Ονειρευόμαστε την Απάντηση της Ούρσουλα στον Κυριάκο για την Ενέργεια

Το κείμενο που ακολουθεί είναι δημιούργημα της φαντασίας του γράφοντος. Η σύνταξή του προκλήθηκε από απελπισία και ντροπή. Διαβάζοντας το έγγραφο που εστάλη στην κυρία Φον Ντερ Λαιεν για τα θέματα της ενέργειας και φέρει τη υπογραφή του πολιτικού εκπροσώπου της χώρας της οποίας ο γράφων είναι ευπειθής υπήκοος.

Αγαπητέ Κυριάκο,

Ευχαριστώ για την επιστολή σου σχετικά με την ενέργεια. Προτάσεις και ιδέες είναι πάντα ευπρόσδεκτες ακόμα και αν προέρχονται από φτωχές χώρες-μέλη, με αγορές ενέργειας αμελητέες στο σύνολο της ΕΕ. Άλλωστε είναι γνωστό ότι, ειδικά η Ελλάδα, είναι η χώρα μέλος με τον υψηλότερο δείκτη εξυπνάδας κατά κεφαλή - ειδικά όσον αφορά τους κυβερνήτες και τους "πανεπιστημιακούς" της. Να λοιπόν η απάντησή μου στα θέματα που θέτεις.

Συμφωνώ ότι οι τιμές της ενέργειας στην ΕΕ είναι υψηλές. Επικεντρώνεις την προσοχή σου στο ρεύμα και ειδικά στις χονδρικές τιμές. Δυο παρατηρήσεις: Γιατί δεν αναφέρεσαι στις τιμές λιανικής που αφορούν περισσότερο τους καταναλωτές - πελάτες μας; Επίσης όταν μιλάμε για υψηλές τιμές καλό είναι να δίνουμε και το μέτρο σύγκρισης: Υψηλές σε σχέση με ποιους; Τις ΗΠΑ; την Κίνα; την Αφρική; Αν δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης και αξιολόγηση των επιπτώσεων των διαφορών, οι προτάσεις δεν έχουν ισχυρή τεκμηρίωση.

Ας δούμε λοιπόν τις τιμές χονδρικής του ρεύματος. Συνδέεις τις τιμές του φυσικού αερίου με την τιμή του ρεύματος. Να σου θυμίσω ότι η επίπτωση της αύξησης της τιμής του αερίου στην χονδρική είναι συγκρίσιμη με την επίπτωση της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών CO2. Μπορεί το αέριο να έχει σχεδόν τριπλάσια τιμή σήμερα (46) από ότι το 2020 (16) αλλά η τιμή των δικαιωμάτων είναι πενταπλάσια, στα 78 όταν το 2020 ήταν στα 15 ευρώ τον τόνο. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση της χονδρικής τιμής του ρεύματος, στον βαθμό που καθορίζεται από την οριακή τιμή των σταθμών φυσικού αερίου, οφείλεται κατά 1/3 στην τιμή των δικαιωμάτων και 2/3 στην τιμή του αερίου. Την τιμή των δικαιωμάτων μπορούμε ίσως να την πειράξουμε. Μήπως να την χαμηλώσουμε λίγο - την ελέγχουμε όπως ξέρεις - δεν πιστεύω όμως να θέλεις να βάλουμε σε κίνδυνο το Net Zero;* Η αλήθεια πάντως είναι ότι, όπως ξέρεις οι Αμερικάνοι οι Κινέζοι και οι Ινδοί δεν βάζουν τόσο φιλόδοξους στόχους. 

Αλλά ας μείνουμε στο φυσικό αέριο. Πράγματι η τιμή του στην Ευρώπη είναι τέσσερεις φορές η τιμή στις ΗΠΑ. Δεν είναι όμως μόνο η διαφορά στην τιμή. Οι διακυμάνσεις της τιμής στην Ευρώπη, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, είναι πραγματικά τρομακτικές. Χρειάζεται μια ανάλυση της χαώδους αυτής διαφοράς πριν προχωρήσουμε σε δράση. Ελπίζω να μην πιστεύεις αυτά που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, ότι δηλαδή η διαφορά οφείλεται στους σπεκουλαδόρους των αγορών και στους εφοπλιστές που κερδοσκοπούν μεταφέροντας το αέριο. Έχεις κάποια ιδέα σχετικά με τις αιτίες αυτής της διαφοράς; Θα χαρώ να την ακούσω.

Πάντως ομολογώ ότι μια από τις φράσεις σου με βρίσκει αντίθετη. Γράφεις: ..."η ενεργειακή μας κατάσταση παραμένει επισφαλής, παρά την πρόοδο που έχουμε σημειώσει όσον αφορά στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας"... Ίσως είναι ορθογραφικό λάθος. Ήθελες σίγουρα να πεις "εξ αιτίας της προόδου" και όχι "παρά την πρόοδο" - που είναι και η πραγματικότητα. Συγχωρεμένος.

Με την ευκαιρία να μου λύσεις και μια απορία. Μου λένε ότι η Ελλάδα παράγει το 40% του ρεύματος με φυσικό αέριο ενώ η Γερμανία το 12%. Γιατί τόσο μεγάλη διαφορά; Μου λένε μάλιστα ότι το ποσοστό αυτό έχει μείνει σταθερό εδώ και χρόνια - ακόμα και την περίοδο της κρίσης όταν το αέριο είχε φθάσει τα 300 ευρώ την μεγαβατώρα. Θα μου πεις ότι - αντίθετα - εσύ αντιγράφεις τους Γερμανούς. Αυτοί έκλεισαν τα πυρηνικά εσύ τα λιγνιτικά. Σε πληροφορώ ότι οι Γερμανοί το έχουν μετανιώσει γιατί κάτι τέτοια έχουν δώσει στο AfD ένα πρόσθετο 10% στις δημοσκοπήσεις.

Σχετικά τώρα με τις τιμές στην λιανική. Καταλαβαίνω ότι η Ελλάδα δεν είναι μακριά από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αλλά η συμμετοχή της χονδρικής στην λιανική τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής δεν είναι μεγαλύτερη από το 35%. Είμαι σίγουρη ότι έχεις πάρει όλα τα μέτρα που απαιτούνται για να κρατήσεις υπό έλεγχο τους συντελεστές κόστους που είναι ρυθμιζόμενοι. Για παράδειγμα, όπως ίσως γνωρίζεις, οι Γερμανοί κατήργησαν το ΕΤΜΕΑΡ. Χωρίς να θέλω να επέμβω στα εσωτερικά σου - εσύ στην Ελλάδα το σκέφτεσαι καθόλου; Υπενθυμίζω "Συν Ούρσουλα και Χείρα Κίνει".

Πάμε τώρα στις προτάσεις σου. Στην πρώτη από αυτές, που αφορά το ρεύμα, μας προτείνεις - βραχυπρόθεσμα - να μαζευτούμε πέντε - έξη να κάνουμε μια τριμελή επιτροπή (ομάδα εργασίας)  για να σχεδιάσουμε πως θα εφαρμόσουμε στην πράξη το Μοντέλο - Στόχο. Που έχει στόχο να εξισώνει όσο είναι τεχνικά δυνατό την τιμή του αγαθού σε όλη την "Ενιαία Αγορά" ηλεκτρισμού. Καταγράφουμε με σεβασμό και προσοχή την πρότασή σου αλλά να σε ενημερώσω ότι δεν φέρνεις "κουκουβάγια στις Βρυξέλες". Το πρόβλημα μας βασανίζει εδώ και χρόνια - από τότε που θεσπίσαμε το target model. Επιτροπές (ομάδες εργασίας) να χορτάσει το μάτι σου. Μια ακόμα δεν θα κάνει πάντως κακό (έχεις κανένα "πανεπιστημιακό" να βολέψουμε; Κανένα πρόβλημα)

Μακροπρόθεσμα προτείνεις να "σκεφτούμε διαφορετικά για τα δίκτυα". Να μην "βασιζόμαστε υπερβολικά στα συμφέροντα κάθε χώρας και στις προτεραιότητες των διαχειριστών δικτύων". Πολύ καλή σκέψη. Θα μου επιτρέψεις όμως να σου θυμίσω την λαϊκή ελληνική παροιμία "δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτεις". Εσύ που αφήνεις τον διαχειριστή σου να επενδύει με πρώτη προτεραιότητα σε υποβρύχια καλώδια για Κρήτη και Κύπρο και αδιαφορείς για την διασύνδεση της χώρας σου με την υπόλοιπη Ευρώπη; Το ξέρεις ότι στην ΕΕ έχουμε στόχους για την χωρητικότητα των διασυνδέσεων (εδώ και χρόνια αφού είναι προ απαιτούμενες για την λειτουργία του target model) και ότι η χώρα σου είναι από τις πιο καθυστερημένες; Με την ευκαιρία μαθαίνω ότι κάποιος κινέζος έχει ποσοστό στον Διαχειριστή σου. Είσαι σίγουρος ότι αυτό  υπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας σου και της Ευρώπης συνολικά; Σου θυμίζω ότι οι Γερμανοί απαγόρευσαν συμμετοχή κινέζων στον δικό τους διαχειριστή για λόγους εθνικής ασφάλειας. Πάντως κατανοώ απόλυτα την πρότασή σου ότι "χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό για την αποζημίωση χωρών που υλοποιούν επενδύσεις οι οποίες ωφελούν σε υπέρμετρο βαθμό το ευρωπαϊκό δίκτυο". Υποθέτω ότι έχεις κατά νου συγκεκριμένα έργα και ποσό χρημάτων. Να το δούμε - κάτι θα κάνουμε.

Σχετικά με τη ασφάλεια τροφοδοσίας με φυσικό αέριο. Προτείνεις να "ρυθμίσουμε καλύτερα τις χρηματιστηριακές αγορές". Δεν ξέρω πως το βλέπεις. Ίσως έχεις τέτοια εμπειρία από την χώρα σου. Στην Ευρώπη όμως (και γενικά στην Δύση) θεωρούμε ότι είναι ανώφελο και επικίνδυνο το παιχνίδι "πειράζουμε τις αγορές". Θα σε παρακαλούσα να εξειδικεύσεις την πρότασή σου. Πως ακριβώς θα ρυθμιστούν "καλύτερα" οι χρηματιστηριακές αγορές; (Αυτή για την οποία μπορούμε να κάνουμε κάτι, όπως είπα παραπάνω, είναι ή αγορά δικαιωμάτων - έχουμε σχετική εμπειρία - αλλά στο αέριο;). Όσο για την πρότασή σου να "παρακολουθούμε στενά τις αγορές" σε έχω ήδη καλύψει. Έδωσα εντολή να εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο οι τιμές (spot και προθεσμιακές) του φυσικού αερίου στην οθόνη του υπολογιστή του γραφείου μου και στο κινητό μου.  Μπορείς αυτό να το υποσχεθείς στον Ελληνικό λαό. 

Στην επόμενη πρότασή σου σε χάνω λίγο. Προτείνεις να "δώσουμε στις ευρωπαϊκές εταιρείες δύναμη να επενδύσουν σε έργα και υποδομές φυσικού αερίου και να υπογράψουν συμβάσεις που εγγυώνται την ευρωπαϊκή πρόσβαση σε παγκόσμιες προμήθειες". Όταν λες "δύναμη" εννοείς να τις επιδοτήσουμε; Αυτό το καταλαβαίνω. Αλλά να υπογράψουν συμβάσεις που εγγυώνται ευρωπαϊκή πρόσβαση; Τι ακριβώς εννοείς; Να εγγυώνται από ποιόν; Και όταν λες παγκόσμιες περιλαμβάνεται και η Ρωσία; 

Η τρίτη σου πρόταση μου δημιούργησε - περισσότερο από τις δυο πρώτες - σύγχυση και πολλές ανησυχίες. Ξεκινάς με την παρουσίαση του φόβητρου της "υπερρύθμισης". Αυτό, ομολογώ ότι μου ακούστηκε κάπως Τραμπικό. Γράφεις: "Ας συμφωνήσουμε σε έναν κεντρικό αριθμό για τη μείωση των εκπομπών και στη συνέχεια ας αφήσουμε τα κράτη μέλη να επιλέξουν τη δική τους πορεία". Κατ' αρχάς συμφωνία για "κεντρικό αριθμό" έχουμε - λέγεται Net Zero - το ξέχασες; Δεν πιστεύω να προτείνεις να καταργήσουμε το EUTS και να το αντικαταστήσουμε με φόρο άνθρακα - κάθε χώρα-μέλος τον δικό της; Και να ξεχάσουμε την μέτρηση των εκπομπών σε γεωγραφική βάση; Και να επιταχύνουμε και διευρύνουμε τον μηχανισμό της αντιστάθμισης άνθρακα στις εισαγωγές;

Αλλά όταν μιλάς για ανεξάρτητες επιλογές από τις χώρες μέλη τι ακριβώς εννοείς; Ότι θα μπορούσαν (για παράδειγμα) κάποιες χώρες να μην θέσουν παράλληλα με τον "κεντρικό αριθμό" στόχους για τις ΑΠΕ, την αποθήκευση και την εξοικονόμηση ενέργειας μαζί με τις σχετικές επιδοτήσεις; Αυτά τα λένε οι νεοφιλελεύθεροι ακροδεξιοί. Ανησυχώ,  σε παρακαλώ πες μου τι ακριβώς έχεις στο μυαλό σου γιατί στην ακριβώς επόμενη παράγραφο το τερματίζεις.

Εξακολουθώντας να χρησιμοποιείς νεοφιλελεύθερη ακροδεξιά ρητορική γράφεις ότι πρέπει να εφαρμόσουμε "τις αρχές της άτεγκτης ουδετερότητας ως προς τις διαφορετικές τεχνολογίες και της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας". Κυριάκο μου, δεν ξέρω αν το καταλαβαίνεις, αλλά αν εφαρμόζαμε αυτές τις αρχές δεν θα είχε εγκατασταθεί ούτε ένα κιλοβάτ ΑΠΕ σε όλη την Ευρώπη. Ίσως εννοείς ότι έφθασε ο καιρός να σταματήσουμε ή τουλάχιστον να ελέγξουμε καλύτερα αυτή την τρέλα. Αν είναι έτσι πάρε εσύ την πρωτοβουλία να ενημερώσεις τους Λαθρεμπόρους και Βαπτιστές που αναθρέψαμε εμείς οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης τόσα χρόνια τώρα.

Αγαπητέ Κυριάκο, χάρηκα για το γράμμα σου - δεν παίρνω συχνά τέτοια γράμματα από πρωθυπουργούς χωρών-μελών. Βέβαια τι ακριβώς σε έπιασε να μου γράψεις εσύ το ξέρεις καλύτερα αλλά αν πρόκειται για τα χρηματάκια κάτι θα μπορέσουμε να κάνουμε, αν και ξέρεις ότι τελευταία έχω κάποιες δυσκολίες (δεν χρειάζονται πάντως μακρόσυρτες επιστολές γι' αυτό - τα λέμε και στο τηλέφωνο). Στο μεταξύ ενημέρωσε σε παρακαλώ τον ελληνικό λαό ότι πήρα το μήνυμα και θα ενεργήσω  άμεσα**.

Δική σου, 

σε φιλώ 

Ursula

Για την πιστή αντιγραφή 

Αθανάσιος Γκίκας

* Δεν θα ήταν κακή ιδέα να αναθέσεις σε κάποιους από τους τετραπέρατους πανεπιστημιακούς σου (τουλάχιστον δύο, οι οποίοι καλό θα είναι να διαφωνούν ex ante μεταξύ τους) να υπολογίσουν σε ποιο ύψος θα πρέπει να είναι η τιμή των αδειών ώστε να αντικατοπτρίζουν επαρκώς το κοινωνικό κόστος των εκπομπών CO2. 
** Ένα πουλάκι μου μετέφερε ότι ένας υπουργός σου (Σκυλακάκης ή κάτι τέτοιο) παραπονιέται δημοσίως ότι η ΕΕ δεν υπολογίζει το κόστος της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Μάζεψέ τον σε παρακαλώ (αν και φαίνεται ότι κανείς δεν του δίνει σημασία). Τέτοια πράγματα συζητιούνται μεταξύ μας - και όπως σωστά έκανες εσύ, δεν μπαίνουν ποτέ σε επιστολές - ακόμα και σε αυτές που κανείς δεν θα διαβάσει.

Να Φύγει το Τέλος της ΕΡΤ από τους Λογαριασμούς του Ρεύματος

Οι καταναλωτές ρεύματος στην Ελλάδα πληρώνουν κάθε χρόνο ένα ποσό γύρω στα 200 εκατομμύρια ευρώ για την ΕΡΤ μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Ένας οικιακός καταναλωτής πληρώνει 36 ευρώ τον χρόνο - που ισοδυναμεί με το 4,5 % της δαπάνης του για ρεύμα (συγκρίσιμο με ένα πρόσθετο ΦΠΑ). Θα περίμενε κανείς ότι θα ήταν το όνειρο ενός μεταρρυθμιστή και εκσυγχρονιστή πολιτικού η κατάργηση της πρακτικής αυτής. Πράγματι υπήρξε μια προσπάθεια της αείμνηστης Μελίνας να "αντισταθεί" στο "χαράτσι" της ΕΡΤ στην δεκαετία του '70 - πριν το κόμμα της γίνει κυβέρνηση. Αυτή η προσπάθεια τελικά δεν ευοδώθηκε και αυτό φαίνεται ότι απογοήτευσε όλους τους επόμενους επίδοξους εκσυγχρονιστές. Ο γράφων έχει την άποψη ότι η προσπάθεια της Μελίνας ήταν κάπως πρόωρη αλλά κυρίως δεν πρότεινε εναλλακτικές λύσεις. Να ορισμένες από αυτές:

Να αναλάβει η ίδια η ΕΡΤ την είσπραξη του τέλους, όπως κάνει το BBC που είναι και το πρότυπο κάθε δημόσιας τηλεόρασης - παγκοσμίως. Ένα πλεονέκτημα της λύσης αυτής είναι ότι το τέλος θα επιβάλλεται μόνο σε αυτούς που διαθέτουν τηλεόραση και όχι - όπως σήμερα - σε "δίκαιους και αδίκους". Το προφανές μειονέκτημα είναι ότι η ΕΡΤ θα επιβαρυνθεί το κόστος της βεβαίωσης και είσπραξης των τελών.

Το κράτος όμως διαθέτει ένα μηχανισμό είσπραξης - αυτόν της AAΔΕ. Θα μπορούσε η ΕΡΤ να τον χρησιμοποιήσει με τον τρόπο που χρησιμοποιεί σήμερα τον εισπρακτικό μηχανισμό της ΔΕΗ (και των άλλων προμηθευτών ρεύματος). Αυτό θα βελτίωνε και την εισπραξιμότητα του τέλους - οι μπαταξήδες της εφορίας είναι πολύ λιγότεροι από αυτούς του ρεύματος. Στην ΕΡΤ θα παραμείνει η υποχρέωση της βεβαίωσης των χρεώσεων. Θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει το ποιος έχει τηλεόραση και ποιος όχι. Υπάρχει διεθνής εμπειρία (πχ πάλι το BBC) που μπορεί να γίνει πηγή ιδεών προς αντιγραφή. Αυτό όμως, σε συνδυασμό με το ότι αυτοί που έχουν (ή θα αποφασίσουν να έχουν) τηλεόραση είναι λιγότεροι από αυτούς που ηλεκτροδοτούνται θα μειώσει κάπως τα έσοδα της ΕΡΤ και θα χρειαστεί να στρογγυλοποιηθεί το τέλος προς τα πάνω - (ίσως στα 40 ευρώ τον χρόνο;).

Κατανοεί κανείς ότι αυτή η λύση, που για τον γράφοντα έχει ήδη αργήσει πολύ να εφαρμοστεί, δεν είναι αρκετά ελκυστική για τον επίδοξο εκσυγχρονιστή - ούτε ίσως για την πλειοψηφία των πολιτών - που θα υποπτευθούν ότι  απλώς "άλλαξε ρούχα ο Μανωλιός". Για να γίνει ελκυστική θα πρέπει να γίνει κάτι καινοτομικό. Να καταργηθεί το τέλος και να χρηματοδοτείται η ΕΡΤ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πολλοί θεωρούν ότι η χρηματοδότηση των δημόσιων αγαθών (αν θεωρηθεί η ΕΡΤ ως τέτοιο) είναι προτιμότερο να γίνεται μέσω της γενικής φορολογίας που έχει μια αναδιανεμητική τάση παρά από ανταποδοτικά τέλη που χρεώνονται κατά κεφαλή - ανεξαρτήτως εισοδήματος. Προφανώς αυτή η λύση έχει και το πλεονέκτημα ότι μηδενίζονται τα κόστη βεβαίωσης και είσπραξης.

Η λύση της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό, στην περίπτωση που ο εκσυγχρονιστής μας πολιτικός βρεθεί σε παροξυσμό εκσυγχρονιστικής μανίας, μπορεί να ανοίξει τον δρόμο σε πανέμορφους πρόσθετους εκσυγχρονισμούς: Να νομοθετηθεί η ανάγκη ενισχυμένης πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο για να εγκριθεί ο προϋπολογισμός της ΕΡΤ. Να απαγορευθεί στην ΕΡΤ η πώληση διαφημίσεων (έτσι κι αλλιώς δεν τα καταφέρνει) και να επιτρέπεται μόνο η (διαφανής) χορηγία συγκεκριμένων εκπομπών. Να επιτραπεί στην ΕΡΤ να εισπράττει από τους θεατές της είτε για το σύνολο του προγράμματος είτε για συγκεκριμένα προγράμματα εθελούσιες συνεισφορές μέσω περιοδικών εκστρατειών ("Αν θέλετε το καταπληκτικό μας πρόγραμμα να συνεχίσει να εκπέμπεται στείλτε μας τώρα το κάτι τι σας").

Ο γράφων έχει ακόμα περισσότερες - πιο καινοτομικές  - ιδέες και προτάσεις, που όμως υπάρχει ο φόβος ότι θα εξαντλούσαν (μέχρι αφασίας) και τον πιο ενθουσιώδη εκσυγχρονιστή Έλληνα πολιτικό. Εκτιμά δε ότι τέτοιος δεν είναι καθόλου εύκολο να υπάρξει (το γιατί ίσως το ανακαλύψει  ο αναγνώστης περιδιαβάζοντας το Διαδίκτυο). Αυτό όμως δεν είναι δικαιολογία να μην κάνουμε την πρόταση να φύγει η ΕΡΤ από τους λογαριασμούς ρεύματος. 'Ώστε όχι μόνο να ψηφίσουμε αλλά να χτίσουμε και άγαλμα στο εκσυγχρονιστή  πολιτικό που το πέτυχε!

Πως Ψήλωσαν Τόσο Πολύ τα "Καπέλα" στην Χονδρική του Ρεύματος;

Οι Έλληνες καταναλωτές ρεύματος, με την βοήθεια των Λειτουργών του Τύπου, των πολιτικών  και διαφόρων "ειδικών" ("Πανεπιστημιακών"- νυν ή πρώην) έχουν στην διάθεσή τους περισσότερες πληροφορίες για την χονδρική αγορά ρεύματος από όσες μπορούν να χωνέψουν. Τα "μιμίδια" που κυκλοφορούν είναι η έντονη μεταβλητότητα (που είναι συνήθως ξενόφερτη), το εργαλείο του διαβόλου - το χρηματιστήριο και τα μεγάλα μονοπώλια. Τώρα που η λιανική αγορά είναι σε θέση να προσφέρει τιμολόγια σταθερής τιμής, ελπίζει κανείς ότι ο θόρυβος για την χονδρική θα κοπάσει. Είναι καιρός η συζήτηση να εστιασθεί στο μέρος της χονδρικής που δεν επηρεάζεται ούτε από τους ξένους ούτε από το χρηματιστήριο - και αν επηρεάζεται από μονοπώλια αυτά είναι (σε ένα βαθμό) ντόπια και μάλιστα υπό κρατικό έλεγχο.

Οι υπολογισμοί που φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα* (και αφορούν το κόστος όπως αυτό διαμορφώνεται στην Χαμηλή Τάση όπου είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών) δείχνουν ότι στην χονδρική τιμή του ρεύματος, όπως αυτή καθορίζεται από τις προσφορές των παραγωγών στην χρηματιστηριακή αγορά, επιβάλλεται - μέχρι να φθάσει στους Παρόχους ρεύματος - ένα "καπέλο" που το 2024 εκτιμούμε ότι έχει φθάσει στο ποσοστό του 30%. Είναι αυτό πολύ ή λίγο;. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό αυτό α) είναι διπλάσιο από αυτό που ήταν το 2015 και β) είναι επίσης διπλάσιο από τον διεθνή μέσο όρο - τουλάχιστον στα πολιτισμένα κράτη της ΕΕ. Θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στους δύο κυριότερους παράγοντες κόστους που επιβαρύνουν την χρηματιστηριακή τιμή: Τους Λογαριασμούς Προσαυξήσεων και τις απώλειες του Δικτύου στην Χαμηλή Τάση.

Γιατί το "καπέλο" για τους Λογαριασμούς Προσαυξήσεων ανέβηκε από το 6% πάνω στην τιμή το 2015 στο 14% το 2024; Οι λογαριασμοί αυτοί καλύπτουν την ανάγκη του συστήματος ηλεκτρισμού σε εφεδρεία. Λογικό είναι να υποθέσει κανείς λοιπόν ότι η αύξησή τους οφείλεται σε μεγαλύτερες ανάγκες εφεδρείας. Το σύστημά μας φαίνεται ότι έγινε πιο ευαίσθητο τα τελευταία 10 χρόνια - σχεδόν 2,5 φορές πιο ευαίσθητο. Γιατί άραγε; Και ποιος ωφελείται; Ο γράφων δεν έχει ούτε τον χρόνο για να αποκτήσει τα στοιχεία ούτε τις ειδικές γνώσεις για να απαντήσει ως "Πανεπιστημιακός" (γιατί δεν είναι). Θα τολμήσει όμως να κάνει μια ημιερασιτεχνική ("φαινομενολογική") υπόθεση. Ότι οι αυξημένες ανάγκες εφεδρείας οφείλονται στην αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα και ότι από αυτό ωφελούνται οι Παραγωγοί που έχουν κατάλληλους σταθμούς για την παροχή των υπηρεσιών εφεδρείας - σταθμούς φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικά. Αν η ημερήσια χονδρική ("χρηματιστηριακή") αγορά είναι ολιγοπωλιακή, η αγορά εφεδρειών είναι πιο κοντά στο δυοπώλιο. Το φαινόμενο της αύξησης των απαιτούμενων εφεδρειών δεν είναι ελληνικό, το επίπεδο των προσαυξήσεων όμως δείχνει ότι το ελληνικό σύστημα τις αγοράζει ακριβά.

Ο Συντελεστής Απωλειών Δικτύου Διανομής είναι ένα ακόμα μεγαλύτερο "καπέλο" που μάλιστα επιβάλλεται στο άθροισμα της χονδρικής τιμής και των προσαυξήσεων. Με τα στοιχεία που μπόρεσε να συλλέξει ο γράφων στον περιορισμένο χρόνο του, φαίνεται στον Πίνακα ότι οι τυποποιημένες (εγκεκριμένες από την ΡΑΑΕΥ και όχι πραγματικές) απώλειες του Δικτύου Διανομής αυξήθηκαν ως ποσοστό από το 8,4% το 2015 στο 13,75% το 2024. Ένα πρώτο πρόβλημα είναι ότι οι πραγματικές απώλειες φαίνεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερες - ο ΔΕΔΔΗΕ κάνοντας την εκκαθάριση του 2022 τις ανεβάζει στο 18% προκαλώντας το ερώτημα πότε και πως θα περάσει αυτή η πρόσθετη χρέωση στους λογαριασμούς των καταναλωτών. Το σημαντικό ερώτημα όμως είναι: Που οφείλεται αυτό το τεράστιο ποσοστό απωλειών- διπλάσιο από το ποσοστό στις πολιτισμένες χώρες; 

Ένα μέρος των απωλειών είναι τεχνικές απώλειες στο δίκτυο. Αυτές έχουν σχέση με τον σχεδιασμό του δικτύου. Ακόμα και αν δεχθεί κάποιος ότι είναι υψηλές δεν εξηγούν τον ρυθμό αύξησης- το δίκτυο δεν έχει αλλάξει τα τελευταία 10 χρόνια τόσο πολύ και τυχαίνει το ρεύμα που περνάει μέσα από αυτό να έχει μείνει σχεδόν σταθερό. Αν λοιπόν οι τεχνικές απώλειες υποτεθεί ότι είναι σε ένα (υψηλό αλλά λογικό) επίπεδο του 6%, μένει ένα 8-12% να εξηγηθεί από τις "εμπορικές" απώλειες. Πιο συγκεκριμένα, δεδομένου ότι οι τεχνικές απώλειες είναι απίθανο να έχουν αλλάξει σημαντικά, τίθεται το ερώτημα: Γιατί οι εμπορικές απώλειες αυξήθηκαν από το 2,5% το 2015 στο 7,5% το 2024 (ή στο 12% το 2022 σύμφωνα με την εκκαθάριση του ΔΕΔΔΗΕ;). 

Τι είναι αυτές οι εμπορικές απώλειες; Κυκλοφορεί ευρέως το "μιμίδιο" ότι αφορούν κυρίως ρευματοκλοπές. Με άλλα λόγια προσπαθούν ορισμένοι να επιρρίψουν την ευθύνη στους κακούς καταναλωτές που υπάρχουν ανάμεσά μας. Πρέπει όμως να μας εξηγήσουν γιατί οι Έλληνες αποφάσισαν ξαφνικά το 2015 να αρχίσουν να κλέβουν ρεύμα με την μορφή πανδημίας; Και μάλιστα την εποχή που (με την πολιτική ηγεσία του τόπου να τους κλείνει το μάτι) είχαν την επιλογή απλώς να μην πληρώσουν; Όπως και έκαναν. Δημιουργώντας μια τρύπα στην ΔΕΗ της τάξης των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ο γράφων δεν σκοπεύει στο παρόν να μαντέψει την αιτία των απίστευτα υψηλών εμπορικών απωλειών - που το ύψος τους το έχει συναντήσει τον περασμένο αιώνα σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (αμέσως μετά την κατάρρευση) και του Τρίτου Κόσμου. Αν και υποπτεύεται ότι οι ρευματοκλοπές στην ελληνική περίπτωση είναι - με διαφορά - το μικρότερο πρόβλημα. Η αιτία πρέπει να αναζητηθεί αλλού. Μια ιδέα που ίσως βοηθήσει τους ερευνητές: Ποιο άλλο μέγεθος στο ηλεκτρικό σύστημα είχε την τελευταία 10ετία παρόμοια τάση; Μήπως αυτή η συσχέτιση αποτελεί και ένδειξη αιτιακής σχέσης; 

Δεν υπάρχουν στο παρόν προτάσεις από την μεριά του γράφοντος για το πρόβλημα των "καπέλων" στην χονδρική. Προτείνω όμως να εστιασθούν οι προσπάθειες στο ποσοστό - το 30% (αφού βέβαια πρώτα επιταχυνθούν οι εκκαθαρίσεις του ΔΕΔΔΗΕ για να έχουμε ακριβέστερο νούμερο). Η πολιτική ηγεσία πρέπει να θέσει ως στόχο την μείωσή του στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο - δηλαδή να μειωθεί στο μισό (μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα - π.χ. μια "ρυθμιστική περίοδο"). Το πρώτο βήμα είναι, όπως έχει προτείνει ο Σύνδεσμος των Προμηθευτών (ΕΣΠΕΝ), να περιληφθούν οι απώλειες δικτύου στο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ και μάλιστα με μηχανισμό κινήτρων για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου (και όχι των ρευματοκλοπών). Με την ελπίδα ότι οι μέτοχοί του θα "πιάσουν" το μήνυμα. Άντε να δούμε.

* Πηγές και επεξηγήσεις σχετικά με τον Πίνακα είναι διαθέσιμες σε τυχόν ενδιαφερόμενους - σημειώνεται όμως ότι όλα τα στοιχεία είναι δημόσια διαθέσιμα.

Πόσα Κέρδισαν οι Πάροχοι και οι (Ενημερωμένοι) Καταναλωτές το 2024;

Το 2024 ήταν μια ενδιαφέρουσα χρονιά για τη λιανική αγορά ρεύματος. Ήταν η χρονιά που το κράτος "χρωμάτισε" τα τιμολόγια ρεύματος και μας έβαλε όλους - θέλαμε δεν θέλαμε - σε μεταβλητό τιμολόγιο - το πράσινο. Ταυτόχρονα, η αγορά αντέδρασε με υγιή τρόπο με την προσφορά - μετά από καιρό - ελκυστικών σταθερών τιμολογίων. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται μια ανάλυση με βάση στοιχεία από τον Δείκτη Τιμών που καταρτίζει κάθε μήνα το allazorevma.gr. Να οι παρατηρήσεις μας:

Σχεδόν σε όλη την διάρκεια του 2024 (10 στους 12 μήνες) και στον μέσο ετήσιο όρο τα σταθερά τιμολόγια ήταν περίπου 9% φθηνότερα από το πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ (στο οποίο είναι η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών)*. Ένας μέσος καταναλωτής που ήταν αρκετά ενημερωμένος και ενεργός ώστε να φύγει αμέσως από το πράσινο εξοικονόμησε γύρω στα 50 ευρώ το 2024 επιλέγοντας ένα τυπικό σταθερό τιμολόγιο (όχι αναγκαστικά το φθηνότερο). Επιπρόσθετα είχε το κεφάλι του ήσυχο και δεν χρειάσθηκε να υποδύεται τον ενεργειακό τουρίστα αλλάζοντας μεταβλητό τιμολόγιο (και ίσως Πάροχο) κάθε μήνα.

Η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών όμως έμεινε αδρανής. Το αδρανές χαρτοφυλάκιο με τα ακριβά πράσινα τιμολόγια επέτρεψε στους Παρόχους να κρατήσουν το μικτό τους περιθώριο στο επίπεδο του 10%. Είναι αρκετό αυτό το 10%; Για (πολύ) μεγάλους με τεράστιο αριθμό πελατών που η κατακράτησή τους είναι πρακτικά κληρονομικό τους δικαίωμα  πρέπει να είναι όχι μόνο επαρκές αλλά στα όρια του "υπερκέρδους". Για τους υπόλοιπους όχι τόσο - όσο μικρότεροι τόσο χειρότερα.

Ήταν πάντως αρκετό για να τους δώσει το κίνητρο να προσφέρουν σταθερά τιμολόγια για να προσελκύσουν νέους πελάτες. Τιμολόγια σταθερά στα οποία το περιθώριο τους είναι σχεδόν μηδενικό (της τάξεως του 1% όπως φαίνεται στον Πίνακα).

Η συνολική κερδοφορία κάθε παρόχου συνεπώς είναι η σταθμισμένη συμμετοχή των σταθερών τιμολογίων το χαρτοφυλάκιό του. Για παράδειγμα, αν το 5% του χαρτοφυλακίου αποτελείται από σταθερά, τότε το μικτό περιθώριο μειώνεται στο 9,4% (από 10%). Η ελκυστικότητα των σταθερών τιμολογίων για τους καταναλωτές τείνει να γίνει πλέον κοινός τόπος - μέχρι και το κράτος, που μέχρι πρόσφατα προωθούσε τα πράσινα άρχισε να τροποποιεί την ρητορική του. Το ερώτημα είναι πόσο θα αντέξουν τα περιθώρια των Παρόχων στην  προσφορά σταθερών προϊόντων με οριακή κερδοφορία. Μήπως δούμε και τον ανταγωνισμό να οδηγείται πλέον από τα περίφημα "ζωώδη ένστικτα" ** των Ελλήνων επιχειρηματιών του κλάδου.

* Η σύγκριση γίνεται μεταξύ του Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr - που σε όλη την διάρκεια του 2024 συμπεριλαμβάνει πρακτικά μόνο σταθερά τιμολόγια και του πράσινου τιμολογίου της ΔΕΗ στο οποίο προστίθεται το πάγιο ώστε να καταστεί συγκρίσιμο με τον υπολογισμό του Δείκτη. Οι υπολογισμοί γίνονται για το μέσο καταναλωτή των 3.750 κιλοβατωρών τον χρόνο.
** Animal Spirits - Lord Keynes. Ο διάσημος οικονομολόγος θεωρούσε ότι τα κίνητρα των επιχειρηματιών δεν είναι ορθολογικά αλλά ενστικτώδη - όπως των ζώων.

Τι Συμβαίνει με τις Ιστοσελίδες Σύγκρισης Τιμών της ΡΑΑΕΥ;

Στον λογαριασμό ρεύματος που έλαβα πρόσφατα παρατήρησα ότι υπάρχει προτροπή να επισκεφθώ τον "ιστότοπο" της ΡΑΑΕΥ energycost.gr  για να συγκρίνω τις τιμές του Παρόχου μου. Ο Πάροχός μου από ότι φαίνεται συμμορφώνεται με την Υπουργική Απόφαση της 21/11/23* που στην παράγραφο 3 του άρθρου 4 προβλέπει αυτή την υποχρέωση. Είχα ξεχάσει αυτή την προτροπή, που είχε διαφημιστεί έντονα και από Υπουργικά χείλη πριν ένα χρόνο. Η ΡΑΑΕΥ διευκόλυνε την απώλεια μνήμης γιατί έχει κατακλύσει εδώ και καιρό τα κοινωνικά δίκτυα με την προτροπή να καταφεύγουν οι καταναλωτές σε μια άλλη ιστοσελίδα της "σύγκρισης τιμών", το invoices.gr. Τι ακριβώς συμβαίνει; Δεν είναι οι δυο σελίδες μια περισσότερη από ότι χρειάζεται; Γιατί η ΡΑΑΕΥ ενεργεί αγνοώντας την Υπουργική Απόφαση; Αλλά το πιο σημαντικό: Τι μπορεί να κάνει ο καταναλωτής μπροστά σε αυτή την προφανή ανακολουθία;

Η απάντηση είναι ότι το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να αγνοήσει και τις δυο ιστοσελίδες της ΡΑΑΕΥ αν θέλει να κάνει σύγκριση των τιμολογίων που προσφέρονται στην αγορά ρεύματος. Η πρώτη από αυτές, το energycost.gr - η οποία στοίχισε δεκάδες χιλιάδες ευρώ και πήρε χρόνια για να κατασκευαστεί, φαίνεται ότι έχει απαξιωθεί από την  ίδια την ΡΑΑΕΥ. Περιέχει ακόμα  λάθη υπολογισμών και κείμενα χαμηλής ποιότητας που μοιάζουν να έχουν παραχθεί από μηχανή. Η δεύτερη, το invoices.gr**,  είναι ένα απλό φύλλο εργασίας που περιλαμβάνει ένα κατάλογο των ισχυόντων κάθε μήνα τιμολογίων των παρόχων. Αυτή είναι η μόνη χρήσιμη λειτουργία του - την οποία χρησιμοποιεί και το allazorevma.gr για να επιβεβαιώσει τους τιμοκαταλόγους (οι Πάροχοι έχουν την υποχρέωση να δίνουν την πληροφορία στην ΡΑΑΕΥ). Πρόσφατα εμπλουτίστηκε με τον υπολογισμό της δαπάνης για κάθε τιμολόγιο αλλά περιορίζεται στον τρέχοντα μήνα - πράγμα που το καθιστά άχρηστο για να συγκρίνει κανείς σταθερά τιμολόγια έναντι των μεταβλητών.

Η ΡΑΑΕΥ έχει πετύχει στο θέμα των εργαλείων σύγκρισης τιμών (η ύπαρξη των οποίων προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή αλλά πλέον και την Ελληνική νομοθεσία) το δύο στα δύο. Και τα δύο εργαλεία που προσφέρει στο καταναλωτικό κοινό είναι πρακτικά άχρηστα - έως επικίνδυνα παραπλανητικά όσον αφορά την λειτουργία της σύγκρισης τιμών. Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Έφθασε το πλήρωμα του χρόνου: H ΡΑΑΕΥ πρέπει άμεσα να πιστοποιήσει τις ιδιωτικές ιστοσελίδες που λειτουργούν στην αγορά (από το 2015, δηλαδή πολύ πριν η τότε ΡΑΕ να δημιουργήσει το θνησιγενές energycost.gr) και καλύπτουν τις απαιτήσεις και προϋποθέσεις του Νόμου και να δημοσιοποιήσει την πιστοποίηση αυτή. Μεταξύ άλλων θα αντιμετωπίσει έτσι και το πρόβλημα των ανεξέλεγκτων σελίδων ψευδο-σύγκρισης τιμών που σκορπούν σύγχυση στους καταναλωτές και δυσφημούν την αγορά - και τους ίδιους τους Παρόχους***.

Το πρόβλημα της εύκολης και αξιόπιστης σύγκρισης τιμών δεν είναι ίσως το σοβαρότερο που αντιμετωπίζει η αγορά ρεύματος. Είναι όμως μια ευκαιρία για την ΡΑΑΕΥ να αποδείξει με την παρέμβασή της  ότι λειτουργεί προς το συμφέρον των καταναλωτών. 

*Υπουργική απόφαση (ΥΠΕΝ/ΔΗΕ/120637/2107) 21 Νοεμβρίου 2023 Άρθρο 4 παράγραφος 3 : "Από την 1η Ιανουαρίου 2024, εισάγεται στους Λογαριασμούς Κατανάλωσης και σε κάθε ενημερωτικό μήνυμα των Προμηθευτών στους πελάτες τους, ηλεκτρονικό ή έντυπο, διακριτό πεδίο με κωδικό QR για την αυτόματη σύγκριση του τιμολογούμενου προϊόντος προμήθειας με τα λοιπά προσφερόμενα ανά κατηγορία καταναλωτή, όπως επίσης και διακριτό πεδίο, με κεφαλαία γράμματα, για την παραπομπή στον ιστότοπο δημοσίευσης του Εργαλείου Σύγκρισης Τιμών της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. (www.energycost.gr)"
** Το allazorevma.gr ανέπτυξε μια εμπλουτισμένη έκδοση του φύλλου εργασίας της ΡΑΑΕΥ (allazorevma.gr/invoices). Η ανάπτυξή του δεν απαίτησε περισσότερες από δυο εργάσιμες ημέρες.
*** Δεν θα ήταν άσχημη ιδέα η ΡΑΑΕΥ επίσης να φροντίσει να προσαρμοστούν οι Πάροχοι με κάποιο τρόπο σε νέα ερμηνεία (ή σε τροποποίηση)  της Υπουργικής Απόφασης.

Δείκτης Τιμών Δεκεμβρίου '24: Η Επιδότηση που Περίσσευε

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Δεκέμβριο του 2024. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Δεκέμβριο εμφάνισε  πτώση σε σχέση με τον δείκτη Νοεμβρίου 2024. Από 227,71 έπεσε στα 210,10 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Δεκεμβρίου περιλαμβάνουν κρατική επιδότηση 15 ευρώ την μεγαβατώρα και έπεσαν από 74,98 σε 59,98 ευρώ την μεγαβατώρα.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, μειώθηκε στα 138,12 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 140,12 τον Νοέμβριο . Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Οκτώβριο σε μέσο όρο αυξήθηκαν στα 145,75 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (140,10 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Δεκέμβριο η χονδρική τιμή είχε μικρή πτώση (-4,91%) σε σχέση με τον Νοέμβριο. Οι Πάροχοι δεν πέρασαν όλη την μείωση στις λιανικές τιμές μειώνοντας τις ανταγωνιστικές χρεώσεις μόνο κατά -1,35%. Πάντως η αναμενόμενη μεγάλη αύξηση στις τιμές του Δεκεμβρίου δεν έγινε πράξη. Οπότε η επιδότηση που δόθηκε περίσσευε. (Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με βάση τα φθηνότερα διαθέσιμα τιμολόγια κάθε παρόχου, που στην περίοδο αυτή είναι τα τιμολόγια σταθερής τιμής. Αυτό σημαίνει ότι οι υπολογισμοί υπερεκτιμούν τα αρνητικά περιθώρια των παρόχων των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία των πελατών είναι ακόμα σε μεταβλητά τιμολόγια).

Η Υπάκουη* ΔΕΗ και το "Μεσημβρινό" Τιμολόγιο

Δεν ήταν ανάγκη να πάρει τηλέφωνο ο Υπουργός την ΔΕΗ για να της υπενθυμίσει ότι το νυκτερινό της τιμολόγιο, όπως ήταν το Δεκέμβριο, όχι μόνο δεν υπηρετούσε την ρητορική του νέου φθηνού "μεσημβρινού" τιμολογίου αλλά την γελοιοποιούσε. Με διαφορά μικρότερη από 1 λεπτό την κιλοβατώρα μεταξύ του ημερήσιου και του νυκτερινού (0,009985 ευρώ/KWh), έδινε στον μέσο καταναλωτή (300 KWh τον μήνα) το "συνταρακτικό" κίνητρο των 0,63 ευρώ τον  μήνα αν κατόρθωνε να μεταφέρει ένα 20% της κατανάλωσής του στην χαμηλή ζώνη**.

Δεν ήταν ανάγκη να πάρει τηλέφωνο ο Υπουργός. Η ΔΕΗ από τη ίδρυσή της, στα μέσα του περασμένου αιώνα, έχει ενσωματώσει στο συλλογικό της DNA την ικανότητα να μαντεύει την θέληση του γκουβέρνου. Αποφάσισε λοιπόν για τον Ιανουάριο να μειώσει την τιμή του νυκτερινού από 0,14514 σε 0,13088 ευρώ την  κιλοβατώρα. Αυξάνοντας την διαφορά από την ημερήσια ζώνη σε 2,4 λεπτά την κιλοβατώρα (0,02387). Όπως είναι συνηθισμένο, δεν δόθηκε απολύτως καμία εξήγηση γιατί ελήφθη η απόφαση αυτή ούτε - μέχρι στιγμής - διαφημίστηκε. Αρκεί υποθέτουμε ότι πήρε το μήνυμα ο Ιδιοκτήτης.

Με το νέο αυτό διζωνικό τιμολόγιο ένας μέσος καταναλωτής (300 κιλοβατώρες τον μήνα) που θα καταφέρει να μεταφέρει το 20% της κατανάλωσής του στην ζώνη χαμηλής χρέωσης (60 κιλοβατώρες) θα έχει ένα όφελος περίπου 2,5 ευρώ τον μήνα η περίπου 4,5% χαμηλότερη δαπάνη (από 54 σε 51,5 ευρώ τον μήνα - περιλαμβανομένου του παγίου και του ΦΠΑ).

Υπάρχουν δυο ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν: Το πρώτο είναι αν το αυξημένο αυτό κίνητρο των 2,5 ευρώ τον μήνα θα είναι πράγματι αρκετό για να μεταφερθεί από τον Φεβρουάριο το 20% της κατανάλωσης στην χαμηλή ζώνη. Ή, για να είμαστε πρακτικοί: τι ποσοστό κατανάλωσης θα μεταφερθεί στην χαμηλή ζώνη μέσα στον Ιανουάριο; Είμαστε σίγουροι ότι η ΔΕΗ (εκμεταλλευόμενη και την νέα διαδικασία της  μηνιαίας καταμέτρησης!) θα μπορέσει να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά.

Το δεύτερο ερώτημα είναι η επίπτωση της μεταφοράς της κατανάλωσης στην ζήτηση στις ώρες υπερπαραγωγής των ΑΠΕ και συνεπώς στην τιμή της χονδρικής αγοράς. Θα τολμήσουμε να μαντέψουμε με βάση τους δικούς μας πρόχειρους υπολογισμούς. Μια μεταφορά του 20% της ζήτησης από το 50% των οικιακών  καταναλωτών με Γ1Ν στην ζώνη χαμηλής χρέωσης (υπόθεση που είναι στα όρια της υπεραισιοδοξίας) θα αυξήσει την ζήτηση στις ώρες αυτές κατά 0,69%. Θα έχει συνεπώς αμελητέα επίδραση. Η δική μας υπόθεση πάντως είναι ότι η σχέση μεταξύ των τιμών των ζωνών θα πρέπει να υπερβεί το 2:1 για να έχει κάποια επίδραση στη συμπεριφορά των καταναλωτών (άλλωστε αυτή περίπου ήταν η σχέση στο πρόσφατο παρελθόν αλλά και τα παλιά καλά χρόνια του κρατικού μονοπωλίου όταν η ΔΕΗ είχε την καλή συνήθεια να αντιγράφει τους Γάλλους κρατικούς μονοπωλητές).

Σχέση 2:1 σημαίνει ότι η ΔΕΗ θα πρέπει να πουλάει το ανώτερο στα 8 λεπτά στην χαμηλή ζώνη. Αν το κάνει αυτό, οι ανταγωνιστές της θα την ακολουθήσουν; Η  εμπειρία λέει ότι θα είναι δύσκολο δεδομένου ότι θα μειώνονται τα έσοδά τους χωρίς να μειώνεται το κόστος τους. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την τακτική που θα ακολουθήσουν οι παίκτες της αγοράς το κράτος και οι ρυθμιστικές αρχές, δεδομένου ότι οι τιμολογιακές πρακτικές της ΔΕΗ θα πρέπει να παρακολουθούνται για τυχόν "στραγγαλισμό περιθωρίου" των ανταγωνιστών της (margin squeeze). Γι' αυτό δεν είναι απίθανο ο θόρυβος για το "μεσημβρινό" τιμολόγιο να καταλαγιάσει σύντομα και το όλο θέμα να αποσιωπηθεί και να αποσυρθεί στο μεγάλο καλάθι των μεσοβέζικων (και γι' αυτό αποτυχημένων) κρατικών παρεμβάσεων στο ρεύμα. Μέχρι να έρθουν οι έξυπνοι μετρητές οπότε είναι πιθανό ότι θα αρχίσει και το πραγματικό Μεγάλο Πανηγύρι. Θα πάρει χρόνια - πολλά χρόνια.

* Στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται μια δίκη προθέσεων και τίθενται ορισμένα ερωτήματα. Τα ερωτήματα παραμένουν έστω και αν η διεύρυνση της απόστασης μεταξύ τιμολογίων χαμηλής και υψηλής ζώνης οφείλεται απλώς στην φόρμουλα του πράσινου τιμολογίου. Από την άλλη αυτό είναι ένδειξη ότι η πολιτική τιμολογίων έχει αφεθεί στον αυτόματο πιλότο. Δεν είναι προφανές ότι αυτό είναι καλύτερο από την πρόθεση.
** Εκτιμούμε ότι όλοι οι καταναλωτές που έχουν διζωνικό μετρητή ήδη διατηρούν μια σχέση 80/20 μεταξύ ημερήσιας και νυκτερινής κατανάλωσης και υποθέτουμε ότι το κίνητρο της χαμηλότερης τιμής τους πείθει να την μεταβάλoυν σε 60/40.