Οι Έλληνες καταναλωτές ρεύματος, με την βοήθεια των Λειτουργών του Τύπου, των πολιτικών και διαφόρων "ειδικών" ("Πανεπιστημιακών"- νυν ή πρώην) έχουν στην διάθεσή τους περισσότερες πληροφορίες για την χονδρική αγορά ρεύματος από όσες μπορούν να χωνέψουν. Τα "μιμίδια" που κυκλοφορούν είναι η έντονη μεταβλητότητα (που είναι συνήθως ξενόφερτη), το εργαλείο του διαβόλου - το χρηματιστήριο και τα μεγάλα μονοπώλια. Τώρα που η λιανική αγορά είναι σε θέση να προσφέρει τιμολόγια σταθερής τιμής, ελπίζει κανείς ότι ο θόρυβος για την χονδρική θα κοπάσει. Είναι καιρός η συζήτηση να εστιασθεί στο μέρος της χονδρικής που δεν επηρεάζεται ούτε από τους ξένους ούτε από το χρηματιστήριο - και αν επηρεάζεται από μονοπώλια αυτά είναι (σε ένα βαθμό) ντόπια και μάλιστα υπό κρατικό έλεγχο.
Οι υπολογισμοί που φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα* (και αφορούν το κόστος όπως αυτό διαμορφώνεται στην Χαμηλή Τάση όπου είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών) δείχνουν ότι στην χονδρική τιμή του ρεύματος, όπως αυτή καθορίζεται από τις προσφορές των παραγωγών στην χρηματιστηριακή αγορά, επιβάλλεται - μέχρι να φθάσει στους Παρόχους ρεύματος - ένα "καπέλο" που το 2024 εκτιμούμε ότι έχει φθάσει στο ποσοστό του 30%. Είναι αυτό πολύ ή λίγο;. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό αυτό α) είναι διπλάσιο από αυτό που ήταν το 2015 και β) είναι επίσης διπλάσιο από τον διεθνή μέσο όρο - τουλάχιστον στα πολιτισμένα κράτη της ΕΕ. Θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στους δύο κυριότερους παράγοντες κόστους που επιβαρύνουν την χρηματιστηριακή τιμή: Τους Λογαριασμούς Προσαυξήσεων και τις απώλειες του Δικτύου στην Χαμηλή Τάση.
Γιατί το "καπέλο" για τους Λογαριασμούς Προσαυξήσεων ανέβηκε από το 6% πάνω στην τιμή το 2015 στο 14% το 2024; Οι λογαριασμοί αυτοί καλύπτουν την ανάγκη του συστήματος ηλεκτρισμού σε εφεδρεία. Λογικό είναι να υποθέσει κανείς λοιπόν ότι η αύξησή τους οφείλεται σε μεγαλύτερες ανάγκες εφεδρείας. Το σύστημά μας φαίνεται ότι έγινε πιο ευαίσθητο τα τελευταία 10 χρόνια - σχεδόν 2,5 φορές πιο ευαίσθητο. Γιατί άραγε; Και ποιος ωφελείται; Ο γράφων δεν έχει ούτε τον χρόνο για να αποκτήσει τα στοιχεία ούτε τις ειδικές γνώσεις για να απαντήσει ως "Πανεπιστημιακός" (γιατί δεν είναι). Θα τολμήσει όμως να κάνει μια ημιερασιτεχνική ("φαινομενολογική") υπόθεση. Ότι οι αυξημένες ανάγκες εφεδρείας οφείλονται στην αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα και ότι από αυτό ωφελούνται οι Παραγωγοί που έχουν κατάλληλους σταθμούς για την παροχή των υπηρεσιών εφεδρείας - σταθμούς φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικά. Αν η ημερήσια χονδρική ("χρηματιστηριακή") αγορά είναι ολιγοπωλιακή, η αγορά εφεδρειών είναι πιο κοντά στο δυοπώλιο. Το φαινόμενο της αύξησης των απαιτούμενων εφεδρειών δεν είναι ελληνικό, το επίπεδο των προσαυξήσεων όμως δείχνει ότι το ελληνικό σύστημα τις αγοράζει ακριβά.
Ο Συντελεστής Απωλειών Δικτύου Διανομής είναι ένα ακόμα μεγαλύτερο "καπέλο" που μάλιστα επιβάλλεται στο άθροισμα της χονδρικής τιμής και των προσαυξήσεων. Με τα στοιχεία που μπόρεσε να συλλέξει ο γράφων στον περιορισμένο χρόνο του, φαίνεται στον Πίνακα ότι οι τυποποιημένες (εγκεκριμένες από την ΡΑΑΕΥ και όχι πραγματικές) απώλειες του Δικτύου Διανομής αυξήθηκαν ως ποσοστό από το 8,4% το 2015 στο 13,75% το 2024. Ένα πρώτο πρόβλημα είναι ότι οι πραγματικές απώλειες φαίνεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερες - ο ΔΕΔΔΗΕ κάνοντας την εκκαθάριση του 2022 τις ανεβάζει στο 18% προκαλώντας το ερώτημα πότε και πως θα περάσει αυτή η πρόσθετη χρέωση στους λογαριασμούς των καταναλωτών. Το σημαντικό ερώτημα όμως είναι: Που οφείλεται αυτό το τεράστιο ποσοστό απωλειών- διπλάσιο από το ποσοστό στις πολιτισμένες χώρες;
Ένα μέρος των απωλειών είναι τεχνικές απώλειες στο δίκτυο. Αυτές έχουν σχέση με τον σχεδιασμό του δικτύου. Ακόμα και αν δεχθεί κάποιος ότι είναι υψηλές δεν εξηγούν τον ρυθμό αύξησης- το δίκτυο δεν έχει αλλάξει τα τελευταία 10 χρόνια τόσο πολύ και τυχαίνει το ρεύμα που περνάει μέσα από αυτό να έχει μείνει σχεδόν σταθερό. Αν λοιπόν οι τεχνικές απώλειες υποτεθεί ότι είναι σε ένα (υψηλό αλλά λογικό) επίπεδο του 6%, μένει ένα 8-12% να εξηγηθεί από τις "εμπορικές" απώλειες. Πιο συγκεκριμένα, δεδομένου ότι οι τεχνικές απώλειες είναι απίθανο να έχουν αλλάξει σημαντικά, τίθεται το ερώτημα: Γιατί οι εμπορικές απώλειες αυξήθηκαν από το 2,5% το 2015 στο 7,5% το 2024 (ή στο 12% το 2022 σύμφωνα με την εκκαθάριση του ΔΕΔΔΗΕ;).
Τι είναι αυτές οι εμπορικές απώλειες; Κυκλοφορεί ευρέως το "μιμίδιο" ότι αφορούν κυρίως ρευματοκλοπές. Με άλλα λόγια προσπαθούν ορισμένοι να επιρρίψουν την ευθύνη στους κακούς καταναλωτές που υπάρχουν ανάμεσά μας. Πρέπει όμως να μας εξηγήσουν γιατί οι Έλληνες αποφάσισαν ξαφνικά το 2015 να αρχίσουν να κλέβουν ρεύμα με την μορφή πανδημίας; Και μάλιστα την εποχή που (με την πολιτική ηγεσία του τόπου να τους κλείνει το μάτι) είχαν την επιλογή απλώς να μην πληρώσουν; Όπως και έκαναν. Δημιουργώντας μια τρύπα στην ΔΕΗ της τάξης των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο γράφων δεν σκοπεύει στο παρόν να μαντέψει την αιτία των απίστευτα υψηλών εμπορικών απωλειών - που το ύψος τους το έχει συναντήσει τον περασμένο αιώνα σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (αμέσως μετά την κατάρρευση) και του Τρίτου Κόσμου. Αν και υποπτεύεται ότι οι ρευματοκλοπές στην ελληνική περίπτωση είναι - με διαφορά - το μικρότερο πρόβλημα. Η αιτία πρέπει να αναζητηθεί αλλού. Μια ιδέα που ίσως βοηθήσει τους ερευνητές: Ποιο άλλο μέγεθος στο ηλεκτρικό σύστημα είχε την τελευταία 10ετία παρόμοια τάση; Μήπως αυτή η συσχέτιση αποτελεί και ένδειξη αιτιακής σχέσης;
Δεν υπάρχουν στο παρόν προτάσεις από την μεριά του γράφοντος για το πρόβλημα των "καπέλων" στην χονδρική. Προτείνω όμως να εστιασθούν οι προσπάθειες στο ποσοστό - το 30% (αφού βέβαια πρώτα επιταχυνθούν οι εκκαθαρίσεις του ΔΕΔΔΗΕ για να έχουμε ακριβέστερο νούμερο). Η πολιτική ηγεσία πρέπει να θέσει ως στόχο την μείωσή του στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο - δηλαδή να μειωθεί στο μισό (μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα - π.χ. μια "ρυθμιστική περίοδο"). Το πρώτο βήμα είναι, όπως έχει προτείνει ο Σύνδεσμος των Προμηθευτών (ΕΣΠΕΝ), να περιληφθούν οι απώλειες δικτύου στο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ και μάλιστα με μηχανισμό κινήτρων για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου (και όχι των ρευματοκλοπών). Με την ελπίδα ότι οι μέτοχοί του θα "πιάσουν" το μήνυμα. Άντε να δούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου