Η λίστα ιστολογίων μου

28/7/18

H Λιανική Ρεύματος: Προτάσεις Εκλογικού προγράμματος-η Στρατηγική

Σε προηγούμενο σημείωμα προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε μεταρρυθμιστή Έλληνα πολιτικό να θέσει στόχους για την λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην χώρα ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Η πρότασή μας ήταν να στοχεύσει σε μια αγορά στην οποία (στο τέλος της τετραετίας) ο μεγαλύτερος ¨παίκτης" θα έχει μερίδιο 35%, θα υπάρχουν πέντε ακόμα με μερίδια 10% ο καθένας και η αγορά θα συμπληρώνεται από 7 μικρούς παίκτες με μερίδια 2% ο καθένας. Η δομή αυτή προτάθηκε γιατί εξασφαλίζει με σιγουριά επαρκή ανταγωνισμό ώστε να είναι αποδεκτή από τον αυστηρότερο ελεγκτή/ρυθμιστή Έλληνα ή Ευρωπαίο. Πως θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός;

Κυρίως εξασφαλίζοντας ότι ο δεσπόζων πάροχος δεν θα έχει ζημιές στην λειτουργία της Εμπορίας/Προμήθειας κατά την τετραετή περίοδο ή μέχρις ότου το μερίδιο του πέσει κάτω από το 35%. Ο πολιτικός δεν θα ασχοληθεί με τις λεπτομέρειες - απλώς θα δώσει την κατεύθυνση αφού βεβαιωθεί (μέσω ειδημόνων αλλά με προσοχή στην σχέση αξία συμβουλών/κόστος) ότι η προετοιμασία και ο έλεγχος των οικονομικών καταστάσεων του δεσπόζοντος παρόχου γίνονται σωστά (δυστυχώς αυτό δεν είναι προφανές στην χώρα μας). Αυτό ισοδυναμεί με εκ των προτέρων κοστολογικό έλεγχο με τον οποίο θα καθορίζεται μια ελάχιστη τιμή κάτω από την οποία θα απαγορεύεται να πωλεί ο δεσπόζων πάροχος.

Αν και δεν αφορά τον φέρελπιν πολιτικό μας, να τον καθησυχάσουμε ότι υπάρχουν πολλοί εναλλακτικοί τρόποι για να πετύχει ο δεσπόζων πάροχος τον στόχο αυτό (χωρίς μάλιστα να απολύσει ούτε ένα εργαζόμενο). Ένας είναι να εφαρμόσει ρήτρα μεταβλητού κόστους στα τιμολόγιά του. Ένας άλλος είναι να παρέχει μικρότερη έκπτωση συνέπειας στους καλοπληρωτές του και μόνο όταν το ζητήσουν αυτοί. Ένας πρόσθετος και προφανής είναι να καταργηθεί η περίφημη "χρέωση προμηθευτή" για τις ΑΠΕ και να μεταφερθεί ολόκληρη στο ρυθμιζόμενο σκέλος του τιμολογίου (Να αντισταθεί επίσης στις σειρήνες που θα τον πιέζουν να "πειράξει" τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ). 

Είναι αλήθεια ότι οι ενέργειες αυτές θα δημιουργήσουν την εντύπωση ότι αυξήθηκε η τιμή του ρεύματος και θα αναγκασθεί ο πολιτικός μας να εξηγεί τα ανεξήγητα. Έχουμε όμως και γι' αυτό λύση. Ο πολιτικός μας θα πρέπει να κατανοήσει ότι η αγορά, ακόμα και η πιο ανταγωνιστική, "ελέγχει" λιγότερο από το 50% του λογαριασμού του ρεύματος. Αυτός ο ίδιος και η κυβέρνησή του "πουλά" το υπόλοιπο 50% στους καταναλωτές. Για να βοηθήσει λοιπόν στο άνοιγμα της αγοράς θα κάνει και αυτός εκπτώσεις. Θα μειώσει την χρέωση για τις ΑΠΕ (το περίφημο ΕΤΜΕΑΡ) στο μισό (μειώνοντας ισόποσα τις ταρίφες που απολαμβάνουν οι παραγωγοί) και θα κατεβάσει τον συντελεστή ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα από το 13% στο 6% για τους οικιακούς πελάτες για τους οποίους ο ΦΠΑ - σε αντίθεση με τις επιχειρήσεις - είναι κόστος. Οι δύο αυτές ενέργειες και μόνο υπολογίζουμε ότι θα επιφέρουν μείωση της συνολικής τιμής του ρεύματος για ένα μέσο νοικοκυριό κατά 15% (ετήσια δαπάνη μικρότερη κατά περίπου 90 ευρώ!).

Σε μια κανονική χώρα τα παραπάνω θα αρκούσαν. Άλλωστε δεν τα επινοήσαμε εμείς. Αποτελούν είτε συνήθεις πρακτικές σε πολιτισμένες χώρες της Δύσης (πχ ρήτρες μεταβλητού κόστους από τον δεσπόζοντα πάροχο) είτε προτάσεις καινοτόμων αλλά σοβαρών πολιτικών στις προαναφερθείσες χώρες (πχ χαμηλός ΦΠΑ, μείωση χρέωσης ΑΠΕ).

Η Ελλάδα όμως λόγω της κρίσης είναι σε μεταβατική περίοδο. Ειδικά στο ρεύμα οι Έλληνες έχασαν τη συνήθειά τους να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους,  φέρνοντας την κοινωνία μας σε τριτοκοσμικό επίπεδο. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα στη  επίτευξη του στόχου κερδοφορίας του δεσπόζοντα παρόχου ως προαπαιτούμενου για να ανοίξει  αγορά. Ο ριζοσπάστης πολιτικός μας λοιπόν πρέπει (προτείνουμε) να πάρει μια γενναία απόφαση για την μεταβατική περίοδο. Να κοινωνικοποιηθεί η ζημιά από τους απλήρωτους λογαριασμούς. Αυτό συνοπτικά σημαίνει ότι η ζημίες από τους κακοπληρωτές θα πρέπει να μεταφερθούν από το ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων (όλων των προμηθευτών) και να περάσουν στο ρυθμιζόμενο  - μαζί με τις αμοιβές των παραγωγών ΑΠΕ και τις ρευματοκλοπές. Τουλάχιστον για την τετραετία μέχρι την επίτευξη του στόχου της ανταγωνιστικής αγοράς. Παράλληλα θα πρέπει να υποστηρίξει πολιτικά (χωρίς επιδότηση-δεν χρειάζεται!) την υιοθέτηση από τον κλάδο της διεθνώς δοκιμασμένης με επιτυχία πολιτικής να εγκαθίστανται μετρητές προπληρωμής σε δύστροπους καταναλωτές. 

Ο μεταρρυθμιστής πολιτικός μας βέβαια είναι - ακόμα και αν δεν το ξέρει  - μαθητής του Μακιαβέλι.  Χρησιμοποιεί την λέξη ¨μεταρρυθμιστής" για να πείσει τις ομάδες συμφερόντων που είναι εκλογικοί του στόχοι ότι θα αλλάξει τα πράγματα όχι κατ' ανάγκη για το γενικό καλό - αλλά προς το συμφέρον τους. Ακόμα και αν τον πείσαμε λοιπόν με τις προτάσεις μας, πως θα τις συνδυάσει με τον δικό του πολιτικό στόχο; Δεν είμαστε του επαγγέλματος αλλά από ότι γνωρίζουμε στις δημοκρατίες συνήθως αυτό γίνεται λέγοντας μεγάλα λόγια και μικρά ψέματα. 

Σημείωση: Είχαμε υποσχεθεί και μια "αυταπάτη" για να δικαιολογηθεί η αποτυχία. Ορίστε: "Δεν μπορούμε να το πιστέψουμε - οι Θεσμοί με κανένα τρόπο δεν δέχθηκαν την μείωση του ΦΠΑ στο 6% - και δεν βρήκαμε επαρκή ισοδύναμα". Αλλά θα μας πεί κανείς βγήκαμε από τα μνημόνια - τότε λυπούμαστε τέρμα οι αυταπάτες!

25/7/18

Η Λιανική Ρεύματος: Προτάσεις Εκλογικού Προγράμματος - ο Στόχος

Η χρονιά που έρχεται είναι εκλογική. Καιρός να βοηθήσουμε τους πολιτικούς μας να διαμορφώσουν τις προτάσεις τους. Εμείς θα το κάνουμε στον τομέα που μας είναι πιο οικείος: Στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Στην αγορά αυτή υπάρχει ήδη μνημονιακός στόχος για την αύξηση του ανταγωνισμού και την μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ. Ο Έλληνας πολιτικός που σέβεται τον εαυτό του όμως υποθέτουμε ότι θέλει να αποδεσμεύσει τις προτάσεις του από το μνημόνιο και να πάρει πίσω στα χέρια των Ελλήνων την ευθύνη για την χώρα τους (μαζί με την αξιοπρέπειά της βέβαια). Η πρότασή μας λοιπόν έχει στόχο να τον βοηθήσει να πετύχει ακριβώς αυτόν το σκοπό. Στο παρόν σημείωμα θα ασχοληθούμε με τον πολιτικό στόχο της τετραετίας και σε επόμενη στην στρατηγική για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός.

Η μνημονιακή υποχρέωση είναι να μειωθεί το μερίδιο της αγοράς της ΔΕΗ σε ποσοστό "κάτω του 50%" μέχρι το 2020. Ο Έλληνας πολιτικός δεν θα συμφωνήσει με την μνημονιακή αυτή απαίτηση. Ο στόχος του θα διατυπωθεί διαφορετικά: "Ο στόχος είναι στα τέλη της επόμενης τετραετίας (δηλαδή το 2023) ο συντελεστής Herfindahl στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού να είναι κάτω από το 0,20".

Είναι σίγουρο ότι με τη διατύπωση αυτή θα αφήσει άφωνους τόσο τους δικούς του στο κόμμα όσο και τους αντιπάλους. Πολλώ δε μάλλον τους ψηφοφόρους του - αν και αυτοί είναι απίθανο να διαβάσουν το πρόγραμμα έτσι κι αλλιώς. Μπορεί όμως και να εντυπωσιάσει. Προϋπόθεση βέβαια είναι να μπορεί να εξηγήσει με δικά του λόγια γιατί μια απελευθερωμένη και - κυρίως - ανταγωνιστική αγορά είναι καλύτερη από ένα κρατικό μονοπώλιο. Αυτό πλέον νομίζουμε ότι μπορούν όλοι οι Ελληνες πολιτικοί (με μικρές εξαιρέσεις) να το κάνουν - οπότε το παρακάμπτουμε.

Να εξηγήσουμε την λογική. Οι οικονομολόγοι των αρχών που προστατεύουν τον ανταγωνισμό στις πολιτισμένες χώρες θεωρούν ότι μια αγορά είναι επαρκώς ανταγωνιστική όχι με βάση το μερίδιο του μεγαλύτερου παίκτη αλλά με ένα αριθμό που ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των μεριδίων της αγοράς του συνόλου των παικτών. Ο ανάστροφος του αριθμού αυτού (1/Ν) είναι ο "ισοδύναμος-αποτελεσματικός" αριθμός των παικτών της αγοράς. Το μαγικό νούμερο - ανώτατο όριο για να θεωρηθεί μια αγορά ανταγωνιστική - για τους οικονομολόγους είναι το 0,25 (που ισοδυναμεί με 4 "ισοδύναμους"  παίκτες). Σήμερα ο συντελεστής αυτός είναι στο 0,650 δηλαδή 1,55 "ισοδύναμους" παίκτες - ούτε καν 2!

Ποιο είναι το πρόβλημα που θα λύσει με την πρότασή μας ο καινοτόμος Έλληνας πολιτικός; Το ότι η απαίτηση του "μεριδίου κάτω από 50% του δεσπόζοντα παίκτη" δεν δίνει από μόνο του συντελεστή Herfindahl μικρότερο του 0,25 δηλαδή την ζητούμενη ανταγωνιστική αγορά. Υπάρχει περίπτωση να πέσει το μερίδιο της αγοράς της ΔΕΗ στο 49% και η υπόλοιπη αγορά να ισομοιράζεται σε πέντε άλλους παίκτες. Ο συντελεστής Herfindahl  στην περίπτωση αυτή είναι 0,292 και οι ισοδύναμοι παίκτες 3,4. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει πρόβλημα μ' αυτό γιατί 0,292>0,25.

Οι τρόποι να μειωθεί ο συντελεστής είναι πολλοί. Ο καλύτερος και πιο αποτελεσματικός είναι η μείωση του μεριδίου του δεσπόζοντα παίκτη. Αυτό είναι λογική συνέπεια του ότι τα μερίδια αγοράς αθροίζονται πολλαπλασιασμένα στο τετράγωνο στον συντελεστή. Η μείωση συνεπώς του μεγαλύτερου τετραγωνισμένη έχει και την μεγαλύτερη επίπτωση. Παράδειγμα: Μια αγορά με 43% για τον δεσπόζοντα, 10% για πέντε "μεγάλους" εναλλακτικούς και 1% για 7 μικρούς δίνει συντελεστή 0,235. Ακόμα καλύτερα, μια αγορά με 35% για τον δεσπόζοντα 10% για τους 5 μεγάλους και 2% για τους 7 μικρούς δίνει συντελεστή 0,177. Αυτή την τελευταία επιλογή προτείνουμε για τον φιλόδοξο και καινοτόμο πολιτικό. 

Αφήνουμε την μετάφραση σε πολιτικό πρόγραμμα σε άλλους πιο αρμόδιους από εμάς. Θα ακολουθήσει σημείωμα για την στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθηθεί για να επιτευχθεί ο στόχος. Είναι απαραίτητη γιατί εκεί θα περιλαμβάνονται (ως υποθέσεις και προαπαιτούμενα - οι λεγόμενες "αυταπάτες") και οι δικαιολογίες που θα χρειασθούν για να εξηγηθεί η αποτυχία στο τέλος της τετραετίας.







23/7/18

Μια Λύση για τους Απλήρωτους Λογαριασμούς της ΔΕΗ

Εχει πλέον αποδειχθεί ότι η ΔΕΗ δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί το πρόβλημα των χρεών των πελατών της. Αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο στη Επιχείριση αλλά και σε όλη την αγορά ηλεκτρισμού. Οχι μόνο λόγω του ότι το μέγεθος του συσσωρευμένου χρέους είναι τεράστιο αλλά και γιατί δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάσταση βελτιώνεται. Η διαχείριση των προβλέψεων από την διοίκηση της ΔΕΗ, που έχει στον χρόνο κυμανθεί από πολύ απαισιόδοξη έως εξαιρετικά αισιόδοξη, δεν τεκμηριώνεται επαρκώς από τα δημόσια διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία.

Τι πρέπει λοιπόν να γίνει; Κατά την γνώμη μας πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα. Αυτά θα είναι τα εξής
  • Να "κοινωνικοποιηθεί" το κόστος των κακοπληρωτών με τρόπο ανάλογο με αυτόν που έχει γίνει για τις ρευματοκλοπές - μέσω των απωλειών του δικτύου.
  • Να αντιμετωπισθεί από δω και εμπρός το πρόβλημα των κακοπληρωτών με την επιλεκτική εγκατάσταση προπληρωμένων μετρητών. Οι "έξυπνοι" μετρητές που σχεδιάζει να εγκαταστήσει ο ΔΕΔΔΗΕ έχουν αυτή την δυνατότητα. 
Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συνδυαστούν με την απομάκρυνση της ΔΕΗ (Εμπορία) από το πρόβλημα ή μάλλον την κατάργηση της αποκλειστικής αρμοδιότητας που τώρα έχει για την αντιμετώπισή του. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι πάροχοι θα μεταφέρουν σε τρίτο (τον ΔΕΔΔΗΕ;) τους καταναλωτές που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να πληρώσουν. Ο τρίτος θα είναι αρμόδιος (και θα του δοθούν επαρκή κίνητρα) να εισπράξει τις οφειλές, να διακόψει την παροχή και τελικά να καταλογίσει το κόστος των μη εισπραχθέντων σε ρυθμιζόμενες χρεώσεις (για παράδειγμα στην χρέωση δικτύου).  

Η διαδικασία μεταφοράς θα είναι κατ΄επιλογήν του παρόχου. Θα είναι διαφανής, τυποποιημένη με βάση την χρονοταξινόμηση των υπολοίπων των πελατών. Για παράδειγμα ένας προμηθευτής θα μπορεί περιοδικά να μεταφέρει στον αρμόδιο διαχειριστή τα ποσά που έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 18 μηνών και για τα οποία έχει εξαντλήσει την δυνατότητα εγκατάστασης προπληρωμένου μετρητή.
  
Η λύση αυτή θα επιτρέψει την άμεση κατάργηση της έκπτωσης συνέπειας της ΔΕΗ αφού θα αντιμετωπίσει και την ισχυρότερη δικαιολογία της για αυτήν. Η έκπτωση αυτή, στον βαθμό που οδηγεί την ΔΕΗ σε ζημίες στην λειτουργία της Εμπορίας, είναι απαράδεκτη γιατί  "στραγγαλίζει" το περιθώριο των μικρότερων ανταγωνιστών.

Είναι προφανές ότι με την λογική αυτή θα πρέπει να επιστρέψει στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις και η "χρέωση προμηθευτή" για τον λογαριασμό των ΑΠΕ ώστε να εξασφαλισθεί ότι ο παίκτης της αγοράς με μερίδιο αγοράς 80% δεν θα έχει ζημίες στην Εμπορία/Προμήθεια τουλάχιστον μέχρι να πέσει το μερίδιο αγοράς του κάτω από το 40%. Είναι τόσο απλό.  


19/7/18

Μήπως Πρέπει να Αυξήσουμε τις Ποσότητες στις Δημοπρασίες ΝΟΜΕ;

Η πιο πρόσφατη δημοπρασία ΝΟΜΕ έκλεισε με τιμή ρεκόρ (πάνω από 48 ευρώ την μεγαβατώρα). Το αποτέλεσμα αυτό οδήγησε πολλούς στο να προβλέψουν ότι σύντομα οι εναλλακτικοί πάροχοι (αλλά και η ΔΕΗ) θα χρειαστεί να κάνουν αυξήσεις στα τιμολόγιά τους
Οχι κατ΄ανάγκη. Οι δημοπρασία είναι διαδικασία εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης. Η μεν προσφορά στην συγκεκριμένη περίπτωση καθορίζεται διοικητικά με βάση τις υποχρεώσεις για το άνοιγμα της αγοράς, η δε ζήτηση από τις ανάγκες των συμμετεχόντων για την κάλυψη των αναγκών των υπαρχόντων πελατών τους αλλά και αυτών που σκοπεύουν να αποκτήσουν.
Η αύξηση συνεπώς της τιμής μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Μπορεί δηλαδή οι δημοπρατούμενες ποσότητες να είναι λιγότερες από αυτές που χρειάζονται οι εναλλακτικοί προμηθευτές με βάση τα πλάνα τους. Συγχρόνως μπορεί (παρά τα αντιθέτως λεγόμενα) να έχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους.
Οτιδήποτε από τα παραπάνω συμβαίνει δεν είναι λόγος να υπάρξει απαραίτητα αύξηση των τιμών στη λιανική. Για να είμαστε όμως σίγουροι γιατί την επόμενη δημοπρασία δεν πολλαπλασιάζουμε την δημοπρατούμενη ποσότητα; Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τότε που θα ισορροπήσει η τιμή!

16/7/18

Πόσο Κάνει το Ρεύμα στον Βορρά και στον Νότο-και Γιατί;

Το ρεύμα στον Βορρά (Γερμανία) είναι το ακριβότερο στην Ευρώπη (μόλις προσπέρασαν την Δανία). Το ρεύμα στον Νότο (Ελλάδα) είναι περίπου στο μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης. Αναφερόμαστε στο οικιακό ρεύμα και γι' αυτό ετοιμάσαμε τον παρακάτω πίνακα που αφορά οικιακούς καταναλωτές στην Γερμανία και την Ελλάδα αντίστοιχα που καταναλώνουν περίπου 3,500 κιλοβατώρες τον χρόνο (η ετήσια κατανάλωση κατά κεφαλή δεν διαφέρει πολύ μεταξύ των δύο χωρών). Προσοχή: Οι αριθμοί δεν αφορούν εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές που απορροφούν περισσότερο από το 50% του ηλεκτρισμού και στις δύο χώρες (πάνω από 60% στην Γερμανία). Τα νούμερα του πίνακα είναι λεπτά την κιλοβατώρα.











Γερμανία
Ελλάδα
Διαφορά


ΦΠΑ 4,66 16% 2,13 11% 2,53


Φόρος ηλεκτρισμού(ΕΦΚ) 2,05 7% 0,22 1% 1,83


ΕΤΜΕΑΡ 6,88 23% 2,48 13% 4,40


Αλλα Ρυθμιζόμενα (ΥΚΩ) 2,46 9% 0,79 4% 1,67 10,43

Δίκτυα 7,48 26% 3,14 17% 4,34


Παραγωγή+Προμήθεια 5,66 19% 9,87 53% -4,21 0,13











29,19 100% 18,63 100% 10,56 10,56










Παρατήρηση πρώτη: Η διαφορά μεταξύ των δύο τιμών (10,56 λεπτά την Kwh) είναι τεράστια και οφείλεται πρακτικά σε ένα και μόνο λόγο: στην διαφορά στους φόρους και τα τέλη - τις "ρυθμιζόμενες" χρεώσεις (10,43). Το ηλεκτρικό ρεύμα για τους οικιακούς καταναλωτές στην Γερμανία επιβαρύνεται σε υπερβολικό βαθμό (παράλογο θα έλεγε κανείς) με χρεώσεις που αποφασίζονται από το κράτος. Οι Γερμανοί καταναλωτές πληρώνουν πλέον περισσότερο για την επιδότηση των ΑΠΕ (6,88) παρά για το ρεύμα τους (5,66) και ο ΦΠΑ είναι στο 19% έναντι του 13% στην Ελλάδα.

Παρατήρηση δεύτερη: Το κόστος του ρεύματος καθεαυτού (Παραγωγή - Προμήθεια και Δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής) είναι στο σύνολό του σχεδόν ίσο μεταξύ των δύο χωρών. Αυτό συγκαλύπτει το γεγονός ότι η γερμανική ανταγωνιστικότητα στην παραγωγή και προμήθεια αντισταθμίζεται από το υψηλότερο κόστος των Δικτύων στην Γερμανία. Το χαμηλότερο κόστος στην Παραγωγή και Προμήθεια είναι αναμενόμενο δεδομένου ότι οι χονδρικές τιμές στην κεντρική Ευρώπη είναι κατά 20-30% χαμηλότερες από την ελληνική αγορά. Το γερμανικό δίκτυο είναι πιθανόν πιο ακριβό από το ελληνικό γιατί είναι καλύτερης ποιότητας (υπογειωμένο) αλλά και γατί έχει ανάγκη επενδύσεων για να προσαρμοστεί στην διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα που φθάνει ήδη στο 30% της ενέργειας έναντι περίπου 18% στην Ελλάδα.

Ας σημειωθεί και πάλι ότι αυτή δεν είναι η πλήρης εικόνα γιατί δεν περιλαμβάνει τους εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Στην Γερμανία όλες οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις επιρρίπτονται με πρώτη προτεραιότητα στους οικιακούς καταναλωτές με προφανή και διακηρυγμένο στόχο να προστατεύσουν την βιομηχανία τους. Αυτό είναι ίσως και η μοναδική πρακτική που αξίζει να μιμηθούμε στην χώρα μας.