Πόσο θα Κόστιζε το Ρεύμα Αν Δεν Ανησυχούσαμε για την "Κλιματική Αλλαγή";

Συμμετέχοντας στην προσπάθεια του κράτους να μειώσει το κόστος του ρεύματος (προς το παρόν για την βιομηχανία αλλά γιατί όχι αργότερα και για τους πολλούς)  το allazorevma.gr αποφάσισε να θέσει ένα ερώτημα που, από ότι γνωρίζουμε, δεν έχει καν τεθεί μέχρι τώρα - τουλάχιστον δημοσίως. Πόσο θα κόστιζε το ρεύμα αν κάναμε την (αντιεπιστημονική) υπόθεση ότι η "κλιματική αλλαγή" δεν είναι πρόβλημα; Η ερώτηση έχει νόημα γιατί, ακόμα και αν η κλιματική αλλαγή είναι πράγματι πρόβλημα, η φτωχή Ελλάδα δεν μπορεί μόνη της να το αντιμετωπίσει. Οποιαδήποτε επιβάρυνση των Ελλήνων για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής όχι μόνο έχει αμελητέο όφελος για την χώρα - δεν έχει κανένα όφελος για όλο τον κόσμο.

Έχει όμως κόστος. Είναι συνεπώς εύλογο να προσπαθήσει κανείς να εκτιμήσει το μέγεθος της ανιδιοτελούς συνεισφοράς της φτωχής πλην τίμιας Ελλάδας στην αντιμετώπιση του παγκόσμιου προβλήματος. Είναι και χρήσιμο γιατί θα επιτρέψει στους πολίτες - οι οποίοι στην δημοκρατία αποφασίζουν - να εκτιμήσουν αν είναι επαρκές ή περισσεύει σε σχέση με άλλες θυσίες που καλούνται να υποστούν. Με πρώτες τις πιθανές ζημιές από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής - αυτές που κατά ορισμένους "πανεπιστημιακούς" μας είναι σίγουρες.

Η εκτίμηση μας λοιπόν είναι  ότι οι Έλληνες επιβαρύνονται - μόνο στην αγορά ηλεκτρισμού - με ένα ποσό της τάξεως των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο για την εφαρμογή πολιτικών αποτροπής της κλιματικής αλλαγής - ένα ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 1% του ΑΕΠ. Τα 1,8 δισεκατομμύρια επιβαρύνουν άμεσα τους πολίτες μέσω των λογαριασμών τους ρεύματος και ισοδυναμούν με το 30% της δαπάνης τους για ρεύμα. Τα 700 εκατομμύρια επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις - οι οποίες με τη σειρά τους την μετακυλίουν (όπως κάθε φόρο) στους εργαζόμενους, στους πελάτες τους και στους μετόχους.

Χωρίς την επιβάρυνση για την κλιματική αλλαγή, το τυπικό κυμαινόμενο τιμολόγιο (πράσινο ή "ειδικό) θα στοίχιζε περίπου 19 λεπτά (περιλαμβανόμενων ρυθμιζόμενων χρεώσεων  και ΦΠΑ) έναντι 26 που στοιχίζει σήμερα. Μια μείωση της ετήσιας δαπάνης για τον μέσο καταναλωτή κατά 30% ήτοι 263 ευρώ τον χρόνο (από 976 σε 712). Στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθεί και η εξοικονόμηση από την μείωση της ακρίβειας στο ποσοστό που συμμετέχει η ηλεκτρισμός στη  διαμόρφωση τους κόστους των καταναλωτικών προϊόντων (αφήνουμε τη εκτίμηση αυτής της μείωσης ως άσκηση σε τυχόν ενδιαφερόμενους "πανεπιστημιακούς").

Εκτός από το ρεύμα, στην συνολική επιβάρυνση "για το κλίμα" πρέπει να προστεθούν τέλη στο ντήζελ και στα ξενοδοχεία. Ακόμα χειρότερα, με απόφαση της ΕΕ έρχονται από το 2027 νέοι κλιματικοί φόροι στις μεταφορές και τις οικοδομές σε ύψος που εκτιμάται στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. 

Είμαστε πεπεισμένοι ότι ένας ανεξάρτητος, αντικειμενικός παρατηρητής. που δεν εξυπηρετεί συμφέροντα, εστιάζοντας την προσοχή του στους αριθμούς δεν μπορεί παρά να διαμορφώσει την άποψη ότι με τους φόρους για την αποτροπή της "κλιματικής αλλαγής" έχει "χαθεί η μπάλα". Θα θεωρήσει δε εύλογες  - ως ελάχιστες - τις παρακάτω αρχές σχετικά με τις πολιτικές που πρέπει να ισχύσουν για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα - ανεξάρτητα από την άποψη που έχει για τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής:

• Να εξασφαλίζεται ο κλιματικός στόχος με το ελάχιστο δυνατό κόστος - όπως ακριβώς έχει διατυπωθεί η αρχή αυτή από το Κυότο το 1992. Έστω και αν αυτή η αρχή έχει την λογική συνέπεια - μεταξύ άλλων- της κατάργησης των επιδοτήσεων στις ΑΠΕ και των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
• Να συμπεριληφθεί στις εναλλακτικές πολιτικές (θεωρητικά να τις αντικαταστήσει όλες) η επιστροφή στους πολίτες μέρους ή του συνόλου των φόρων και τελών που επιβάλλονται στις εκπομπές CO2. 

Πάμε τώρα να αναζητήσουμε τον ανεξάρτητο αντικειμενικό παρατηρητή (τον Impartial Spectator του Adam Smith!) που δεν εξυπηρετεί συμφέροντα.

Όχι - η Τιμή του Ρεύματος ΔΕΝ Ξαναγύρισε στη Περίοδο πριν την Κρίση

Διαδίδεται το μήνυμα από κρατικά κανάλια επικοινωνίας (ΑΠΕ) και αναπαράγεται από τον αρμόδιο Υπουργό και έγκριτους Λειτουργούς του Τύπου (οικονομικούς συντάκτες) ότι η τιμή του ρεύματος "γύρισε" στα επίπεδα "πριν την κρίση". Σύμφωνα με τα στοιχεία που τηρεί το allazorevma.gr για την κατάρτιση του μηνιαίου Δείκτη Τιμών, το μήνυμα αυτό είναι εξόφθαλμα λανθασμένο. Τόσο εξόφθαλμα που μας έκανε εντύπωση. Είναι δυνατόν το κράτος να κάνει τόση οικονομία στην αλήθεια; Επειδή δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε, κάναμε μια μικρή έρευνα για να δούμε τι λένε τα δικά μας νούμερα - ίσως εμείς κάνουμε λάθος. Τα αποτελέσματα της έρευνας συνοψίζονται στον παρακάτω Πίνακα.

Όπως φαίνεται στον Πίνακα, ο μέσος όρος των τιμών στην περίοδο από τον Ιανουάριο του 2024 έως σήμερα είναι κατά 45% υψηλότερος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο της περιόδου από τον Απρίλιο του 2020 έως τον Ιούλιο του 2021. Σε μια περίοδο που ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ανέβηκε συνολικά κατά 19%. Συνεπώς η τιμή του ρεύματος αυξήθηκε σε πραγματικούς όρους κατά 25% περίπου.

Επειδή είναι συνήθης τακτική να κάνουν ορισμένοι "μασάζ" στα δεδομένα ώστε να βγάλουν τα συμπεράσματα που θέλουν, εξηγούμε τι σημαίνει στην ανάλυσή μας "πριν την κρίση" και "μετά την κρίση". Είναι απλό και λογικό: Θεωρήσαμε ως περίοδο κρίσης το μεγαλύτερο συνεχές διάστημα στο οποίο το κράτος επιδότησε την κατανάλωση ρεύματος. Αυτό έγινε από το Σεπτέμβριο του 2021 έως τον Δεκέμβριο του 2023*. Για τις πριν και μετά την κρίση τιμές πήραμε μέσους όρους μεγάλων περιόδων για προφανείς σε όσους κατανοούν τις στατιστικές μεθόδους λόγους (για να αποφύγουμε αυτό που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν "cherry picking"). Παρατηρώντας τα στοιχεία του Πίνακα, βγαίνουν ορισμένα πρόσθετα συμπεράσματα που διαψεύδουν μύθους που διακινούνται από πολιτικούς, έγκριτους Λειτουργούς του Τύπου και δυστυχώς - "πανεπιστημιακούς". Ενδεικτικά:

Η τιμή της ΔΕΗ για το μεταβλητό τιμολόγιο είναι κατά 55% υψηλότερη από αυτή πριν την κρίση. Να σημειώσουμε ότι η ισχύουσα τιμή της ΔΕΗ είναι τα 153 ευρώ. Η διαφημιζόμενη των 129 ευρώ είναι "προωθητική" ενέργεια μέχρι 31/12. Από 1/1 η τιμή του πράσινου τιμολογίου της ΔΕΗ εκτοξεύεται λόγω της ειλημμένης απόφασης να χαμηλώσει το όριο της κατανάλωσης με χαμηλή χρέωση.

Η τιμή του φυσικού αερίου δεν είναι - με διαφορά - ο κυριότερη αιτία για την αύξηση της τιμής του ρεύματος και ειδικότερα της χονδρικής. Η χονδρική έχει σχεδόν διπλασιασμό της τιμής ενώ το ΦΑ μόνο κατά 40%. Ίσως το κράτος μπορεί να μας εξηγήσει τον λόγο.

Η συνεισφορά των ΑΠΕ είναι αντίθετη από την αναμενόμενη. Ενώ η συμμετοχή τους στο μίγμα παραγωγής αυξήθηκε σημαντικά, αυτό δεν μεταφράστηκε σε καμία πτώση καμιάς τιμής είτε της χονδρικής είτε της λιανικής.

Σημαντική συνεισφορά στην αύξηση της χονδρικής είχαν αντίθετα στοιχεία κόστους που ελέγχονται από το κράτος. Τα "καπέλα" στην χονδρική για τους Λογαριασμούς προσαυξήσεων και οι αυξήσεις στις χρεώσεις των δικτύου διανομής και μεταφοράς. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί και η επίπτωση της αύξησης του ποσοστού απωλειών στα δίκτυα διανομής. Αποτέλεσμα της -μοναδικής για πολιτισμένη χώρα- ανικανότητας του ΔΕΔΔΗΕ να καταμετρήσει το ρεύμα που καταναλώνει η χώρα.

Οι δικοί μας υπολογισμοί συνεπώς βρίσκονται σε τεράστιου μεγέθους διάσταση με τα λεγόμενα του κράτους. Είτε εμείς κάνουμε (μεγάλο) λάθος είτε το ελληνικό κράτος. Αλλιώς δεν μπορούμε παρά να δεχθούμε μια άλλη εξήγηση: το κράτος κάνει "μασάζ" στα δεδομένα με πρόθεση να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις (αν είναι ποτέ δυνατόν!). Είμαστε στην διάθεση όποιου ενδιαφέρεται για να ανταλλάξουμε απόψεις και στοιχεία σχετικά με τους δικούς μας υπολογισμούς. Διατηρούμε  όμως το δικαίωμα να ζητήσουμε και τα αντίστοιχα στοιχεία του κράτους. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμένουμε κάτι τέτοιο. Η εμπειρία μας είναι ότι οι απόψεις και τα στοιχεία μας θα αντιμετωπισθούν με την σιωπή του τάφου.

 

*Υπήρξαν έξη μήνες (9-8/24 και 12/24-3/25) μετά την κρίση που δόθηκε μικρή και εντελώς αχρείαστη επιδότηση - δείγμα μικροπολιτικού πανικού. Αυτό δεν επηρεάζει την συνολική εικόνα

Δείκτης Τιμών Σεπτεμβρίου: Σταθερότητα Παρά την Αύξηση της Χονδρικής

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Σεπτέμβριο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Σεπτέμβριο μειώθηκε ελαφρά σε σχέση με τον δείκτη Αυγούστου 2025. Από 228,07 πήγε στα 227,64 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Σεπτεμβρίου '25 δεν περιλαμβάνουν κρατική επιδότηση και παρέμειναν σταθερές στα 80,62 έχοντας ενσωματώσει την αύξηση των χρεώσεων Δικτύου Διανομής.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, έμεινα σταθερός στα 134,32 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 134,73 τον Αύγουστο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον  Σεπτέμβριο σε μέσο όρο ήταν στα 126,70 ευρώ την μεγαβατώρα, πρακτικά σταθερές σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (126,88 ευρώ την μεγαβατώρα). Οι τιμές της ΔΕΗ είχαν επίσης σταθερές στα 140,62 ευρώ την μεγαβατώρα. σε σχέση με τον Αύγουστο.

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Σεπτέμβριο η χονδρική τιμή είχε απότομη και σημαντική αύξηση (+25%) σε σχέση με τον Αύγουστο. Οι Εναλλακτικοί Πάροχοι δεν πέρασαν (σε σταθμισμένο μέσο όρο) την αύξηση της χονδρικής στις λιανικές τιμές (-0,3%). Το ίδιο η ΔΕΗ . Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ανταγωνιστικές τιμές στην λιανική έμειναν σταθερές στην διάρκεια δυο μηνών κατά τους οποίους η χονδρική είχε σημαντικές αυξομειώσεις (-25% τον Αύγουστο και + 25% τον Σεπτέμβριο). Αναμενόμενο δεδομένου ότι οι πιο ανταγωνιστικές τιμές αφορούν στην πλειοψηφία τους σταθερά τιμολόγια.

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο για τον Σεπτέμβριο του 2025 έπεσε στα 267,09 ευρώ την μεγαβατώρα, σημαντικά χαμηλότερο από τον Αύγουστο (277,59). Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατά 39,45 ευρώ την μεγαβατώρα από τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr ο οποίος καταρτίζεται με βάση τον σταθμισμένο μέσο όρο των φθηνότερων τιμολογίων που προσφέρονται στην αγορά. Η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει το επόμενο 12μηνο σε πράσινο τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι 1.002 ευρώ - δηλαδή περίπου 210 ευρώ υψηλότερη από ότι θα ήταν (792 ευρώ) αν επέλεγε το φθηνότερο τιμολόγιο.

Το allazorevma.gr Γιορτάζει τα 10 του Χρόνια!

Πως περνούν τα χρόνια! Είναι δέκα χρόνια, από τον Οκτώβριο του 2015, που η ιστοσελίδα μας είναι στην διάθεση του καταναλωτικού κοινού. Το ότι επιβίωσε και ήδη μακροημερεύει (οι κυβερνήσεις πέφτουν αλλά το allazorevma.gr μένει!) ήταν έκπληξη για πολλούς. Περιέργως αρνητική για ορισμένους ισχυρούς. 

Το allazorevma.gr, μια ιδιωτική πρωτοβουλία που κάλυπτε τις απαιτήσεις Οδηγίας της ΕΕ για την αγορά ηλεκτρισμού δύο χρόνια πριν η ΡΑΑΕΥ κάνει κάτι γι' αυτό, υπέστη διωγμό με την μορφή καταχρηστικών νομικών αγωγών (SLAPP - Στρατηγικές Αγωγές Κατά της Συμμετοχής του Κοινού). Όσο για την αντιμετώπιση του κράτους - και από τις δύο κυβερνήσεις στην διάρκεια της λειτουργίας μας; Πλήρης αδιαφορία στα όρια της εχθρότητας.

Οι καταναλωτές όμως είχαν άλλη άποψη. Οι μοναδικοί επισκέπτες της σελίδας μας (κατά την Google), έφτασαν το ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες (1.300.000) μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου 2025. Κάθε μέρα μας επισκέπτονται εκατοντάδες καταναλωτές. Αυτοί που την έχουν χρησιμοποιήσει για να αλλάξουν Πάροχο μετρούνται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες. Το allazorevma.gr είναι η πρώτη (χρονικά) ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα και η πιο δημοφιλής. Οι καταναλωτές εκτιμούν την ανεξάρτητη, αξιόπιστη και αντικειμενική πληροφόρηση. Αυτή όμως δεν είναι η μόνη πρωτιά και μοναδικότητά μας.

Το allazorevma.gr είναι η μόνη πηγή πληροφόρησης του κοινού σχετικά με το μεγαλύτερο πρόβλημα της αγοράς ρεύματος σήμερα: Την ορθή σύγκριση μεταξύ μεταβλητών και σταθερών τιμολογίων (όπως ήταν η πρώτη που αντιμετώπισε σωστά το πρόβλημα των ρητρών στο παρελθόν). Ακολουθώντας τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές παρέχουμε στον χρήστη την δυνατότητα να εκτιμήσει την συνολική δαπάνη του για ρεύμα το επόμενο 12μηνο. Το allazorevma.gr εκτιμά ότι η σύγκριση για τον επόμενο μήνα μόνο, που αποτελεί την συνήθη πρακτική στην αγορά, είναι παραπλανητική - κατάλληλη μόνο για "ενεργειακούς τουρίστες".

Το allazorevma.gr είναι το μόνο εργαλείο που προσφέρει την δυνατότητα στους καταναλωτές να αξιολογήσουν τους παρόχους τους. Η βάση δεδομένων μας περιέχει περισσότερες από 4.000 αξιολογήσεις Παρόχων από καταναλωτές. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων αυτών είναι πλέον διαθέσιμα στη ιστοσελίδα.

Εκτός από τους παρόχους το allazorevma.gr βαθμολογεί πλέον ποιοτικά και τα τιμολόγια. Eκτός από την χρηματική ωφέλεια, παρουσιάζει και τα χαρακτηριστικά του κάθε τιμολογίου που, είτε δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν σε χρήμα, είτε περιλαμβάνονται στα “μικρά γράμματα” των συμβάσεων που είναι "δυσπρόσιτα" για τους καταναλωτές.

Τέλος, η χρήση της ιστοσελίδας για τους οικιακούς και μικρούς επαγγελματίες καταναλωτές όχι μόνο είναι δωρεάν αλλά συχνά ανταμείβεται με την επιστροφή σ΄ αυτούς μέρους της προμήθειας που παίρνουμε από τους Παρόχους, όταν αλλάζουν Πάροχο μέσω του allazorevma.gr

Το allazorevma.gr είναι μια ιδιωτική κερδοσκοπική επιχείρηση που λειτουργεί με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών. Ταυτόχρονα παρέχει όμως "δημόσια αγαθά". Λαμβάνει μέρος στην διαμόρφωση των κανόνων της αγοράς διατυπώνοντας απόψεις και κάνοντας συγκεκριμένες προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία της. Επενδύει σε θεσμική υποδομή με την αξιολόγηση των Παρόχων και την κατάρτιση και δημοσίευση του - μοναδικού εγχώρια καταρτιζόμενου - μηνιαίου Δείκτη Τιμών Ρεύματος.

Μετά από δέκα χρόνια λειτουργίας και διαρκώς αυξανόμενη αποδοχή από το καταναλωτικό κοινό, το allazorevma.gr είναι μια σταθερά στην αγορά ρεύματος στην Ελλάδα – θα τολμήσουμε την λέξη θεσμός. Προσβλέπουμε ως διαχειριστές και θεματοφύλακες του θεσμού με ενθουσιασμό στην επόμενη δεκαετία.

Γιατί Μόνο Για την Βιομηχανία και Όχι για Όλο τον Λαό;

Το κράτος έχει πέσει σε βαθιά περισυλλογή για το πως θα διευκολύνει τις βιομηχανίες (περιλαμβανομένων των σουπερμάρκετ!) μειώνοντας για αυτές το κόστος του ρεύματος. Σύντομα αναμένονται οι σχετικές αποφάσεις. Εύλογο είναι το ερώτημα: Γιατί μόνο η Βιομηχανία; Γιατί τα μέτρα που πρόκειται να ληφθούν δεν προβλέπεται να εφαρμοστούν προς όφελος των υπόλοιπων 7,5 εκατομμυρίων καταναλωτών; Γιατί να ακολουθήσουμε το "Ιταλικό" μοντέλο και όχι το "Γερμανικό"; Εξηγούμε:

Τόσο το "Γερμανικό" μοντέλο όσο και το "Ιταλικό" έχουν ως κεντρική ιδέα τον δανεισμό. Δανειζόμαστε τώρα (π.χ. για τα επόμενα τρία χρόνια) και χρησιμοποιούμε το δάνειο για να μειώσουμε την τιμή το ρεύματος βραχυπρόθεσμα (περίπου μέχρι τις επόμενες εκλογές!) Αποπληρώνουμε το δάνειο σε 20 χρόνια ξεκινώντας από το 4ο μέχρι το 23ο. Η διαφορά μεταξύ των δυο μοντέλων είναι ο ορισμός των ωφελούμενων. Το "ιταλικό" μοντέλο στόχευε στην βιομηχανία. Το "Γερμανικό" αντίθετα στόχευε στους πολλούς. Ακόμα μια διαφορά είναι ότι το γερμανικό έμεινε στα χαρτιά. Αυτό όμως δεν απαγορεύει να το μελετήσουμε αφού η κεντρική ιδέα που μοιράζεται με το Ιταλικό θα εφαρμοστεί έτσι κι αλλιώς για τις δικές μας βιομηχανίες.

Ο Γερμανοί σχεδίαζαν να μηδενίσουν με τον τρόπο αυτό το τέλος για τις ΑΠΕ (το δικό μας ΕΤΜΕΑΡ). Τέλος που πρακτικά επιβάρυνε μόνο τους μικρούς καταναλωτές - οι βιομηχανίες εξαιρούνταν σχεδόν ολοκληρωτικά. Ο σχεδιασμός αυτός έγινε την εποχή που η χρέωση του τέλους αυτού είχε φθάσει σε αστρονομικά ύψη (75 ευρώ την  μεγαβατώρα έναντι 17 του σημερινού δικού μας ) και υπήρχαν ισχυρές πολιτικές πιέσεις για την μείωσή του του. Τελικά οι Γερμανοί πολιτικοί αποφάσισαν να καταργήσουν τελείως (εδώ και δύο χρόνια) το δικό τους ΕΤΜΕΑΡ και να το υποκαταστήσουν με ένα φόρο άνθρακα στην κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές και τις οικοδομές. Υποσχόμενοι ταυτόχρονα ότι στο μέλλον (από το 2027) θα επιστρέψουν ένα τμήμα των εσόδων από τον φόρο στα νοικοκυριά (Klimageld).

Τι θα σημαίνει η εφαρμογή της ιδέας του δανεισμού για όλους - τόσο για τις βιομηχανίες όσο και τους μικρούς καταναλωτές; Θα σημαίνει ότι στα 300 εκατομμύρια τον χρόνο που θα δοθούν στις βιομηχανίες θα προστεθούν περίπου άλλα τόσα για να μειωθεί κάπως το ΕΤΜΕΑΡ που βαρύνει τους καταναλωτές. Για παράδειγμα από 17 ευρώ την μεγαβατώρα σε 7.  Αυτό θα στοίχιζε λιγότερα από 300 εκατομμύρια στον ΕΛΑΠΕ (ίσως περί τα 250) και θα μείωνε την ετήσια δαπάνη για ρεύμα του μέσου καταναλωτή κατά περίπου  40 ευρώ δηλαδή θα την μείωνε κατά 5% περίπου*. Ακόμα καλύτερα, η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ να γινόταν κλιμακωτά - για παράδειγμα να μηδενιζόταν για παροχές με συμφωνημένη ισχύ 8 KVA - αντισταθμίζοντας έτσι σε ένα βαθμό την πρόσφατη υπερβολική αύξηση της χρέωσης για το δίκτυο διανομής.

Δεν μας απασχολεί εδώ το κατά πόσο η ιδέα του δανεισμού είναι καλή. Απλώς κρίνουμε σκόπιμο να προτείνουμε να διευρυνθεί λιγάκι για καλό σκοπό. Πάντως ο ΕΛΑΠΕ θα πρέπει να εύχεται να αυξηθεί η τιμή του ρεύματος στο μέλλον (αντίθετα με τα κρατικά πλάνα και υποσχέσεις) γιατί αλλιώς τα δάνεια θα πάρουν θαλασσινή οσμή. Και οι υποχρεώσεις του ΕΛΑΠΕ είναι υποχρεώσεις του κράτους. Θα πει κανείς: ποιος ζει και ποιος πεθαίνει μετά από 23 χρόνια; Σωστό κι αυτό!

* Η ταυτόχρονη μετατροπή της εισφοράς για την ΕΡΤ των 36 ευρώ τον χρόνο σε εθελοντική συνδρομή θα μείωνε την δαπάνη στον λογαριασμό (για όσους δεν ενδιαφέρονται να χρηματοδοτούν την ΕΡΤ) κατά σχεδόν 80 ευρώ τον χρόνο. Ένα ξεγυρισμένο 10% μείωση.

Αυξήθηκε η Χονδρική του Ρεύματος; Πόσο και Γιατί;

Ο Έλληνας καταναλωτής βομβαρδίζεται σχεδόν καθημερινά με πληροφορίες σχετικά με την αύξηση ή πτώση της χονδρικής τιμής του ρεύματος. Αυτό ίσως βοηθάει τους Λειτουργούς του Τύπου να προκαλέσουν την προσοχή των αναγνωστών και τους πολιτικούς να κερδίσουν  πόντους. Δημιουργούν όμως σύγχυση στους καταναλωτές - χωρίς λόγο.

Αυτό γιατί η χονδρική τιμή έχει μικρή σχέση με την λιανική. Είναι αλήθεια ότι το κράτος, με τα "πράσινα" και τα "κίτρινα" τιμολόγια που καθιέρωσε προκαλεί άγχος γιατί η χονδρική επηρεάζει τις τιμές τους. Αλλά δεν είναι η ημερήσια αλλά η μέση μηνιαία τιμή των δύο τελευταίων μηνών που καθορίζει την τιμή των πράσινων τιμολογίων. Ακόμα χειρότερα, οι παραγωγοί μπορούν να αλλάζουν τις εκπτώσεις (κάθε μήνα) και τα όρια του μηχανισμού διακύμανσης (κάθε τρίμηνο) με τρόπο που δεν έχει σχέση με την χονδρική. Επιπρόσθετα, η εστίαση στη χονδρική συσκοτίζει το ότι οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις αποτελούν το υπόλοιπο 40% του λογαριασμού. 

Για να θέσουμε τα πράγματα σε πλαίσιο που να είναι χρήσιμο για τους καταναλωτές, πήραμε τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ για τη χονδρική αγορά και τα συνοψίζουμε (σε συνδυασμό με τα στοιχεία από τον δείκτη τιμών λιανικής  του allazorevma.gr) στο παρακάτω Πίνακα. Πόσο αυξήθηκε η μέση χονδρική τιμή τους πρώτους 8 μήνες του '25 σε σχέση με τους 12 του '24; Η απάντηση ίσως αποτελέσει έκπληξη για πολλούς: Η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ), η τιμή που καθορίζεται από την αγορά, δηλαδή στην πράξη από την τιμή του φυσικού αερίου, μειώθηκε ανεπαίσθητα - κατά 0.9% - τους πρώτους 8 μήνες του '25 σε σχέση με το '24. Δυσδιάκριτη με το γυμνό μάτι - αλλά μείωση.

Το κόστος όμως της μεγαβατώρας που αγόρασαν οι προμηθευτές από τη χονδρική  ήταν μεγαλύτερο γιατί φορτώθηκε με δυο καπέλα. α) τους περίφημους λογαριασμούς προσαυξήσεων, δηλαδή τα ποσά που πλήρωσε ο  διαχειριστής του συστήματος στις εφεδρείες που χρειάστηκε. Με απευθείας αναθέσεις στους Παραγωγούς σε τιμές που στην πράξη είναι διοικητικά προσδιορισμένες. Οι τιμές αυτές αυξήθηκαν κατά 21% μεταξύ των δυο περιόδων β) τις απώλειες του δικτύου διανομής που τις αποφασίζει η ΡΑΑΕΥ και είναι η παραγωγή που χάνεται μέχρι να φθάσει στους μετρητές μέσω του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ. Επίσης αυξημένες κατά 2,6%.

Σε αυτά τα δύο καπέλα - τιμές  που δεν διαμορφώνονται από την αγορά αλλά ελέγχονται από το κράτος - οφείλεται η  αύξηση της χονδρικής μεταξύ των δυο περιόδων κατά 5,4 % .

Προτείνουμε συνεπώς στους Λειτουργούς του Τύπου (και κάθε άλλο ενδιαφερόμενο) να δίνει στο κοινό τα νούμερα σε περιόδους όχι μικρότερες των 6 μηνών. Έτσι ώστε η συζήτηση να έχει κάποιο νόημα χωρίς να δημιουργεί λανθασμένες εντυπώσεις και να επικεντρωθεί - για παράδειγμα - στο ενδιαφέρον ερώτημα: Πως μια μείωση της χονδρικής τιμής κατά 0,9% μεταξύ '24 και '25 μεταφράστηκε όπως φαίνεται στον Πίνακα σε αύξηση της λιανικής κατά 9,3%;  Εδώ σε θέλω μάστορα!

Κοστίζει Το Ολιγοπώλιο στο Ρεύμα Μισό Δισεκατομμύριο Ευρώ τον Χρόνο;

Η λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα και ειδικά αυτή που αφορά την συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών (των 7,6 εκατομμυρίων μετρητών που τροφοδοτούνται στην "Χαμηλή Τάση"), λειτουργεί σε συνθήκες ολιγοπωλίου. Αυτό τεκμηριώνεται "επιστημονικά" με τον Δείκτη Herfindahl Hirschman (ΗΗΙ - άθροισμα των τετραγώνων των μεριδίων αγοράς σε μετρητές) που δείχνει ότι ο ισοδύναμος αριθμός ανταγωνιστών στην αγορά (25 χρόνια μετά την "απελευθέρωσή" της) είναι μικρότερος του 2 (για την ακρίβεια 1,89). Αυτό σημαίνει δυοπώλιο. Ο δείκτης ΗΗΙ αποτελεί ισχυρή εκ των προτέρων (ex ante) ένδειξη έλλειψης ανταγωνισμού. Είναι ένα προειδοποιητικό ηχηρό καμπανάκι. Πρέπει το θέμα να ερευνηθεί και να εφαρμοστούν, αν κριθούν αναγκαίες, διορθωτικές κινήσεις *.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού φαίνεται ότι έχει ακούσει το καμπανάκι και γι' αυτό περιοδικά ανακοινώνει ότι - σε συνεργασία με την ΡΑΑΕΥ με την οποία υπέγραψε προ ετών και σχετικό "Μνημόνιο" - θα διερευνήσει το θέμα της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού. Μέχρι σήμερα οι ερευνητικές προσπάθειες δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα. Αναμένοντας λοιπόν τα ευρήματα της Επιτροπής Ανταγωνισμού (υποθέτουμε ότι η έρευνα συνεχίζεται) αποφασίσαμε, για να μετριάσουμε το άγχος μας από την καθυστέρηση, να προσπαθήσουμε να εκτιμήσουμε το ποσό που χάνουν οι Έλληνες καταναλωτές κάθε χρόνο λόγω της έλλειψης ανταγωνισμού στην αγορά.  Η εκτίμησή μας, σε τάξη μεγέθους, είναι ότι η απώλεια βρίσκεται στο επίπεδο του μισού δισεκατομμυρίου τον χρόνο (500 εκατομμύρια ευρώ). Αυτό μεταφράζεται σε 53 ευρώ τον χρόνο υψηλότερη δαπάνη για ένα τυπικό μέσο καταναλωτή (γύρω στο 9% αυξημένη ετήσια δαπάνη).

