Η άποψη του γράφοντος είναι ότι η κρατικής ιδιοκτησίας ΔΕΗ αποτελεί πλέον όχι μόνο εμπόδιο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αλλά, ακόμα χειρότερα, είναι δημιουργός αρνητικής αξίας. Η Επιχείρηση που αποτέλεσε τον κορμό του ελληνικού οικονομικού θαύματος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο πρέπει να οδηγηθεί σε ευθανασία για το καλό του κοινωνικού συνόλου. (Να διασπαστεί στα εξ' ών συνετέθη, τα κομμάτια της να πωληθούν - το 100% - σε ιδιώτες και να αποσυρθεί το όνομα). Είναι λοιπόν η ώρα να γραφεί ο επικήδειός της. Νομίζω ότι σ'αυτόν δεν πρέπει να ξεχαστεί να αναφερθεί μεταξύ άλλων ένα σημαντικό επίτευγμά της. Η ΔΕΗ υπήρξε μια από τις λιγότερο διεφθαρμένες δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς (περιλαμβανομένων της κεντρικής και τοπικής αυτοδιοίκησης) στην χώρα.
Για να το κάνουμε πιο σαφές: Δεν αναφερόμαστε στην διαφθορά που προκύπτει από την φύση της ως κρατικού μονοπωλίου. Η ΔΕΗ είχε πάντα ως προτεραιότητα τους πολιτικούς (ως ιδιοκτήτες), τους προμηθευτές της, και τους εργαζόμενους σ΄ αυτή. Οι καταναλωτές ήταν στην πράξη υποζύγια. Οι πολιτικοί την φόρτωναν με διορισμούς (πριν τις εκλογές του '93 ο τότε αρμόδιος υπουργός φρόντισε να προσληφθούν 6.000 Διοικητικοί Υπάλληλοι - μαντέψτε ποιος ήταν) οι προμηθευτές της περιορίζονταν ώστε να μεγιστοποιείται η ντόπια "προστιθέμενη αξία", οι εργαζόμενοι αμειβόντουσαν πάνω από την αγορά.
Η διαφθορά στην οποία αναφερόμαστε αφορά τα στελέχη της Επιχείρησης. Δηλαδή την εκμετάλλευση των θέσεων τους για να κερδίσουν προσωπικά οφέλη. Αυτό γίνεται ευκολότερα κατανοητό αν συγκριθούν με ανάλογες περιπτώσεις στον Δημόσιο τομέα. Είναι γνωστό (έχουν υπάρξει και καταδικαστικές αποφάσεις) ότι (για παράδειγμα) στελέχη του ΟΤΕ αλλά και του Υπουργείου Οικονομικών υπηρετούσαν δυο αφεντάδες. Έπαιρναν δύο μισθούς. Οι οργανισμοί διοικούντο από τους προμηθευτές τους. Είναι κοινό μυστικό ότι οι (καταστρεπτικές από ότι αποδείχθηκε) επενδύσεις του ΟΤΕ εκτός και εντός Ελλάδος την δεκαετία του '90 κατευθύνθηκαν από τους προμηθευτές του. Με ευθύνη και με προσωπικό όφελος στελεχών του. Είναι ίσως λιγότερο γνωστό (αλλά για αυτό ο γράφων έχει προσωπική άποψη), ότι το περίφημο Taxis, το διαχειρίστηκαν δημόσιοι υπάλληλοι που όταν έλεγαν πάω στη δουλειά εννοούσαν το γραφείο τους στο κτίριο του προμηθευτή.
Ήταν όλοι οι υπάλληλοι της ΔΕΗ αθώοι; Και πως συνέβη όλοι οι αθώοι να μαζευτούν στην ΔΕΗ; Αυτά είναι εύλογα ερωτήματα.
Όχι δεν ήταν όλοι αθώοι. Αλλά η διαφθορά ήταν χαμηλού επιπέδου και με μικρές επιπτώσεις. Ο μηχανικός της ΔΕΗ έπαιρνε το κατιτίς του από τον βιομήχανο για να είναι εντάξει απέναντι ...στην ΔΕΗ (σε ένα άλλο μηχανικό της ΔΕΗ). Ποιος καλύτερος σύμβουλος για το τι θέλει ακριβώς η ΔΕΗ; Ο καλός και έμπειρος τεχνίτης είχε και μια δεύτερη βραδινή δουλειά - την συντήρηση του υποσταθμού Μέσης Τάσης της τοπικής βιομηχανίας - λογικό γιατί κανείς ιδιώτης ηλεκτρολόγος δεν είχε την σχετική εμπειρία. Υπήρχε βέβαια και το "πετσετάκι" (ή μήπως "μαντηλάκι";). Το 500άρικο που παραδοσιακά έπαιρνε ο τεχνίτης για να φτιάξει την παροχή ρεύματος στο σπίτι (στην Αθήνα κυρίως γιατί στις μικρές πόλεις υπήρχε ο φόβος να ακουστεί). Υπήρχαν οι διευκολύνσεις που έδινε πολλές φορές ο τεχνίτης υπεύθυνος για τις διακοπές λόγω χρέους σε μοναχικές νοικοκυρές (και περιέργως αρνείτο πεισματικά να αλλάξει πόστο).
Διαφθορά όμως τύπου ΟΤΕ δεν ακούστηκε ποτέ στην ΔΕΗ. Δηλαδή εμπλοκή στελεχών με προμηθευτές με σκοπό το ίδιον όφελος (ο γράφων έχει προσωπική εμπειρία ότι αυτός ο κανόνας έχει εξαιρέσεις - αλλά οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα).
Πως έτυχε; Είχε κάποια σχέση το ότι η πρώτη διοίκηση της ΔΕΗ στελεχώθηκε από Αμερικανούς οι οποίοι με την σειρά τους προσέλαβαν στρατιωτικούς που στη διάρκεια της Κατοχής σπούδασαν στο Πολυτεχνείο; Πράγμα που δημιούργησε μια στρατιωτική κουλτούρα που σημάδια της υπήρχαν ακόμα και την δεκαετία του '80; Η μήπως το γεγονός ότι στην επιχείρηση διοικούσαν ως επικυρίαρχοι οι μηχανικοί - ακόμα και στα οικονομικά;
Γιατί όμως οι μηχανικοί που διοίκησαν την ΔΕΗ ήταν πιο ηθικοί; Μήπως το γόητρο και το κύρος - πέραν των καλών αμοιβών ήταν αρκετό κίνητρο; Πράγματι η προσωπική εμπειρία του γράφοντος είναι ότι μεταξύ των στελεχών της ΔΕΗ υπήρχε αυτό που ονομάζεται esprit de corps - συλλογική υπερηφάνεια για την δουλειά τους και την Επιχείρηση (μια είναι η Επιχείρηση!). Που διατηρήθηκε με την έλευση των πρασινοφρουρών το 1981. Έτυχε (ή όχι;) οι πρασινοφρουροί της ΔΕΗ - ή τουλάχιστον αυτοί που έγιναν στελέχη - να αποδειχθούν (οι περισσότεροι) ιδεολόγοι, δουλευταράδες και έντιμοι.
Μήπως το γεγονός εξηγείται από το ότι ο κλάδος δεν βρέθηκε σε κατάσταση έντονου ανασχηματισμού λόγω τεχνολογικών αλλαγών (όπως ο ΟΤΕ;) - και συνεπώς μεγάλων επενδύσεων και γι' αυτό ελκυστικός στόχος προμηθευτών; (είναι γνωστό ότι ο κατεξοχήν εθνικός προμηθευτής ξεκίνησε την σταδιοδρομία του από την ΔΕΗ αλλά πολύ γρήγορα άλλαξε κατεύθυνση προς τις τηλεπικοινωνίες).
Όποια και αν είναι η εξήγηση, η καλή φήμη είναι πλούτος για την ΔΕΗ - για όσο τουλάχιστον ακόμα βρίσκεται εν ζωή και μέχρι να ιδιωτικοποιηθεί πλήρως οπότε το θέμα της διαφθοράς θα είναι ιδιωτικού και όχι δημοσίου ενδιαφέροντος. Είναι σίγουρο ότι, μόλις η σχετική οδηγία της ΕΕ ενσωματωθεί στο ελληνικό Δίκαιο, η τρέχουσα διοίκηση θα εφαρμόσει άμεσα διαδικασίες διαχείρισης πληροφοριοδότη δημοσίου συμφέροντος.
Το κίνητρο του γράφοντος για το παρόν σημείωμα αφορά ως ένα βαθμό το δημόσιο συμφέρον. Κυρίως όμως είναι η προσωπική ανάγκη για απότιση φόρου τιμής στους ανθρώπους της ΔΕΗ που, όσες φορές τους τέθηκε το δίλημμα, δεν είχαν κανένα απολύτως πρόβλημα να επιλέξουν το συμφέρον της Επιχείρησης έναντι του προσωπικού τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου