Υπάρχει μια ασυμμετρία ανάμεσα στην δομή του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος και στην δομή των τιμολογίων μέσω των οποίων οι επιχειρήσεις του κλάδου ανακτούν το κόστος αυτό. Η ασυμμετρία αυτή συνίσταται στο ότι, ενώ το κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος είναι κατά 80% σταθερό, δηλαδή δεν εξαρτάται απο τις παραγόμενες κιλοβατώρες, η τιμολόγησή του γίνεται σε ποσοστό 90% με βάση τις παραγόμενες (και πωλούμενες) κιλοβατώρες (η ονομαζόμενη "ογκομετρική χρέωση"). Για να εξομαλυνθεί η ασυμμετρία αυτή, θα έπρεπε ο λογαριασμός μας του ηλεκτρικού να αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό (ίσως μέχρι και 80%) απο μια πάγια χρέωση (ή/και απο χρέωση που εξαρτάται όχι απο το πόσο ηλεκτρισμό καταναλώνουμε αλλά πότε).
Να σημειωθεί εξ αρχής ότι αυτό δεν είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς αλλά "παραδοσιακή πρακτική του κλάδου απο την γέννησή του. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους επελέγη η ογκομετρική χρέωση ιστορικά στον κλάδο, παρ' όλο που καταστρατηγεί την αρχή της κοστοστρέφειας των τιμολογίων. Το ενδιαφέρον όμως της υπόθεσης είναι ότι οι εξελίξεις στο τεχνολογικό περιβάλλον, τόσο την παραγωγή όσο και την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, είναι τέτοιες που θα καταστήσουν αναγκαία την δραστική αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης.
Θα επικεντρωθούμε στο παρόν σημείωμα σε μόνο μια εξέλιξη που έχει άμεση επίπτωση στην ελληνική αγορά. Αναφερόμαστε στην μείωση της ζήτησης για ηλεκτρισμό και, ακόμη πιο σημαντικό , την πρόσθετη μείωση του κύκλου εργασιών της ΔΕΗ λόγω του ανταγωνισμού (με την προτροπή των δανειστών). Η υπάρχουσα ασυμμετρία μεταξύ της δομής του κόστους και των τιμολογίων για μια εταιρεία με μεγάλο σταθερό κόστος σημαίνει ότι κάθε ευρώ που χάνεται απο την μείωση των πωλήσεων μεταφράζεται σχεδόν ολόκληρο σε μείωση κερδών (Ας σημειωθεί ότι αυτή είναι και μια προφανής εξήγηση της υιοθέτησης ιστορικά απο τον κλάδο της ογκομέτρησης - σε συνθήκες αύξησης των πωλήσεων, όπως ήταν σύνηθες απο την αρχή τη ύπαρξης του κλάδου, ή αύξηση των πωλήσεων μεταφραζόταν κατευθείαν σε αύξηση κερδών σε σχέση σχεδόν ένα πρός ένα).
Ευτυχώς υπάρχει ένας γρήγορος και εύκολος τρόπος να διευκολυνθεί η ΔΕΗ να αντιμετωπίσει τις εξελίξεις αυτές με παρέμβαση τη Ρυθμιστικής Αρχής. Αυτός είναι να αλλάξει η δομή τιμολόγησης των Ρυθμιζόμενων Χρεώσεων που αφορούν τη χρήση Δικτύων (Μεταφοράς και Διανομής) ώστε να μεταβάλεται μόνο με το επίπεδο της συμφωνημένης ισχύος και όχι με την κατανάλωση της περιόδου. Δεδομένου ότι η χρέωση δικτύων αποτελεί περίπου το 35-40% του συνολικού κόστους του ρεύματος, με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται στο ποσοστό αυτό σταθερότητα των εσόδων της ΔΕΗ (δεν έχει το δίκτυο μεταβλητά κόστη; Εχει αλλά είναι μικρά σε ποσοστό -π.χ. απώλειες - που σήμερα διπλοχρεώνονται γιατί περιλαμβάνονται και στην τιμή της χονδρικής). Βεβαίως η ρύθμιση αυτή θα πρέπει να συνοδευτεί με ισχυρό κοστολογικό έλεγχο του σταθερού αυτού κόστους αλλά αυτό είναι κάτι που είμαστε σίγουροι ότι ήδη γίνεται με θρησκευτική ευλάβεια.
Το κόστος του Δικτύου είναι ένα απο τα μεγαλύτερα κομμάτια σταθερού κόστους του κλάδου. Το υπόλοιπο αφορά το κόστος επένδυσης σε παραγωγική δυνατότητα τέτοια ώστε να καλύπτονται οι αιχμές της ζήτησης. Περίπου το 10% της εγκατεστημένης ισχύος των εργοστασίων χρειάζεται να λειτουργεί για μόνο 100 ώρες (απο τις 8.760) του χρόνου. Τις υπόλοιπες το πληρώνουμε για να κάθεται! Πως θα αντιμετωπισθεί λοιπόν το σταθερό μέρος του κόστους της εγκατεστημένης ισχύος;
Ορισμένες επισημάνσεις: Αυτό πλέον δεν αφορά μόνο την ΔΕΗ αλλά τον κλάδο ολόκληρο. Δεύτερον, ο κλάδος το έχει αντιμετωπίσει με την χρήση "τριμερών" τιμολογίων για μεγάλους πελάτες. απο την πλευρά της ζήτησης (παράδειγμα η δομή των τιμολογίων Μέσης Τάσης της ΔΕΗ, τα οποία όμως χρειάζονται δραστική αναθεώρηση στις τιμές τους) και με διάφορες εφευρέσεις του τύπου αποδεικτικά διαθεσιμότητος , διακοπτόμενα τιμολόγια κλπ, απο την πλευρά της παραγωγής. Τρίτον, η πρόοδος της τεχνολογίας (smart meters) θα επιτρέψει να αντιμετωπισθεί στο μέλλον με την χρήση μηχανισμών της αγοράς ακόμα και για τους μικρότερους πελάτες.
Το θέμα του σταθερού κόστους της εγκατεστημένης ισχύος είναι πολύπλοκο. Ας αρχίσουμε απο τα Δίκτυα με την απλή πρόταση παραπάνω. Στο μέλλον θα έχουμε ευκαιρία να ασχοληθούμε και με τα δυσκολότερα.
Θα επικεντρωθούμε στο παρόν σημείωμα σε μόνο μια εξέλιξη που έχει άμεση επίπτωση στην ελληνική αγορά. Αναφερόμαστε στην μείωση της ζήτησης για ηλεκτρισμό και, ακόμη πιο σημαντικό , την πρόσθετη μείωση του κύκλου εργασιών της ΔΕΗ λόγω του ανταγωνισμού (με την προτροπή των δανειστών). Η υπάρχουσα ασυμμετρία μεταξύ της δομής του κόστους και των τιμολογίων για μια εταιρεία με μεγάλο σταθερό κόστος σημαίνει ότι κάθε ευρώ που χάνεται απο την μείωση των πωλήσεων μεταφράζεται σχεδόν ολόκληρο σε μείωση κερδών (Ας σημειωθεί ότι αυτή είναι και μια προφανής εξήγηση της υιοθέτησης ιστορικά απο τον κλάδο της ογκομέτρησης - σε συνθήκες αύξησης των πωλήσεων, όπως ήταν σύνηθες απο την αρχή τη ύπαρξης του κλάδου, ή αύξηση των πωλήσεων μεταφραζόταν κατευθείαν σε αύξηση κερδών σε σχέση σχεδόν ένα πρός ένα).
