Παρατηρώντας τα στοιχεία της χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού που παρέχει με τόσο εναργή τρόπο το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, δεν μπορεί κανείς να μην εντυπωσιαστεί με την μεγάλη και απότομη εκτίναξη της μέσης οριακής τιμής του συστήματος μετά τις τρείς το απόγευμα. Από τα 118 ευρώ/μεγαβατώρα στις τρείς ανεβαίνει στα 161 ευρώ στις πέντε και τα 172 ευρώ την μεγαβατώρα στις έξη (στις 24/12/24). Με μια γρήγορη ματιά φαίνεται ότι στο διάστημα των "ακριβών" αυτών ωρών συμβαίνουν δύο πράγματα.
Το ένα δεν είναι ελέγξιμο από τον άνθρωπο - δύει ο ήλιος και η συνεισφορά των ΑΠΕ στο σύστημα λογικά μειώνεται πολύ. Το άλλο είναι ελέγξιμο - συγκεκριμένα από τους ανθρώπους της ΔΕΗ. Στις "ακριβές" ώρες επιλέγουν να βάλουν σε λειτουργία ένα μέρος της υδροηλεκτρικής εγκατεστημένης ισχύος της. Λειτουργώντας στην πράξη για 6 περίπου ώρες κατά μέσο όρο περίπου 650 MW υδροηλεκτρικών σταθμών (στις 24/12), η ΔΕΗ εισπράττει την ημέρα ένα ποσό που πλησιάζει το ένα (1) εκατομμύριο ευρώ. Τις ίδιες ώρες οι σταθμοί φυσικού αερίου επίσης κάνουν πάρτι. Αλλά έχουν να πληρώσουν το αέριο που καταναλώνουν. Η ΔΕΗ δεν πληρώνει τίποτα για να έχει τα έσοδα από τα υδροηλεκτρικά. Τα χρήματα πάνε κατευθείαν στα κέρδη (στην γραμμή στον πάτο - το bottom line που λένε και οι κυνικοί αγγλοσάξονες).
Αυτό συμβαίνει γιατί η αγορά λειτουργεί με την λογική ότι οι παραγωγοί πληρώνονται με την οριακή τιμή (του ακριβότερου) και όχι με την προσφορά τους (το κόστος τους). Η ΔΕΗ μπορεί να κάνει προσφορά κοντά στο μηδέν (ευρώ την μεγαβατώρα), για να σιγουρέψει ότι οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί της θα επιλεγούν για την συγκεκριμένη ώρα και θα πληρωθεί την τιμή που θα απαιτήσουν οι σταθμοί φυσικού αερίου. Η μέθοδος αυτή, που δεν αρέσει σε πολλούς Έλληνες "Πανεπιστημιακούς", συνεισφέρει με την εφαρμογή της κέρδη στην ΔΕΗ που σε ετήσια βάση είναι σε τάξη μεγέθους συγκρίσιμη με τα διοικητικά καθοριζόμενα κέρδη από τις ρυθμιζόμενες δραστηριότητες των Δικτύων.
Για να είμαστε δίκαιοι, ακόμα και όταν ήταν κρατικό μονοπώλιο η ΔΕΗ εκμεταλλευόταν τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς με παρόμοιο τρόπο. Όταν κυριαρχούσε στο σύστημα ο λιγνίτης, τα υδροηλεκτρικά κάλυπταν τις αιχμές έχοντας αμελητέο μεταβλητό κόστος και όντας ιδιαίτερα ευέλικτα - προτιμητέα από τους αεροστροβίλους που έκαιγαν καύσιμο για να παρέχουν ανάλογη ευελιξία. Στην εποχή μας, που κυριαρχεί το φυσικό αέριο, δεν υπάρχει τόσο μεγάλη ανάγκη ευελιξίας, πράγμα που δεν εμποδίζει την ΔΕΗ να έχει "υπερκέρδη" στις πλάτες του φυσικού αερίου.
Να έχει "υπερκέρδη"; Βαριά κουβέντα που, αν σε ένα ηλεκτρικό σύστημα με μονοπωλιακό καθετοποιημένο κρατικής ιδιοκτησίας Πάροχο δεν θα είχε καν νόημα, σε ένα σύστημα που υποτίθεται ότι λειτουργεί με όρους ελεύθερης αγοράς ίσως περνούσε έστω και ως σκέψη από το μυαλό των ανταγωνιστών. Θα ήταν δίκιο να ονειρευτούν ότι θα μπορούσαν να πάρουν και αυτοί ένα μέρος της πίτας - γιατί όχι; Έναντι αμοιβής βέβαια. Με ανοιχτές διαδικασίες - ίσως κάποια δημοπρασία. Από την άλλη μεριά οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί θα είχαν - και αυτοί - κάποιο άγχος μήπως η προνομιακή θέση της ΔΕΗ στα υδροηλεκτρικά (και στα δίκτυα) θα μπορούσε να έχει δυσμενή επίδραση στον ανταγωνισμό. Σε ποιόν;
*Αφορμή για το παρόν σημείωμα ήταν δημόσιο σχόλιο στελέχους επιχείρησης του κλάδου ανταγωνιστή της ΔΕΗ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου