ΟΙ Έξυπνοι Μετρητές Θέλουν (ίσως) Τιμολόγια Netflix

Αναδημοσίευση άρθρου που αναρτήθηκε πριν από τρία χρόνια....μην σας πιάνει πανικός με τα πορτοκαλί τιμολόγια μάλλον θα αργήσουν ακόμα! (Ή γιατί ίσως η Metlen άργησε μεν αλλά αποφάσισε τελικά να επενδύσει στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην Μ Βρετανία)

16/5/21

ΟΙ Έξυπνοι Μετρητές Θέλουν (ίσως) Τιμολόγια Netflix

Εγκαθιστούμε τους έξυπνους μετρητές για να προσεγγίσουμε το Ιερό Δισκοπότηρο της ελεύθερης αγοράς στον ηλεκτρισμό. Το σημείο που η οριακή τιμή στην αγορά ισούται με το οριακό κόστος. Η θεωρία λέει ότι στο σημείο αυτό μεγιστοποιείται η κοινωνική ωφέλεια από την κατανάλωση του αγαθού. Αυτό σημαίνει όμως ότι η τιμή στον καταναλωτή θα πρέπει να αλλάζει πολύ συχνά - κάθε πεντάλεπτο για παράδειγμα - γιατί το (οριακό) κόστος του ρεύματος αλλάζει επίσης στο ίδιο διάστημα.

Αν ο μετρητής είναι "έξυπνος" δεν έχει πρόβλημα να καταμετρά την κατανάλωσή μας και να στέλνει τα δεδομένα στον προμηθευτή μας για να μας τιμολογεί ανά πεντάλεπτο. Το πρόβλημα είμαστε εμείς - όπως συνήθως συμβαίνει. Δεν είναι προφανές ότι η δυναμική τιμολόγηση θα γίνει αποδεκτή από όλους τους καταναλωτές. Η εμπειρία δείχνει αντίθετα ότι θα την αποδεχθούν ελάχιστοι. Πιλοτικά προγράμματα που έχουν γίνει στην Καλιφόρνια έχουν δείξει ότι το ποσοστό αποδοχής ήταν περίπου στο 10% των (επιλεγμένων) καταναλωτών. Τα πρώτα δυναμικά τιμολόγια που προσφέρθηκαν εμπορικά στο Τέξας είχαν (λίγο πριν ο προμηθευτής χρεωκοπήσει) 30.000 πελάτες - αμελητέο ποσοστό των καταναλωτών της πολιτείας. Στις ΗΠΑ αλλά και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η πλειοψηφία των καταναλωτών έχει πλέον εγκατεστημένο έξυπνο μετρητή. Σε ελάχιστους όμως προσφέρονται δυναμικά τιμολόγια.

Οι καταναλωτές όχι μόνο δεν προσελκύονται από δυναμικά τιμολόγια, αλλά έχουν αποκτήσει θετικές εμπειρίες από τιμολογήσεις τύπου Netflix - τύπου "μπουφέ". Πληρώνεις ένα σταθερό ποσό και καταναλώνεις όσο μπορείς. Πως θα συνδυαστούν λοιπόν τα οφέλη από τον έξυπνο μετρητή με τις προτιμήσεις των καταναλωτών; Πολλοί ερευνούν το θέμα και καλό θα ήταν να τους παρακολουθούμε και εμείς αφού φιλοδοξούμε να γεμίσουμε τον  κόσμο με έξυπνους μετρητές . Γιατί θα βρούμε το πρόβλημα μπροστά μας.

Ιδού λοιπόν μια ιδέα από τις ΗΠΑ (βλέπε αναφορά): Ο προμηθευτής πράγματι θα προσφέρει σταθερό τιμολόγιο στον πελάτη. Όχι μόνο σταθερό στην τιμή αλλά στο ποσό. Ο λογαριασμός στον πελάτη θα είναι μόνο πάγιο - τίποτα άλλο. Θα υπάρχει όμως ένα αντάλλαγμα. Ο καταναλωτής θα παρέχει το δικαίωμα στον Προμηθευτή να ελέγχει μέσω του έξυπνου μετρητή την διαχείριση ορισμένων βασικών συσκευών του - κυρίως ενός κεντρικού θερμοστάτη (για τις λειτουργίες HVAC - Θέρμανσης, Εξαερισμού, Κλιματισμού) η της μπαταρίας του ηλεκτρικού του αυτοκινήτου.

Η συμφωνία αυτή θα είναι περιορισμένης διάρκειας (ενός χρόνου) και προφανώς θα τροποποιείται όταν αλλάζει το προφίλ κατανάλωσης (π.χ. όταν ο πελάτης αγοράσει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο). Αυτό θα είναι εύκολο γιατί μέσω του μετρητή ο Προμηθευτής θα έχει στην διάθεσή του πλήρη εικόνα του προφίλ κατανάλωσης και της εξέλιξης του.

Προϋπόθεση να λειτουργήσει το σχήμα αυτό είναι ο Προμηθευτής να μπορεί να πωλήσει στον διαχειριστή του δικτύου τις υπηρεσίες που ο έλεγχος της κατανάλωσης του δίνει την δυνατότητα να προσφέρει. Υπηρεσίες που αναφέρονται με την κοινή ονομασία Διαχείριση Ζήτησης. 

Ο οικονομικός υπολογισμός που βρίσκεται στην βάση αυτού του σχεδιασμού είναι: Ο Προμηθευτής χρεώνει ένα κόστος αντιστάθμισης (hedging premium) τον καταναλωτή πελάτη του για να τηρήσει την υπόσχεση του για πάγια χρέωση (Υπολογίζεται ότι αυτό αυξάνει κατά 7% το κόστος του προμηθευτή). Από την άλλη μεριά, μοιράζεται μαζί του την αμοιβή για υπηρεσίες διαχείρισης ζήτησης που εισπράττει από το δίκτυο. Οι αισιόδοξοι σχεδιαστές του τιμολογίου αυτού υπολογίζουν ότι τελικά όλοι θα είναι ικανοποιημένοι. Ο πελάτης με χαμηλότερη (σε σχέση με το συμβατικό ογκομετρικό τιμολόγιο) και σταθερή δαπάνη και ο προμηθευτής με ένα μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.

Από ότι γνωρίζουμε ο σχεδιασμός αυτός τιμολογίου τύπου Netflix δεν είναι προς το παρόν εμπορικά διαθέσιμος - κυρίως γιατί όπως προαναφέρθηκε είναι προαπαιτούμενο η δυνατότητα του Δικτύου να αμείβει τις υπηρεσίες διαχείρισης ζήτησης με μαζικό ομαδοποιημένο τρόπο (ίσως το πρόβλημα το έχει λύσει στην Μ. Βρετανία η Octopus που προσφέρει σε ιδιοκτήτες ηλεκτρικών αυτοκινήτων εκπτώσεις στο λογαριασμό τους έναντι της διαχείρισης της μπαταρίας τους για προσφορά υπηρεσιών στο δίκτυο). Έχει όμως οικονομική λογική και αντιμετωπίζει το σοβαρό πρόβλημα της αποδοχής από τους καταναλωτές των έξυπνων μετρητών. 

Η επένδυση σε υποδομή έξυπνων μετρητών θα αποδώσει στο κοινωνικό σύνολο μόνο όταν προσφερθούν υπηρεσίες που οι καταναλωτές θα αποδεχθούν - ή καλύτερα θα προτιμήσουν. Αυτό είναι δουλειά των Προμηθευτών ηλεκτρισμού και ο σχεδιασμός καινοτομικών τιμολογίων ίσως η σημαντικότερη ευθύνη τους. Πηγή κινδύνων και ευκαιριών.

Αναφορά: Fixed Bill+:Making Rate Design Innovation Work for Consumers, Electricity Providers and the Environment, Working Paper, June 2020, The Brattle Group, Energy Impact Partners