Το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι πολιτικό. Αν κάποιος ανησυχεί για τις επιπτώσεις της πρέπει να υποδείξει τον τρόπο με τον οποίο θα ληφθούν οι αναγκαίες αποφάσεις όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέχρι τώρα και στα δύο επίπεδα (έθνους/κράτους και παγκόσμιο) υπάρχει πλήρης αποτυχία. Καθώς η συγκυρία (όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μεσοπρόθεσμα) οδηγεί σε μείωση των τιμών των ορυκτών καυσίμων, οι πολιτικές που ήδη εφαρμόζονται για την αποφυγή των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής βρίσκονται σε κίνδυνο απονομιμοποίησης. Τα πολιτικά προβλήματα είναι δύο:
Πρώτον, δεν υπάρχει τρόπος να δεσμευθούν και να ελεγχθούν τα ανεξάρτητα κράτη στην λήψη και τήρηση των αναγκαίων μέτρων ή την επίτευξη συμφωνημένων στόχων. Δεν υπάρχει παγκόσμιος χωροφύλακας. Αυτό είχε γίνει κατανοητό πριν την συνθήκη του Παρισιού και για τον λόγο αυτό αυτή είναι μόνο ευχολόγιο.
Δεύτερον, στο εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερα σε κράτη δημοκρατικά, δηλαδή σ΄αυτά που η επιρροή της κοινής γνώμης είναι ισχυρή, δεν είναι εύκολο να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα. Ιδιαίτερα αυτά που θα χρειαστούν για να επιτευχθούν οι (εθελοντικοί) στόχοι του Παρισιού. Είναι αλήθεια ότι μέχρι στιγμής η Ευρώπη και ιδιαίτερα ορισμένες χώρες όπως η Γερμανία και η Μ. Βρετανία έχουν αποδείξει ότι "οι πολλοί" είναι διατεθειμένοι να υποφέρουν για το παγκόσμιο καλό. Η Ευρώπη όμως στο σύνολο της είναι υπεύθυνη για λιγότερο από το 10% των εκπομπών CO2 - ποσοστό που τείνει μειούμενο λόγω της ανάπτυξης της Κίνας και της Ινδίας. Πόσο θα αργήσουν "οι πολλοί" στην Ευρώπη να καταλάβουν ότι όχι μόνο είναι αυτοί που φέρουν το συντριπτικά μεγαλύτερο βάρος (και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο) αλλά συγχρόνως ωφελούνται οι επιχειρήσεις που απλώς μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους σε πιο "ευέλικτες" χώρες; (και όσες δεν το καταφέρνουν κλείνουν;)
Υπάρχει λύση. Ο φόρος άνθρακα. Ας την περιγράψουμε συνοπτικά. Στη πρώτη φάση οι πολιτικοί μιας χώρας (ή συνόλου χωρών) με σημαντικό βάρος στη παγκόσμια οικονομία πείθουν για την επιβολή (αυτό περιορίζει ουσιαστικά τις επιλογές ανάμεσα στη ΕΕ και τις ΗΠΑ) ενός φόρου άνθρακα σε όλες τις δραστηριότητες (προϊόντα/ υπηρεσίες) ανάλογα με το CO2 που χρειάστηκε για να παραχθούν (οι οικονομολόγοι τον ονομάζουν φόρο Pigou). Ο φόρος αυτός θα έχει τα εξής χαρακτηριστικά για να λύσει τα πολιτικά προβλήματα που προαναφέρθηκαν:
Σε εθνικό επίπεδο, τα έσοδά του θα διανέμονται με ετήσιες ισόποσες επιταγές σε κάθε πολίτη της χώρας με την μορφή (και την ονομασία) "Μέρισμα Άνθρακα" (Ο αριθμός των δικαιούχων θα μπορούσε να περιορισθεί με βάση εισοδηματικά κριτήρια). Το μέρισμα αυτό α) θα διόρθωνε την μη προοδευτικότητα του ως εμμέσου φόρου και β) θα ήταν δημοφιλής γιατί όσο ψηλότερος ο φόρος τόσο μεγαλύτερο το ύψος της επιταγής από το κράτος. Προφανώς αυτός ο φόρος θα υποκαταστήσει όλες τις υπάρχουσες ρυθμίσεις (π.χ. επιδοτήσεις ΑΠΕ) που έχουν στόχο την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (Ένα επιπλέον πλεονέκτημά του είναι ότι μοιάζει πολύ με ένα είδους γενικού βασικού εισοδήματος που έχει γίνει της μόδας τελευταία).
Το εθνικό κράτος (ή σύνολο κρατών) που θα επιβάλει τον φόρο άνθρακα, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της "διαρροής άνθρακα" σε τρίτες χώρες θα επιβάλει διαδικασία διασυνοριακής εκκαθάρισης. Ντόπιος Παραγωγός που εξάγει θα τον πιστώνεται και ξένος παραγωγός που εισάγει θα τον χρεώνεται. Αυτό σημαίνει ότι ο ντόπιος και ο ξένος παραγωγός βρίσκονται στην ίδια ανταγωνιστική θέση μετά από τον φόρο άνθρακα. Όλες οι τρίτες χώρες λοιπόν (βλέπε Κίνα) που ενδιαφέρονται να εξάγουν στην πρωτοπόρο οικονομία (βλέπε ΗΠΑ/ΕΕ) θα αποκτήσουν κίνητρο να επιβάλουν τον δικό τους φόρο άνθρακα. Η συνθήκη του Παρισιού θα μπορέσει να τοποθετηθεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Ο φόρος άνθρακα θα ήταν το αυγό του Κολόμβου αν δεν δημιουργούσε μια πολιτική επιπλοκή. Η εφαρμογή του θα προκαλούσε την αντίδραση όλων όσων ωφελούνται από τις υπάρχουσες ρυθμίσεις- κυρίως από τους παραγωγούς με ΑΠΕ. Έχουν ήδη υπάρξει παραδείγματα αρνητικής επιρροής τους στην κοινή γνώμη (δημοψηφίσματα στην πολιτεία Washington στις ΗΠΑ). Αλλά είναι δουλειά των πολιτικών να λύνουν τα προβλήματα αυτά. Δεν είναι απίθανο να μπορέσουν να βρουν μια μέση οδό. Άλλωστε τα μεγαλύτερα "εγκλήματα" των επιδοτήσεων στις ΑΠΕ αποτελούν παρελθόν (legacy costs).
Τα παραπάνω αποτελούν σύνοψη της κατανόησης του γράφοντος απόψεων τρίτων που του φαίνονται ενδιαφέρουσες και πειστικές και παρ' όλα αυτά δεν έχουν τεθεί από όσο ξέρω στον δημόσιο διάλογο. μέχρι τώρα. Συγκεκριμένα του οργανισμού Climate Leadership Council στις ΗΠΑ και του καθηγητή της Οξφόρδης Dieter Helm στην Μ Βρετανία. Στην διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου για λεπτομέρειες. Κυρίως σε ανθρώπους που είναι κοντά στους μοχλούς της εξουσίας στη Ελλάδα. Η εντύπωσή μου είναι ότι η πλήρης υιοθέτηση της κυρίαρχης άποψης/πολιτικών στην ΕΕ για το θέμα δεν είναι η καλύτερη λύση για την χώρα (ούτε για την ΕΕ ως σύνολο). Η ειρωνεία είναι ότι αν υπάρχει μια χώρα που θα ηγείτο της προσπάθειας για ένα φόρο άνθρακα αυτή θα ήταν μάλλον οι ΗΠΑ παρά η Ευρωπαϊκή Ένωση (ήδη ηγείται). Ακόμα μια φορά ο υπερατλαντικός καουμπόης για βοήθεια. Γιατί όχι;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου