Το σχέδιο Helios είναι πολύ φιλόδοξο για να είναι εφικτό. Ευτυχώς υπάρχει εναλλακτική πρόταση απο την Clarus ESCo!

Ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες στον τύπο απο το ΥΠΕΚΑ το σχέδιο Helios. Το ελληνικό κράτος θα διευκολύνει την κατασκευή φωτοβολταικών εγκαταστάσεων στην χώρα εγκατεστημένης ισχύος 10 GW, με σκοπό η παραγόμενη ενέργεια να πωληθεί στη Γερμανία και σε άλλες ευρωπαικές χώρες. Το ελληνικό κράτος θα ενεργήσει ως οικοπεδούχος που δημιουργεί μόνος του και πουλά μια «άδεια», παραχωρώντας γή για την κατασκευή της εγκατάστασης. Η «άδεια» θα αποτελέσει συνεισφορά σε είδος στην επένδυση, η οποία αποτιμάται τιτλοποιούμενη σε 30 δις ευρώ, ήτοι περίπου το 8% του σημερινού χρέους της χώρας. Οι παρατηρήσεις που ακολουθούν βασίζονται στα δημοσιεύματα του τύπου. Δεν έχουμε στην διάθεσή μας περισσότερες πληροφορίες Αν και όταν το σχέδιο δημοσιοποιηθεί θα αναθεωρήσουμε τις παρούσες εκτιμήσεις μας.

Για να αποκτήσουμε μια αίσθηση των αριθμών και να κατανοήσουμε καλύτερα το μέγεθος του φιλόδοξου προγράμματος ας θυμηθούμε ότι 10 GW  είναι περίπου το 60% του συνόλου της εγκατεστημένης ισχύος στην Γεμανία (17 GW) που με την σειρά της είναι το 43% της εγκατεστημένης ισχύος σε όλο τον κόσμο (όλοι οι αριθοί αφορούν το πέρας του 2010 και βασίζονται σε έκδοση της ΒP: Statistical Review of World Energy June 2011). Ητοι τα 10 GW είναι ισοδύναμα με περίπου 25% της παγκόσμιας εγκατεστημένης βάσης φωτοβολταικών (περίπου 40 GW).  Επίσης ας σημειωθεί ότι τα 10 GW είναι σχεδόν μια ολόκληρη ΔΕΗ (η εγκατεστημένη ισχύς όλων των εργοστασίων παραγωγής της ΔΕΗ είναι περίπου 12 GW). Το κόστος κατασκευής των 10 GW  όπως γράφηκε στον τύπο θα είναι περίπου 20 δις ευρώ. Η αγοραία αξία του ενεργητικού της ΔΕΗ δεν ξεπερνά τα 5 δις ευρώ. Το να χαρακτηρίσει κανείς το έργο φιλοδόξο αποτελεί μάλλον υποτίμηση.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, τα 10 αυτά GW θα παράγουν μέσα στα επόμενα 25 χρόνια έσοδα ύψους 80-100 δις ευρώ απο την πώληση/εξαγωγή της ενέργειας στην Ευρώπη. Ο υπολογισμός έχει γίνει με τα σημερινά επιδοτούμενα τιμολόγια που ισχύουν στην Γερμανία, ήτοι 28 λεπτά την KWh (αντιστοιχούν στα 100 δις. ευρώ έσοδα).  Υπήρξαν ενστάσεις σχετικά με την επάρκεια της χωρητικότητας των διασυνδέσεων με την Ευρώπη για να μεταφερθεί η ενέργεια αυτή. Κατα την γνώμη μας αυτό δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι η Γερμανική κυβέρνηση, (όπως και η Ελληνική) έχει ήδη αποφασίσει και υλοποιεί μια πολιτική μείωσης των επιδοτούμεων τιμολογίων με σκοπό να φθάσουν μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια να είναι ανταγωνιστικά με τις τιμές του διασυνδεδεμένου δικτύου (grid parity).  Στη Γερμανία η πτώση των τιμών επιταχύνεται όσο περισσότερη ισχύς εγκαθίσταται (Θα ήταν ενδιαφέρον να υπολογισθεί η πτώση των τιμών με την υπόθεση της εισόδου 10 ακόμα GW φωτοβολταικής ισχύος στο Γερμανικό σύστημα!). Αυτό σημαίνει ότι ο πολιτικός/ρυθμιστικός κίνδυνος του έργου είναι εξαιρετικά μεγάλος. Εχουμε ισχυρές αμφιβολίες ότι η χρηματοδότηση του έργου αυτού είναι δυνατή.

Η Clarus ESCo, σε προηγούμενο σημείωμα (Ιούλιος 2011) έχει προτείνει μια καλύτερη λύση. Η επένδυση αυτή να γίνει απο ιδιωτικές επιχειρήσεις και να αφορά μεγάλο αριθμό εγκαταστάσεων σε κτίρια που θα καταναλώνουν την ενέργεια που παράγεται (ας μήν ξεχνάμε ότι το 75% των εγκαταστάσεων στη Γερμανία είναι σε κτίρια). Η συμμετοχή του Γερμανικού κράτους θα είναι η ενεργοποίηση της ΚfW στην χρηματοδότηση των επενδύσεων αυτών με τον τρόπο που το έκανε στην Γερμανία, δηλαδή μέσω χορήγησης μακροπρόθεσμων δανείων ή εγγυήσεων στους ιδιώτες/επιχειρήσεις σε συνεργασία με ελληνικές τράπεζες. Η λύση αυτή είναι λιγότερο φιλόδοξη, αφού θα «δώσει» λιγότερα GW (4-5) αλλά έχει πολλά πλεονεκτήματα:

• Θα μοιράσει τα ωφέλη στους πολίτες / επιχειρήσεις και όχι στο κράτος. Το κράτος θα μειώσει το χρέος του απομαστεύοντας με φόρους τις σχετικές συναλλαγές.
• Είναι πλήρως ελεγχόμενη επένδυση γιατί δεν εξαρτάται απο ρυθμιστικές /πολιτικές αποφάσεις τρίτων (Γερμανών). Η απόφαση για μειούμενα τιμολόγια στην Ελλάδα δεν χρειάζεται να αναθεωρηθεί γιατί οι πολίτες θα αγοράσουν την ηλιακή τους εγκατάσταση χωρίς να απαιτούν κατ΄ανάγκη τις υπέρμετρες αποδόσεις των μεγάλων επενδυτών που θα χρηματοδοτούσαν το σχέδιο Helios. Αλλωστε, ένας σωστός ανασχεδιασμός των τιμολογίων κατανάλωσης ηλεκτρισμού θα βοηθούσε στο να μειωθεί στο ελάχιστο η ανάγκη επιδότησης των φωτοβολταικών (όπως έχουμε παρουσιάσει σε προηγούμενο σημείωμα).
• Δεν χρειάζεται επένδυση σε διασυνδέσεις. Αντίθετα θα χρειαστούν επενδύσεις στο δίκτυο της ΔΕΗ οι οποίες είναι απαραίτητες δεδομένου ότι η τεχνική ποιότητα των δικτύων της ΔΕΗ (αριθμός-διάρκεια βλαβών) είναι απο τις χειρότερες στην Ευρώπη.
• Θα μοιράσει το έργο της κατασκευής σε περισσότερες επιχειρήσεις δημιουργώντας συνθήκες ανταγωνισμού και συνεπώς πολύ πιο αποτελεσματικές και διαφανείς διαδικασίες.
• Θα υλοποιηθεί σε πολύ μικρότερο χρόνο, για λόγους που όλοι όσοι ζούν στην Ελλάδα μπορούν να κατανοήσουν.

 Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αυτή η λιγότερο φιλόδοξη πρόταση είναι κατά την αποψή μας η μόνη εφικτή. Το να σχεδιάσει κανείς ένα έργο 20 δις ευρώ βασιζόμενος σε προβλέψεις για την πορεία των ειδικών τιμολογίων για τα φωτοβολταικά στην Γερμανία τα επόμενα 25 χρόνια είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο – περισσότερο και απο το να (έχει) επενδύσει κανείς σε ομόλογα του Ελληνικού κράτους! Αλλά και αν κάποιος επενδυτής το αποφασίσει, θα προτιμήσει να πουλάει το ρεύμα στη  Ελλάδα, όπου το μέγεθος της επένδυσής του και μόνο θα του επιτρέπει να επηρεάσει το ύψος και την εξέλιξη των τιμολογίων περισσότερο απο ότι στην Γερμανία!