε προσλήψεις στην ΚΕΗ (αν έκανε, προτιμά να αποσιωπάται). Για αυτό και οι υπερβολές αυτές ήταν πταίσματα σε σχέση με τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν και συνεχίζουν να εφαρμόζονται στα πλαίσια γενικών "φιλολαϊκών" μέτρων.

Το φθηνό ρεύμα για τον λαό ήταν μια ευγενής πρόθεση. Η Κρατική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, με πολιτική υποστήριξη και ανοχή, κορόιδευε τους Έλληνες παραδοσιακά, υποκοστολογώντας τα τιμολόγια των οικιακών καταναλωτών και υπερκοστολογώντας αυτά των εμπορικών και βιομηχανικών (οι μεγάλοι εξαγωγείς είχαν τον δικό τους τρόπο). Οι οποίοι με την σειρά τους περνούσαν μέσω των προϊόντων τους την υπερκοστολόγηση πίσω στους καταναλωτές. Αυτή η  πρακτική, που υπονόμευσε μεταξύ άλλων και το άνοιγμα της αγοράς, άλλαξε με την έλευση της Τρόικας το 2012. Κοιτώντας το παρελθόν φαίνεται απίστευτο και τραγικό το γεγονός ότι η πολιτική, οικονομική, και πνευματική ηγεσία της χώρας προσποιούνταν ότι άνοιγε την αγορά ρεύματος σύμφωνα με τις επιταγές της ΕΕ από το 2001 χωρίς προηγουμένως να έχει φροντίσει να αποκαταστήσει την ισορροπία (κοστοστρέφεια) των τιμολογίων της Κρατικής Επιχείρησης. Η παράδοση πάντως συνεχίζεται. Οι λιανικές τιμές στην Ελλάδα για οικιακούς καταναλωτές είναι πολύ κοντά στον μέσο όρο μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Οι τιμές για τους εμπορικούς/βιομηχανικούς αντίθετα είναι μόνιμα υψηλότερες από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. (Δεν θα σχολιάσουμε εδώ την πρόσφατη ενστικτώδη απόπειρα των πολιτικών να χρησιμοποιήσουν την ΚΕΗ για να "προστατεύσει" του καταναλωτές από τις επιπτώσεις της τρέχουσας ενεργειακής χρήσης γιατί το θέμα είναι ανοικτό - φαίνεται ότι ισχύει πάντως ότι δεν μπορείς να μάθεις καινούργια κόλπα σε ηλικιωμένο σκύλο).

Η πρακτική της σταυροειδούς επιδότησης (η οποία εκτός από την κοροϊδία είχε και περιβαλλοντικό κόστος - ο Έλληνας με το μισό εισόδημα του Γερμανού καταναλώνει το ίδιο ρεύμα) ακολουθείτο μέχρι και το 2010 περίπου. Όταν όμως ήρθε η κρίση, η κατάσταση χειροτέρευσε. Η ρητορική πλέον ήταν να "βοηθήσουμε την κοινωνία μέσα στην κρίση". Με την ανοχή αλλά ακόμα και με την προτροπή των πολιτικών η Κρατική Επιχείρηση σταμάτησε να κάνει το μόνο πράγμα που μέχρι τότε έκανε με επάρκεια. Να εισπράττει τους λογαριασμούς της. Υπήρξε περίοδος που η κατάσταση αυτή έφθασε να συγκρίνεται με χώρες του τρίτου κόσμου (Ινδία, Φιλιππίνες). Σε ορισμένους από εμάς με εμπειρία από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, έφερε συναισθήματα ντροπής. Εμείς που διδάσκαμε την δεκαετία του '90 τις πρώην σοβιετικές χώρες πως να εισπράττουν τα χρήματα για το ρεύμα, βρεθήκαμε στην ανάγκη να εφαρμόσουμε τις διδαχές μας στην δική μας πατρίδα. Ακόμα και σήμερα που γράφεται το παρόν οι ρευματοκλοπές και οι ανείσπρακτες οφειλές στην ΚΕΗ είναι πιθανόν από τις υψηλότερες μεταξύ των ομοειδών επιχειρήσεων στην ΕΕ (το 2020 η ΚΕΗ είχε 100 εκατομμύρια μείωση κύκλου εργασιών και συγχρόνως αύξηση 200 εκατομμύρια ευρώ καθυστερούμενων πάνω από 12 μήνες - δηλαδή μη εισπράξιμων οφειλών. Ο ΔΕΔΔΗΕ χάνει περίπου το 5% της ενέργειας που περνά από το δίκτυο του από ρευματοκλοπές).

"Να αγοράζουμε ελληνικά". Να ένα άλλο σύνθημα που αρέσει στους πολιτικούς. Μοιάζει με το "να εκβιομηχανίσουμε την χώρα" και ακόμα με το "να φτιάξουμε εθνικούς πρωταθλητές". Ανεξάρτητα από την θεωρητική - επιστημονική αξιολόγηση των συνθημάτων αυτών ένα είναι το σίγουρο. Τελικά καταλήγουν στο να πληρώνουν οι καταναλωτές ακριβότερα το ρεύμα. Η Κρατική Επιχείρηση, με τις πλάτες των πολιτικών της προϊσταμένων το εφάρμοσε πιστά (υπέγραφε συμβάσεις 25ετείς για προμήθεια μετρητών έναντι της υποχρέωσης του κατασκευαστή να έχει εργοστάσιο στην Ελλάδα και βέβαια είναι γνωστές οι επίσης μακροχρόνιες συμβάσεις για πώληση ρεύματος σε πολύ μεγάλους πελάτες) μέχρις ότου με την είσοδο στην ΕΕ οι πρακτικές του είδους αυτού απαγορεύθηκαν. Εκτός των άλλων γιατί παρέχουν έδαφος για διαφθορά. (Στην οποία, είναι αλήθεια ότι, η ΔΕΗ υπέκυψε λιγότερο από άλλους "δημόσιους" οργανισμούς. Η ειρωνεία είναι ότι η "καθαρή" ΔΕΗ έκανε 15 χρόνια να αναβαθμίσει το σύστημα καταναλωτών της και ο ΔΕΔΔΗΕ προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια να εγκαταστήσει τους περίφημους "έξυπνους μετρητές" έχοντας μείνει τελευταίος στην ΕΕ - επειδή οι επίδοξοι προμηθευτές του φαίνεται ότι αντιδρούν στην μοιρασιά- ουδέν καλό αμιγές κακού!).

Ένα άλλο πρόβλημα που απασχολεί συχνά τους πολιτικούς, απηχώντας ίσως μια υπαρκτή προκατάληψη των ψηφοφόρων, είναι ο "έντονος, παράλογος καταστρεπτικός και ύποπτος" ανταγωνισμός στον κλάδο. "Πόσοι παίκτες χωρούν στην αγορά;" - αναρωτιούνται συχνά. Οι επιχειρηματίες κατανοούν αυτό τον προβληματισμό των πολιτικών και διστάζουν να εμπλακούν σε μια αγορά στην οποία θα αντιμετωπίσουν απρόβλεπτες καταστάσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι η αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα άνοιξε τυπικά το 2001 και πέρασαν 10 περίπου χρόνια μέχρις ότου σοβαροί επιχειρηματίες να αποφασίσουν να συμμετάσχουν στην  παραγωγή και 15 στην λιανική αγορά (οι δυο που βιάστηκαν νομίζοντας ότι έχουν επαρκείς "πολιτικές πλάτες" το πλήρωσαν - και τους πληρώσαμε,  ακριβά). Τελικά αρκετοί προχώρησαν και υποπτευόμαστε ότι ήδη το έχουν μετανιώσει. Με αποτέλεσμα να μην παύει η πολιτική και πνευματική (ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι) ηγεσία της χώρας να εκφράζει κάθε τόσο την ελπίδα, την πρόβλεψη και την ευχή να αποχωρήσουν οι "υπεράριθμοι" από την αγορά ώστε τα πράγματα να γίνουν πιο ελέγξιμα. Ο τελικός ανομολόγητος στόχος είναι ο κλάδος να αποτελείται από ένα δυσκίνητο κρατικής ιδιοκτησίας ελέφαντα και δυο τρείς ιδιώτες γύρω του που είναι κερδοφόροι λόγω ακριβώς της αδυναμίας του ελέφαντα. Για να τηρηθεί η παραδοσιακή ελληνική συνταγή - όπως στις τηλεπικοινωνίες, στις τράπεζες, στον τηλεοπτικό κλάδο.

Η φιλοσοφία αυτή των Ελλήνων αρχόντων πάσχει από δύο μεριές: Πρώτον, ο καλύτερος δείκτης ότι μια αγορά δουλεύει σωστά είναι το πόσοι παίκτες βγαίνουν και μπαίνουν σ' αυτή  μέσα σε μια περίοδο. Όσο περισσότεροι τόσο καλύτερα. Δεύτερον, ειδικά για τον κλάδο του ηλεκτρισμού, το συγκριτικό πλεονέκτημα των μεγάλων καθετοποιημένων "παικτών" τείνει να μειώνεται,  αντιστρέφοντας την τάση της εποχής που δημιουργήθηκε η ΚΕΗ, γιατί η τεχνολογία χαμηλώνει συνέχεια τον πήχη των οικονομιών κλίμακας (Σε λίγο θα έχουμε ο καθένας τον δικό του μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα στο σπίτι - υπερβολές!!!). Η προτίμηση συνεπώς για κλάδο με μεγάλη συγκέντρωση δεν έχει τεχνικό - οικονομικό κίνητρο ή λογική αλλά πολιτικό. Σε πολιτικό περιβάλλον συλλογικές (ομόφωνες) αποφάσεις είναι δυσκολότερο να ληφθούν όσο αυξάνει ο αριθμός των "παικτών" *.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ζητήματα όπου η συμπαιγνία μεταξύ των υπηρετών του ίδιου αφέντη, της ΔΕΗ και της ΡΑΕ είχε σημαντική επίπτωση (δηλαδή καθυστέρηση) στον εκσυγχρονισμό των θεσμών είναι οι περιπέτειες του περίφημου Κανονισμού Διαχείρισης Δικτύου Διανομής. Το κείμενο καθορίζει το πλαίσιο λειτουργίας του ΔΕΔΔΗΕ σε τεχνικό, οικονομικό και εμπορικό επίπεδο, περιλαμβάνοντας την κοστολόγηση των υπηρεσιών του και τα κίνητρα για την βελτίωση της απόδοσης του. Ο κανονισμός ήταν έτοιμος ήδη από το 2004. Ήταν όμως γνωστό στους ενδιαφερόμενους ότι, αν εφαρμοζόταν όπως είχε σχεδιαστεί - σύμφωνα με τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές της εποχής - "η ΔΕΗ θα είχε μεγάλο πρόβλημα". Πέρασε από σαράντα κύματα και δεν είχε τεθεί πλήρως σε ισχύ μέχρι πρόσφατα οπότε υποτίθεται ότι ολοκληρώθηκε ενόψει της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΔΔΗΕ. Έχουμε αποφύγει να δούμε τι έχει μέσα ακολουθώντας την συμβουλή του Μπίσμαρκ: "Καλύτερα να μην είναι σε κοινή θέα το πως φτιάχνονται οι νόμοι και τα λουκάνικα."

Μα δεν έχει βελτιωθεί η κατάσταση στην ΚΕΗ πρόσφατα; Δεν είναι η ΚΕΗ ένα "success story"; Αυτή είναι η λάθος ερώτηση που αρέσει στους πολιτικούς να ρωτούν και τα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια να απαντούν εν χορώ : "Ναι, ναι,  και ότι είναι καλό για την ΚΕΗ είναι καλό για την χώρα". Αυτό όμως δεν είναι κατ' ανάγκη σωστό, όπως δεν ήταν σωστό για την General Motors και τις ΗΠΑ. Το ενδιαφέρον ερώτημα δεν είναι αν η ΚΕΗ πάει καλά ή όχι (αν και η απάντηση ακόμα και σ' αυτό το ερώτημα δεν είναι προφανής- ότι και να λένε τα παπαγαλάκια). Είναι το εάν, δεδομένης της πορείας της Κρατικής Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, καλής ή κακής, το αποτέλεσμα για την χώρα είναι θετικό σε σχέση με την εναλλακτική της πλήρους ιδιωτικοποίησής  της. 

Ποιο ακριβώς είναι το θετικό για μια υπερδανεισμένη χώρα που διψά για μετοχικό κεφάλαιο όταν μια κρατική επιχείρηση μαζεύει με τις πλάτες των πολιτικών της ιδιοκτητών δισεκατομμύρια για να επενδύσει σε ΑΠΕ και σε "διεθνείς" αγορές;  Τομείς στους οποίους δεν έχει κανένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (αφού προσλαμβάνει τρίτους για τα κατασκευάσουν τα έργα με το κλειδί στο χέρι). Αυτό το κάνουν με επιτυχία (ή αποτυχία) ήδη ιδιώτες με δικό τους κίνδυνο. Σοβαρά τώρα, η ΚΕΗ θα φτιάξει φωτοβολταικά στο Κόσοβο - ή μήπως αιολικά στο Τέξας; Ποιο είναι το θετικό όταν πωλείται το 49% του δικτύου διανομής έναντι μετοχικού κεφαλαίου (με εγγυημένη στρατοσφαιρική απόδοση) ενώ είναι η δραστηριότητα της ΚΕΗ που μπορεί να έχει την υψηλότερη χρηματοοικονομική μόχλευση; Πως είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί ότι, μια επιχείρηση που πρέπει με βάση τον νόμο να μειώσει το μερίδιο αγοράς της στο μισό, προγραμματίζει μεγαλόπνοες επενδύσεις; Οι οποίες γίνονται για να υλοποιηθεί μια παράλογη κρατική πολιτική για την "αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής"; Παράλογη γιατί ένα είναι σίγουρο: το μόνο που δεν θα κάνουν οι επενδύσεις αυτές είναι να βοηθήσουν να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή  (και δεν είχαμε συμφωνήσει ότι οι επενδύσεις σε ΑΠΕ θα γίνονταν με πράσινα PPAs; Γιατί να πληρώνουμε μερίσματα στους ξένους μετόχους;) 

Το λάθος που εξακολουθούμε να κάνουμε διατηρώντας τον κρατικό έλεγχο είναι ότι δημιουργούμε στρεβλά κίνητρα στην διοίκηση της επιχείρησης. Ανεξάρτητα από τα προσόντα και την αξία των προσώπων, η Διοίκηση είναι διορισμένη από το κράτος- τους πολιτικούς. Της δόθηκε (σωστά!) μια προίκα με την μορφή αύξησης των τιμολογίων της κατά 20% τον Σεπτέμβριο του 2019 και από τότε της έχει ανατεθεί όχι η καλή λειτουργία της επιχείρησης σε πρώτη προτεραιότητα αλλά η υλοποίηση του κυβερνητικού προγράμματος. Αυτό και μόνο γελοιοποιεί τον οποιαδήποτε ισχυρισμό για λειτουργία "αγοράς". Το τι είδους προτεραιότητες έχει η διοίκηση της ΚΕΗ φαίνεται από την αδυναμία ή αδιαφορία της να θέσει σε λειτουργία στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα λιγνιτικά της εργοστάσια προς όφελος τόσο της ίδιας της ΚΕΗ όσο και του κοινωνικού συνόλου την εποχή αυτή της ενεργειακής κρίσης. Τα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια βέβαια επιμένουν ότι η ΚΕΗ κάνει "χέτζινγκ". 

Από την άλλη μεριά η συμπεριφορά των πολιτικών της προϊσταμένων στο θέμα της νομικής υποχρέωσης για την μείωση του μεριδίου αγοράς της είναι ανάρμοστη (με τα κριτήρια χωρών του πρώτου κόσμου). Με τις δηλώσεις τους υποβαθμίζουν συνεχώς το θέμα παρότι η καημένη η ΚΕΗ σε κάθε έκθεση για την οικονομική της κατάσταση ψιθυρίζει στους επενδυτές ότι παρανομεί. Αλλά όπως λέει ο λαός "δώσε θάρρος στον χωριάτη....". Ο Διοικητής της ΚΕΗ προέβλεψε πρόσφατα ότι το μερίδιο αγοράς της ΚΕΗ στα "επόμενα χρόνια" θα πέσει κάτω από το 50% - υποχρέωση που έχει σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο χρονικό όριο ... το 2019. Κι αυτό αν το θέλει - αυτό δεν το είπε αλλά οι προϊστάμενοι του είμαστε σίγουροι ότι δεν θα είχαν πρόβλημα να το πεί.

Το σύγχρονο κράτος έχει ρόλο να παίξει στην αγορά του ρεύματος (και της ενέργειας γενικότερα). Στον σχεδιασμό της και στον έλεγχο της καλής λειτουργίας του ανταγωνισμού (ο σχεδιασμός είναι καλός όταν δημιουργεί επαρκή κίνητρα και αντικίνητρα στους συμμετέχοντες ώστε ενεργώντας για ίδιο συμφέρον να προωθούν το γενικότερο  - ακόμα και αν δεν είναι αυτή  η πρόθεσή τους - εύκολο!). Με περιορισμούς που σχετίζονται με "δημόσια" αγαθά: την εξασφάλιση της τροφοδοσίας (και της άμυνας) της χώρας, την υποστήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (ή την προσαρμογή στις επιπτώσεις της). 

Για να το πετύχει αυτό δεν χρειάζεται να έχει κανένα μερίδιο ιδιοκτησίας σε επιχειρήσεις του κλάδου. Όχι μόνο δεν χρειάζεται. Δεν πρέπει, γιατί δεν προωθεί το γενικό συμφέρον. Αντίθετα το αντιστρατεύεται. Γιατί από την φύση της η ΚΕΗ δουλεύει για τους ιδιοκτήτες της - δηλαδή τους πολιτικούς, τους προμηθευτές της, τους πολιτικά ισχυρούς πελάτες της, τους χρηματοδότες της και τους εργαζόμενους σ' αυτή. Αυτοί όμως δεν είναι η κοινωνία - είναι μια μικρή μειοψηφία της. Αν κανείς θέλει να συγκρίνει την ΚΕΗ με μια πλήρως ιδιωτική επιχείρηση, προτείνουμε να απαντήσει στο υποθετικό ερώτημα: Πόσο χρόνο θα έπαιρνε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού να ξεκινήσει έλεγχο της αγοράς αν ο ιδιώτης δεσπόζων Προμηθευτής είχε το 65% της αγοράς;

*Mancur Olson -The Logic of Collective Action.

Ενεργειακοί Σεισμοί ή Ασφάλιστρο για την Κλιματική Αλλαγή;

Αυτό που συμβαίνει στην αγορά ρεύματος είναι πρωτοφανές. Δεν έχει συμβεί ποτέ στα περίπου 22 χρόνια από την απελευθέρωση των αγορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μόνο ένα φυσικό φαινόμενο όπως ένας σεισμός μπορεί να συγκριθεί με την ένταση της κρίσης του τελευταίου εξαμήνου.

Η κύρια αιτία του προβλήματος είναι η απότομη και τεράστια αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου (δεκαπλασιασμός της τιμής στην Ευρώπη μέσα σε 6 μήνες)

Τα παγκόσμια αποθέματα φυσικού αερίου είναι αρκετά για να καλύψουν την σημερινή ζήτηση για άλλα 50 χρόνια. Τα σίγουρα. Γιατί θα βρούμε κι άλλα - που θα μας καλύψουν όλο το αιώνα και ίσως και τον επόμενο (ο λόγος: εμπορικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα / ετήσια ζήτηση είναι σταθερός γύρω στα 50 χρόνια εδώ και δεκαετίες).

Αυτό σημαίνει ότι μακροπρόθεσμα η τιμή του φυσικού αερίου θα είναι σχετικά σταθερή - και ίσως θα πέφτει στον βαθμό που η ανθρωπότητα θα πετυχαίνει τους στόχους απανθρακοποίησης. Οι παραγωγοί θα πωλούν όσο όσο  για να μην τους μείνει στο χέρι.

Η εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου την παρούσα περίοδο είναι συνεπώς αντίθετη από την αναμενόμενη μακροχρόνια τάση.

Υπάρχουν δύο ειδών εξηγήσεις για την αναπάντεχη εξέλιξη. Οι οικονομικές και οι πολιτικές. Η οικονομική εξήγηση είναι ότι η αναταραχή οφείλεται σε δυνάμεις της αγοράς δηλαδή είτε από την πλευρά της προσφοράς (στενότητα πόρων κατάντι της παραγωγής  - υγροποίηση, μεταφορά) με απρόβλεπτη σημαντική μείωση της απόδοσης εναλλακτικών πηγών (ΑΠΕ, πυρηνικά) είτε από την πλευρά της ζήτησης με απότομη, μη προβλέψιμη αύξησή της. Οι πολιτική εξήγηση είναι ότι οφείλεται σε πολιτικές αποφάσεις, ορισμένες από αυτές  γεωστρατηγικού χαρακτήρα.

Εάν το πρόβλημα είναι η στενότητα πόρων σε συνδυασμό με την ζήτηση, θα λυθεί μέσα σε λιγότερο χρόνο από ότι τώρα νομίζουμε - είναι θέμα λίγων μηνών. Εάν είναι το δεύτερο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τίποτα αν και συνήθως οι αγορές επιβάλουν τους κανόνες τους τελικά, έστω και αν χρειαστεί να προκαλέσουν νέους σεισμούς.

Ανεξάρτητα από την αφορμή του κακού, ο μεγάλος (με διαφορά) χαμένος είναι η Ευρώπη.

Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ (και ιδιαίτερα της χώρας ηγέτιδας, της Γερμανίας) με πράξεις ή με παραλείψεις της (πχ αποπυρηνικοποίηση, απολιγνιτοποίηση πριν την ώρα τους) είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για την αναστάτωση. Οι πρωτοπόρες παγκοσμίως πολιτικές της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή και ειδικότερα η αδυναμία τους να πείσουν  ότι είναι εφαρμόσιμες,  προκάλεσαν τον σεισμό έχοντας αναπτύξει εδώ και χρόνια εντάσεις στην αγορά ενέργειας που συσσωρεύτηκαν και ξέσπασαν ξαφνικά απελευθερώνοντας καταστρεπτική ενέργεια. Για αυτό και το επίκεντρο της αναταραχής είναι η Ευρώπη.

Το ερώτημα αφορά τους πολίτες: Θέλουν  άφθονη και φθηνή ενέργεια ή να πληρώνουν ασφάλιστρο έναντι των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή; Πρέπει να απαιτήσουμε τουλάχιστον να μας πουν πιο είναι το ύψος του ασφαλίστρου και το είδος της κάλυψης που μας προσφέρει. Όσο το κρατούν θολό (γατί δεν ξέρουν η δεν τολμούν)  τόσο περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα νέων σεισμών.

Το Πρόβλημα ΔΕΗ Τώρα στην ΡΑΕ

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε ότι θα διεξάγει (αυτεπάγγελτη) έρευνα για να διαπιστώσει αν υπάρχουν θέματα ανταγωνισμού στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού και ειδικότερα στην χαμηλή τάση όπου εξυπηρετούνται 7,5 εκατομμύρια μετρητές. Αυτή είναι μια ex post διαδικασία που ίσως έπρεπε να έχει ξεκινήσει νωρίτερα αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ. Όποια κι αν είναι τα αποτελέσματα της έρευνας όμως, δεν αρκούν για να εξασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία της αγοράς μακροπρόθεσμα. Αυτό είναι ευθύνη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Στην πραγματικότητα αναμένουμε ότι ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας της ΕΑ θα είναι ακριβώς αυτή η ανάγκη. 

Η παρούσα κατάσταση στην οποία οι αρμόδιοι προσποιούνται ότι ξεχνούν την μνημονιακή υποχρέωση για την μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ και ακόμα χειρότερα, με μισόλογα την αμφισβητούν, ενώ ο δυστυχής Δεσπόζων Προμηθευτής την επαναλαμβάνει με χαριτωμένη ειλικρίνεια ως κίνδυνο στις εκθέσεις για την οικονομική του κατάσταση κάθε τρίμηνο, αρμόζει σε μπανανίες και όχι σε χώρα μέλος της ΕΕ. Η αγορά πρέπει να ανασχεδιασθεί. Συνοπτικά:

Ο σχεδιασμός θα πρέπει να προβλέπει ως στόχο που θα πρέπει να επιτευχθεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα (πχ 3 χρόνια) ένα συγκεκριμένο βαθμό συγκέντρωσης στην αγορά. Αυτός θα μπορούσε να είναι ο συντελεστής Herfindahl-Hirschman. Ο στόχος θα μπορούσε να τεθεί στον αριθμό 0,2  που σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές θεωρείται ότι ανταποκρίνεται σε μια επαρκώς ανταγωνιστική αγορά. 

