Η λίστα ιστολογίων μου

30/10/20

Τι Είναι το "Μοντέλο Στόχος" και Γιατί (Δεν) Αφορά τους Καταναλωτές;

Η τιμή μιας BMW στην Ελλάδα δεν διαφέρει σημαντικά από την τιμή της στην Γερμανία. Ίσως επιβαρύνεται με το κόστος μεταφοράς - αλλά αυτό δεν είναι σημαντικό. Λόγω της υποδομής σε μεταφορές - αυτοκινητόδρομους, λιμάνια και σιδηροδρόμους. Η τιμή του ρεύματος όμως και συγκεκριμένα η χονδρική τιμή (ή η "τιμή παραγωγού") διαφέρει σημαντικά. Η τιμή αυτή στην Ελλάδα είναι περίπου κατά 20% ακριβότερη από αυτή της Γερμανίας (και της Κεντρικής Ευρώπης γενικότερα). Ο λόγος είναι ότι για το ρεύμα - σε αντίθεση με τα αυτοκίνητα- δεν υπάρχει επαρκής υποδομή για να το εισάγουμε σε αρκετές ποσότητες από την Γερμανία ώστε να εξισωθούν οι τιμές - όπως με τα αυτοκίνητα. 

Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζονται δύο ειδών υποδομές. Η διασύνδεση των δικτύων είναι η φυσική υποδομή, ο "εξοπλισμός", το Hardware- κατ΄αναλογίαν των αυτοκινητόδρομων. Για να υπάρξει όμως εμπόριο μεταξύ συνόρων χρειάζεται και λογισμικό - Software. Αυτό μεταξύ άλλων είναι η ομογενοποίηση (ή καλύτερα κατάργηση) των φόρων, η τυποποίηση και οι προδιαγραφές ποιότητος για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που είναι αντικείμενα εμπορίας, η διαφάνεια και αξιοπιστία των συναλλαγών, κλπ. Αυτό το δεύτερο, δηλαδή το Software, είναι αυτό που η κυβέρνηση με πολλή περηφάνια ανακοίνωσε ότι εγκαθίσταται από την πρώτη Νοεμβρίου στην Ελλάδα. Τελευταία από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το λογισμικό αυτό, το "Μοντέλο Στόχος" της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεσμοθετήθηκε για να επιτευχθεί η εξίσωση σε χαμηλότερο επίπεδο των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλη την Ευρώπη. Προϋποθέτει όμως την  ύπαρξη της φυσικής υποδομής. Των διασυνδέσεων. Υπάρχουν σήμερα οι διασυνδέσεις; Ναι υπάρχουν αλλά δεν είναι επαρκείς για να διευκολύνουν την σύγκλιση των τιμών με την Κεντρική Ευρώπη. Σήμερα εισάγουμε περίπου το 20% του ρεύματος που καταναλώνουμε και αυτό συμβάλει στο να μας κοστίζει λιγότερο. Όχι όμως αρκετά ώστε να εξισωθεί η τιμή με αυτή της Κεντρικής Ευρώπης.

Πόσο θα ωφελούνταν οι Έλληνες καταναλωτές αν η χονδρική τιμή του ρεύματος ήταν ίση με αυτή της Κεντρικής Ευρώπης; (που σημαίνει να εισάγουμε το 50-60% του ρεύματος αντί του 20% σήμερα). Περίπου 10 ευρώ την μεγαβατώρα ήτοι 30-35 ευρώ τον χρόνο για ένα μέσο οικιακό καταναλωτή. Δηλαδή περίπου 5% της συνολικής ετήσιας δαπάνης (που είναι περίπου στα 650 ευρώ). 

Η θεωρητική αυτή ωφέλεια είναι πολύ μικρή στο σύνολο της δαπάνης. Ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση η θετική επίπτωση στον καταναλωτή θα είναι σχεδόν αμελητέα. Η τιμή του ηλεκτρισμού έχει (σε όλη την Ευρώπη) αποσυνδεθεί από το κόστος παραγωγής του. Οι επιδοτήσεις, οι φόροι και τα τέλη κυριαρχούν. 

Αλλά ακόμα και αν η ωφέλεια είναι μικρή η ερώτηση παραμένει. Πόσο πιθανή είναι; Όσο πιθανό είναι οι ελληνικές κυβερνήσεις να αποφασίσουν να ενισχύσουν (πχ διπλασιάσουν) τις διασυνδέσεις με όμορα κράτη ώστε να ενταθεί ο ανταγωνισμός. Οι πολιτικοί μας ευλόγως θα σκεφθούν ότι υπάρχει λόγος που δεν κατασκευάζονται BMW στην Ελλάδα. Ας αφήσουμε την αγορά να αποφασίσει αν υπάρχει λόγος να παράγεται - και πόσος - ηλεκτρισμός.




26/10/20

Πράσινο Ρεύμα; Ας Τολμήσουμε να Ρωτήσουμε τους Καταναλωτές (2η έκδοση ανανεωμένη)

Το παρακάτω είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2016. Είναι πάλι επίκαιρο. Διορθώθηκαν μόνο οι αριθμοί. Η 3η έκδοση θα δημοσιευθεί μετά από 4 χρόνια - το 2024. 

Ο Λογαριασμός των επιδοτήσεων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχει πάλι έλλειμμα. Η λύση (λέγεται ότι) βρέθηκε από την πολιτική μας ηγεσία. Θα πληρώσουν οι προμηθευτές ρεύματος μια και έχουν κερδοσκοπήσει τόσο καιρό λόγω της πτώσης της τιμής χονδρικής. Δεν είναι έτσι. Οι προμηθευτές δεν θα πληρώσουν τίποτα (εξ΄άλλου πόσο να μειώσουν τα περιθώρια). Θα τα πληρώσουν οι καταναλωτές. Η μόνη διαφορά είναι το εάν θα τα πληρώσουν με την θέλησή τους ή όχι. 

Όπως είναι η κατάσταση σήμερα, οι Έλληνες καταναλωτές (οικιακοί και επιχειρήσεις) πληρώνουν θέλουν δεν θέλουν περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ ακριβότερο το ρεύμα τους για να υποστηρίξουν την παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές. Δεν έχουν άλλη επιλογή. Δεν προσφέρονται στην αγορά "πράσινα τιμολόγια" μέσω των οποίων ένας οικολογικά ευαίσθητος καταναλωτής (ιδιώτης ή επιχείριση) θα μπορούσε να επιλέξει να πληρώσει λίγο παραπάνω για να σώσει τον πλανήτη από την καταστροφή. Το ειδικό τέλος για την στήριξη των ΑΠΕ, το ΕΤΜΕΑΡ, επιπίπτει επί "δικαίων και αδίκων" κατανεμημένο με απόφαση της ΡΑΕ. "Πονηρή" απόφαση γιατί οι επιχειρήσεις το μετακυλίουν στους πελάτες τους δηλαδή τους οικιακούς καταναλωτές. Αφού πρώτα οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες πάρουν πίσω ένα κομμάτι με κατάλληλα αδιαφανείς κανονισμούς.

Εναλλακτικά προτείνεται οι παραγωγοί ΑΠΕ να αναγκασθούν να πωλούν ένα μέρος της ετήσιας παραγωγής τους όχι στον Διαχειριστή της Αγοράς (όπου αμείβονται με τις εγγυημένες τιμές) αλλά κατευθείαν στην αγορά. Σε προμηθευτές που θα μεταπωλούν σε τελικούς καταναλωτές την παραγωγή αυτή με την μορφή πράσινων τιμολογίων σε οικολογικά ευαίσθητους καταναλωτές. Η παραγωγή των ΑΠΕ αναμένεται φέτος να είναι περίπου 12 εκατομμύρια μεγαβατώρες τον χρόνο που θα κοστίσουν περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ. Αν ένα 20% πωλούνταν στην  αγορά, αυτό θα σήμαινε μείωση του ελλείμματος του λογαριασμού επιδότησης των ΑΠΕ κατά περίπου 300 εκατομμύρια (όσο περίπου προβλέπεται να φθάσει στο τέλος του 2020). Οι 2,400,000 μεγαβατώρες πράσινης ενέργειας (20% των 12 εκατομμυρίων) που θα πωλούντο στους προμηθευτές και μέσω αυτών σε τελικούς καταναλωτές είναι περίπου το 5% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα. Θα βρίσκονταν καταναλωτές να αγοράσουν την ποσότητα αυτή της πράσινης ενέργειας σε λίγο υψηλότερες τιμές ώστε να καλυφθεί η διαφορά από τις εγγυημένες; Ας τολμήσουμε να τους ρωτήσουμε. Ίσως εκπλαγούμε ευχάριστα.

15/10/20

Η ΔΕΗ Αναστήθηκε! Τι Συνέβη;

 Ήταν πραγματικά εντυπωσιακό! Η ΔΕΗ μέσα σε ένα χρόνο από ζημίες γύρισε σε κέρδη. Τι ακριβώς συνέβη και από υποψήφια για χρεωκοπία έγινε μια επιχείριση που βλέπει πλέον με αισιοδοξία το μέλλον; Με βάση την Οικονομική Έκθεση για το Α εξάμηνο του 2020 η απάντηση είναι απλή και ολοφάνερη: Κατ΄αρχήν αύξησε τις τιμές της! Αντιγράφουμε από την Έκθεση:

.."Ο κύκλος εργασιών, μειώθηκε το α΄ εξάμηνο 2020 κατά € 55,6 εκατ. ή 2,4% λόγω του μειωμένου όγκου πωλήσεων κατά 2.913 GWh ή 15,5%, συνεπεία της απώλειας μεριδίου αγοράς και της πτώσης της ζήτησης, η οποία σε μεγάλο βαθμό αντισταθμίστηκε από τα μέτρα που ελήφθησαν από τον Σεπτέμβριο του 2019".

Τα "μέτρα του Σεπτεμβρίου 2019" δεν είναι άλλα από την αύξηση των τιμολογίων σε ποσοστό που πλησίαζε το 20%. Το μερίδιο αγοράς έπεσε, ο κορονοιός χτύπησε την ζήτηση, όλα τα κακά του κόσμου έπεσαν στο κεφάλι της αλλά η ηρωική ΔΕΗ είχε σχεδόν τα ίδια έσοδα με την προηγούμενη χρονιά - πουλώντας 15% λιγότερο προϊόν. Αυξάνοντας τις τιμές της.

Σαν να μην έφθανε αυτό, οι τιμές των πρώτων υλών της κατακρημνίστηκαν το 2020. Επίσης από την Οικονομική  Έκθεση:

"Οι προ αποσβέσεων λειτουργικές δαπάνες το α΄ εξάμηνο 2020, μειώθηκαν κατά € 503,6 εκατ. (ή κατά 21,9%) σε € 1.792,3 εκατ. έναντι € 2.295,9 εκατ. το α΄ εξάμηνο 2019, ως αποτέλεσμα των μειωμένων δαπανών για καύσιμα, αγορές ενέργειας και δικαιώματα εκπομπών CO2". 

Αυτά είναι μεγάλα μαθήματα για μανατζαραίους του ιδιωτικού τομέα: Αυξάνεις στα ουράνια τις τιμές σου και περιμένεις την καλή σου τύχη οι τιμές των πρώτων υλών να πέσουν από μόνες τους. Α! Να μην το ξεχάσουμε: Οι αμοιβές των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και των ανωτάτων στελεχών της ΔΕΗ αυξήθηκαν από 960 σε 1.354 χιλιάδες ευρώ μεταξύ των πρώτων εξαμήνων του 2019 και του 2020. Κατά 40%. Και αυτό από την Οικονομική Έκθεση του Α εξαμήνου. 



11/10/20

Η ΡΑΕ Πρέπει να Ελέγχει τις Τιμές της ΔΕΗ

Υποστηρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια - από τις πρώτες στιγμές της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού ότι για να υπάρξει απελευθέρωση πρέπει να ελέγχονται οι τιμές τη ΔΕΗ. Μέχρι το μερίδιο της να πέσει στο επίπεδο που θα επιτρέπει επαρκή ανταγωνισμό. Αυτό το μερίδιο δεν μπορεί - αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί - να είναι μεγαλύτερο του 35%. Ο έλεγχος θα πρέπει να συνίσταται σε ένα όριο κάτω από το οποίο θα απαγορεύεται η ΔΕΗ να τιμολογεί για τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση της αγοράς ή μέχρι να πέσει το μερίδιο της στο 35%. Συγχρόνως, η ΔΕΗ και ειδικά η λειτουργία της προμήθειας θα πρέπει να μην έχει ζημίες στα οικονομικά της αποτελέσματα κατά την ίδια περίοδο. 

Υπάρχει ένα λόγος για την ρυθμιστική αυτή παρέμβαση σε πρώην μονοπωλιακές αγορές κατά την μετάβαση προς την απελευθέρωση. Ο λόγος είναι απλός και μπορεί να τον καταλάβει και ένας κοινός θνητός. Ο πρώην μονοπωλητής ξεκινάει στον ανταγωνισμό με ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Τα σταθερά του κόστη τα μοιράζει σε εκατομμύρια πελάτες (και όντας καθετοποιημένος τα κρύβει στην ανάντι δραστηριότητα) - ενώ ο νεοεισελθείς σε μερικές χιλιάδες. Έχει λοιπόν την δυνατότητα να στραγγαλίσει το περιθώριο του νεοεισελθόντα για όσο χρόνο χρειαστεί να τον πετάξει έξω από την αγορά. Αυτό δεν είναι θεωρητικό. Περιγράφει την εμπειρία στην Ελλάδα στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών στην αρχή του τρέχοντος αιώνα.

Το ελληνικό κράτος και το αρμόδιο όργανό της, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, έχουν μείνει μέχρι τώρα απλοί παρατηρητές του προβλήματος. Ποια είναι τα αποτελέσματα; Το σημαντικότερο και προφανές είναι ότι η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού είναι μακρινός ουραγός στο άνοιγμα της αγοράς μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ. Ακόμα χειρότερα, η νέα κυβέρνηση - υποτίθεται ευνοϊκότερα προσκείμενη στον θεσμό των αγορών - κάνει αγώνα να ανέβει ο (μνημονιακός) στόχος του μεριδίου της ΔΕΗ από 50 σε 60%. Δημοσιοποιεί μάλιστα με περηφάνια τον "αγώνα" της.

Στην πραγματικότητα και οι δυο πρόσφατες ελληνικές κυβερνήσεις (και η ΡΑΕ) αδιαφορούν για τον ανταγωνισμό η καθεμία με τον δικό της τρόπο.
  • Η προηγούμενη κυβέρνηση επέτρεψε στην ΔΕΗ να δουλεύει με ζημίες. Αυτές προέρχονταν από την αδυναμία είσπραξης των λογαριασμών (που οι ίδιοι οι πολιτικοί υπέθαλψαν με δημόσιες δηλώσεις τους) και από μια "παράλογα" επιθετική εκπτωτική πολιτική της τότε διοίκησης της ΔΕΗ.
  • Η σημερινή κυβέρνηση ξεκίνησε με μια γενναία αύξηση (περίπου 20%) των ανταγωνιστικών τιμών της ΔΕΗ. Πρόσφατα όμως γίναμε μάρτυρες νέας επιθετικής εμπορικής πολιτικής της ΔΕΗ που την θέτει και πάλι σε τροχιά ζημιών. Εξαιρετικά ανησυχητικό δεδομένης άλλωστε και της περίεργης θέσης της κυβέρνησης ότι το μερίδιο στόχος της ΔΕΗ πρέπει να μείνει στο 60%
Ένα λογικό ερώτημα είναι το πως, παρά τα προβλήματα αυτά, άνοιξε η αγορά ρεύματος - στον βαθμό που άνοιξε. Η απάντηση είναι ότι οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ επέζησαν παραπλανώντας ανερυθρίαστα του πελάτες τους με το ελληνικής προέλευσης εύρημα των "ρητρών οριακής τιμής" που με τρόπο πολύπλοκο και σιωπηρό ανέβαζαν (και συνεχίζουν να ανεβάζουν από ότι φαίνεται) τις τιμές με τις οποίες προσέλκυαν του πελάτες τους έως και κατά 20%. Μειώνοντας έτσι την ωφέλειά τους από την αλλαγή. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, έχει αποτύχει να αντιμετωπίσει ακόμα και αυτό το πρόβλημα της παραπλάνησης. Ένα πρόβλημα που δεν δημιουργήθηκε εχθές - υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια!

Ποιο είναι το ζοφερό μέλλον που μας περιμένει αν δεν υπάρξει ανταγωνισμός στην αγορά ηλεκτρισμού; Ας φανταστούμε μια αγορά με έναν μονίμως άρρωστο και παχουλό ελέφαντα στη μέση (όπως είναι κάθε επιχείριση που ελέγχεται από το Δημόσιο) και δύο-τρεις ευκίνητους ολιγοπωλητές γύρω του να κερδίζουν χωρίς κόπο από την αδυναμία του. Δεν χρειάζεται να το φανταστούμε. Η χώρα μας το έχει ξαναδεί το έργο - στην πραγματικότητα το βλέπει εδώ και δεκαετίες. Στους "στρατηγικούς" τομείς, τις τράπεζες και τις τηλεπικοινωνίες. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο αυτοί κλάδοι παρέχουν συστηματικά τις υπηρεσίες τους στις ψηλότερες τιμές μεταξύ των ομολόγων τους στην ΕΕ. Αυτό μας περιμένει και στο ρεύμα. Ελπίζουμε και ευχόμαστε να κάνουμε λάθος.



6/10/20

Οι Τιμές Άρχισαν την Ανοδική τους Πορεία - Αυξημένος ο Δείκτης του allazorevma.gr

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Αυγούστου που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, είναι αυξημένος σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Ιουλίου. Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης αφορά οικιακές καταναλώσεις (χρησιμοποιώντας ως αναφορά την κατανάλωση 3,750 ημερήσιες κιλοβατώρες τον χρόνο) και συνοψίζει τις τιμές της αγοράς, όπως αυτές υπολογίζονται από τον αλγόριθμο της ιστοσελίδας,  σταθμισμένες με τα μερίδια αγοράς των παρόχων.

Τα αποτελέσματα: Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Χρεώσεων τον Αύγουστο αυξήθηκε από 94,30 ευρώ την μεγαβατώρα σε 95,47 ευρώ την μεγαβατώρα (περίπου 1%).

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις δεν μεταβλήθηκαν, οπότε ο Συνολικός Δείκτης Τιμών Ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου  του ΦΠΑ αυξήθηκε από 158,99 σε 160,19 ευρώ την μεγαβατώρα.  Οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων κυμάνθηκαν από 68,03 έως 96,91 με μέσο όρο τα 76,03 ευρώ την μεγαβατώρα (αυξημένο κατά περίπου 1,8% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα).

Στη χονδρική αγορά είχαμε συνέχιση της αύξησης από 41 ευρώ την μεγαβατώρα σε 46 δηλαδή περίπου 12%. Τα περιθώρια όλων των παρόχων (συμπεριλαμβανόμενης της ΔΕΗ) συνεπώς μειώθηκαν. Το μέσο περιθώριο των εναλλακτικών είναι στα επίπεδα των 30 ευρώ την μεγαβατώρα βαίνοντας συνεχώς μειούμενο.

Η αύξηση των λιανικών τιμών οφείλεται στην μικρή αύξηση του μεριδίου της ΔΕΗ αλλά κυρίως στην επίδραση των ρητρών οριακής τιμής ορισμένων παρόχων. Η πρόβλεψη είναι ότι η αύξηση αυτή θα γίνει ακόμα μεγαλύτερη τους επόμενους μήνες καθώς η οριακή τιμή ανεβαίνει (ήδη με στοιχεία Σεπτεμβρίου) με αποτέλεσμα η χρέωση ρητρών από τους παρόχους να γενικευθεί.  

Το allazorevma.gr έχει ήδη προειδοποιήσει το καταναλωτικό κοινό ότι η καλύτερη επιλογή την περίοδο αυτή είναι τα σταθερά τιμολόγια - αυτά δηλαδή που δεν χρεώνουν ρήτρα οριακής τιμής.