Ευτυχώς υπάρχει ένας γρήγορος και εύκολος τρόπος να διευκολυνθεί η ΔΕΗ να αντιμετωπίσει τις εξελίξεις αυτές με παρέμβαση τη Ρυθμιστικής Αρχής. Αυτός είναι να αλλάξει η δομή τιμολόγησης των Ρυθμιζόμενων Χρεώσεων που αφορούν τη χρήση Δικτύων (Μεταφοράς και Διανομής) ώστε να μεταβάλεται μόνο με το επίπεδο της συμφωνημένης ισχύος και όχι με την κατανάλωση της περιόδου. Δεδομένου ότι η χρέωση δικτύων αποτελεί περίπου το 35-40% του συνολικού κόστους του ρεύματος, με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται στο ποσοστό αυτό σταθερότητα των εσόδων της ΔΕΗ (δεν έχει το δίκτυο μεταβλητά κόστη; Εχει αλλά είναι μικρά σε ποσοστό -π.χ. απώλειες - που σήμερα διπλοχρεώνονται γιατί περιλαμβάνονται και στην τιμή της χονδρικής). Βεβαίως η ρύθμιση αυτή θα πρέπει να συνοδευτεί με ισχυρό κοστολογικό έλεγχο του σταθερού αυτού κόστους αλλά αυτό είναι κάτι που είμαστε σίγουροι ότι ήδη γίνεται με θρησκευτική ευλάβεια.
Το κόστος του Δικτύου είναι ένα απο τα μεγαλύτερα κομμάτια σταθερού κόστους του κλάδου. Το υπόλοιπο αφορά το κόστος επένδυσης σε παραγωγική δυνατότητα τέτοια ώστε να καλύπτονται οι αιχμές της ζήτησης. Περίπου το 10% της εγκατεστημένης ισχύος των εργοστασίων χρειάζεται να λειτουργεί για μόνο 100 ώρες (απο τις 8.760) του χρόνου. Τις υπόλοιπες το πληρώνουμε για να κάθεται! Πως θα αντιμετωπισθεί λοιπόν το σταθερό μέρος του κόστους της εγκατεστημένης ισχύος;
Ορισμένες επισημάνσεις: Αυτό πλέον δεν αφορά μόνο την ΔΕΗ αλλά τον κλάδο ολόκληρο. Δεύτερον, ο κλάδος το έχει αντιμετωπίσει με την χρήση "τριμερών" τιμολογίων για μεγάλους πελάτες. απο την πλευρά της ζήτησης (παράδειγμα η δομή των τιμολογίων Μέσης Τάσης της ΔΕΗ, τα οποία όμως χρειάζονται δραστική αναθεώρηση στις τιμές τους) και με διάφορες εφευρέσεις του τύπου αποδεικτικά διαθεσιμότητος , διακοπτόμενα τιμολόγια κλπ, απο την πλευρά της παραγωγής. Τρίτον, η πρόοδος της τεχνολογίας (smart meters) θα επιτρέψει να αντιμετωπισθεί στο μέλλον με την χρήση μηχανισμών της αγοράς ακόμα και για τους μικρότερους πελάτες.
Το θέμα του σταθερού κόστους της εγκατεστημένης ισχύος είναι πολύπλοκο. Ας αρχίσουμε απο τα Δίκτυα με την απλή πρόταση παραπάνω. Στο μέλλον θα έχουμε ευκαιρία να ασχοληθούμε και με τα δυσκολότερα.
Πρακτικά: Ένας οικιακός καταναλωτής (1,500 κιλοβατώρες το τετράμηνο) πληρώνει 46 ευρώ για τα δίκτυα. Από αυτά 6 ευρώ (12,5%) είναι πάγια (για την εγκαταστημένη ισχύ του - 25KVA) και 40 (87,5%) για την κατανάλωσή του σε κιλοβατώρες. Η πρόταση είναι τα ποσοστά αυτά να αντιστραφούν για να αντανακλούν καλύτερα την δομή του κόστους των δικτύων.
ΑπάντησηΔιαγραφή