Ο στόχος αυτός (το άθροισμα των τετραγώνων των μεριδίων των συμμετεχόντων εκφρασμένων σε δεκαδικούς) θα είναι απίθανο να επιτευχθεί με μερίδιο αγοράς στη λιανική του Δεσπόζοντα Προμηθευτή μεγαλύτερο από το 35%. Για τον λόγο αυτό η ΡΑΕ θα πρέπει να επιβάλει κοστολογικό έλεγχο στον Δεσπόζοντα Προμηθευτή μέχρις ότου μειωθεί το μερίδιο αγοράς του στο 35%  (Δεδομένου ότι η αγορά στόχος είναι η χαμηλή τάση, προτείνεται ο στόχος του 35% να αναφέρεται σε αριθμό μετρητών και όχι σε κιλοβατώρες).

Ο κοστολογικός έλεγχος θα πρέπει να στοχεύει στο να αποτρέπει την λειτουργία της δραστηριότητας Προμήθειας του Δεσπόζοντα Προμηθευτή με ζημίες. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί, εκτός από τον έλεγχο της σωστής εφαρμογής των αρχών λογιστικού διαχωρισμού από τις υπόλοιπες δραστηριότητες, στην διαχείριση των λογαριασμών προβλέψεων του Προμηθευτή ο οποίος είναι και η κυριότερη πηγή προβλημάτων όχι μόνο για τον ίδιο αλλά και την  αγορά. Ο κοστολογικός έλεγχος θα πρέπει να είναι εξονυχιστικός και να αποβλέπει στην ακριβέστερη δυνατή (και συνεπή μεταξύ περιόδων) απεικόνιση του κόστους του Δεσπόζοντα Προμηθευτή από τις ανείσπρακτες απαιτήσεις. 

Συγχρόνως, είναι απαραίτητο επιτέλους να υιοθετηθεί στην χώρα η χρήση μετρητών προπληρωμής τουλάχιστον σε στρατηγικούς κακοπληρωτές (χωρίς να αποκλείονται καταναλωτές που το ζητούν οι ίδιοι). Θα πρέπει, σε ένα σταδιακό χρονοδιάγραμμα 2-3 ετών, η μεταφορά στους Παρόχους Καθολικής Υπηρεσίας να γίνεται μέσω μετρητών προπληρωμής. Αυτό θα βοηθήσει να απαντηθεί το (επίσης χαριτωμένο) επιχείρημα του Δεσπόζοντα Προμηθευτή για την μη επίτευξη του στόχου για την μείωση του μεριδίου αγοράς του : δεν φταίω που δεν φεύγουν - αφού δεν έχουν να πληρώσουν!

Επιπρόσθετα, η ΡΑΕ θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι υπάρχει, θεωρητικά τουλάχιστον, θέμα συλλογικής δεσπόζουσας θέσης στην αγορά χονδρικής. Ως ελάχιστο μέτρο προφύλαξης, πρέπει να απαιτήσει τον λογιστικό διαχωρισμό (όπως αυτός εφαρμόζεται για την ΔΕΗ) των δραστηριοτήτων παραγωγής και προμήθειας των καθετοποιημένων επιχειρήσεων (που περιλαμβάνει όλους τους παραγωγούς είτε μέσω φυσικού αερίου είτε ΑΠΕ).  

Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι καινούργιο ή καινοτομικό. Είναι η συμπυκνωμένη εμπειρία από τις χώρες με τις οποίες φιλοδοξούμε να συγκρινόμαστε. Εμπειρία από τα λάθη και τις επιτυχίες τους. Σήμερα έχουμε μείνει πίσω ακόμα και από χώρες μέλη της ΕΕ που ήταν πρώην μέλη της Κομεκόν. Πρέπει να επιταχύνουμε.

Με την Επιδότηση Πάμε Καλά - Αλλά Μέχρι Πότε;

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Νοεμβρίου 2021 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είχε -για πρώτη φορά μετά από καιρό - ελαφρά μείωση σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Οκτωβρίου. Ο Δείκτης Τιμών κατέβηκε από τα 199,1 στα 187,37 ευρώ την μεγαβατώρα. Η μείωση οφείλεται στο ότι η κρατική επιδότηση των 130 ευρώ την μεγαβατώρα για τον μήνα Νοέμβριο όχι μόνο αντιστάθμισε αλλά ανέτρεψε την επίπτωση από την συνεχιζόμενη αύξηση των ανταγωνιστικών χρεώσεων.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις, στις οποίες το allazorevma.gr  περιλαμβάνει την κρατική επιδότηση των 130 ευρώ την  μεγαβατώρα (για τον Νοέμβριο), μειώθηκαν από -4,17 σε -74,17 (!!) ευρώ την μεγαβατώρα - έγιναν δηλαδή έντονα πιστωτικές. Αντίθετα ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ αυξήθηκε από 191,19 σε 248,10 ευρώ την μεγαβατώρα. Οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων κυμάνθηκαν από 166,00 έως 298,47 με μέσο όρο τα 243,16 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο κατά 34% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (181,62). Συνολικά, από την αρχή του έτους, η μέση τιμή των εναλλακτικών παρόχων αυξήθηκε κατά 193,67% ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων που περιλαμβάνει και την ΔΕΗ αυξήθηκε κατά 152,84%. 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. Είναι εμφανής η εκρηκτική αύξηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας και των τιμών λιανικής η οποία από τον Σεπτέμβριο και μετά έχει απορροφηθεί σε μεγάλο μέρος από την επιδότηση που διατηρεί τον Δείκτη σε σταθερό επίπεδο (μπλε γραμμή στον Πίνακα). Επιδότηση που χρηματοδοτείται μέχρι στιγμής από το πλεόνασμα του ειδικού λογαριασμού για την υποστήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ).

Η ΔΕΗ και η Διαφθορά

Η άποψη του γράφοντος είναι ότι η κρατικής ιδιοκτησίας ΔΕΗ αποτελεί πλέον όχι μόνο εμπόδιο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αλλά, ακόμα χειρότερα, είναι δημιουργός αρνητικής αξίας. Η Επιχείρηση που αποτέλεσε τον κορμό του ελληνικού οικονομικού θαύματος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο πρέπει να οδηγηθεί σε ευθανασία για το καλό του κοινωνικού συνόλου. (Να διασπαστεί στα εξ' ών συνετέθη, τα κομμάτια της να πωληθούν - το 100% - σε ιδιώτες και να αποσυρθεί το όνομα). Είναι λοιπόν η ώρα να γραφεί ο επικήδειός της. Νομίζω ότι σ'αυτόν δεν πρέπει να ξεχαστεί να αναφερθεί μεταξύ άλλων ένα σημαντικό επίτευγμά της. Η ΔΕΗ υπήρξε μια από τις λιγότερο διεφθαρμένες δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς (περιλαμβανομένων της κεντρικής και τοπικής αυτοδιοίκησης) στην χώρα. 

Για να το κάνουμε πιο σαφές: Δεν αναφερόμαστε στην διαφθορά που προκύπτει από την φύση της ως κρατικού μονοπωλίου. Η ΔΕΗ είχε πάντα ως προτεραιότητα τους πολιτικούς (ως ιδιοκτήτες), τους προμηθευτές της, και τους εργαζόμενους σ΄ αυτή. Οι καταναλωτές ήταν στην πράξη υποζύγια.  Οι πολιτικοί την φόρτωναν με διορισμούς (πριν τις εκλογές του '93 ο τότε αρμόδιος υπουργός φρόντισε να προσληφθούν 6.000 Διοικητικοί Υπάλληλοι - μαντέψτε ποιος ήταν) οι προμηθευτές της περιορίζονταν ώστε να μεγιστοποιείται η ντόπια "προστιθέμενη αξία", οι εργαζόμενοι αμειβόντουσαν πάνω από την αγορά. 

Η διαφθορά στην οποία αναφερόμαστε αφορά τα στελέχη της Επιχείρησης. Δηλαδή την εκμετάλλευση των θέσεων τους για να κερδίσουν προσωπικά οφέλη. Αυτό γίνεται ευκολότερα κατανοητό αν συγκριθούν με ανάλογες περιπτώσεις στον Δημόσιο τομέα. Είναι γνωστό (έχουν υπάρξει και καταδικαστικές αποφάσεις) ότι (για παράδειγμα) στελέχη του ΟΤΕ αλλά και του Υπουργείου Οικονομικών υπηρετούσαν δυο αφεντάδες. Έπαιρναν δύο μισθούς. Οι οργανισμοί διοικούντο από τους προμηθευτές τους. Είναι κοινό μυστικό ότι οι (καταστρεπτικές από ότι αποδείχθηκε) επενδύσεις του ΟΤΕ εκτός και εντός Ελλάδος την δεκαετία του '90 κατευθύνθηκαν από τους προμηθευτές του. Με ευθύνη και με προσωπικό όφελος στελεχών του. Είναι ίσως λιγότερο γνωστό (αλλά για αυτό ο γράφων έχει προσωπική άποψη), ότι το περίφημο Taxis, το διαχειρίστηκαν δημόσιοι υπάλληλοι που όταν έλεγαν πάω στη δουλειά εννοούσαν το γραφείο τους στο κτίριο του προμηθευτή. 

Ήταν όλοι οι υπάλληλοι της ΔΕΗ αθώοι; Και πως συνέβη όλοι οι αθώοι να μαζευτούν στην ΔΕΗ; Αυτά είναι εύλογα ερωτήματα. 

Όχι δεν ήταν όλοι αθώοι. Αλλά η διαφθορά ήταν χαμηλού επιπέδου και με μικρές επιπτώσεις. Ο μηχανικός της ΔΕΗ έπαιρνε το κατιτίς του από τον βιομήχανο για να είναι εντάξει απέναντι ...στην ΔΕΗ (σε ένα άλλο μηχανικό της ΔΕΗ). Ποιος καλύτερος σύμβουλος για το τι θέλει ακριβώς η ΔΕΗ; Ο καλός και έμπειρος τεχνίτης είχε και μια δεύτερη βραδινή δουλειά - την συντήρηση του υποσταθμού Μέσης Τάσης της τοπικής βιομηχανίας - λογικό γιατί κανείς ιδιώτης ηλεκτρολόγος δεν είχε την σχετική εμπειρία. Υπήρχε βέβαια και το "πετσετάκι" (ή μήπως "μαντηλάκι";). Το 500άρικο που παραδοσιακά έπαιρνε ο τεχνίτης για να φτιάξει την παροχή ρεύματος στο σπίτι (στην Αθήνα κυρίως γιατί στις μικρές πόλεις υπήρχε ο φόβος να ακουστεί). Υπήρχαν οι διευκολύνσεις που έδινε πολλές φορές ο τεχνίτης υπεύθυνος για τις διακοπές λόγω χρέους σε μοναχικές νοικοκυρές (και περιέργως αρνείτο πεισματικά να αλλάξει πόστο).

Διαφθορά όμως τύπου ΟΤΕ δεν ακούστηκε ποτέ στην ΔΕΗ. Δηλαδή εμπλοκή στελεχών με προμηθευτές με σκοπό το ίδιον όφελος (ο γράφων έχει προσωπική εμπειρία ότι αυτός ο κανόνας έχει εξαιρέσεις - αλλά οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα).

Πως έτυχε; Είχε κάποια σχέση το ότι η πρώτη διοίκηση της ΔΕΗ στελεχώθηκε από Αμερικανούς οι οποίοι με την  σειρά τους προσέλαβαν στρατιωτικούς που στη  διάρκεια της Κατοχής σπούδασαν στο Πολυτεχνείο; Πράγμα που δημιούργησε μια στρατιωτική κουλτούρα που σημάδια της υπήρχαν ακόμα και την  δεκαετία του '80; Η μήπως το γεγονός ότι στην επιχείρηση διοικούσαν ως επικυρίαρχοι οι μηχανικοί - ακόμα και στα οικονομικά;

Γιατί όμως οι μηχανικοί που διοίκησαν την ΔΕΗ ήταν πιο ηθικοί; Μήπως το γόητρο και το κύρος - πέραν των καλών αμοιβών ήταν αρκετό κίνητρο; Πράγματι η προσωπική εμπειρία του γράφοντος είναι ότι μεταξύ των στελεχών της ΔΕΗ υπήρχε αυτό που ονομάζεται esprit de corps - συλλογική υπερηφάνεια για την δουλειά τους και την Επιχείρηση (μια είναι η Επιχείρηση!). Που διατηρήθηκε με την έλευση των πρασινοφρουρών το 1981. Έτυχε (ή όχι;) οι πρασινοφρουροί της ΔΕΗ - ή τουλάχιστον αυτοί που έγιναν στελέχη - να αποδειχθούν (οι περισσότεροι) ιδεολόγοι, δουλευταράδες και έντιμοι.

Μήπως το γεγονός εξηγείται από το ότι ο κλάδος δεν βρέθηκε σε κατάσταση έντονου ανασχηματισμού λόγω τεχνολογικών αλλαγών (όπως ο ΟΤΕ;) - και συνεπώς μεγάλων επενδύσεων και γι' αυτό ελκυστικός στόχος προμηθευτών; (είναι γνωστό ότι ο κατεξοχήν εθνικός προμηθευτής ξεκίνησε την σταδιοδρομία του από την ΔΕΗ αλλά πολύ γρήγορα άλλαξε κατεύθυνση προς τις τηλεπικοινωνίες).

Όποια και αν είναι η εξήγηση, η καλή φήμη είναι πλούτος για την ΔΕΗ - για όσο τουλάχιστον ακόμα βρίσκεται εν ζωή και μέχρι να ιδιωτικοποιηθεί πλήρως οπότε το θέμα της διαφθοράς θα είναι ιδιωτικού και όχι δημοσίου ενδιαφέροντος. Είναι σίγουρο ότι, μόλις η σχετική οδηγία της ΕΕ ενσωματωθεί στο ελληνικό Δίκαιο, η τρέχουσα διοίκηση θα εφαρμόσει άμεσα διαδικασίες διαχείρισης πληροφοριοδότη δημοσίου συμφέροντος.

Το κίνητρο του γράφοντος για το παρόν σημείωμα αφορά ως ένα βαθμό το δημόσιο συμφέρον. Κυρίως όμως είναι η προσωπική ανάγκη για απότιση φόρου τιμής στους ανθρώπους της ΔΕΗ που, όσες φορές τους τέθηκε το δίλημμα, δεν είχαν κανένα απολύτως πρόβλημα να επιλέξουν το συμφέρον της Επιχείρησης έναντι του προσωπικού τους.