Η Ηθική της Δυναμικής Τιμολόγησης

Ο σχεδιασμός τιμολογίων του ηλεκτρισμού είναι συναρπαστικός εκτός των άλλων γιατί καλείται κανείς να απαντήσει σε ενδιαφέροντα ηθικά ερωτήματα.

Ολοι οι ασχολούμενοι με το θέμα γνωρίζουν (και κατ΄αρχήν αποδέχονται) ότι τα σημερινά "επίπεδα" τιμολόγια, που δεν μεταβάλονται με την ώρα κατανάλωσης του ηλεκτρισμού είναι απο άποψη οικονομικής αποτελεσματικότητας υποδεέστερα των "δυναμικών" τιμολογίων, δηλαδή αυτών που μεταβάλονται σε πραγματικό χρόνο ανάλογα με το κόστος παραγωγής του ρεύματος.  Με την μετάβαση όμως σε δυναμικά τιμολόγια ορισμένοι απο τους καταναλωτές αναμένεται να ωφεληθούν ενώ άλλοι να χάσουν. Αυτοί που θα χάσουν είναι αυτοί των οποίων το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσής τους γίνεται σε ώρες αιχμής. Αυτοί που θα κερδίσουν είναι αυτοί που έχουν "επίπεδη" κατανάλωση, δηλαδή μόνο μικρό μέρος της κατανάλωσής τους γίνεται στην αιχμή. Υπάρχουν επίσης και αυτοί που δεν έχουν ούτε όφελος ούτε ζημία γιατί το προφίλ κατανάλωσής τους ταυτίζεται με την καμπύλη φορτίου (και κόστους) του συστήματος (Υποθέτουμε ανασχεδιασμό τιμολογίων ουδέτερο ως προς τα συνολικά έσοδα του προμηθευτή).

Εχουμε λοιπόν μια αύξηση της γενικής ευημερίας με τα δυναμικά τιμολόγια αλλά συγχρόνως δημιουργούμε κερδισμένους και χαμένους κατά την μετάβαση σε αυτά. Να σημειώσουμε πριν τους ταυτοποιήσουμε ότι αυτή είναι η βραχυπρόθεσμη κατάσταση. Οι χαμένοι μπορούν να επωφεληθούν (ή να μειώσουν την απώλειά τους) στο μέτρο που μπορούν ή θέλουν να αλλάξουν καταναλωτική συμπεριφορά, πράγμα που είναι λογικά αναμενόμενο να συμβεί (γιατί εκτός των άλλων θα βοηθήσει και η τεχνολογία του "έξυπνου" δικτύου).  Επειδή όμως "in the long run we are all dead' (o λόρδος Κέυνς μας θυμίζει ότι μακροπρόθεσμα όλοι είμαστε νεκροί), ή επι το ελληνικότερο "ζήσε Μάη μου να φάς τριφύλι", μας ενδιαφέρει να μάθουμε ποιοί είναι αυτοί που θα χάσουν και θα κερδίσουν άμεσα. Διαισθητικά η απάντηση συνάδει με το λαικό περί δικαίου αίσθημα. Οι πλούσιοι και οι επιχειρήσεις θα χάσουν (αν υποθέσουμε ότι αυτοί χρησιμοποιούν κυρίως κλιματισμό) και οι κοινοί θνητοί θα ωφεληθούν. (Επίσης θα ωφεληθούν οι φωτοβολταικές εγκαταστάσεις όταν τελειώσουν οι επιδοτήσεις - για να μην ξεχνιόμαστε).

Αν η μετάβαση στα δυναμικά τιμολόγια είναι λοιπόν και ηθικά αποδεκτή, σημαίνει ότι τα υπάρχοντα "επίπεδα" τιμολόγια είναι άδικα. Πόσο μεγάλη είναι αυτή η αδικία? Μπορούμε να έχουμε μια εκτίμηση? Πράγματι με την βοήθεια του κυρίου Ahmad Faruqui,  γκουρού της Δυναμικής τιμολόγησης στις ΗΠΑ μπορούμε να έχουμε μια τέτοια εκτίμηση βασιζόμενοι στην μεθοδολογία που παρουσιάζει στο κείμενο που μπορεί κανείς να βρεί εδώ. Το αποτέλεσμα της μεθόδου δίνει μια μεταφορά ποσού περίπου 4 δισ δολαρίων σε μια δεκαετία (σε παρούσα αξία) απο τους "αιχμιακούς"  στους "επίπεδους" για έναν αριθμό περίπου 10 εκατομμυρίων καταναλωτών. Τα ηρωικά στελέχη της Clarus ESCo έκαναν τους ίδιους υπολογισμούς για την περίπτωση της ελληνικής αγοράς. Το αποτέλεσμα είναι ότι με τα σημερινά "επίπεδα" τιμολόγια οι "επίπεδοι" καταναλωτές επιδοτούν τους "αιχμιακούς" με ένα ποσό που εκτιμάται περίπου (σε τάξη μεγέθους) στα 300 εκατ ευρώ τον χρόνο. (Οι υπολογισμοί της "σταυροειδούς" αυτής επιδότησης που θεωρητικά απαγορεύεται απο τους ευρωπαικούς νόμους και τις γραφές, είναι στην διάθεση όποιου ενδιαφέρεται εδώ). 

Η ηθική καθαρότητα του αποτελέσματος όπως αυτό με λαικιστική διάθεση παρουσιάστηκε παραπάνω (πλούσιοι "αιχμιακοί" έναντι φτωχών "επίπεδων") είναι βέβαια απλουστευτική και χρειάζεται διερεύνιση. Είναι όμως επαρκής (υπερεπαρκής θα λέγαμε..) ώστε να αποτελέσει πεδίον δόξης λαμπρό για νέους φιλόδοξους "τεχνοκράτες" πολιτικούς που θα κάνουν σημαία την δυναμική τιμολόγηση προς όφελος του λαού!