Πως φθάσαμε στην εκτίμηση αυτή; Με την απλή εφαρμογή αριθμητικών πράξεων και την υιοθέτηση ορισμένων γενναίων αλλά εύλογων παραδοχών που βασίζονται κυρίως σε στοιχεία της Βρετανικής αγοράς και ορισμένων δημοσιεύσεων της ΕΕ. Υπολογίσαμε το (ιστορικό πραγματικό) μικτό περιθώριο των Παρόχων στο πρώτο 9μηνο του 2025. Για να το βρούμε αφαιρέσαμε από την μέση σταθμισμένη λιανική τιμή (με τα πάγια) των ειδικών τιμολογίων των παρόχων που έχουν το 85% της αγοράς το μέσο κόστος της χονδρικής στο ίδιο διάστημα (περιλαμβανομένων των απωλειών δικτύου διανομής). Το αποτέλεσμα του υπολογισμού (για το 9μηνο) ήταν 19,5% (η μέση τιμή λιανικής ήταν στα 177 ευρώ την μεγαβατώρα και το αντίστοιχο κόστος χονδρικής στα 140.

Στο επόμενο βήμα κάναμε την  υπόθεση ότι σε συνθήκες ανταγωνισμού που επικρατούν στις αγορές χωρών μελών της ΕΕ το μικτό περιθώριο των Παρόχων κυμαίνεται στο 10% - από το οποίο 4% είναι το καθαρό περιθώριο κέρδους (για λιανοπωλητές το 4% καθαρό κέρδος μας φάνηκε λογικό). Διευκρινίζεται ότι το 10% δεν αφορά τον πιο αποτελεσματικό Πάροχο (most efficient) αλλά ένα τυπικό Πάροχο στη ΕΕ ή την Μ. Βρετανία.

Εφαρμόσαμε κατόπιν την  διαφορά μεταξύ των ποσοστών μικτών κερδών στον συνολικό κύκλο εργασιών της αγοράς (19,5-10=9,5% Χ 4.800.000.000) και φθάσαμε στο αποτέλεσμα των 500 εκατομμυρίων ευρώ. Η αγορά υπολογίστηκε ως το 55% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης στην χώρα (50 εκατομμύρια μεγαβατώρες) επί την μέση λιανική τιμή των ειδικών τιμολογίων. Να σημειωθεί ότι σε μεταβλητά (ειδικά και κίτρινα) τιμολόγια, με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΡΑΑΕΥ, βρίσκεται το 80% των καταναλωτών.

Είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε ότι ο υπολογισμός είναι "μπακάλικος". Θα μπορούσαμε οι ίδιοι να παραθέσουμε αρκετές αντιρρήσεις σχετικά με στοιχεία, υποθέσεις ή και την ερμηνεία του αποτελέσματος. Δεν θα το κάνουμε - το αφήνουμε ως άσκηση στους τυχόν διαφωνούντες. Κατά την άποψή μας το μόνο σίγουρο πλεονέκτημα του πονήματος είναι ότι επί του παρόντος - στον βαθμό που μπορούμε να γνωρίζουμε - είναι ό μόνος αριθμός που υπάρχει ως εκτίμηση του μεγέθους του προβλήματος της έλλειψης ανταγωνισμού στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα. Γι' αυτό οποιαδήποτε παρατήρηση, διαφωνία, πρόταση και κυρίως ένα εναλλακτικός υπολογισμός θα είναι κέρδος.

* Η ύπαρξη δυοπωλίου ή ακόμα και μονοπωλίου με βάση το μερίδιο αγοράς δεν είναι πάντα πρόβλημα. Γιατί μπορεί να προέρχεται από τεχνολογικούς περιορισμούς (φυσικό μονοπώλιο) ή την αξιοποίηση από την δεσπόζουσα επιχείρηση καινοτομιών και ικανοτήτων που η ίδια έχει αναπτύξει. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει ανάγκη ρύθμισης τουλάχιστον μέχρι να αρθεί ο τεχνολογικός περιορισμός. Στην δεύτερη περίπτωση η πολιτεία πρέπει να εξασφαλίσει μόνο ότι η αγορά είναι διεκδικίσιμη από πιθανούς νέους ανταγωνιστές. Το πρόβλημα υπάρχει όταν το μονοπώλιο είναι κρατικό. Στη περίπτωση αυτή η ισχύς στην αγορά δεν οφείλεται σε καινοτομία ή ικανότητα αλλά μόνο την κρατική αδειοδότηση. Στην μετάβαση από ένα κρατικό μονοπώλιο σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, το να καταστεί το συντομότερο δυνατό η αγορά διεκδικίσιμη είναι το στοιχειώδες καθήκον της πολιτείας ως συνέπεια της επιλογής για την "απελευθέρωση" της αγοράς.