Έπεσαν στην αντίληψή μας πληροφορίες ότι μια αμερικανική Τράπεζα προβλέπει την πιθανότητα Δελτίου στο ρεύμα στην Ευρώπη αν κλείσουν οι στρόφιγγες του φυσικού αερίου από την Ρωσία τον επόμενο χειμώνα. Δελτίο στο ρεύμα σημαίνει προγραμματισμένη διακοπή παροχής για ένα χρονικό διάστημα μέσα στην ημέρα, συνήθως κυλιόμενες και εστιασμένες σε συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών. Τέτοιου είδους προγραμματισμένες διακοπές παροχής ρεύματος λόγω έλλειψης (και όχι ως συνέπεια βλάβης) είναι κάτι που δεν έχει συμβεί στην (Δυτική) Ευρώπη ποτέ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο*. Ούτε στην Ελλάδα.
Έχουν όμως συμβεί στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ το έτος 2000 και σε χώρες της πρώην ΕΣΣΔ μετά την κατάρρευση του 1990. Οι δύο αυτές περιπτώσεις έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που μοιάζουν με την κατάσταση στην Ευρώπη σήμερα (ή τον επόμενο χειμώνα). Και στις δύο η γενεσιουργός αιτία ήταν η απότομη και ανεξέλεγκτη αύξηση των τιμών στην χονδρική αγορά.
Στην Καλιφόρνια ένα θερμότερο από το συνηθισμένο καλοκαίρι και η επί χρόνια υποεπένδυση σε μονάδες παραγωγής λόγω ρυθμιστικών εμποδίων, οδήγησαν σε ξαφνική και μεγάλη αύξηση των εισαγωγών από την υπόλοιπες πολιτείες (μέσω ΕΝRON!) και συνεπώς την αύξηση των τιμών σε δυσθεώρητα ύψη. Αν οι εταιρείες ηλεκτρισμού μπορούσαν να περάσουν τις αυξήσεις αυτές στην λιανική δεν θα υπήρχε ανάγκη για "δελτίο". Αυτό όμως απαγορεύθηκε από την Πολιτεία (υπήρχε "¨πλαφόν"!**). Έτσι για κάθε κιλοβατώρα που πούλαγαν έκαναν ζημίες. Αποτέλεσμα ήταν ότι βρέθηκαν στο δίλημμα να σταματήσουν να πωλούν ή να χρεωκοπήσουν. Πρώτα διέκοψαν την παροχή ρεύματος προκαλώντας την πάνδημη κατακραυγή οπότε χρεωκόπησαν. Από τότε η Πολιτεία της Καλιφόρνιας επενδύει σε μελέτες και πιλοτικά για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και την εφαρμογή δυναμικών τιμολογίων (ουσιαστικά την εφαρμογή "ρητρών αναπροσαρμογής" σε πραγματικό χρόνο). Οι καταναλωτές (κυρίως οι επιχειρήσεις) επένδυσαν σε δικές τους εφεδρείες. Οι έξυπνοι μετρητές εγκαταστάθηκαν - τα δυναμικά τιμολόγια όμως αργούν ακόμα. Ο κυβερνήτης που έτυχε να έχει βάρδια την εποχή εκείνη ανακλήθηκε σε ειδικό δημοψήφισμα (τον αντικατέστησε ο Σβαρτσενέγκερ).
Η αιτία για το δελτίο (δηλαδή τις προγραμματισμένες διακοπές) σε χώρες της πρώην ΕΣΣΔ είναι απλούστερη. Οι τιμές του ρεύματος αυξήθηκαν γιατί σταμάτησε η επιδότηση του αερίου από την Ρωσία. Οι εταιρείες δεν είχαν καν την επιλογή να περάσουν τις αυξήσεις στους καταναλωτές - ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος. Η προσπάθεια για τις χώρες αυτές να αποκαταστήσουν τα ηλεκτρικά τους συστήματα πήρε χρόνια και εστιάσθηκε σε πρώτη προτεραιότητα, στο να πείσουν ή να αναγκάσουν τον πληθυσμό να πληρώνει τους λογαριασμούς του.
Ποια είναι τα συμπεράσματα από τις δύο αυτές πρόσφατες καταστροφικές καταστάσεις: Μπορεί να ακούγεται δυσάρεστα αλλά η περίπτωση της Καλιφόρνιας υποδεικνύει ότι το "δελτίο" στο ρεύμα ήταν αποτέλεσμα της απόφασης των πολιτικών να μην αφήσουν τις αυξήσεις στην χονδρική να περάσουν στην λιανική. Για να το πούμε με δικά μας λόγια, την απαγόρευση των ρητρών αναπροσαρμογής! Η περίπτωση των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ έχει ένα πρόσθετο μήνυμα ειδικά για την Ελλάδα - δυστυχώς. Όταν δεν πληρώνουμε το ρεύμα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην έχουμε ρεύμα!
Ας σημειωθεί όμως ότι οι Ευρωπαϊκές (και η ελληνική) κυβερνήσεις έχουν "όπλα" που δεν είχαν στην πράξη ούτε ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας ούτε αυτές των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ. Το "μαξιλαράκι" των χρεώσεων για την κλιματική αλλαγή (τις οποίες ουσιαστικά αναστέλλουν) και την πρόσβαση σε δεύτερο χρόνο στον κρατικό προϋπολογισμό. Συνεπώς, η πιθανότητα ότι θα εξαντλήσουν τις επιδοτήσεις πριν φτάσουν στο δελτίο (που είναι η απόλυτη καταστροφή) είναι μεγάλη.
* Αγαπητός φίλος με πληροφόρησε (μου έστειλε τεκμήριο) ότι είχε επιβληθεί δελτίο στο ρεύμα τουλάχιστον μια φορά στην Μ. Βρετανία επί πρωθυπουργίας Χήθ το 1973. Η διόρθωση έγινε μετά την έκδοση του σημειώματος
**Στην πράξη η διαδικασία έγκρισης από την ρυθμιστική αρχή νέων τιμολογίων είναι τόσο χρονοβόρα (σχεδόν δικαστήριο - semi judicial) που ισοδυναμεί με πλαφόν. Οι εταιρείες δεν πρόκαναν και χρεωκόπησαν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου