Στην κρίση που περνάει ο ενεργειακός κλάδος, υπάρχουν ορισμένες επιχειρήσεις που ωφελούνται. Οι πολιτικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο προσπαθούν να δημεύσουν - φορολογήσουν τα κέρδη τους που ονομάζουν ουρανοκατέβατα (ελληνική μετάφραση του αγγλικού όρου windfall profits). Γιατί είναι κέρδη που δεν οφείλονται στην επιχειρηματική τους ικανότητα αλλά στην τύχη - σε γεγονότα που κανείς δεν ήταν σε θέση να προβλέψει.
Ποιες είναι αυτές οι επιχειρήσεις; Όλες - στον βαθμό που δεν χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο στους σταθμούς τους παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Στην πράξη αυτοί που παράγουν με ανθρακικά, λιγνιτικά, πυρηνικά και υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο ένας τέτοιος. Η ΚΕΗ - Κρατική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, κατά κόσμον "Δ"ΕΗ.
Η ειρωνεία του πράγματος είναι όμως ότι η ΚΕΗ το 2021 δεν θα έχει κέρδη (ή θα έχει οριακά) όπως ελέχθη επισήμως από το βήμα της Βουλής Η πορεία της μετοχής της είναι χαρακτηριστική, ιδίως αν συγκριθεί με ομοειδείς επιχειρήσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ενδεικτικά, στο τελευταίο εξάμηνο η μετοχή της ΚΕΗ έπεσε κατά 9,5% ενώ την ίδια περίοδο η μετοχή της RWE, της γερμανικής εταιρίας που έχει ανθρακικά εργοστάσια, ανέβηκε κατά 21% Πως τα κατάφερε έτσι η ΚΕΗ;
Δεν είναι εύκολο να απαντηθεί πλήρως το ερώτημα χωρίς εσωτερική πληροφόρηση (που ο γράφων δεν διαθέτει) αλλά μπορούν να γίνουν ορισμένες βάσιμες υποθέσεις.
Πρώτον, τα δημόσια διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η ΚΕΗ δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να αυξήσει τον βαθμό χρησιμοποίησης των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών της σταθμών κατά την διάρκεια του 2021. Ενώ οι γερμανικοί σταθμοί με άνθρακα αύξησαν την παραγωγή τους κατά 20% μέσα στο 21, η ανάλογη παραγωγή της ΔΕΗ έμεινε στάσιμη. Σ' αυτό θα πρέπει ίσως να προστεθεί και το χρόνιο πρόβλημα της χαμηλής χρησιμοποίησης των υδροηλεκτρικών που, με δεδομένη τη χωρητικότητα των τεχνητών λιμνών, είναι απογοητευτική.
Δεύτερον φαίνεται ότι η ΚΕΗ "επένδυσε" τα λίγα "ουρανοκατέβατα" κέρδη από την περιορισμένη έστω παραγωγή των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών στην πρόσκτηση πελατών στην λιανική προσφέροντας τιμές κάτω του κόστους. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού διενεργεί αυτή την περίοδο σχετική έρευνα. Υπάρχουν συνεπώς ισχυρές ενδείξεις ότι η ΚΕΗ, όντας ο δεσπόζων Πάροχος, ιδιοποιήθηκε τα μικρά της "ουρανοκατέβατα" κέρδη για να κερδίσει μερίδιο αγοράς στην λιανική - πράγμα που βέβαια (μεταξύ άλλων) αντιβαίνει στην νομική της υποχρέωση να μειώσει το μερίδιο αυτό (που είναι τώρα στο 65%) κάτω από το 50% έως το .... 2019!
Αν οι παραπάνω υποθέσεις αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου και αφήνουν να αιωρούνται ερωτήματα σχετικά με τις ενέργειες ή παραλείψεις τόσο της διοίκησης της ΚΕΗ όσο και της πολιτικής και ρυθμιστικής αρχής. Το μόνο ευχάριστο είναι ότι οι πολιτικοί δεν θα χρειαστεί να πονοκεφαλιάσουν με την φορολόγηση "ουρανοκατέβατων" κερδών - ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος.
Σημειώσεις
- Οι υπόλοιποι παραγωγοί (με αέριο) δεν είχαν "ουρανοκατέβατα" κέρδη; Μάλλον όχι αφού αυξήθηκε και το λειτουργικό κόστος τους. Αυξήθηκε βέβαια ο βαθμός χρησιμοποίησης των εργοστασίων και αυτό βοηθάει στην ταχύτερη απόσβεση της επένδυσής τους. Γενικά πάντως είναι καλό να διαφοροποιούνται τα ουρανοκατέβατα κέρδη από τα υπερκέρδη λόγω στρεβλώσεων στην δομή της αγοράς. Τα δεύτερα είναι μόνιμου χαρακτήρα και πιο διαβρωτικά αλλά όχι του παρόντος.
- Είναι σωστή η φορολόγηση των ουρανοκατέβατων κερδών; Ναι με την προϋπόθεση ότι είναι πειστική κατά το ότι είναι έκτακτη και δεν θα επαναληφθεί.
- Και οι ΑΠΕ; Αυτές (στην συντριπτική τους πλειοψηφία) δεν έχουν ουρανοκατέβατα κέρδη γιατί τους πληρώνουμε με σταθερή τιμή ότι κι αν γίνει για πολλές δεκαετίες. Θα μπορούσαν να έχουν, αν συμφωνούσαν να αποδεσμευθούν από τις εγγυημένες ταρίφες τους. Δεν υπήρξε όμως μέχρι στιγμής τέτοια πρόταση από ότι ξέρουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου