Αχ Αυτά τα Πάγια!

Οι πολιτικοί μας αναστατώθηκαν από την αυξημένη χρήση των παγίων χρεώσεων στα τιμολόγια του ρεύματος που θα ισχύσουν (θα ισχύσουν;) από 1/8/22. Οι χρεώσεις παγίου δεν είναι καινοτομία. Είναι βασική παράμετρος των τιμολογίων στη προσπάθεια να επιτευχθεί κοστοστρέφεια στις χρεώσεις αλλά συγχρόνως και οι εμπορικοί στόχοι των Παρόχων.

Οι πολιτικοί (ή οι σύμβουλοί τους) αφήνουν να εννοηθεί ότι το πάγιο θα έπρεπε να κοστολογείται ανάλογα με το κόστος εξυπηρέτησης του πελάτη και συνεπώς η τιμή του θα έπρεπε να είναι μικρό μέρος του τιμολογίου με μικρές διακυμάνσεις μεταξύ παρόχων. Αυτό, δηλαδή ή κυριαρχία της "ογκομετρικής" χρέωσης έναντι του παγίου, είναι μια από τις σημαντικότερες στρεβλώσεις στην τιμολόγηση του ρεύματος παγκοσμίως - αποτέλεσμα του στενού κρατικού ελέγχου του κλάδου από τα μέσα του 20ου αιώνα. 

Γιατί το κόστος εξυπηρέτησης του πελάτη δεν είναι το μόνο σταθερό κόστος στον ηλεκτρισμό Στην πραγματικότητα (σε ομαλές συνθήκες) το 70% του κόστους του ρεύματος είναι σταθερό. Θα έπρεπε να τιμολογείται με μια πάγια χρέωση που θα αντιστοιχεί σε ανάλογο ποσοστό της συμμετοχής του σταθερού κόστους στο συνολικό. Η παραδοσιακή επιλογή της χρέωσης ανά κιλοβατώρα κατανάλωσης βολεύει τις εταιρείες ηλεκτρισμού. Γιατί το έσοδο από κάθε πρόσθετη κιλοβατώρα πηγαίνει κατευθείαν στα κέρδη τους. Όχι τυχαία, αυτό βολεύει και τους πολιτικούς γιατί η αναλογική ("ογκομετρική¨) χρέωση είναι αναδιανεμητική σε σχέση με την χρέωση παγίου. Ο ορισμός του κρατικοδίαιτου κορπορατισμού.

Θα πρέπει κάποιος να ενημερώσει λοιπόν τους πολιτικούς μας ότι όχι μόνο η χρέωση ανά κιλοβατώρα είναι στρεβλή μέθοδος τιμολόγησης αλλά και ότι αν επιτευχθούν οι στόχοι τους για παραγωγή από "καθαρή" ενέργεια τότε το σταθερό μέρος τους κόστους του ρεύματος θα ανέβει στο 90%. Το ρεύμα τότε θα κοστολογείται όπως το τηλέφωνο. Μόνο Πάγιο*. Ακόμα χειρότερα, ισχύει και το αντίστροφο. Αν δεν υπάρξει αυξημένη χρέωση παγίου οι στόχοι για καθαρή ενέργεια θα είναι πολύ δυσκολότερο να επιτευχθούν.

Θα ήταν αφελώς αισιόδοξο να απαιτήσουμε από τους πολιτικούς να σκέφτονται με χρονικό ορίζοντα μακρύτερο από τις επόμενες εκλογές. Υπάρχουν όμως ορισμένες ιδέες (memes) που ακόμα και σε βραχύ πολιτικό ορίζοντα είναι νομίζουμε χρήσιμες:

• Το πάγιο στο ρεύμα δεν είναι κακό πράγμα από την πλευρά της οικονομικής αποτελεσματικότητας (δεν είναι ανάγκη να το φωνάζουμε αρκεί να το κατανοήσουμε). 
• Η αγάπη μας για το πάγιο είναι συνεπής και ανάλογη με την αγάπη μας για "καθαρή" ενέργεια.
• Η προσπάθεια να επιβάλλουμε πολιτική παγίου στους παρόχους μειώνει το κίνητρο για καινοτομία. Αυτό είναι πολύ χειρότερο από την υποτιθέμενη σύγχυση που φέρνει στους καταναλωτές (για την αποφυγή της σύγχυσης άλλωστε υπάρχει το allazorevma.gr!)
• Επειδή το πάγιο έχει πράγματι "πολιτικό" πρόβλημα αρνητικής αναδιανομής (γιατί οδηγεί σε υψηλότερη τιμή για τον μικρό καταναλωτή) όταν σχεδιάζουμε επιδοτήσεις δεν επιδοτούμε την κιλοβατώρα αλλά το πάγιο.

Το τελευταίο άλλωστε το έχει προτείνει το allazorevma.gr εδώ και πολύ καιρό. Αν η πρόταση είχε γίνει δεκτή το σημερινό πρόβλημα με τα πάγια θα ήταν μικρότερο. Ένα πράγμα δεν είναι κατανοητό σε μας που δεν είμαστε πολιτικοί. Όταν πάνε στον γιατρό αυτοί οι άνθρωποι δεν παίρνουν μια δεύτερη γνώμη;

* Αυτό είναι βέβαια σχήμα λόγου - υπερβολή. Το "ιδανικό" τιμολόγιο του μέλλοντος (που προϋποθέτει την ύπαρξη έξυπνων μετρητών) θα έχει τρία τμήματα. Ένα πάγιο που θα αντιστοιχεί στο κόστος εξυπηρέτησης του πελάτη, ένα δεύτερο πάγιο με βάση την συμφωνημένη ισχύ (και θα καλύπτει κόστη δικτύου και εφεδρειών - κόστος ασφάλειας τροφοδοσίας) και ένα τρίτο (το μικρότερο) μεταβλητό (δυναμικό) που θα μεταβάλλεται ανά λίγα λεπτά της ώρας και θα καλύπτει το περίφημο οριακό κόστος στην παραγωγή και προμήθεια ρεύματος.