Υπάρχουν Κρυφές Χρεώσεις στους Λογαριασμούς Ρεύματος;

Ορισμένοι πάροχοι ρεύματος, διαφημίζοντας τα προϊόντα τους, φροντίζουν να διαβεβαιώσουν τους υποψήφιους πελάτες τους ότι δεν υπάρχουν στους λογαριασμούς τους "κρυφές χρεώσεις". Αυτό βέβαια έμμεσα αφήνει την υπόνοια ότι κάποιοι άλλοι πάροχοι κάνουν παρασπονδίες. Το ερώτημα συνεπώς γεννάται φυσιολογικά. Υπάρχουν κρυφές χρεώσεις; Το allazorevma.gr προσπαθεί να απαντήσει.

Η απάντηση είναι ότι όχι - δεν υπάρχουν "κρυφές χρεώσεις". Αυτό όμως που γίνεται από ορισμένους παρόχους είναι να τοποθετούν την πρόσθετη χρέωση για την ρήτρα οριακής τιμής (ΟΤΣ) σε λάθος σημείο του λογαριασμού. Δηλαδή η χρέωση ΟΤΣ που θα έπρεπε να βρίσκεται στις ανταγωνιστικές χρεώσεις, έχει μεταφερθεί είτε κάτω από ένα τίτλο όπως "συμπληρωματικές" χρεώσεις είτε (ακόμα χειρότερα) κάτω από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Ο πάροχος με τον τρόπο αυτό δεν κρύβει κάτι αλλά εν δυνάμει παραπλανά, δεδομένου ότι ο καταναλωτής επιλέγει (σωστά) με κριτήριο τις ανταγωνιστικές χρεώσεις και μόνο. 

Για παράδειγμα, παρατηρώντας το ανταγωνιστικό μέρος του λογαριασμού του βλέπει ότι η κιλοβατώρα του στοιχίζει 6,5 λεπτά (χαμηλότερο από το νυκτερινό!). Σε ένα άλλο σημείο του λογαριασμού όμως υπάρχει μια πρόσθετη χρέωση 1,5 - 3 λεπτά την κιλοβατώρα για την ρήτρα ΟΤΣ. Η τιμή συνεπώς είναι κοντά στα 8-9 λεπτά την κιλοβατώρα και όχι 6,5. 

Ακόμα χειρότερο, σ' αυτές τις λάθος τοποθετημένες χρεώσεις οι πάροχοι έχουν δώσει την δική τους  ονομασία ο καθένας για το ίδιο πράγμα ("Ρήτρα προσαρμογής", 'Χρέωση με βάση το άρθρο ... της σύμβασης" , "Κόστος προμήθειας" κλπ) αυξάνοντας τον βαθμό της σύγχυσης.

Υπάρχει μια απλή λύση στο πρόβλημα. Να συμφωνήσουν οι πάροχοι να τοποθετούν την πρόσθετη χρέωση για την ΟΤΣ στο ίδιο σημείο του λογαριασμού και να της δώσουν το ίδιο όνομα. Τώρα που αποφάσισε να επιμεληθεί του προβλήματος η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (έστω και με καθυστέρηση τριών ετών) όλα θα πάνε καλά! 

Σημειώσεις

1. Ορισμένοι από αυτούς που διαφημίζουν "όχι κρυφές χρεώσεις" είναι ταυτοχρόνως αυτοί στων οποίων τους λογαριασμούς για να βρείς την ρήτρα ΟΤΣ πρέπει να είσαι ειδικευμένο στέλεχος της ΡΑΕ.

2.  Ορισμένοι πάροχοι δικαιολογούν την μη τοποθέτηση της ρήτρας στις ανταγωνιστικές χρεώσεις ισχυριζόμενοι ότι αφορούν κόστος που τους επιβάλλεται με διοικητικό τρόπο. Συγχρόνως όμως στην πράξη τις χειρίζονται ως ανταγωνιστικές αφού υπόσχονται στους πελάτες τους ότι θα απορροφήσουν μέρος του πρόσθετου κόστους (και συνήθως υλοποιούν την υπόσχεσή τους). Αντίφαση. Προφάσεις εν αμαρτίαις.

Οδηγία της ΕΕ για Εργαλεία Σύγκρισης- Είμαστε Έτοιμοι!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την Οδηγία 944/2019 που εκδόθηκε το περασμένο Ιούνιο, θεσμοθετεί επίσημα μεταξύ άλλων (Άρθρο 14) την υποχρέωση ύπαρξης σε όλα τα κράτη-μέλη, εργαλείων σύγκρισης τιμών στις λιανικές αγορές ενέργειας (ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου). Τα κράτη-μέλη έχουν  υποχρέωση να ενσωματώσουν την Οδηγία στην εθνική τους νομοθεσία μέχρι 31/12/2020.

Με την Οδηγία αυτή η ΕΕ στην πραγματικότητα "κρούει θύρες ανοικτές". Αυτό γιατί εργαλεία σύγκρισης τιμών ενέργειας λειτουργούν εδώ και χρόνια στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Εργαλεία που είτε έχουν αναπτυχθεί με ιδιωτική είτε με δημόσια πρωτοβουλία ή και με τις δύο συγχρόνως. (Ακόμα και η Μεγάλη Βρετανία που έφυγε έχει ήδη εδώ και καιρό προσαρμοσθεί - να δούμε τι θα κάνουν  τώρα που έμειναν μόνοι τους).

Το ευχάριστο είναι ότι και η Ελλάδα έχει στην πράξη προσαρμοστεί στην Οδηγία. Εδώ και πέντε περίπου χρόνια, με ιδιωτική πρωτοβουλία, λειτουργούν δύο εργαλεία σύγκρισης τιμών ηλεκτρισμού, τα οποία έχουν εξυπηρετήσει συνολικά εκατομμύρια Έλληνες καταναλωτές στην προσπάθεια τους να επιλέξουν νέο πάροχο ρεύματος.

Παράλληλα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας προσπαθεί, εδώ και δυο τουλάχιστον χρόνια, χωρίς αποτέλεσμα μέχρι την στιγμή που γράφεται το παρόν και μετά την δαπάνη αρκετών δεκάδων χιλιάδων ευρώ, να αναπτύξει και να θέσει σε λειτουργία ένα δικό της εργαλείο/παρατηρητήριο τιμών.

Έχουμε λοιπόν μια κατάσταση όπου η προσαρμογή έχει γίνει de facto και μένει να γίνει de jure (η γνώση των λατινικών είναι ένα ανεκπλήρωτο όνειρο του γράφοντος). Τι σημαίνει αυτό στα ελληνικά; Να θεσμοθετήσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, όπως προβλέπεται από την Οδηγία 944/2019, μια διαδικασία απονομής "σήματος εμπιστοσύνης" στις λειτουργούσες (ή και σε όσες θα ήθελαν να λειτουργήσουν στο μέλλον) πλατφόρμες σύγκρισης τιμών ενώ παράλληλα συνεχίζει την προσπάθειά της να αναπτύξει και την δική της δημόσια πλατφόρμα. Αυτό θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσα σε διάστημα 2-3 μηνών δεδομένου ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση ανάλογες διαδικασίες που ήδη λειτουργούν αποτελεσματικά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Με τον τρόπο αυτό η (τυπική) προσαρμογή της χώρας στις ευρωπαϊκή Οδηγία θα γίνει σε χρόνο ρεκόρ και το κυριότερο δεν θα εξαρτάται από ένα αρνητικό χαρακτηριστικό της "ελληνικής πραγματικότητας" - το πόσο χρόνο παίρνει να γίνει και πόσο στοιχίζει τελικά ένα δημόσιο έργο.

  

Σταθερές Τιμές Ρεύματος: πως το Κάνουν οι ...Κουτόφραγκοι;

Το κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος αλλάζει από ώρα σε ώρα και βέβαια από μήνα σε μήνα. Οι καταναλωτές όμως έχουν τις δικές τους προτιμήσεις. Μερικοί προτιμούν σταθερές τιμές για να μην έχουν εκπλήξεις στον προϋπολογισμό τους. Άλλοι δεν ενοχλούνται από τις μεταβολές - ίσως γιατί προβλέπουν ότι οι τιμές θα μειωθούν. Ο ενδιάμεσος (έμπορος/προμηθευτής) προσπαθεί να συμβιβάσει τις προτιμήσεις όλων αναλαμβάνοντας μέρος του κινδύνου. Αυτή είναι άλλωστε η δουλειά του. Πως γίνεται αυτό στις πολιτισμένες χώρες της Δύσης; Συνοπτικά ως εξής:

Όλοι οι καταναλωτές βρίσκονται κατ' αρχήν (default) σε ένα τυποποιημένο συμβόλαιο με μεταβλητή τιμή που προσφέρουν εθελοντικά όλοι οι προμηθευτές αλλά υποχρεωτικά ο τυχόν δεσπόζων από αυτούς. Η τιμή αλλάζει κάθε μήνα και ο έμπορος ανακοινώνει τη αύξηση/μείωση 30 μέρες πιο πριν. Ο καταναλωτής μπορεί να φύγει από το μεταβλητό αυτό τιμολόγιο όποτε θελήσει χωρίς καμία ποινή.

Εναλλακτικά, ο καταναλωτής επιλέγει τιμολόγιο με σταθερή τιμή (κι όταν λέμε σταθερή εννοούμε χωρίς ρήτρες κλπ). Το τιμολόγιο αυτό έχει κατ΄ανάγκη συγκεκριμένη διάρκεια και μπορεί να προβλέπει ποινή πρόωρης αποχώρησης. Η τιμή του τιμολογίου αυτού είναι συνήθως χαμηλότερη από αυτή του μεταβλητού επειδή ακριβώς είναι πιο δεσμευτικό για τον καταναλωτή. Όταν το συμβόλαιο με την σταθερή τιμή λήξει, ο καταναλωτής μεταπίπτει στο τυποποιημένο μεταβλητό αν δεν επιλέξει (από τον ίδιο ή άλλο προμηθευτή) ένα νέο σταθερό συμβόλαιο.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι στην ελληνική λιανική αγορά ρεύματος τα κάνουμε όλα αντίθετα. Ίσως και καλύτερα (πάντως πιο διασκεδαστικά) από τους ... κουτόφραγκους - ποιος ξέρει!

Οι καταναλωτές πρέπει να προστατεύσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους!

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας διεξήγαγε διαβούλευση για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της χρέωσης ρητρών οριακής τιμής στους λογαριασμούς ρεύματος. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, οι απαντήσεις των παρόχων ήταν εκτός θέματος. Πράγμα κατανοητό γιατί και οι ερωτήσεις ήταν εκτός θέματος. Μεταξύ των παρόχων η ΔΕΗ έδωσε το καλό παράδειγμα ζητώντας να μείνει εμπιστευτική η απάντησή της. Κανείς εκπρόσωπος της πλευράς των καταναλωτών (εκτός από το allazorevma.gr) δεν υπέβαλε παρατηρήσεις. Οι απαντήσεις των παρόχων επικεντρώθηκαν κυρίως στην δικαιολόγηση των ρητρών με το παράπονο ότι η πολιτεία τους επιβαρύνει με μη προβλέψιμες διοικητικά καθοριζόμενες χρεώσεις - πράγμα αληθές αλλά εκτός θέματος.

Η εκτίμησή μας συνεπώς είναι ότι η πρακτική της χρέωσης ρητρών θα συνεχίσει να εφαρμόζεται απρόσκοπτα. Να θυμίσουμε ότι τα κυριότερα προβλήματα με τις ρήτρες (κανένα από αυτά στην ουσία δεν αντιμετωπίστηκε στην διαβούλευση) είναι:

• Η τοποθέτηση τους στον λογαριασμό σε ρυθμιστικές ή "συμπληρωματικές" χρεώσεις
• Η παραπλανητική προώθηση των προϊόντων των παρόχων με εκπτώσεις και τιμές που δεν λαμβάνουν υπ' όψιν τις ρήτρες.
• Το γεγονός ότι τα όρια πάνω από τα οποία χρεώνεται ρήτρα είναι στις περισσότερες περιπτώσεις τόσο χαμηλά, που η εφαρμογή τους είναι σίγουρη από την πρώτη ημέρα του συμβολαίου προμήθειας - καθιστώντας τους τιμοκαταλόγους παραπλανητικούς. 

Ο καταναλωτής συνεπώς παραμένει όμηρος των κακών πρακτικών. Ευτυχώς υπάρχει τρόπος να αντιδράσει - η φυγή! Προτείνουμε στους καταναλωτές μόλις ανακαλύψουν την περίεργη αυτή χρέωση στον λογαριασμό τους να αλλάξουν αμέσως πάροχο. Χρησιμοποιώντας το μοναδικό μέχρι στιγμής εργαλείο που έχουν στη διάθεσή τους για να βρούν τιμολόγια Χωρίς Ρήτρες - υπάρχουν! Την πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών στην Ελλάδα - το allazorevma.gr.