Η Παταγώδης Αποτυχία του Κράτους στην Αγορά Ρεύματος (το 2023)

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (και Αποβλήτων και Υδάτων!) ξύπνησε από τον λήθαργο της ξαφνικά τον Ιούνιο (λήθαργο που ο γράφων είχε - λανθασμένα από ότι φαίνεται - παρεξηγήσει ως Λευκή Απεργία) και δημοσίευσε για πρώτη φορά στα χρονικά ένα Πίνακα στον οποίο εμφανίζονται οι μετακινήσεις (αλλαγές) μεταξύ των Παρόχων στην αγορά ρεύματος το 2023 (στην Χαμηλή και Μέση Τάση - το παρόν σημείωμα αναφέρεται στην Χαμηλή Τάση και πιο συγκεκριμένα στον αριθμό μετρητών).

Ο Πίνακας αυτός πιστοποιεί με τον πιο εναργή τρόπο την παταγώδη αποτυχία του κράτους - είκοσι τέσσερα χρόνια μετά από την υποτιθέμενη απελευθέρωση της αγοράς - να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία του ανταγωνισμού στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Είναι πλέον εμφανές ότι το ελληνικό κράτος όχι μόνο δεν μπορεί αλλά  -χειρότερα- δεν θέλει να υπάρχει ανταγωνισμός στο ρεύμα.

Η ανάλυσή μας παρουσιάζεται συνοπτικά  στον παρακάτω Πίνακα που είναι κατασκευασμένος από επεξεργασία των στοιχείων της ΡΑΑΕΥ. Οι παρατηρήσεις μας:

Ο συνολικός αριθμός αλλαγών (890.000) φαίνεται σχετικά υψηλός (11% στο σύνολο των μετρητών). Από αυτούς όμως ένα πολύ σημαντικό μέρος (341.000) έγιναν για λόγους που δεν είχαν σχέση με τον ανταγωνισμό (δηλαδή δεν ήταν αποφάσεις των καταναλωτών) ή ήταν επιστροφές στην ΔΕΗ - κίνηση προς μειωμένο ανταγωνισμό. Το χειρότερο όμως είναι ότι από τις 550.000 αλλαγές παρόχου που έγιναν με βάση αποφάσεις των καταναλωτών η μεγάλη πλειοψηφία (392.000) αφορούσε αλλαγές μεταξύ εναλλακτικών και μόνο 160.000 καταναλωτές που επέλεξαν να φύγουν από την ΔΕΗ. 

Να σημειωθεί ότι αριθμοί αφορούν μετρητές και όχι καταναλωτές. Επειδή αντιστοιχούν περισσότεροι από ένας μετρητής ανά καταναλωτή, ο αριθμός των καταναλωτών που άλλαξαν Πάροχο είναι πολύ μικρότερος από τους 550.000. Αν προστεθεί το (υπαρκτό) σενάριο του ενεργειακού τουρισμού (περισσότερες από μια αλλαγές ανά καταναλωτή τον χρόνο) φθάνουμε στο -εντυπωσιακό- συμπέρασμα ότι οι πραγματικά ενεργοί καταναλωτές ρεύματος στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν ίσως τους 200.000. 

Η εικόνα αυτή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως δυστοπική

Οι καταναλωτές στην συντριπτική τους πλειοψηφία παραμένουν ανενεργοί - σε τιμολόγια και ιδιαίτερα τα πράσινα (κυρίως του δεσπόζοντα παρόχου) που είναι τα ακριβότερα στην αγορά. Η απώλεια σε εξοικονόμηση είναι της τάξεως των 250 ευρώ τον χρόνο για τον μέσο καταναλωτή και δεκάδες εκατομμύρια τον μήνα για το σύνολο των καταναλωτών.

Οι εναλλακτικοί Πάροχοι ακολουθούν εμπορικές στρατηγικές που υπονομεύουν την οικονομική τους υγεία δεδομένου ότι δαπανούν τεράστια ποσά για την προσέλκυση πελατών που σε ποσοστό μέχρι και 80% θα φύγουν πριν περάσει αρκετός χρόνος για να αποσβεσθεί η επένδυση σ' αυτούς. Ο δεσπόζων Πάροχος (που δεν έχει ανάγκη να προσελκύσει πελάτες) διατηρεί έτσι την θέση του - το μερίδιο αγοράς του έχει μείνει σταθερό εδώ και τρία περίπου χρόνια.

Αυτό οδηγεί σε μια αγορά που δεν είναι διεκδικίσιμη και αναπότρεπτα στο προβλεπτό μέλλον θα καταλήξει να έχει την νεοελληνική παραδοσιακή δομή του ενός υπό κρατικό έλεγχο και των τριών-τεσσάρων κρατικοδίαιτων προυχόντων - όπως στις τράπεζες και τις τηλεπικοινωνίες. Περιττό ίσως  να αναφερθεί ότι η δομή αυτή προσιδιάζει σε χώρες του Τρίτου Κόσμου και όχι σε αυτές των χωρών μελών της ΕΕ (ακόμα και αυτών που ήταν πρώην μέλη της  Κομεκόν).

Είναι ο ΔΕΔΔΗΕ ένας Πίθος των Δαναΐδων;

Οι Θεοί καταράστηκαν τις Δαναΐδες να χύνουν αιώνια νερό σε τρύπιο πιθάρι (το έγκλημά τους είχε να κάνει με ενδοοικογενειακή βία). Ο μύθος ήρθε στο μυαλό του γράφοντος καθώς διάβαζε τα οικονομικά αποτελέσματα της υπό κρατικό έλεγχο  δεσπόζουσας επιχείρησης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα - της ΔΕΗ και της θυγατρικής της ΔΕΔΔΗΕ - του διαχειριστή του Δικτύου Διανομής. 

Αμφιβάλω ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων γνωρίζει ότι ο ΔΕΔΔΗΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην χώρα - ίσως ο μεγαλύτερος. Πόσες επιχειρήσεις επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια κάθε χρόνο στις δραστηριότητές τους; Τα στοιχεία για το 2022 που έχει δημοσιεύσει ο ΔΕΔΔΗΕ παρουσιάζουν επενδύσεις 312 εκατομμυρίων  ευρώ. Το 2023 πρέπει να ήταν περισσότερα από 400 εκατομμύρια ευρώ. Και δεν έχει αρχίσει ακόμα η επένδυση σε έξυπνους μετρητές των 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. 

Πιάνουν τουλάχιστον τόπο αυτά τα χρήματα; Εδώ έρχεται η κρυάδα από την ίδια έκθεση της ΔΕΗ. Που μας ενημερώνει ότι το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ έχει χαμηλότερη ποιότητα στην ασφάλεια τροφοδοσίας από το ρουμανικό δίκτυο που μόλις εξαγόρασε. Αυτό επιβεβαιώνει τις στατιστικές που παράγουν αρμόδιοι Ευρωπαϊκοί οργανισμοί. Η ποιότητα του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ είναι η χειρότερη μεταξύ των δικτύων των χωρών μελών τη ΕΕ εξαιρουμένων των χωρών μελών πρώην μελών του συμφώνου  της Βαρσοβίας. Αλλά φαίνεται ότι τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Είμαστε χειρότερα από την Ρουμανία. Πως τα καταφέρνουμε έτσι με εκατοντάδες εκατομμύρια επενδύσεις ΚΑΘΕ χρόνο;

Οι παρατηρήσεις αυτές δημιουργούν ερωτήματα αλλά πρέπει να παραδεχθεί κανείς ότι δεν αποτελούν κατ' ανάγκη απόδειξη κακής διαχείρισης και σπατάλης. Οι υποθέσεις που μπορεί να κάνει κανείς σχετικά με πιθανά προβλήματα βασίζονται όχι μόνο στην ελληνική αλλά και στην διεθνή εμπειρία και είναι κυρίως ερωτήματα σχετικά με τα κίνητρα που τίθενται από το θεσμικό/οργανωτικό πλαίσιο για τους εμπλεκόμενους ώστε να συμπεριφέρονται σύμφωνα με τα συμφέροντα των κυρίων τους - δηλαδή των Ελλήνων καταναλωτών - φορολογούμενων. Να ορισμένα παραδείγματα.

Το πρόβλημα του "φουσκώματος" της ρυθμιζόμενης βάσης παγίων. Είναι γνωστό ότι οι υπό ρύθμιση επιχειρήσεις έχουν κίνητρο να αυξάνουν  τις επενδύσεις τους αγνοώντας (από ένα σημείο και μετά) την παραγωγικότητά τους γιατί αμείβονται με την απόδοση των κεφαλαίων που ενσωματώνονται στα πάγιά τους - την ρυθμιζόμενη βάση παγίων. Στη δική μας περίπτωση η απόδοση αυτή (μεγαλύτερη από 7% ετησίως) είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ. Η διοίκηση του ΔΕΕΔΔΗΕ έχει ισχυρό κίνητρο να κάνει επενδύσεις. Με ποιο αντάλλαγμα όμως;

Εδώ έρχεται το επόμενο πρόβλημα. Επειδή η βασική υποχρέωση του δικτύου δηλαδή η εξασφάλιση ασφάλειας τροφοδοσίας θεωρείται "δημόσιο" αγαθό δεν είναι εύκολο να αποτιμηθεί η αξία των επενδύσεων για τον σκοπό αυτό. Η απλοϊκή - "λαϊκίστικη" - ερώτηση : "καλά χρειαστήκατε 400 εκατομμύρια ευρώ για να βελτιώσετε την μέση διάρκεια και την συχνότητα των διακοπών ρεύματος μόνο κατά ένα αμελητέο ποσοστό; Και είσαστε ακόμα χειρότεροι και από την πρώην κομμουνιστική Ρουμανία;" είναι προφανής αλλά τα πράγματα είναι κάπως πιο πολύπλοκα. Το γενικό ερώτημα δεν είναι απλό- δηλαδή κατά πόσο ο ρυθμιστής έχει τον τρόπο να ανακαλύψει και να δώσει τα κατάλληλα κίνητρα (εκτός της καλής του θέλησης) στον διαχειριστή του δικτύου να παρέχει στους καταναλωτές επαρκή ασφάλεια τροφοδοσίας έναντι του χαμηλότερου δυνατού κόστους.  

Ο γράφων δεν έχει τα στοιχεία για να διατυπώσει άποψη σχετικά με την αποδοτικότητα των επενδύσεων στο δίκτυο (εκτός από την χαριτωμένη άποψη του Αμερικανού επιχειρηματία ότι είναι σίγουρος ότι τα μισά από τα λεφτά που έδινε για διαφήμιση ήταν πεταμένα αλλά δεν ήξερε ποια μισά). Η διαδικασία που ακολουθεί η ΡΑΑΕΥ για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό (υποθέτοντας ότι θέλει να το αντιμετωπίσει) είναι αδιαφανής και ακατάληπτη ακόμα και για επαΐοντες.

Μπορεί όμως να προτείνει ιδέες (ριζοσπαστικές!) που θα βοηθούσαν. Την αμφισβήτηση της ιδέας ότι η ασφάλεια τροφοδοσίας είναι "δημόσιο" αγαθό (όπως είναι εύκολα κατανοητό το κόστος της απώλειας τροφοδοσίας δεν είναι το ίδιο για όλους τους καταναλωτές). Και την διάσπαση του δικτύου σε μικρότερες οργανωτικές - επιχειρηματικές μονάδες (όπως για παράδειγμα στην Ρουμανία!) ώστε να καταστεί δυνατή η θεσμοθέτηση ενός είδους ιδεατού ανταγωνισμού μέσω της σύγκρισης της απόδοσης των μονάδων (competitive benchmarking). Ακόμα περισσότερο, την πλήρη κατάργηση της ρύθμισης του δικτύου μετά από την πλήρη ιδιωτικοποίηση του και πώληση σε εταιρεία κοινής ιδιοκτησίας (co-tenancy) των προμηθευτών ρεύματος (με συμμετοχή ίση με το μερίδιο αγοράς τους στην λιανική - αλλά εδώ ξεπερνούμε τα όρια και της φαντασίας). 

Μέχρι να τεθούν προς (σοβαρή) συζήτηση οι ριζοσπαστικές αυτές προτάσεις, (που θα χρειαστεί να τεθούν αν πρόκειται οι επενδύσεις που προγραμματίζονται για την ενσωμάτωση των ΑΠΕ  να υλοποιηθούν) ο γράφων δεν αισθάνεται υποχρεωμένος να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες (θα χρειαστεί αμοιβή γι' αυτό). Θα διατηρήσει όμως την υποψία του ότι - μέχρι να πεισθεί για το αντίθετο - από τις επενδύσεις του ΔΕΔΔΗΕ οι μισές ήταν, είναι και θα είναι πεταμένα λεφτά - απλώς δεν ξέρει ποιες μισές. 

Ακρίβεια στο Ρεύμα; Φταίει το Κράτος Ηλίθιε!

Ακόμα μια φορά ο τίτλος (ιδίως η προσφώνησή του) είναι εμπνευσμένος από το σύνθημα του συμβούλου του Bill Clinton  που του εξασφάλισε την εκλογή του (ή έτσι ισχυριζόταν ο ίδιος) στον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ το 1992 ("It Is The Economy Stupid!"). Παρατηρώντας τα στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη των τιμών του ρεύματος την τελευταία τετραετία* (που παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα) ο γράφων είχε μια παρόμοια αίσθηση: Ότι ανακάλυψε αλήθειες που δεν είναι ευρέως διαδεδομένες στον δημόσιο διάλογο. 

• Η πρώτη αλήθεια είναι ότι η αύξηση της τιμής του ρεύματος προήλθε λιγότερο από την ανταγωνιστική αγορά και περισσότερο από τις ρυθμιζόμενες από το κράτος δραστηριότητες του κλάδου. 
• Η δεύτερη (και ίσως ακόμα λιγότερο διαδεδομένη) είναι ότι η αύξηση της τιμής του ρεύματος για τους μικρότερους καταναλωτές ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από αυτή για τον μέσο καταναλωτή. Οι τιμές του ρεύματος έγιναν αντίστροφα αναδιανεμητικές. Το μέγεθος της αναδιανομής των χρεώσεων δικτύου είναι τόσο μεγάλο που δικαίως θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ιστορικό γεγονός για τον κλάδο. Ένας καταναλωτής με τριφασική παροχή πληρώνει πλέον 150 ευρώ πριν καταναλώσει την πρώτη κιλοβατώρα - έναντι 13 ευρώ παλιότερα)

Υπάρχει ή εύλογη ένσταση ότι η περίοδος περιλαμβάνει την κρίση (από 9/21 έως 6/23) στην διάρκεια της οποίας το κράτος εφάρμοσε την πιο γενναιόδωρη (ή μια από τις πιο γενναιόδωρες) πολιτικές επιδοτήσεων ανάμεσα στις χώρες μέλη της ΕΕ για να συγκρατήσει σε ένα ανεκτό επίπεδο τις ανταγωνιστικές χρεώσεις. Αυτό όμως είναι μικρή παρηγοριά για τους καταναλωτές. Γιατί η κρίση δεν είναι μόνιμο φαινόμενο, ενώ η κανονικότητα θα είναι μαζί μας για πάντα. Την  ώρα που το κράτος επιδοτούσε την κιλοβατώρα με το ίδιο ποσό για πλούσιους και φτωχούς, βρήκε την ευκαιρία να αυξήσει δραματικά τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις και μάλιστα με τρόπο που επηρεάζει αρνητικά τους μικρότερους (που είναι κατά τεκμήριο και πιο ευάλωτοι). Οι επιδοτήσεις τελείωσαν, τα τιμολόγια έγιναν χρωματιστά, οι αυξήσεις στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις όμως έμειναν.

Αυτή είναι μια "φαινομενολογική" προσέγγιση. Παρατηρούμε τα φαινόμενα και αναφέρουμε με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια και αντικειμενικότητα τις εντυπώσεις μας. Δεν προχωρούμε σε αξιολογικές αναλύσεις**. Αυτή είναι δουλειά των πολιτικών. Αυτοί όμως δεν φαίνεται να ασχολούνται παρά το ότι σχεδόν ο μισός λογαριασμός των Ελλήνων (ποσοστό που αυξάνεται ταχύτατα) ελέγχεται από το κράτος. Αυτό είναι ένα πραγματικό και σημαντικό πρόβλημα για τους πολίτες - καταναλωτές.

* Να σημειωθεί ότι οι υπολογισμοί για το 2024 περιλαμβάνουν την σχεδόν σίγουρη αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ στα προ 2020 επίπεδα - στα 2,4 λεπτά την κιλοβατώρα από 1,7 σήμερα. Δεν υπολογίζεται αύξηση για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας η οποία όμως είναι εξίσου αναπόφευκτη λόγω των ελλειμάτων του ΕΛΥΚΩ και την απώλεια κάθε ελπίδας οι υποβρύχιες διασυνδέσεις να βοηθήσουν στην (πολυδιαφημισμένη) μείωση τους στο προβλεπτό μέλλον.

** Ο γράφων έχει εκφράσει απόψεις τέτοιου είδους αλλού. Για παράδειγμα υποστήριζε την ανακατανομή των χρεώσεων δικτύου προς πάγιες χρεώσεις αλλά με προϋπόθεση την ουδέτερη επίπτωση στο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ και την επιδότηση από το κράτος (μέρους) του παγίου αυτού για τους καταναλωτές που θεωρούνται "ευάλωτοι".

ΟΙ Έξυπνοι Μετρητές Θέλουν (ίσως) Τιμολόγια Netflix

Αναδημοσίευση άρθρου που αναρτήθηκε πριν από τρία χρόνια....μην σας πιάνει πανικός με τα πορτοκαλί τιμολόγια μάλλον θα αργήσουν ακόμα! (Ή γιατί ίσως η Metlen άργησε μεν αλλά αποφάσισε τελικά να επενδύσει στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην Μ Βρετανία)

16/5/21

ΟΙ Έξυπνοι Μετρητές Θέλουν (ίσως) Τιμολόγια Netflix

Εγκαθιστούμε τους έξυπνους μετρητές για να προσεγγίσουμε το Ιερό Δισκοπότηρο της ελεύθερης αγοράς στον ηλεκτρισμό. Το σημείο που η οριακή τιμή στην αγορά ισούται με το οριακό κόστος. Η θεωρία λέει ότι στο σημείο αυτό μεγιστοποιείται η κοινωνική ωφέλεια από την κατανάλωση του αγαθού. Αυτό σημαίνει όμως ότι η τιμή στον καταναλωτή θα πρέπει να αλλάζει πολύ συχνά - κάθε πεντάλεπτο για παράδειγμα - γιατί το (οριακό) κόστος του ρεύματος αλλάζει επίσης στο ίδιο διάστημα.

Αν ο μετρητής είναι "έξυπνος" δεν έχει πρόβλημα να καταμετρά την κατανάλωσή μας και να στέλνει τα δεδομένα στον προμηθευτή μας για να μας τιμολογεί ανά πεντάλεπτο. Το πρόβλημα είμαστε εμείς - όπως συνήθως συμβαίνει. Δεν είναι προφανές ότι η δυναμική τιμολόγηση θα γίνει αποδεκτή από όλους τους καταναλωτές. Η εμπειρία δείχνει αντίθετα ότι θα την αποδεχθούν ελάχιστοι. Πιλοτικά προγράμματα που έχουν γίνει στην Καλιφόρνια έχουν δείξει ότι το ποσοστό αποδοχής ήταν περίπου στο 10% των (επιλεγμένων) καταναλωτών. Τα πρώτα δυναμικά τιμολόγια που προσφέρθηκαν εμπορικά στο Τέξας είχαν (λίγο πριν ο προμηθευτής χρεωκοπήσει) 30.000 πελάτες - αμελητέο ποσοστό των καταναλωτών της πολιτείας. Στις ΗΠΑ αλλά και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η πλειοψηφία των καταναλωτών έχει πλέον εγκατεστημένο έξυπνο μετρητή. Σε ελάχιστους όμως προσφέρονται δυναμικά τιμολόγια.

Οι καταναλωτές όχι μόνο δεν προσελκύονται από δυναμικά τιμολόγια, αλλά έχουν αποκτήσει θετικές εμπειρίες από τιμολογήσεις τύπου Netflix - τύπου "μπουφέ". Πληρώνεις ένα σταθερό ποσό και καταναλώνεις όσο μπορείς. Πως θα συνδυαστούν λοιπόν τα οφέλη από τον έξυπνο μετρητή με τις προτιμήσεις των καταναλωτών; Πολλοί ερευνούν το θέμα και καλό θα ήταν να τους παρακολουθούμε και εμείς αφού φιλοδοξούμε να γεμίσουμε τον  κόσμο με έξυπνους μετρητές . Γιατί θα βρούμε το πρόβλημα μπροστά μας.

Ιδού λοιπόν μια ιδέα από τις ΗΠΑ (βλέπε αναφορά): Ο προμηθευτής πράγματι θα προσφέρει σταθερό τιμολόγιο στον πελάτη. Όχι μόνο σταθερό στην τιμή αλλά στο ποσό. Ο λογαριασμός στον πελάτη θα είναι μόνο πάγιο - τίποτα άλλο. Θα υπάρχει όμως ένα αντάλλαγμα. Ο καταναλωτής θα παρέχει το δικαίωμα στον Προμηθευτή να ελέγχει μέσω του έξυπνου μετρητή την διαχείριση ορισμένων βασικών συσκευών του - κυρίως ενός κεντρικού θερμοστάτη (για τις λειτουργίες HVAC - Θέρμανσης, Εξαερισμού, Κλιματισμού) η της μπαταρίας του ηλεκτρικού του αυτοκινήτου.

Η συμφωνία αυτή θα είναι περιορισμένης διάρκειας (ενός χρόνου) και προφανώς θα τροποποιείται όταν αλλάζει το προφίλ κατανάλωσης (π.χ. όταν ο πελάτης αγοράσει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο). Αυτό θα είναι εύκολο γιατί μέσω του μετρητή ο Προμηθευτής θα έχει στην διάθεσή του πλήρη εικόνα του προφίλ κατανάλωσης και της εξέλιξης του.

Προϋπόθεση να λειτουργήσει το σχήμα αυτό είναι ο Προμηθευτής να μπορεί να πωλήσει στον διαχειριστή του δικτύου τις υπηρεσίες που ο έλεγχος της κατανάλωσης του δίνει την δυνατότητα να προσφέρει. Υπηρεσίες που αναφέρονται με την κοινή ονομασία Διαχείριση Ζήτησης. 

Ο οικονομικός υπολογισμός που βρίσκεται στην βάση αυτού του σχεδιασμού είναι: Ο Προμηθευτής χρεώνει ένα κόστος αντιστάθμισης (hedging premium) τον καταναλωτή πελάτη του για να τηρήσει την υπόσχεση του για πάγια χρέωση (Υπολογίζεται ότι αυτό αυξάνει κατά 7% το κόστος του προμηθευτή). Από την άλλη μεριά, μοιράζεται μαζί του την αμοιβή για υπηρεσίες διαχείρισης ζήτησης που εισπράττει από το δίκτυο. Οι αισιόδοξοι σχεδιαστές του τιμολογίου αυτού υπολογίζουν ότι τελικά όλοι θα είναι ικανοποιημένοι. Ο πελάτης με χαμηλότερη (σε σχέση με το συμβατικό ογκομετρικό τιμολόγιο) και σταθερή δαπάνη και ο προμηθευτής με ένα μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.

Από ότι γνωρίζουμε ο σχεδιασμός αυτός τιμολογίου τύπου Netflix δεν είναι προς το παρόν εμπορικά διαθέσιμος - κυρίως γιατί όπως προαναφέρθηκε είναι προαπαιτούμενο η δυνατότητα του Δικτύου να αμείβει τις υπηρεσίες διαχείρισης ζήτησης με μαζικό ομαδοποιημένο τρόπο (ίσως το πρόβλημα το έχει λύσει στην Μ. Βρετανία η Octopus που προσφέρει σε ιδιοκτήτες ηλεκτρικών αυτοκινήτων εκπτώσεις στο λογαριασμό τους έναντι της διαχείρισης της μπαταρίας τους για προσφορά υπηρεσιών στο δίκτυο). Έχει όμως οικονομική λογική και αντιμετωπίζει το σοβαρό πρόβλημα της αποδοχής από τους καταναλωτές των έξυπνων μετρητών. 

Η επένδυση σε υποδομή έξυπνων μετρητών θα αποδώσει στο κοινωνικό σύνολο μόνο όταν προσφερθούν υπηρεσίες που οι καταναλωτές θα αποδεχθούν - ή καλύτερα θα προτιμήσουν. Αυτό είναι δουλειά των Προμηθευτών ηλεκτρισμού και ο σχεδιασμός καινοτομικών τιμολογίων ίσως η σημαντικότερη ευθύνη τους. Πηγή κινδύνων και ευκαιριών.

Αναφορά: Fixed Bill+:Making Rate Design Innovation Work for Consumers, Electricity Providers and the Environment, Working Paper, June 2020, The Brattle Group, Energy Impact Partners

Αυξήθηκαν οι Τιμές του Ρεύματος τον Ιούνιο: (σχεδόν) fake news

Οι καταναλωτές βομβαρδίζονται εδώ και μέρες με την δυσάρεστη είδηση: Οι τιμές του ρεύματος αυξήθηκαν τον Ιούνιο. Δόθηκαν επίσης εξηγήσεις για αυτό. Μια από τις πιο διασκεδαστικές ήταν η άπνοια - δεν φύσηξε αρκετά τον Μάϊο και αναγκαστήκαμε να παράγουμε με φυσικό αέριο (που είναι βέβαια ακριβότερο από τον άνεμο που δεν κοστίζει τίποτα). Αυτά έχουν δόση αλήθειας. Όχι όμως τόση ώστε να μην χαρακτηριστούν ως ψεύδη (fake news). Η τουλάχιστον άσχετα (irrelevant) με τις ανάγκες και τις επιλογές των καταναλωτών.

Η αλήθεια που ενδιαφέρει τους καταναλωτές είναι ότι ο Δείκτης Τιμών του allazorevma.gr για τον Ιούνιο θα παραμείνει σχεδόν σταθερός σε σχέση με τον Μάϊο. Αυτό γιατί υπολογίζεται με βάση τις καλύτερες προσφορές των παρόχων για νέους πελάτες όπως αυτές ισχύουν από την 1η Ιουνίου. Τυχαίνει τα 7 φθηνότερα τιμολόγια για τον Ιούνιο να είναι σταθερής τιμής - που δεν επηρεάζονται από τις μεταβολές της χονδρικής κατά την διάρκεια ισχύος της σύμβασης.

Βεβαίως για αυτούς που είναι σε μεταβλητά τιμολόγια και ειδικότερα τα πράσινα, οι αυξήσεις είναι μια οδυνηρή πραγματικότητα. Ακόμα και οι πελάτες της ΔΕΗ με πράσινο τιμολόγιο (που αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών στην χώρα) θα πληρώσουν ακριβότερα το ρεύμα τον Ιούνιο, παρά το ότι  η υπό κρατικό έλεγχο εταιρεία έδωσε (σε προεκλογική περίοδο) την προκλητική, πρωτοφανή έκπτωση του 38% στην βασική της τιμή.

Το allazorevma.gr έχει την άποψη ότι οι πολιτικοί μας ηγέτες (και τα παπαγαλάκια τους) αντί να "τα ρίχνουν" στην άπνοια θα ήταν καλύτερο να αξιοποιήσουν τα επικοινωνιακά τους μεγάφωνα για να υπενθυμίσουν στους καταναλωτές ότι έχουν την δυνατότητα να αντιμετωπίσουν την έλλειψη ανέμου επιλέγοντας τα φθηνότερα σταθερά τιμολόγια. Η μόνη δικαιολογία που θα μπορούσε να υπάρξει είναι ότι τα τιμολόγια αυτά δεν θα τα βρούν στην κρατική ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών της ΡΑΑΕΥ. Που δεν δίνει την εντύπωση ότι σχεδιάζεται με βάση τις ανάγκες των καταναλωτών. Θα τα βρούν όμως στο allazorevma.gr την πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα που υπηρετεί τους καταναλωτές από το 2015.  Γιατί να το κρύψωμεν άλλωστε;

Τα Σταθερά Τιμολόγια Δικαιώνουν το allazorevma.gr

Τα επτά φθηνότερα τιμολόγια ρεύματος του Ιουνίου είναι σταθερής τιμής. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθόδου σύγκρισης τιμών του allazorevma.gr. Η ιστοσελίδα είναι το μόνο εργαλείο που συγκρίνει με βάση τις προβλέψεις της χονδρικής τιμής στις προθεσμιακές αγορές για το επόμενο 12μηνο. Οι τιμές αυτές από την αρχή του 2024 ήδη οδηγούσαν στην πρόβλεψη ότι στην διάρκεια και μέχρι το τέλος της χρονιάς οι τιμές θα έχουν αυξητική τάση. Με συνέπεια τα σταθερά τιμολόγια να γίνονται πολύ πιο ελκυστικά. Αυτό φάνηκε πλέον και σε απόλυτες τιμές με την αύξηση των τιμών χονδρικής του Μαίου που οδήγησε ήδη τα μεταβλητά τιμολόγια προς τα πάνω τον Ιούνιο.

Οι οιμωγές των Λειτουργών του Τύπου, που δεν καταγράφουν (επαγγελματική διαστροφή;)  παρά την είδηση της ημέρας, έχουν χάσει τον στόχο τους και έχουν παραπλανήσει το καταναλωτικό κοινό. Εστιάζουν στην αύξηση της τιμής των μεταβλητών τιμολογίων και αδιαφορούν πλήρως για τα σταθερά τιμολόγια που είναι πλέον  η καλύτερη επιλογή για τους καταναλωτές.

Γίνονται συνεργοί, (χωρίς ίσως να το θέλουν) στην εκστρατεία παραπληροφόρησης που έχει επιλέξει το κράτος. Να εστιάζει δηλαδή στα περίφημα πράσινα τιμολόγια. Στα οποία έχει παραμείνει η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών - εν μέρει πεπεισμένων από την  κρατική προπαγάνδα. Με αποτέλεσμα να χάνεται η ευκαιρία από τους καταναλωτές εξοικονόμησης δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ στους λογαριασμούς τους τον μήνα και να αυξάνονται τα περιθώρια των παρόχων που εκμεταλλεύονται την αδράνεια των πελατών τους. Με πρώτη βέβαια την υπό κρατικό έλεγχο εταιρεία - την ΔΕΗ. 

Να το πούμε όσο πιο καθαρά μπορούμε στους Λειτουργούς του Τύπου (την Τέταρτη Εξουσία!) ελπίζοντας ότι θα ενημερώσουν το κοινό: Παρά την τεράστια έκπτωση της ΔΕΗ στο μεταβλητό της τιμολόγιο για τον Ιούνιο (που έτυχε να γίνει λίγες ημέρες πριν από εκλογική αναμέτρηση και στοιχηματίζουμε ότι δεν θα επαναληφθεί σύντομα), το μεταβλητό αυτό τιμολόγιο δεν είναι η φθηνότερη επιλογή για τους καταναλωτές - ούτε καν για τους ήδη πελάτες της ΔΕΗ. Οι καταναλωτές να ακούν το allazorevma.gr και όχι τον Υπουργό - γιατί το allazorevma.gr  δεν έχει συμφέρον να κάνει οικονομία στην αλήθεια!

Δείκτης Τιμών Μαίου: Προσωρινή Μείωση των Τιμών

Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος με στοιχεία Mαίου 2024 που υπολογίζει το allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα, εμφάνισε αξιοσημείωτη μείωση σε σχέση με τον δείκτη με στοιχεία Απριλίου 2024. Ο Δείκτης Τιμών από 220,59 έπεσε στα 210,32 ευρώ την μεγαβατώρα.  

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις, δεν περιλαμβάνουν πλέον την κρατική επιδότηση - η οποία καταργήθηκε από την 1/1/24 - και έμειναν σταθερές στα 74,98 ευρώ την μεγαβατώρα. 

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, μειώθηκε σημαντικά από 133,12 σε 123,44 ευρώ την μεγαβατώρα. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων κυμάνθηκαν από 119,68 έως 134,93με μέσο όρο τα 125,78 ευρώ την μεγαβατώρα στο ίδιο επίπεδο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (124,65). Συνολικά, σε 12μηνη βάση (5/23-5/24), η μέση τιμή των εναλλακτικών Παρόχων (πριν τις επιδοτήσεις) μειώθηκε κατά 8% ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων που περιλαμβάνει και την ΔΕΗ μειώθηκε κατά 22%. 

Στο πρώτο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες.  Στον δεύτερο παρουσιάζεται η εξέλιξη του μικτού περιθωρίου των Παρόχων τους πιο πρόσφατους μήνες.

Τον Μάιο η χονδρική τιμή αυξήθηκε σημαντικά με ποσοστό +28,8% σε σχέση με τον Απρίλιο. Ο Δείκτης Τιμών Λιανικής αντίθετα σημείωσε σημαντική πτώση (-4,66%). Το αποτέλεσμα είναι η μεγάλη μείωση του μικτού περιθωρίου (12%) των Παρόχων σε σχέση με τους τέσσερεις προηγούμενους μήνες του έτους. Η αύξηση όμως της χονδρικής προβλέπεται να επηρεάσει τον επόμενο (ή και τους επόμενους) μήνες οπότε αναμένεται ανοδική τάση των τιμών λιανικής ιδιαίτερα αν ο ανταγωνισμός μείνει στα ίδια χαμηλά επίπεδα. Υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ της υπό κρατικό έλεγχο εταιρείας Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) και των εναλλακτικών παρόχων. Η συνολικά μικρή μείωση των ανταγωνιστικών χρεώσεων προήλθε από μείωση των τιμών της ΔΕΗ και ελαφριά αύξηση των τιμών των εναλλακτικών παρόχων. Με συνέπεια το κίνητρο αλλαγής παρόχου από την ΔΕΗ σε εναλλακτικό Πάροχο να γίνει ασθενέστερο. Με βάση τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ που πρόσφατα δημοσιοποιήθηκαν από την ΡΑΑΕΥ για τα μερίδια αγοράς στην Χαμηλή Τάση, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η τιμολογιακή πολιτική των παρόχων έχει επηρεάσει το συντριπτικό μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ (73% των μετρητών).

Ιεραρχία των Παρόχων: Η ΔΕΗ στην Αντεπίθεση

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων κλπ. (ΡΑΑΕΥ) δημοσίευσε (στις 2/6) τις αναφορές της για την λιανική αγορά ηλεκτρισμού μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024 (διακόπτοντας-ελπίζουμε όχι προσωρινά - την λευκή απεργία). Τα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό μετρητών που εκπροσωπεί κάθε Πάροχος στην Χαμηλή Τάση παρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα, όπου φαίνεται η εξέλιξη στα μερίδια αγοράς το τελευταίο δωδεκάμηνο - από 28/2/23 έως 29/2/24. Οι παρατηρήσεις μας:

Η δεσπόζουσα θέση του υπό κρατικό έλεγχο Παρόχου (ΔΕΗ) στην Χαμηλή Τάση, με το 72,33% των μετρητών την 29/2/24, παραμένει συντριπτική και σταθερή (ήταν 73,04% στις 28/2/23). Η ΔΕΗ είχε 5.567.856 πελάτες στην Χαμηλή Τάση την 29/2/24, 26.000 λιγότερους από ότι την 28/2/23.

Ο Πάροχος που είχε την εντονότερη δραστηριότητα στο δωδεκάμηνο ήταν η Ζενίθ που είναι πρωτοπόρος στον αριθμό νέων πελατών (+52.000), με την nrg (+25.000)  και το Φυσικό Αέριο (+25.000) να είναι δεύτεροι. Η Elpedison (+3.500) και ο Ήρων (+5.000) ακολούθησαν ασθμαίνοντας. Ο Πάροχος Καθολικής Υπηρεσίας επέδειξε αξιοπρόσεκτη σταθερότητα χάνοντας μόλις 4.000 "πελάτες" στο δωδεκάμηνο, παραμένοντας στην 7η θέση της ιεραρχίας. Ο μεγαλύτερος σε αριθμό μετρητών εναλλακτικός Πάροχος είναι η Protergia - δεδομένου ότι έχει ήδη απορροφήσει την Watt & Volt. Μέσα στο δωδεκάμηνο οι μετρητές που εκπροσωπούν συνολικά οι δυο εταιρίες μειώθηκαν (-17.000).

Η εικόνα της αγοράς το δωδεκάμηνο εξακολουθεί να είναι απογοητευτική. Ο συνολικός αριθμός πελατών που προσέλκυσαν οι εναλλακτικοί Πάροχοι (περίπου 69.000 συνολικά) ήταν πολύ μικρότερος από όλες τις προηγούμενες χρονιές (από το 2015 που τηρούμε στοιχεία για την αγορά) και η δεσπόζουσα θέση της υπό κρατικό έλεγχο Επιχείρησης εξακολουθεί να είναι συντριπτική. Το επίπεδο του ανταγωνισμού, όπως μετριέται από τον Herfindahl Hirschman Index (σε αριθμό μετρητών) εξακολουθεί να είναι στο 0,54 που αντιστοιχεί σε αγορά με χαρακτηριστικά δυοπωλίου (ισοδύναμο 1,9 παικτών).

Το πιο ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι τους δυο πρώτους μήνες του 2024, τους πρώτους δηλαδή μήνες της εφαρμογής των "χρωματιστών" τιμολογίων, το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ αυξήθηκε, όπως και ο αριθμός των μετρητών που εκπροσωπεί στην Χαμηλή τάση (+4.000). Η Elpedison είχε σημαντικές απώλειες (-9.000) καθώς και οι άλλοι δυο από τους "μεγάλους", η Protergia (-3.000) και ο Heron (-2.000). Οι θυγατρικές των εταιρειών αερίου είχαν θετικό πρόσημο - με την Zeniθ να εξακολουθεί την περσινή πορεία (+7.500) και το Φυσικό Αέριο να ακολουθεί (+5.000).

Αν ο κύριος Υπουργός είχε στόχο να ενεργοποιηθεί ο ανταγωνισμός, τα στοιχεία των δυο πρώτων μηνών με χρωματιστά τιμολόγια δείχνουν ότι απέτυχε οικτρά. Πράγμα του έχει τεκμηριωθεί μέσω του Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr που εκτιμά ότι τα μικτά περιθώρια των Παρόχων έχουν εκτοξευθεί σε ποσοστό περί το 35% από την αρχή του έτους. Υπάρχει συνεπώς ισχυρή ένδειξη έλλειψης ανταγωνισμού με κύριο υπαίτιο την (πολυεθνική πλέον) δεσπόζουσα επιχείρηση ηλεκτρισμού (την ΔΕΗ). Το γράμμα δεν είναι ανάγκη να σταλεί στην κυρία Φον ντερ Λάιεν αλλά στον κύριο Σκυλακάκη -μήπως μπορέσει κι αυτός να κάνει κάτι.

Πάροχος		28/02/23		29/02/24	Διαφορά
ΔΕΗ	73,04%	5.594.184	72,33%	5.567.856	-26.328
PROTERGIA	6,33%	484.819	6,07%	467.196	-17.623
ZENIΘ	3,44%	263.472	4,09%	315.215	51.743
ELPEDISON	3,94%	301.767	3,96%	305.110	3.343
ΗΡΩΝ	3,82%	292.576	3,86%	297.339	4.763
NRG	2,67%	204.497	2,98%	229.290	24.793
ΠΑΡ. ΚΑΘ. ΥΠ/ΣΙΑΣ	2,74%	209.858	2,68%	206.152	-3.706
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ	1,95%	149.352	2,26%	173.889	24.537
VOLTON	1,49%	114.120	1,34%	102.842	-11.278
VOLTERRA	0,34%	26.041	0,29%	22.198	-3.843
ΕΛΙΝΟΙΛ	0,06%	4.595	0,07%	5.287	692
ΟΤΕ ΑΚΙΝΗΤΑ	0,03%	2.298	0,03%	2.416	118
WE ENERGY	0,02%	1.532	0,03%	2.094	562
SOLAR ENERGY	0,01%	766	0,01%	686	-80
ΕΛΤΑ	0,12%	9.191	0,00%	0	-9.191
	100,00%	7.659.069	100,00%	7.697.570	38.501