Υποστηρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια - από τις πρώτες στιγμές της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού ότι για να υπάρξει απελευθέρωση πρέπει να ελέγχονται οι τιμές τη ΔΕΗ. Μέχρι το μερίδιο της να πέσει στο επίπεδο που θα επιτρέπει επαρκή ανταγωνισμό. Αυτό το μερίδιο δεν μπορεί - αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί - να είναι μεγαλύτερο του 35%. Ο έλεγχος θα πρέπει να συνίσταται σε ένα όριο κάτω από το οποίο θα απαγορεύεται η ΔΕΗ να τιμολογεί για τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση της αγοράς ή μέχρι να πέσει το μερίδιο της στο 35%. Συγχρόνως, η ΔΕΗ και ειδικά η λειτουργία της προμήθειας θα πρέπει να μην έχει ζημίες στα οικονομικά της αποτελέσματα κατά την ίδια περίοδο.
Υπάρχει ένα λόγος για την ρυθμιστική αυτή παρέμβαση σε πρώην μονοπωλιακές αγορές κατά την μετάβαση προς την απελευθέρωση. Ο λόγος είναι απλός και μπορεί να τον καταλάβει και ένας κοινός θνητός. Ο πρώην μονοπωλητής ξεκινάει στον ανταγωνισμό με ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Τα σταθερά του κόστη τα μοιράζει σε εκατομμύρια πελάτες (και όντας καθετοποιημένος τα κρύβει στην ανάντι δραστηριότητα) - ενώ ο νεοεισελθείς σε μερικές χιλιάδες. Έχει λοιπόν την δυνατότητα να στραγγαλίσει το περιθώριο του νεοεισελθόντα για όσο χρόνο χρειαστεί να τον πετάξει έξω από την αγορά. Αυτό δεν είναι θεωρητικό. Περιγράφει την εμπειρία στην Ελλάδα στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών στην αρχή του τρέχοντος αιώνα.
Το ελληνικό κράτος και το αρμόδιο όργανό της, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, έχουν μείνει μέχρι τώρα απλοί παρατηρητές του προβλήματος. Ποια είναι τα αποτελέσματα; Το σημαντικότερο και προφανές είναι ότι η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού είναι μακρινός ουραγός στο άνοιγμα της αγοράς μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ. Ακόμα χειρότερα, η νέα κυβέρνηση - υποτίθεται ευνοϊκότερα προσκείμενη στον θεσμό των αγορών - κάνει αγώνα να ανέβει ο (μνημονιακός) στόχος του μεριδίου της ΔΕΗ από 50 σε 60%. Δημοσιοποιεί μάλιστα με περηφάνια τον "αγώνα" της.
Στην πραγματικότητα και οι δυο πρόσφατες ελληνικές κυβερνήσεις (και η ΡΑΕ) αδιαφορούν για τον ανταγωνισμό η καθεμία με τον δικό της τρόπο.
- Η προηγούμενη κυβέρνηση επέτρεψε στην ΔΕΗ να δουλεύει με ζημίες. Αυτές προέρχονταν από την αδυναμία είσπραξης των λογαριασμών (που οι ίδιοι οι πολιτικοί υπέθαλψαν με δημόσιες δηλώσεις τους) και από μια "παράλογα" επιθετική εκπτωτική πολιτική της τότε διοίκησης της ΔΕΗ.
- Η σημερινή κυβέρνηση ξεκίνησε με μια γενναία αύξηση (περίπου 20%) των ανταγωνιστικών τιμών της ΔΕΗ. Πρόσφατα όμως γίναμε μάρτυρες νέας επιθετικής εμπορικής πολιτικής της ΔΕΗ που την θέτει και πάλι σε τροχιά ζημιών. Εξαιρετικά ανησυχητικό δεδομένης άλλωστε και της περίεργης θέσης της κυβέρνησης ότι το μερίδιο στόχος της ΔΕΗ πρέπει να μείνει στο 60%
Ένα λογικό ερώτημα είναι το πως, παρά τα προβλήματα αυτά, άνοιξε η αγορά ρεύματος - στον βαθμό που άνοιξε. Η απάντηση είναι ότι οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ επέζησαν παραπλανώντας ανερυθρίαστα του πελάτες τους με το ελληνικής προέλευσης εύρημα των "ρητρών οριακής τιμής" που με τρόπο πολύπλοκο και σιωπηρό ανέβαζαν (και συνεχίζουν να ανεβάζουν από ότι φαίνεται) τις τιμές με τις οποίες προσέλκυαν του πελάτες τους έως και κατά 20%. Μειώνοντας έτσι την ωφέλειά τους από την αλλαγή. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, έχει αποτύχει να αντιμετωπίσει ακόμα και αυτό το πρόβλημα της παραπλάνησης. Ένα πρόβλημα που δεν δημιουργήθηκε εχθές - υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια!
Ποιο είναι το ζοφερό μέλλον που μας περιμένει αν δεν υπάρξει ανταγωνισμός στην αγορά ηλεκτρισμού; Ας φανταστούμε μια αγορά με έναν μονίμως άρρωστο και παχουλό ελέφαντα στη μέση (όπως είναι κάθε επιχείριση που ελέγχεται από το Δημόσιο) και δύο-τρεις ευκίνητους ολιγοπωλητές γύρω του να κερδίζουν χωρίς κόπο από την αδυναμία του. Δεν χρειάζεται να το φανταστούμε. Η χώρα μας το έχει ξαναδεί το έργο - στην πραγματικότητα το βλέπει εδώ και δεκαετίες. Στους "στρατηγικούς" τομείς, τις τράπεζες και τις τηλεπικοινωνίες. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο αυτοί κλάδοι παρέχουν συστηματικά τις υπηρεσίες τους στις ψηλότερες τιμές μεταξύ των ομολόγων τους στην ΕΕ. Αυτό μας περιμένει και στο ρεύμα. Ελπίζουμε και ευχόμαστε να κάνουμε λάθος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου