Επιλέξατε Σταθερή Τιμή Ρεύματος; Θέλει Λίγη Προσοχή!

Συγχαρητήρια. Αποφασίσατε να αλλάξετε Πάροχο ρεύματος πριν δύο μήνες και σήμερα ήρθε ο πρώτος λογαριασμός του νέου σας προμηθευτή. Ελέγχετε την τιμή κιλοβατώρας που σας έχουν χρεώσει και  επιβεβαιώνετε ότι πράγματι είναι αυτή που σας είχαν υποσχεθεί. Είναι τουλάχιστον 15%  χαμηλότερη από αυτή του προηγούμενου. 

Όμως, ακριβώς κάτω από τον υπολογισμό της χρέωσης ενέργειας, παρατηρείτε ότι υπάρχει μια ακόμα "γραμμούλα" με τίτλο "Ρήτρα αναπροσαρμογής" ή "Ρήτρα ΟΤΣ" ή κάτι παρόμοιο. Η "γραμμούλα" αυτή προσθέτει ακόμα μια "χρεωσούλα" - μικρή βέβαια αλλά αναπάντεχη καθώς δεν θυμάστε να την έχετε δεί στην ιστοσελίδα του Παρόχου όπου παρουσιάζονταν τα τιμολόγιά του, ούτε να σας την έχει αναφέρει ο εκπρόσωπος του νέου σας Παρόχου όταν σας έπεισε να αλλάξετε. 

Αν όμως διαβάσετε την σύμβασή που υπογράψατε, (δεν την διαβάσατε γιατί είναι 7,000 πυκνογραμμένες λέξεις) - θα σας πεί ο εκπρόσωπος του νέου σας παρόχου που τηλεφωνήσατε για να εκφράσετε το παράπονό σας,- θα δείτε ότι ο Πάροχος έχει το δικαίωμα να σας χρεώσει κάτι παραπάνω αν η χονδρική τιμή (ΟΤΣ ή Οριακή Τιμή Συστήματος) που αυτός πληρώνει για να αγοράσει το ρεύμα ακριβύνει περισσότερο από ένα όριο,  Είναι όμως ακριβοδίκαιος. Αν η χονδρική τιμή πέσει κάτω από ένα κατώτατο όριο, η αναπροσαρμογή γίνεται εις όφελός σας (σας επιστρέφει ένα ποσό).

Μα, εσείς αντιλέγετε, είχα επιλέξει το τιμολόγιό σας γιατί (έναντι λίγο ακριβότερης τιμής κιλοβατώρας) υποσχόταν σταθερή τιμή για όλη της διάρκεια της σύμβασης. Αυτό το θυμάμαι καλά. Με την χρέωση ΟΤΣ παραβιάζετε την υπόσχεσή σας. Η απάντηση είναι σταθερή και ευγενική: Όχι (σας απαντά ο εκπρόσωπος) γιατί (πάντα σύμφωνα με την σύμβαση που υπογράψατε) , άλλο πράγμα είναι η σταθερότητα της τιμής και άλλο η δυνατότητα επιβολής ρήτρας αναπροσαρμογής. Η τιμή της κιλοβατώρας θα μείνει σταθερή σε όλη την διάρκεια του συμβολαίου - θα το δείτε!

Αυτό ήταν ένα μικρό "πάθημα" στην προσαρμογή στην νέα πραγματικότητα - πρώτη φορά στην ζωή σας αλλάζετε Πάροχο ρεύματος - συμβαίνουν αυτά. Αρκεί το "πάθημα" να γίνει "μάθημα". Έχουμε και λέμε λοιπόν:

• Με βάση τον νόμο (Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρισμού) η τιμή της κιλοβατώρας δεν μπορεί να αλλάξει στους πρώτους έξη μήνες του συμβολαίου σας.
• Ορισμένοι Πάροχοι, προσφέρουν (έναντι λίγο υψηλότερης τιμής τις περισσότερες φορές ) μια επιμήκυνση της περιόδου σταθερής τιμής σε ένα χρόνο ή και περισσότερο.
• Από αυτούς, ορισμένοι προβλέπουν στην σύμβαση ότι η σταθερότητα περιλαμβάνει και την ΜΗ εφαρμογή της ρήτρας οριακής τιμής. Αυτοί προσφέρουν την γνήσια "σταθερή" τιμή. Άλλοι Πάροχοι υπόσχονται σταθερή τιμή αλλά διατηρούν το δικαίωμα εφαρμογής της ρήτρας οριακής τιμής.

Και πως θα  διαπιστώσετε τα παραπάνω; Με το allazorevma.gr  αυτό είναι πλέον εύκολο. Οι ειδικοί της ιστοσελίδας (χρειάζονται πλέον ειδικοί για να αποκωδικοποιούν τα τιμολόγια ηλεκτρισμού - ιδιαίτερα στην ελληνική αγορά) διαβάζουν τις συμβάσεις για λογαριασμό σας και σας παρουσιάζουν στα αποτελέσματα της αξιολόγησης τόσο την σταθερότητα ή όχι της τιμής όσο και την εφαρμογή ή μη της ρήτρας ΟΤΣ για κάθε τιμολόγιο. Σταθερή τιμή σημαίνει : σταθερή τιμή για περισσότερο από το ελάχιστο των 6 μηνών ΣΥΝ διαβεβαίωση ότι δεν θα εφαρμοστεί Ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος στην διάρκεια του συμβολαίου. Την επόμενη φορά καλύτερα.

Προσφορές "Πακέτων" Υπηρεσιών απο Παρόχους Ρεύματος

Ο ανταγωνισμός στην αγορά ηλεκτρισμού εντείνεται προς όφελος των καταναλωτών. Δεν περιορίζεται πλέον μόνο σε προσφορά χαμηλότερων τιμών αλλά και σε μεγαλύτερο εύρος επιλογών. Μεταξύ αυτών οι πιο καινοτομικές είναι αυτές που συνδυάζουν την προμήθεια ρεύματος με κάποια άλλη υπηρεσία λιγότερο ή περισσότερο άσχετη με το ρεύμα καθεαυτό. Τα παραδείγματα είναι πολλά:

• Προμηθευτής προσφέρει ασφάλιση της πληρωμής του λογαριασμού σας - αν ξεχάσετε ή δεν μπορείτε να πληρώσετε έναν λογαριαμό, σας καλύπτει η ασφάλεια.
• Αλλος προμηθευτής παρέχει επιδότηση ιατρικών διαγνωστικών υπηρεσιών στην διάρκεια του συμβολαίου.
• Ενας τρίτος επιδοτεί την αγορά και χρήση εξοπλισμού και υπηρεσιών "έξυπνου" σπιτιού 
• Επίσης παρέχονται δωρεάν κουπόνια σε νέους πελάτες για αγορές απο συνεργαζόμενα εμπορικά δίκτυα.

Οι προσφορές αυτές είναι ένα δείγμα της καινοτομίας και της δημιουργικότητας που απελευθερώνει η αγορά. Είναι λοιπόν καλοδεχούμενες απο τους καταναλωτές. Δίνοντας όμως προσοχή σε ορισμένες λεπτομέρειες. Παραδείγματα:

• Οι προσφορές αυτές δεν συνδυάζονται συνήθως με τις φθηνότερες τιμές στο ρεύμα.
• Οριμένες απο τις προσφορές επιφέρουν (στα ψιλά γράμματα) μια μικρή χρέωση.
• Τέλος, ορισμένες προσφορές συνδυάζονται με αναγκαστικό χρόνο παραμονής στο συμβόλαιο. 

Οι συνδυασμένες (πακεταρισμένες) αυτές προσφρορές δεν είναι πάντα εύκολο να αποτιμηθούν σε χρηματικούς όρους. Γι' αυτό η διεθνής πρακτική που διέπει την λειτουργία των ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών (όπως το allazorevma.gr)  είναι να μην περιλαμβάνονται στους αλγορίθμους τους. Οι καταναλωτές όμως μπορούν να διαμορφώσουν άποψη για αυτές μέσω του allazorevma.gr γιατί:

• Δημοσιοποιούμε μέσω τη ιστοσελίδας και του newsletter μας όλες τις προσφορές/πακέτα που πέφτουν στην αντίληψή μας ή μας ανακοινώνονται απο παρόχους.
• Παρουσιάζουμε στην σελίδα των αποτελεσμάτων τους τυχόν όρους των πρόσθετων υπηρεσιών πακέτων (π,χ μια μικρή χρέωση)
• Και τέλος, ο χρήστης είναι πάντα σε θέση να υπολογίσει την ελκυστικότητα του τιμολογίου που είναι πακεταρισμένο με μια πρόσθετη υπηρεσία. Μπορεί συνεπώς να ζυγίσει την εξοικονόμηση στο ρεύμα που πιθανόν χάνει έναντι της ωφέλειας απο την πρόσθετη υπηρεσία που παρέχεται στο "πακέτο". Ωφέλεια που μόνο ο ίδιος μπορεί να υπολογίσει με βάση τις προσωπικές του προτιμήσεις ή ανάγκες. 

Ιδέες για να Πληρώνουμε το Ρεύμα

Ο υπογράφων έζησε από κοντά στα μέσα της δεκαετίας του '90 την κατάρρευση -εκτός των άλλων- και του κλάδου του ηλεκτρισμού στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.  Κατάρρευση σήμαινε ότι οι καταναλωτές δεν πλήρωναν τον λογαριασμό τους (πάνω από τους μισούς) και οι εταιρείες δεν τους παρείχαν ρεύμα (παρά μόνο μερικές ώρες την ημέρα σε προνομιούχες περιοχές). 

Η ειρωνεία του πράγματος είναι ότι η λύση αυτού ακριβώς του προβλήματος είχε ανατεθεί στην εταιρεία της οποίας υπάλληλος ήταν ο  υπογράφων. Τελικά έγινε αυτό που δεν θα μπορούσε κανείς τότε να προβλέψει ούτε στα πιο εφιαλτικά σενάρια. Μετά από 25 χρόνια, το πρόβλημα απειλεί την δική μας χώρα. Κράτος μέλος της ΕΕ και μια από τις 30 πλουσιότερες χώρες του κόσμου.  

Να σημειώσω εξαρχής ότι δεν μπορέσαμε να λύσουμε το πρόβλημα στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ήμαστε άλλωστε απλοί σύμβουλοι χωρίς καμία δυνατότητα εφαρμογής των καινοτομικών λύσεων που προτείναμε. Αξίζει όμως νομίζω να αναφέρω τις εμπειρίες για το πως προσπάθησαν (άλλοι) να το λύσουν στις χώρες αυτές. Θα προσθέσω και μια πρόταση που πιστεύω ότι θα βοηθήσει να αντιμετωπισθεί το θέμα καλύτερα στην Ελλάδα. Επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα και ένα  ακόμα στόχο - της ομαλοποίησης της λειτουργίας του κλάδου. Να λοιπόν ορισμένες από τις εμπειρίες;

Σε μια από τις χώρες αυτές (με κουλτούρα και παράδοση οπλοκατοχής και μαύρων πουκάμισων που μοιάζει με δικές μας τοπικές συνήθειες) το πρόβλημα λύθηκε όταν την εταιρεία ηλεκτρισμού την αγόρασε μια αμερικανική εταιρεία με εμπειρία σε χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Οι Αμερικανοί το πρώτο πράγμα που έκαναν είναι να προσλάβουν μπράβους (δηλαδή την τοπική μαφία) για να κινητοποιήσουν τους καταναλωτές προς την σωστή συμπεριφορά. Έτσι άρχισε να εισπράττεται το ρεύμα και να μειώνεται το κίνητρο της εταιρείας ηλεκτρισμού να πουλά το ρεύμα σε γειτονική χώρα (του δυτικού κόσμου τότε) που πλήρωνε και μάλιστα σε συνάλλαγμα.

Σε διπλανή χώρα (που έχει παραδοσιακά στενούς δεσμούς φιλίας και κοινούς εχθρούς με μας) δεν υπήρχε λόγος να χρησιμοποιηθεί η μαφία, γιατί όπως όλοι ήξεραν ο αρχηγός της μαφίας ήταν ήδη υπουργός εσωτερικών. Η πρακτική που ακολούθησαν λοιπόν ήταν να επιβάλουν  ένα καθεστώς τοπικής συλλογικής ευθύνης. Αν ένας από την πολυκατοικία δεν πλήρωνε κοβόταν το ρεύμα σε όλους . Η επιλογή ήταν είτε να συνεισφέρουν οι υπόλοιποι είτε να του κόψουν οι ίδιοι το ρεύμα. Μια λεπτομέρεια: Η κυβέρνηση της χώρας ήταν στα χέρια των πρώην αντιφρονούντων, των οποίων οι διαμαρτυρίες, (όταν ήταν διαφωνούντες) επικεντρώνονταν στην λειτουργία του μοναδικού πυρηνικού σταθμού. Όταν έγιναν κυβέρνηση το ξέχασαν και τα καλοκαίρια έδιναν αρνητικές τιμές στο ρεύμα για να μπορέσει να λειτουργήσει ομαλά ο πυρηνικός σταθμός. του οποίου η δυναμικότητα παραγωγής ήταν μεγαλύτερη από την ζήτηση. 

Ποιες ήταν οι καινοτομικές ιδέες που εμείς ως σύμβουλοι είχαμε προτείνει; Η χρήση προπληρωμένων μετρητών. Μια πρακτική που δεν ήταν ακριβώς καινοτομική, δεδομένου ότι ήταν από παλιά και εξακολουθεί να είναι σε χρήση στις αγγλοσαξωνικές τουλάχιστον χώρες. Δυστυχώς για τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ δεν ήταν η καταλληλότερη γιατί αφενός κόστιζε πολύ αλλά και γιατί ήταν τέτοιο το καθεστώς ανομίας που η επένδυση θα εκμηδενιζόταν από την ρευματοκλοπή.

Νομίζω ότι καμμία από παραπάνω λύσεις δεν αρμόζει στην ελληνική περίπτωση. Οι προπληρωμένοι μετρητές θα έπρεπε να είναι βέβαια η πρώτη επιλογή γιατί ταιριάζει σε χώρες του "πρώτου" κόσμου. Δεν αντιμετωπίζει όμως το πρόβλημα στην ρίζα του. Γιατί στην ρίζα του είναι πρόβλημα κινήτρων και σεβασμού των δικαιωμάτων (προσωπικής) ιδιοκτησίας. Η λύση λοιπόν στην Ελλάδα είναι πλήρης ιδιωτικοποίηση του κλάδου. Οχι της ΔΕΗ αλλά του δικτύου δηλαδή του ΔΕΔΔΗΕ και μάλιστα "σπασμένου" σε πέντε - έξη μικρότερες επιχειρήσεις που η κάθε μια με την σειρά της θα σπάσει σε δύο: το δίκτυο και την εμπορία. Δεν υπάρχει τίποτα καινοτομικό σ' αυτό. Αυτή είναι η δομή που έχει επιλεγεί για το φυσικό αέριο. Και βεβαίως είναι κοινός τόπος στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Η λύση αυτή έχει πολλαπλά οφέλη:

• Οι ιδιωτικές εταιρείες εμπορίας θα έχουν το κίνητρο (όντας ιδιωτικές) να συλλέγουν τα χρήματα και όντας μικρότερες, με γνώση των τοπικών συνθηκών, σε καλύτερη θέση να το πράξουν (καινοτομώντας με την συνεργασία με την τοπική μαφία για παράδειγμα - αν βρεθεί κάτι τέτοιο κάπου στην χώρα) 
• Το κράτος θα εισπράξει σημαντικά ποσά από την πώληση του δικτύου (2-3 δισ. ευρώ) σε αντίθεση με την πώληση μονάδων παραγωγής ή της "μικρής" ΔΕΗ. 
• Θα υπάρξει δυνατότητα "σκιώδους" ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών δικτύου (yardstick competition) 
• Θα υπάρξει εντονότερος ανταγωνισμός στην προμήθεια ηλεκτρισμού (πέντε νέες εταιρείες!) 
• Τέλος, θα υλοποιηθεί (ως παραπροιόν) το όνειρο της Διοίκησης της ΔΕΗ να πουλήσει σε τρίτους μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πελάτες της.

Η πρόταση είναι να κάνουμε το προφανές. Δεν είναι πάντα εύκολο, έχει όμως ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: δεν μας το έχουν προτείνει (ακόμη) οι δανειστές. Ευκαιρία για λίγη ακόμα διαπραγμάτευση!

Ψυχραιμία Κύριοι! Αλλάζω Ρεύμα δεν Σημαίνει μόνο Φεύγω απο την ΔΕΗ!

Είναι περίπου 1,5 χρόνος τώρα που οι καταναλωτές ρεύματος έχουν αρχίσει να αξιοποιούν την δυνατότητα της αλλαγής προμηθευτή στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού. Πρώτα οι μεγαλύτεροι καταναλωτές, πιο πρόσφατα οι μικρότεροι οικιακοί και επαγγελματικοί. Η αλλαγή προμηθευτή συνήθως ταυτίζεται με ... φυγή απο την ΔΕΗ και βέβαια αυτό εξακολουθεί να ισχύει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Οχι όμως πλέον σε όλες. Εχει αρχίσει να παρατηρείται κίνηση επιστροφής στην ΔΕΗ αλλά και (κυρίως) αλλαγής απο εναλλακτικό προμηθευτή σε άλλο.

Αυτό είναι αναμενόμενο και ωφέλιμο για τους καταναλωτές. Αναμενόμενο, δεδομένου ότι εισέρχονται νέοι ανταγωνιστές στη αγορά που αφενός προσφέρουν ελκυστικές προσφορές για να χτίσουν το δικό τους πελατολόγιο, αφετέρου προσελκύουν το πιο ευαίσθητο κοινό. Αυτούς δηλαδή που ήδη έχουν αλλάξει - και οι οποίοι είναι πιθανότερο να αλλάξουν πάλι. Επίσης είναι αναμενόμενο να "υποφέρουν" απο την φυγή προς τον ανταγωνισμό οι σχετικά παλιότεροι στην αγορά. Ταυτόχρονα είναι προφανώς ωφέλιμο για τους καταναλωτές - και μάλιστα για τη συντριπτική πλειοψηφία - αυτούς που δεν άλλαξαν ακόμη. Οι "πρωτοπόροι της αλλαγής" γίνονται καταλύτες στην προσφορά ακόμα καλύτερων τιμών και υπηρεσιών.

Πως αντιμετωπίζουν οι εναλλακτικοί πάροχοι το φαινόμενο αυτό; Κατ' αρχήν όλοι ομνύουν στον κοινό στόχο - την ΔΕΗ. Ολοι στηρίζουν (λίγο ή πολύ) τις διαφημιστικές τους καμπάνιες στην μείωση της δαπάνης σε σχέση με τα τιμολόγια της ΔΕΗ (αφήνοντας δυστυχώς πολλούς υπολογισμούς στην φαντασία του καταναλωτή). Συγχρόνως όμως εξαπολύουν καμπάνιες μέσω τηλεφωνικών κέντρων για να πείσουν τους ... άπιστους να μην φύγουν ή να γυρίσουν πίσω.

Αυτές οι καμπάνιες έχουν ορισμένα προβληματάκια (πολλά απο τα οποία δεν είναι καινοφανή -έχουν παρατηρηθεί στην αγορά τηλεπικοινωνιών). Ενα απο αυτά είναι ότι οι προσφορές γίνονται μόνο σ' αυτούς που έχουν εκδηλώσει πρόθεση να φύγουν και όχι στο σύνολο των πελατών. Είναι ο πιο "φθηνός" τρόπος να αντιμετωπισθεί ο ανταγωνισμός και αυτό ορισμένοι πελάτες το εκλαμβάνουν αρνητικά. 

Ενα πρόσθετο πρόβλημα δημιουργείται γιατί ορισμένοι "εμπορικοί συνεργάτες" των προμηθευτών (προφανώς χωρίς τη συγκατάθεση των ίδιων) προτείνουν νέα προσφορά για την οποία όμως απαιτείται αλλαγή ονόματος στο συμβόλαιο (ο/η σύζυγος κλπ). Είναι τόση η ένταση της προσπάθειας που φθάνει στα όρια αθέμιτων πρακτικών όταν για παράδειγμα ενοχλείται πρώην πελάτης πολλές φορές και μάλιστα αφού έχει παρέλθει η περίοδος υπαναχώρησης που προβλέπεται απο τον Κώδικα Προμήθειας.

Εκτιμούμε ότι οι υπερβολές στην προσπάθεια διακράτησης των πελατών δεν ωφελούν μακροπρόθεσμα ούτε τους προμηθευτές που τις κάνουν ούτε τους καταναλωτές γενικά. Πρέπει να μάθουν όλοι και ειδικά οι παλιότεροι να ζούν με ποσοστά ανανέωσης συμβολαίων πολύ μικρότερα του 100% και να προσαρμόσουν σ' αυτά τις τιμολογιακές τους πολιτικές. Καλύτερα να επενδύσουν σε καινοτομίες και καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών τους - τέτοιες που να τους διαφοροποιήσουν στα μάτια των καταναλωτών.