Ο γράφων έχει χαρακτηρίσει την ενεργειακή πολιτική που ακολουθούν οι Έλληνες πολιτικοί ως τριτοκοσμική. Αισθάνομαι ότι οφείλω μια εξήγηση τι εννοώ με την φράση αυτή δίνοντας και σχετικά παραδείγματα για να τεκμηριώσω τον χαρακτηρισμό. Το να ανήκει μια χώρα στον Τρίτο Κόσμο δεν είναι λόγος μομφής για το πολιτικό της σύστημα. Για την Ελλάδα όμως τα πράγματα διαφέρουν. Γιατί δόθηκε η ευκαιρία στην χώρα να βρεθεί στο επίπεδο του πρώτου κόσμου και από ότι φαίνεται την έχασε. Η Ελλάδα, στον ενεργειακό κλάδο τουλάχιστον, έχασε το προβάδισμα ακόμα και από τα μέλη της πρώην Κομεκόν (και πιθανόν τον ενοχλητικό γείτονα). Ποια είναι τα τριτοκοσμικά συμπτώματα;
Ο κλάδος κυριαρχείται από Κρατικής ιδιοκτησίας η Κρατικοδίαιτους παίκτες- περισσότερο από ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών τη ΕΕ (αν εξαιρέσει κανείς την Κύπρο και την Μάλτα). Η δομή του κλάδου μοιάζει περισσότερο με χώρες όπως η Ινδία παρά με αυτή χωρών του δυτικού κόσμου.
Όλες οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις ασκούσαν βιομηχανική πολιτική με βάση τις προμήθειες των κρατικοδίαιτων ή κρατικών επιχειρήσεων. Με διακηρυγμένο στόχο να υποστηρίξουν την δημιουργία Εθνικών Πρωταθλητών. Εδώ οι αποχρώσεις είναι λιγότερο έντονες γιατί η συνήθεια αυτή θυσιάστηκε στον βωμό της αποδοχής των Ευρωπαϊκών κανόνων. Σε κάθε περίπτωση, το να μιμηθεί κανείς την κυριαρχία μιας γερμανικής εταιρείας στην γερμανική οικονομία είναι άνοστο ανέκδοτο. Καταφέραμε να την κάνουμε κυρίαρχη και στην ελληνική οικονομία - μέσω μεσάζοντα.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τριτοκοσμικής ενεργειακής πολιτικής είναι οι επιδοτήσεις - (ευθείες και σταυροειδείς) στους μικρούς καταναλωτές*. Είναι ίσως περίεργο άλλα οι επιδοτήσεις αυτές είναι συνήθως μεγαλύτερες σε αυταρχικά καθεστώτα (πχ. στις χώρες της πρώην Κομεκόν το ρεύμα πωλείτο σε απίθανα χαμηλές τιμές). Στα καθ' ημάς, η ΔΕΗ επιδοτούσε επί δεκαετίες τους οικιακούς καταναλωτές επιβαρύνοντας τις επιχειρήσεις - οι οποίες με τη σειρά τους επιβάρυναν τους καταναλωτές. Χρειάστηκε η επέμβαση της Τρόικας για να μειωθεί η πρακτική αυτή. Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι με διαφορά η πρώτη σε επιδοτήσεις στην ΕΕ κατά την διάρκεια της παρούσας ενεργειακής κρίσης δεν προκαλεί καμία έκπληξη.
Στις χώρες του Τρίτου κόσμου το σημαντικότερο πρόβλημα στον κλάδο είναι ότι υπάρχει μεγάλη ανοχή στους μπαταξήδες. Κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης η Ελλάδα έφθασε να έχει πρόβλημα ανείσπρακτων λογαριασμών που συγκρινόταν με χώρες όπως η Ινδία και οι Φιλιππίνες στις οποίες το 30-40% από τους καταναλωτές που έχουν ρεύμα (γιατί εκατοντάδες εκατομμύρια δεν έχουν) απλώς δεν το πληρώνουν. Τέτοια ποσοστά παρατηρήθηκαν και σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης μετά την κατάρρευση. Χώρες του προηγμένου κόσμου που είχαν ανάλογα προβλήματα σε περιόδους κρίσης (και όχι μόνο), χρησιμοποίησαν μετρητές προπληρωμής για να το αντιμετωπίσουν. Στην Ελλάδα η λύση αυτή δεν έχει καν περάσει από το μυαλό των αρμοδίων (αν είχε, υποθέτουμε ότι θα το είχαμε ακούσει).
Ένα μεγάλο πρόβλημα στις χώρες του Τρίτου Κόσμου είναι η προτίμηση που δείχνουν οι κυβερνήσεις τους στα έργα "Άσπρους Ελέφαντες". Δηλαδή σε έργα των οποίων οι διαστάσεις είναι δυσανάλογες με τις ανάγκες της οικονομίας. Ένας από τους λόγους της προτίμησης αυτής είναι η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης από οργανισμούς δυτικών κυβερνήσεων (Διεθνή Τράπεζα κλπ.). Η αλήθεια είναι ότι η πρακτική αυτή έχει μειωθεί διεθνώς (ή έχει υποκατασταθεί από χρηματοδότηση από την Κίνα) . Στην περίπτωση της Ελλάδας όμως εδώ και χρόνια (και δυστυχώς συνεχίζεται), τον ρόλο του sugar daddy παίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα αυτής της προτίμησης είναι το φαραωνικό (σε σχέση με το γερμανικό) σχέδιο να βάλουμε έξυπνους μετρητές σε όλους τους Έλληνες - θέλουν δεν θέλουν (οι αγωγοί κάθε είδους και τα ενεργειακά κοιτάσματα είναι επίσης πολύ δημοφιλή στον Τρίτο Κόσμο όπως και στην Ελλάδα).
Ένα πρόβλημα που ΔΕΝ έχουν οι χώρες του Τρίτου Κόσμου αλλά (κυρίως) λόγω της συμμετοχής στην ΕΕ έχει η Ελλάδα, είναι αυτό που έχω ονομάσει "Συμπεριφορά Μαντάμ Σουσού". Αφορά κυρίως την επιβάρυνση του κλάδου με το κόστος για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής που είναι ένα "αγαθό πολυτελείας" το οποίο πρόθυμα πληρώνουν (μέχρι στιγμής τουλάχιστον) οι πλούσιες χώρες. Πόσο θα αντέξει όμως ο κυρ Παναγιωτάκης;
Δεν είναι όλα μαύρα. Υπήρξε πρόοδος στα τελευταία 20 χρόνια (έχουμε Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας!). Παρατηρεί όμως κανείς ότι η πρόοδος επιταχύνθηκε όχι με την ένταξη στην ΕΕ όπως ελπίζαμε αλλά με την έλευση της τρόικας. Δηλαδή παρά την θέληση του πολιτικού μας συστήματος. Αυτό δεν είναι καλό. Περιμένουμε από τους διανοούμενους που έχουν ενθουσιαστεί από την σοφία των Ατσέμογλου/ Ρόμπινσον στο "Γιατί αποτυγχάνουν τα Έθνη" να μας φωτίσουν για το τι δέον γενέσθαι**.
*Βεβαίως επιδοτούνται και οι "παίκτες" της αγοράς. Αλλά αυτό είναι φαινόμενο που παρατηρείται και στον πρώτο κόσμο.
**Ταπεινή Υπόδειξη: Να γίνουμε λίγο πιο "συμπεριληπτικοί". Να αποφασίζουν ( ανεξάρτητα) 20-30 για τις τιμές του ρεύματος και όχι μια παρέα από 2-3.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου