Δημοπρασίες και στο Ρεύμα: Ωδινεν Όρος και Έτεκε Μύν;

Μέσα στον Σεπτέμβριο θα γίνουν δημοπρασίες στις οποίες η ΔΕΗ για πρώτη φορά θα πωλήσει (αναγκαστικά) ηλεκτρική ενέργεια απ' ευθείας στους υπόλοιπους παρόχους. Ερώτηση: Τι διαφορά έχει αυτή η διαδικασία από αυτή που υπάρχει ήδη; Επόμενη φυσιολογική ερώτηση: Πως και πόσο η τροποποιημένη αυτή διαδικασία θα επηρεάσει τους συμμετέχοντες αλλά κυρίως του τελικούς καταναλωτές; Απάντηση: Μικρή και λίγο. Εξηγούμε:

Η πρώτη διαφορά: Σήμερα η ΔΕΗ πουλά την παραγωγή της σε διαφορετικές τιμές ανά ώρα. Η τιμή πώλησης μεταβάλλεται από ώρα σε ώρα και προφανώς από μέρα σε μέρα και από μήνα σε μήνα. Είναι συνήθως χαμηλή το βράδυ και υψηλή την ημέρα. Η χαμηλές τιμές αντανακλούν κυρίως το (χαμηλό) κόστος των λιγνιτικών της σταθμών που μόνο αυτή έχει. Ενώ το κόστος τους είναι χαμηλό, οι μονάδες αυτές τις ώρες της ημέρας (αιχμής) πληρώνονται με την υψηλή τιμή που επιτυγχάνεται στην διάρκειά τους και είναι μεγαλύτερη από το κόστος τους (καθορίζεται από τις ακριβότερες μονάδες φυσικού αερίου). Στην νέα διαδικασία οι μονάδες του λιγνίτη θα εισπράττουν για το χρονικό διάστημα των σχετικών συμβάσεων πάντα το κόστος τους και όχι την τιμή της αιχμής. 

Αυτή είναι η πρώτη διαφορά. Η δεύτερη και πιο σημαντική ίσως είναι, ότι ενώ σήμερα η ενέργεια πωλείται ανά ώρα, στην νέα διαδικασία θα προπωλείται (σε σταθερή τιμή) για πολλούς μήνες ίσως και χρόνο.  Να σημειωθεί ότι νέα διαδικασία θα αφορά μικρό μόνο μέρος (8%) της παραγωγής της ΔΕΗ. Το υπόλοιπο θα εξακολουθήσει να πωλείται στην ημερήσια αγορά. Το ποσοστό αυτό όμως είναι επαρκές για να καλύψει μεγάλο μέρος των αναγκών των εναλλακτικών παρόχων που έχουν συνολικό μερίδιο αγοράς μικρότερο από 10% προς το παρόν.

Πως θα επηρεάσει αυτό το κόστος αγοράς στην χονδρική αγορά ρεύματος; Λιγότερο κατά την γνώμη μας από ότι θα περίμενε κανείς αν υπολόγιζε ότι η ΔΕΗ χάνει προς όφελος των εναλλακτικών μέρος της "υπεραξίας" των λιγνιτικών της. Είναι αξιοσημείωτο ότι τους τελευταίους μήνες η ημερήσια αγορά παρουσιάζει ελάχιστη διακύμανση (σε σχέση με το ιστορικό της) που σημαίνει ότι οι "παίκτες" έχουν ήδη προσαρμοσθεί σε μια μακροχρόνια μέση τιμή γύρω στα 40 ευρώ (Οι σχεδιαστές δημοπρασιών κατανοούν ότι οι παίκτες προσαρμόζονται όχι μόνο κατά την διάρκεια της δημοπρασίας αλλά και πριν από αυτή. Μόλις μάθουν - ή μαντέψουν - τους κανόνες της. Το παιχνίδι αρχίζει κατά την διάρκεια του σχεδιασμού των κανόνων).

Αυτό που θα μειωθεί δεν είναι κατ΄ανάγκη το κόστος αλλά ο κίνδυνος από τις μεταβολές της τιμής. Ο κίνδυνος αυτός βέβαια έχει και αυτός ένα κόστος και η νέα διαδικασία τον μηδενίζει. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα θα είναι η δυνατότητα των εναλλακτικών παρόχων να προσφέρουν πακέτα ενέργειας σε σταθερές τιμές στους καλύτερους πελάτες τους και να καταργήσουν (επιτέλους) την χρέωση με βάση την οριακή τιμή συστήματος στους μικρούς καταναλωτές. Εάν η υπόθεση αυτή είναι σωστή, οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι η νέα διαδικασία διευκολύνει περισσότερο τους μικρότερους μη καθετοποιημένους προμηθευτές, δεδομένου ότι οι μεγάλοι τρείς (Ηρων, Protergia, Elpedison) μπορούσαν (θεωρητικά τουλάχιστον) να καλύψουν μέρος του  κινδύνου μεταβολής των τιμών της χονδρικής με την δική τους παραγωγή.

Συμπέρασμα: Μείωση των τιμών σημαντική δεν θα πρέπει να περιμένουμε. Το πιθανότερο είναι να δούμε κατάργηση της ρήτρας οριακής τιμής και ίσως ανανεωμένες και καλύτερες προσφορές σε επιλεγμένους πελάτες Μέση Τάσης. Μεγαλύτερη και μάλιστα αρνητική επίπτωση στις τιμές θα έχουν διοικητικές αποφάσεις που έχουν ληφθεί (ή πρόκειται να ληφθούν) τους επόμενους μήνες : H χρέωση για ΑΔΔΙ (ή για μονάδες μεταβαλλόμενης ισχύος - βλέπε φυσικού αερίου) και η χρέωση για την κάλυψη του ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού των ΑΠΕ. Υπάρχει και μια εμπορική (ας την πούμε) απόφαση που εκκρεμεί και αναμένεται με περιέργεια από την αγορά: Πόσο ακόμα θα αντέξει η ΔΕΗ να επιστρέφει το 15% του λογαριασμού στους καλοπληρωτές της;