Πως το Κάνουν οι Βρετανοί (στο Ρεύμα;)

Οι Βρετανοί έμαθαν πόσο θα στοιχίζει το ρεύμα και το αέριο για το σπίτι τους απο την 1η Απριλίου 2025 και για το επόμενο τρίμηνο - μέχρι τον Ιούνιο. Ο Ενεργειακός Ρυθμιστής (Ofgem - δική τους ΡΑΑΕΥ) ανακοίνωσε την ετήσια δαπάνη για έναν καταναλωτή που καταναλώνει 2.700 κιλοβατώρες ρεύμα και 11.500 κιλοβατώρες φυσικό αέριο τον χρόνο. Το ποσό, που είναι αυξημένο σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο κατά 6,4%, είναι 1.849 λίρες ή 2.237 ευρώ (Η ίδια κατανάλωση στη Ελλάδα θα στοίχιζε 1.527 ευρώ).

Αυτή η ανακοίνωση μοιάζει με την ελληνική πραγματικότητα του "πράσινου τιμολογίου" (που αφορά μόνο το ρεύμα - η συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα θεωρείται αμελητέα). Υπάρχουν όμως διαφορές που έχει ενδιαφέρον να αναλυθούν. Εξηγούμε:

Η ανακοίνωση γίνεται απο τον Ρυθμιστή και όχι απο τους Παρόχους. Αυτό γιατί παίζει και τον ρόλο ανώτατης τιμής (Cap)  - προστατεύοντας με αυτόν τον τρόπο τους καταναλωτές αντί για επιδότηση. Η ανακοίνωση αφορά μεταβλητό τιμολόγιο (Standard Variable Rate), που αλλάζει κάθε τρίμηνο (και όχι μήνα). Η ανακοίνωση δεν αναφέρεται σε τιμή (ρεύματος και αερίου) αλλά δαπάνη και μάλιστα ετήσια. 

Υπάρχει συνεπώς ένας και μόνο αριθμός στον οποίο εστιάζεται η προσοχή των καταναλωτών. Ο αριθμός αυτός, σε αντίθεση με την ελληνική πατέντα του πράσινου τιμολογίου, δεν αφήνει στους παρόχους την ελευθερία να παίζουν με πολύπλοκους τύπους και ξαφνικές εκπτώσεις σπέρνοντας την σύγχυση στους καταναλωτές καθε μήνα.        

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η πληροφορία αφορά μόνο τους καταναλωτές που έχουν μείνει αδρανείς στο μεταβλητό τιμολόγιο. Στους ενεργούς πελάτες,, οι Πάροχοι προσφέρουν σταθερά τιμολόγια για να τους προσελκύσουν (με εκπτώσεις της τάξεως του 10% σε σχέση με την Standard Variable Rate). Η σύγκριση είναι άμεση, απλούστατη και διαφανής. Γιατί γίνεται σε σχέση με ένα μοναδικό για όλη την αγορά αριθμό - που αντιστοιχεί σε ετήσια δαπάνη.  Αντίθετα, η ελληνική πατέντα κάνει την επιλογή δυσκολότερη για τον καταναλωτή. Είναι χαρακτηρηστικό ότι η επίσημη ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ (energycost.gr) δεν δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να συγκρίνει σταθερά με μεταβλητά τιμολόγια γιατί δεν κάνει εκτίμηση για την συνολική ετήσια δαπάνη. Αυτή την δυνατότητα την προσφέρει μόνο το allazorevma.gr.  

Το αποτέλεσμα είναι ότι η πλειοψηφία των Βρετανών καταναλωτών είναι σε φθηνότερα σταθερά τιμολόγια ενώ η πλειοψηφία των Ελλήνων καταναλωτών μένουν ακόμα στα ακριβότερα μεταβλητά.                                      

Να δεχθούμε ότι το ελληνικό μεταβλητό τιμολόγιο είναι φθηνότερο απο το φθηνότερο βρετανικό σταθερό. Είναι αλήθεια ότι ορισμένα Βρετανικά κουσούρια δεν είναι ανάγκη να τα υιοθετήσουμε - αν και τους προσεγγίζουμε ταχύτατα.  Απο την άλλη μεριά, δεν βλάπτει να αντιγράψουμε και κάτι απο τα καλά των ξένων: την απλότητα, την διαφάνεια, την ειλικρίνια προς τον έρμο τον καταναλωτή και όχι μόνο την προσποίηση ότι νοιαζόμαστε γι' αυτόν.

Είναι ο ΔΕΔΔΗΕ "Παίκτης" της Αγοράς Ρεύματος;

Σε δυο τουλάχιστον πρόσφατα δημοσιεύματα "δημοσιογράφου" και "ενεργειακού αναλυτή" προβάλονται με σχεδόν πανομοιότυπα (copy paste) επιχειρήματα οι θέσεις του ΔΕΔΔΗΕ σχετικά με το πρόβλημα που προέκυψε απο τις "εκκαθαρίσεις" των χρεώσεων του απο το μακρυνό 2022. Το δημοσιογραφικό δημοσίευμα αναφέρεται σε "πηγές του ΔΕΔΔΗΕ" που μένουν ανώνυμες. Το δημοσίευμα του "ενεργειακού αναλυτή" επαναλαμβάνει περίπου τα ίδια παρουσιάζοντάς τα όμως ως αντικειμενικές απόψεις του "ειδικού". Ο οποίος, με παραδόξως πατερναλιστικό ύφος, δεν παραλείπει να υποδείξει στους Παρόχους που έχουν παράπονα απο τον ΔΕΔΔΗΕ ότι "αρμενίζουν στραβά". 

Τα δύο δημοσιεύματα όμως σε ένα σημείο ταυτίζονται απόλυτα (μαρτυρώντας την κοινή τους προέλευση). Διατυπώνουν την  άποψη (των "πηγών του ΔΕΔΔΗΕ" στο ένα - του "αντικειμενικού αναλυτή" στο άλλο) ότι ο ΔΕΔΔΗΕ "δεν είναι παίκτης της αγοράς" και ότι το μόνο που κάνει είναι να "δίνει σήματα στην αγορά". Αυτή είναι μια προδήλως εξωφρενική πρόταση που δεν μπορεί να μην σχολιαστεί. 

Αλλά προηγουμένως πρέπει να απαντηθούν ορισμένα σημαντικά ερωτήματα: Πως έτυχε ταυτόχρονα δυο ανεξάρτητοι δημοσιολογούντες να αποφασίσουν να λειτουργήσουν ως απολογητές (ή αλλιώς φερέφωνα) του ΔΕΔΔΗΕ; Γιατί δεν πήρε την ευθύνη ο ίδιος ο ΔΕΔΔΗΕ να παρουσιάσει τις απόψεις του; Δημοσιοποιώντας και υπογράφοντας σχετικό κείμενο ή δίνοντας επώνυμη συνέντευξη; Πόσο δύσκολο είναι να καταλάβει η Διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ ότι η πρακτική που ακολούθησε όχι μόνο απαξιώνει το δημόσιο διάλογο και μειώνει την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους (όση έχει απομείνει) αλλά δεν ωφελεί ούτε τον ΔΕΔΔΗΕ; Πόσο πιθανό είναι να πεισθεί το κοινό για τα επιχειρήματά του όταν η διάδοσή τους επιχειρείται μέσω φερέφωνων; 

Για να γίνει πιο σαφές: Το πρόβλημα για τον γράφοντα δεν είναι η ουσία των επιχειρημάτων του ΔΕΔΔΗΕ. Το πρόβλημα είναι η δημοσιοποίηση των θέσεών του μέσω πολλαπλών, εμφανώς συντονισμένων μεταξύ τους φερέφωνων τηρώντας απο την πλευρά του ανωνυμία. 

Πάμε τώρα στο θέμα του "Παίκτη της Αγοράς". Είναι ή δεν είναι ο ΔΕΔΔΗΕ "Παίκτης της Αγοράς";. Η απάντηση είναι ότι προφανώς είναι παίκτης της αγοράς. Κάθε καταναλωτής βλέπει στον λογαριασμό του κάθε μήνα μια "χρέωση δικτύου διανομής" - αυτός είναι ο ΔΕΔΔΗΕ. Αυτό που ίσως δεν είναι φανερό στον καταναλωτή με πρώτη ματιά είναι ότι δεν είναι μόνο Παίκτης αλλά είναι ισχυρότατος παίκτης - καθότι μονοπωλιακός διανομέας του αγαθού (και το αγαθό δεν είναι τυρί φέτα όπου ο μπακάλης κατα τεκμήριο μπορεί να επιλέξει διανομέα). Ποια "σήματα" δίνει ο ΔΕΔΔΗΕ στην αγορά; Τις χρεώσεις του; Πως μπορεί ο Πάροχος / πελάτης του να τις αποφύγει; Έχει εναλλακτική επιλογή; Δεν είναι το "Ενα δίκτυο για όλους" το σύνθημα στις διαφημιστικές πινακίδες στα στάδια της χώρας;

Η άποψη του γράφοντος είναι ότι η ευθύνη για την αδυναμία κατανόησης του προβλήματος της χρήσης φερέφωνων αλλά ακόμα χειρότερα ο απόλυτα έωλος, παράδοξος, προκλητικός για την νοημοσύνη των πολιτών ισχυρισμός ότι "ο ΔΕΔΔΗΕ δεν είναι παίκτης της αγοράς" βαρύνουν τον Διεθύνοντα Σύμβουλο και είναι τόσο σημαντικά που πρέπει να προκαλέσουν την παραίτηση του - άμεσα. 

Το κράτος θα ενεργήσει προς την ορθή κατεύθυνση αν ζητήσει την άμεση παραίτηση του Διευθύνοντος Συμβούλου του ΔΕΔΔΗΕ. Δεν αρκεί όμως για να λυθεί το πρόβλημα του "Πίθου των Δαναίδων" του ηλεκτρικού μας συστήματος. Να ένας κατάλογος άμεσων και μακροπρόθεσμων κρατικών μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την σημερινή απαράδεκτη κατάσταση:

• Η πρόσληψη αλλοδαπού συμβούλου για να υποστηρίζει την ΡΑΑΕΥ στην διαδικασία καθορισμού του επιτρεπόμενου εσόδου του ΔΕΔΔΗΕ (το δίκτυο διανομής ρεύματος είναι πιο σημαντικό απο το ποδόσφαιρο)
• Η αναθεώρηση, με την βοήθεια αλλοδαπών συμβούλων, του ρυθμιστικού πλαισίου με την  τοποθέτηση συγκριτικών στόχων (benchmarking) για την λειτουργία του ΔΕΔΔΗΕ σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ (π.χ. απώλειες δικτύου)
• Η απαλλαγή του ΔΕΔΔΗΕ απο το έργο των έξυπνων μετρητών. Δημιουργία νέας επιχείρησης συλλογικής ιδιοκτησίας των παρόχων για την ανάπτυξη της αναγκαίας υποδομής και την σταδική με εμπορικούς όρους εγκατάσταση (roll out) των μετρητών.
• Ο σχεδιασμός και υλοποίηση το ταχύτερο δυνατό της απομάκρυνσης του ΔΕΔΔΗΕ από την ιδιοκτησία της ΔΕΗ. Με ιδιαίτερη προσοχή στο ιδιοκτησιακό πλαίσιο του δικτύου οπτικών ινών.
• Η διαπράγματευση με τον υπάρχοντα ιδιώτη επενδυτή ώστε να συμφωνήσει στην διάσπαση του ΔΕΔΔΗΕ σε επτά ανεξάρτητες περιφερειακές πλήρως ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις (όπως ονειρευόταν πριν συγκρουστεί με την φημισμένη "ελληνική πραγματικότητα" ο νυν Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ)
• Ο ανασχεδιασμός του ρυθμιστικού πλαισίου με την χρήση Benchmarking μεταξύ των επτά ανεξάρτητων διανομέων στην χώρα.

Αυτά για αρχή. Εδώ είμαστε και για τα υπόλοιπα - αντιρρήσεις, παρατητηρήσεις, αντιπροτάσεις

Ρευματοκλέφτες, Μπαταξήδες και Άλλα Δεινά

Το allazorevma.gr υπολογίζει ότι περίπου το 9% της δαπάνης για ρεύμα των καταναλωτών στην Χαμηλή Τάση σχετίζεται με το κόστος των ρευματοκλοπών και των ανείσπρακτων λογαριασμών. Απο τις δυο αυτούς παράγοντες (που υποθέτουμε ότι είναι ανεξάρτητοι μεταξύ τους) εκτιμούμε ότι οι ανείσπρακτοι λογαριασμοί - ειδικότερα των "πελατών" των Παρόχων Καθολικής Υπηρεσίας - είναι ο σημαντικότερος, με ένα ποσό 300 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο και οι ρευματοκλοπές είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός με ποσό που φθάνει ετησίως τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά περίπου 500 απο τα 5.500 εκατομμύρια που πληρώνουμε για ρεύμα καθε χρόνο (στην Χαμηλή Τάση οι περίπου 7.600.000 μετρητές) οφείλονται σε ρευματοκλέφτες και μπαταχτσήδες.

Το ποσό (και το ποσοστό) αυτό είναι απαράδεκτα υψηλό για μια χώρα του πολιτισμένου κόσμου ειδικότερα για χώρα μέλος της ΕΕ (και πλησιάζει επικίνδυνα τα ποσοστά του Τρίτου Κόσμου). Το πρόβλημα είναι δομικό και η ευθύνη γι' αυτό βαραίνει αποκλειστικά το ελληνικό κράτος. Η μείωση του ποσοστού αυτού τουλάχιστον κατά 50% μέσα στο χρονικό διάστημα μιας κοινοβουλευτικής περιόδου θα έπρεπε να είναι ο ελάχιστος στόχος της εκάστοτε αρμόδιας πολιτικής ηγεσίας.

Αντί γι'αυτό, διαβάζει κανείς στον τύπο ότι το ελληνικό κράτος, που έχει την ευθύνη τουλάχιστον της έκρηξης των ανείσπρακτων λογαριασμών στην περίοδο της κρίσης, προσπαθεί ακόμα και σήμερα όχι να λύσει το πρόβλημα αλλά να το μετρήσει*. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφασίσαμε, κάνοντας ορισμένες γενναίες υποθέσεις (για τις οποίες προκαλούμε παρατηρήσεις) να το υπολογίσουμε τουλάχιστον σε τάξη μεγέθους, ώστε να εστιασθεί το πρόβλημα στην σωστή - πραγματικά τρομακτική και απογοητευτική του διάσταση.

Οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Προτάσεις για την χρήση προπληρωμένων μετρητών δεν έχουν καν τεθεί στην ημερήσια διάταξη. Ενώ συγχρόνως διακινείται ο μύθος ότι οι "έξυπνοι" μετρητές θα λύσουν το πρόβλημα των ρευματοκλοπών (ή ότι άρχισε μηνιαία καταμέτρηση!). Προκαλώντας την λαική (λαικιστική;)  αντίδραση : "Φέξε μου και γλύστρισα". Οι πολιτικοί ενεργούν δίνοντας την εντύπωση ότι φοβούνται τους μπαταχτσήδες που έχουν όνομα, επώνυμο και διεύθυνση - και τα ρίχνουν όλα στον Άγνωστο Ρευματοκλέφτη.

Στο Πίνακα παρακάτω δίνουμε και την γενικότερη εικόνα των συστατικών της δαπάνης για ρεύμα (στην ΧΤ) που ελέγχονται άμεσα απο το κράτος. Τα ποσά αυτά, που ως ποσοστό είναι μεγαλύτερο απο το 41% της συνολικής δαπάνης, δεν μπορούν προφανώς να μηδενιστούν όλα. Παρουσιάζονται όμως γιατί επιτρέπουν ενδιαφέρουσες συγκρίσεις. Μας κοστίζουν αλήθεια οι ρευματοκλέφτες και οι μπαταξήδες σχεδόν δύο φορές τον ΦΠΑ; Ή περίπου όσο όλο το δίκτυο διανομής; Και τα λοιπά....

* Ακόμα χειρότερα, να "εκκαθαρίσει" προηγούμενες χρήσεις, τοποθετώντας νάρκη στη λιανική αγορά του ρεύματος.

Φόρος Άνθρακα :To Αυγό του Κολόμβου και Τα Μικρά Γράμματα

Σε προηγούμενο σημείωμα, ο γράφων υποστήριξε ότι για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής υπάρχει το Αυγό του Κολόμβου: Ο Φόρος Άνθρακα. Κατά ευτυχή σύμπτωση, ο πρωθυπουργός της χώρας έστειλε - τις ίδιες μέρες- επιστολή στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προτείνοντας να τεθεί ένας μοναδικός κοινός στόχος στην Ευρώπη σχετικά με την "κλιματική κρίση" και να αφεθούν οι χώρες-μέλη να πετύχουν τον στόχο αυτό ακολουθώντας ανεξάρτητες πολιτικές.

Ο στόχος αυτός, όπως έχει διατυπωθεί άλλωστε στο Κιότο ήδη το 1992, είναι να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα - ανεξάρτητα από την εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας - με το μικρότερο δυνατό κόστος. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό είναι να επιβαρυνθεί η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων - έμμεσα συνεπώς των εκπομπών CO2. Σε ότι ακολουθεί γίνεται μια προσπάθεια να αναλυθεί περισσότερο η πρόταση του κυρίου πρωθυπουργού. Γιατί το αυγό του Κολόμβου έχει ορισμένα μικρά -αλλά σημαντικά για την υλοποίησή του - γράμματα.

Το πρώτο βήμα είναι να επιλεγεί ο τρόπος που θα επιβληθεί η επιβάρυνση. Θα πρέπει να διαλέξουμε αν θα ελέγξουμε την τιμή (επιβάλλοντας φόρο ίσο με το κοινωνικό κόστος των εκπομπών) ή την ποσότητα (επιβάλλοντας όρια εκπομπών που, δημιουργώντας σπάνιδα, οδηγούν στον καθορισμό αγοραίας τιμής για αυτές - Cap and Trade). Θεωρητικά οι δύο αυτοί μέθοδοι είναι ισοδύναμοι. Πρακτικά όμως διαφέρουν. Ο φόρος άνθρακα έχει δυο πλεονεκτήματα. Επειδή η οριακή επιβάρυνση του κλίματος από μια πρόσθετη μονάδα εκπομπών είναι ανελαστική, ακόμα και μια μικρή μεταβολή των ορίων στις εκπομπές έχει ως αποτέλεσμα εξαιρετικά μεγάλες αλλαγές στην τιμή τους. Αυτό φαίνεται από την εμπειρία του Ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων, στο οποίο οι τιμές των δικαιωμάτων έχουν κυμανθεί από 5 έως 100 ευρώ τον τόνο την τελευταία 4ετία. Η εμπειρία του Ευρωπαϊκού συστήματος είναι επίσης μια πρόσθετη αντένδειξη για τον έλεγχο της ποσότητας. Περιλαμβάνει μέρος μόνο των εκπομπών και υπόκειται σε πολιτικές επιρροές που είναι από την φύση τους δύσκολο να προβλεφθούν. Αλλά το χειρότερο είναι ότι τα συστήματα ελέγχου ποσότητας εκπομπών (cap and trade) είναι δυσκολότερο να εφαρμοστούν μελλοντικά - όπως θα πρέπει να γίνει για να υπάρξει αποτέλεσμα σε παγκόσμια βάση - σε σχέση με τον Φόρο Άνθρακα. Η επιβολή Φόρου Άνθρακα ακόμα και σε ένα μόνο κράτος συνεισφέρει στην παγκόσμια προσπάθεια. Όχι όμως το Cap and Trade.

Επιλέγουμε συνεπώς την επιβολή ενός φόρου άνθρακα στην κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και εμμέσως CO2. Αυτό είναι το εύκολο. Τα δύσκολα έπονται. Το προφανές πρώτο ερώτημα είναι το ύψος του φόρου. Υπάρχουν δυο επιλογές. Η πρώτη είναι ο υπολογισμός του κοινωνικού κόστους των εκπομπών CO2 με την χρήση των κλιματικών μοντέλων. Τα μοντέλα αυτά προσπαθούν να εκτιμήσουν την πρόσθετη ζημία που θα προκαλέσουν σημερινές εκπομπές CO2 στα επόμενα δεκάδες έως εκατοντάδες χρόνια που θα υπάρχουν στην ατμόσφαιρα. Όπως είναι αναμενόμενο, λόγω του τεράστιου χρονικού ορίζοντα, τα αποτελέσματα αυτών των υπολογισμών κυμαίνονται σε τόσο μεγάλο εύρος που είναι πρακτικά άχρηστα για τον σχεδιασμό πολιτικής. Ο κύριος Ross McKitrick οικονομολόγος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Guelph του Καναδά έχει προτείνει μια μέθοδο υπολογισμού με βάση πραγματικές ιστορικές παρατηρήσεις (evidence based). Συγκεκριμένα προτείνει ένα φόρο το ύψος του οποίου θα εξαρτάται κάθε χρόνο από την θερμοκρασία της γης στην τροπόσφαιρα της περιοχής των τροπικών. Προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις, στην προσπάθειά τους να προβλέψουν το ύψος του φόρου στο μέλλον (π.χ. στα 30 χρόνια ωφέλιμης ζωής ενός περιουσιακού στοιχείου) θα επιλέξουν τα κλιματικά μοντέλα των οποίων οι προβλέψεις θα αποδειχθούν πιο αξιόπιστες. Με τον τρόπο αυτό απαλλάσσοντας την επιστημονική έρευνα από πολιτική επιρροή.

Μέχρι εδώ καλά. Έπονται όμως τα προβλήματα στην επιβολή του Φόρου Άνθρακα στην αντιμετώπιση των οποίων θα πρέπει να αναλάβουν τις σημαντικότερες ευθύνες οι πολιτικοί. Εξηγούμε: 

Αν ο Φόρος Άνθρακα είναι το Αυγό του Κολόμβου, οποιαδήποτε άλλη πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος περισσεύει. Όχι μόνο περισσεύει αλλά καθιστά την επιβολή του αντιπαραγωγική. Οι πολιτικοί συνεπώς θα πρέπει μεταξύ άλλων, να πείσουν τους επιχειρηματίες - ραντιέρηδες που προσέλκυσαν οι επιδοτήσεις στις ΑΠΕ να αποδεχθούν μειωμένα κέρδη από τις επενδύσεις τους. Προφανώς επιδοτήσεις για "εξοικονόμηση ενέργειας" και τα συναφή δεν θα έχουν επίσης λόγο ύπαρξης. Ο φόρος άνθρακα είναι επαρκής και οικονομικά αποτελεσματικός μηχανισμός κινήτρων τόσο για την παραγωγή ενέργειας με πηγές που δεν χρησιμοποιούν CO2 όσο και την κατανάλωση προϊόντων μειωμένης "έντασης CO2".

Ένα δεύτερο πρόβλημα - ίσως ευκολότερο για τους πολιτικούς - είναι ότι για να είναι αποτελεσματικός ο φόρος θα πρέπει το σύνολο των εσόδων του να γυρίζει πίσω στους πολίτες. Aντικαθιστώντας υπάρχοντες φόρους. Στην ιδανική περίπτωση φόρους που προκαλούν μεγαλύτερη δημοσιονομική επιβάρυνση (φύρα). Στο σημείο αυτό δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των οικονομολόγων. Ορισμένοι προτιμούν την επιστροφή με την μορφή σταθερού ετήσιου ποσού ανά οικογένεια και άλλοι την μείωση του φόρου εισοδήματος και των ασφαλιστικών εισφορών. Αυτή η δεύτερη λύση θα ήταν ίσως ιδανική για την περίπτωση της Ελλάδας - με σκοπό την επιτάχυνση της ιδιωτικοποίησης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το ευχάριστο είναι ότι μια τέτοιου είδους επιστροφή φόρου στους πολίτες βρίσκεται υπό συζήτηση τόσο στις ΗΠΑ (Carbon Dividend) όσο και στην Γερμανία (Klima Geld).

Στην προσπάθεια για δημοσιονομική ουδετερότητα του Φόρου Άνθρακα θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο μέγεθος της υπάρχουσας φορολογικής επιβάρυνσης σε κάθε κράτος. Σε χώρες με υψηλότερη επιβάρυνση ο φόρος άνθρακα θα πρέπει να είναι χαμηλότερος για να είναι βέλτιστος ως προς την οικονομική αποτελεσματικότητά του. Αυτό είναι κάτι για το οποίο ο Έλληνας πρωθυπουργός θα πρέπει να είναι έτοιμος να διαπραγματευθεί (σκληρά) δεδομένου ότι ο φόρος άνθρακα για την χώρα θα μπορούσε να είναι χαμηλότερος από αυτόν που θα επιβληθεί σε άλλες χώρες- μέλη λόγω σχετικά υψηλότερης υπάρχουσας δημοσιονομικής επιβάρυνσης (στον βαθμό που αυτό μπορεί να τεκμηριωθεί). 

Τέλος οι πολιτικοί θα πρέπει να βρουν τρόπο να πείσουν τους βαπτιστές - τους ιδεολόγους σε επίπεδο θρησκοληψίας της ¨κλιματικής κρίσης". Οι οποίοι δεν θα αποδεχθούν εύκολα την εγκατάλειψη του στόχου της μείωσης εκπομπών και την υιοθέτηση του στόχου της τιμής. Εκτός των άλλων γιατί είναι πιθανό να φανεί - αρχικά τουλάχιστον - ότι έχουν δίκιο. Να επιβληθεί ένας φόρος και οι εκπομπές αντί να μειωθούν να αυξηθούν (όπως άλλωστε συμβαίνει σε παγκόσμια κλίμακα αδιαλείπτως τα τελευταία 50 τουλάχιστον χρόνια). Θα πρέπει κάποιος να τους εξηγήσει ότι αυτό είναι ωφελιμότερο για το κοινωνικό σύνολο. Ότι, όπως φαίνεται στην πράξη,  το κόστος για να μειωθούν οι εκπομπές είναι μεγαλύτερο από τις μελλοντικές ζημιές που είναι πιθανό να υπάρξουν λόγω κλιματικής αλλαγής - οπότε είναι ορθολογικό να μην το υποστούμε. Και ότι η αντίθετη - η δική τους - λογική, οδηγεί στο παράδοξο ότι ο βέλτιστος τρόπος να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή είναι η εξαφάνιση "από προσώπου γης" του ανθρώπινου είδους.

Για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα  της κλιματικής αλλαγής ο φόρος άνθρακα θα πρέπει να επιβληθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Έχει το πλεονέκτημα ότι παρέχει αντικίνητρο στην "κατανάλωση" CO2 και όχι στην παραγωγή του σε συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια. Αυτό λύνει το πρόβλημα της "διαρροής CO2" που μεταφέρει παραγωγικές δραστηριότητες σε χώρες με χαμηλά (ή μηδενικά) κίνητρα για την μείωση εκπομπών. Η εφαρμογή της  ιδέας του CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) από την ΕΕ είναι ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση - ένας παγκόσμιος φόρος άνθρακα.

Αυτό είναι ένα πρόχειρο, ημιερασιτεχνικό, συνοπτικό - καθόλου επιστημονικό/ακαδημαϊκό -  σχέδιο για ένα πολιτικό πρόγραμμα σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Οι πολιτικές που ακολουθούνται σήμερα στην ΕΕ, δηλαδή για να είμαστε ακριβείς ο στόχος του Net Zero (που είναι μεταξύ άλλων η βασική αιτία της κρίσης στην αγορά του ρεύματος) είναι προς την λάθος κατεύθυνση. Πρέπει να αλλάξει ο στόχος - να αποθαρρυνθεί μέσω ενός κοινά αποδεκτού φόρου η "ανεπιθύμητη" έμμεση κατανάλωση CO2, στον βαθμό που επιλέγουν οι πολίτες μέσω του μηχανισμού της αγοράς και να αφεθούν οι χώρες-μέλη, όπως προτείνει ο Έλληνας πρωθυπουργός, να εφαρμόσουν στα πλαίσια του κοινού στόχου τις δικές τους παραμέτρους. Το παρόν αποτελεί μια ελάχιστη συμβολή προς αυτή την κατεύθυνση.

Το Ταμείο Ανάκαμψης, η ΔΕΗ και η "Αρχή της Προσθετικότητας"

Οι επιχειρήσεις που ανήκουν στον όμιλο της υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζουσας επιχείρησης ηλεκτρισμού, της ΔΕΗ, είναι ο μεγαλύτερος "Ιδιώτης" ωφελούμενος του "Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας"(ΤΑΑ). Το συνολικό ποσό που θα εισπράξουν (στοιχεία Νοεμβρίου 2024) φθάνει τα 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ (για την ακρίβεια 1.644.192.911 ευρώ).

Το ποσό αυτό πρέπει να δοθεί υπό τον όρο της "Προσθετικότητας" (additionality). Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι θα πρέπει να οδηγήσουν σε νέες (πρόσθετες) επενδύσεις και όχι στη χρηματοδότηση προγραμματισμένων επενδύσεων που θα είχαν πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα από την ύπαρξη του Ταμείου ή άλλων διαρθρωτικών ή εθνικών πόρων. Για να τα δούμε.

Η ΔΕΗ θα λάβει "δανειακή στήριξη" ύψους 346 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή ΑΠΕ (Φωτοβολταϊκών Πάρκων). Έχει πραγματικά ανάγκη η χώρα περισσότερα φωτοβολταικά πάρκα; Αν έχει, φροντίζει ήδη να τα επιδοτήσει - εις βάρος των καταναλωτών. Τι χρειάζεται η πρόσθετη βοήθεια του ΤΑΑ; Έχει ανάγκη η ΔΕΗ επιδοτούμενη πρόσθετη χρηματοδότηση για τις επενδύσεις της; Μήπως τα πάρκα αυτά θα μπορούσαν να κατασκευαστούν από "γνήσιους" ιδιώτες;

Η ΔΕΗ ΑΕ επίσης θα λάβει 204 εκατομμύρια ευρώ γενικά και απροσδιόριστα για "δανειακή υποστήριξη" και η θυγατρική της στις οπτικές ίνες άλλα 290 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση του έργου της εγκατάστασης οπτικών ινών στο εναέριο δίκτυό της. Με τη μορφή πάλι "δανειακής υποστήριξης". Ο πολυεθνικός (έστω προς το παρόν παμβαλκανικός) ελέφαντας ζητάει πρόσθετα 500 ψωρο-εκατομμύρια όταν (υποτίθεται ότι) έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση πολλών δισεκατομμυρίων για μελλοντικές επενδύσεις. Τι θα προσθέσουν τα χρήματα αυτά στα πλάνα της ΔΕΗ; Με την ευκαιρία - έχει ελεγχθεί το αν η δραστηριοποίηση της ΔΕΗ στις τηλεπικοινωνίες είναι σύμφωνη με τις αρχές του ανταγωνισμού; Γιατί χρησιμοποιεί πάγια στοιχεία (το δίκτυο) που είναι υπό ρυθμιστικό έλεγχο.

Ο ΑΔΜΗΕ, ο διαχειριστής του Δικτύου Μεταφοράς, θα εισπράξει το ποσό των 303 εκατομμυρίων ευρώ συν 61 εκατομμύρια ακόμα για τις δικές του τηλεπικοινωνιακές δραστηριότητες. Εκτός της γενικής δανειακής υποστήριξης, μέρος της χρηματοδότησης θα δοθεί για την "προώθηση της διασύνδεσης των νησιών και της αναβάθμισης του δικτύου μεταφοράς". Ο ΔΕΔΔΗΕ όμως, ο διαχειριστής του Δικτύου διανομής, (δικαιώνοντας την φήμη του ως "Πίθος των Δαναΐδων), θα εισπράξει το αμύθητο ποσό των 437 εκατομμυρίων ευρώ. Για να προστατεύσει τα δάση, να υπογειώσει μέρος του δικτύου του και να αναβαθμίσει το δίκτυο ώστε να μπορεί να υποδεχθεί περισσότερες ΑΠΕ.

Συνολικά, οι διαχειριστές των Δικτύων Ηλεκτρισμού της χώρας θα λάβουν περίπου πρόσθετα 1 δισεκατομμύριο ευρώ για να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια. Τα οποία έχουν υποβάλει στην ΡΑΑΕΥ ζητώντας ετήσιες αποδόσεις υψηλότερες από 8% στην ρυθμιζόμενη βάση παγίων. Η οποία θα αυξηθεί κατά 1 δισεκατομμύριο από τα έργα που θα υλοποιηθούν με την επιδοτούμενη χρηματοδότηση του ΤΑΑ. Πέραν του ελέγχου της "Προσθετικότητας" των έργων, ελπίζει κανείς ότι, δεδομένης της συνεισφοράς του ΤΑΑ, το κράτος (στη συγκεκριμένη περίπτωση η ΡΑΑΕΥ) θα διαπραγματευτεί κάτι καλύτερο (δηλαδή χαμηλότερο) για την απόδοση κεφαλαίων - δεδομένου ότι ήδη οι απαιτήσεις των διαχειριστών με βάση την διεθνή εμπειρία βρίσκονται στο όριο του σκληρού - κακόγουστου - αστείου. 

Ο γράφων, με βάση την  μικρή αυτή έρευνα σχετικά με την ΔΕΗ, που έγινε με αφορμή την έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που συντάχθηκε από το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ - Δεκέμβριος 2024), κρίνω ότι η επιδότηση της ΔΕΗ από το ΤΑΑ παραβιάζει την αρχή της "Προσθετικότητας". Τολμώ συνεπώς να προβλέψω γενικότερα ότι η παραδοσιακή αποτυχία των Ελληνικών κυβερνήσεων να αξιοποιήσουν θετικά (με την έννοια του κόστους ευκαιρίας των κεφαλαίων) κάθε είδους ευρωπαϊκή βοήθεια θα συνεχισθεί απρόσκοπτα και στην περίπτωση του ΤΑΑ.

Μια Αξιολόγηση της Λιανικής Αγοράς Ρεύματος - με Ευρωπαϊκή Βοήθεια

Ένα από τα πλεονεκτήματα του να είναι μια χώρα μέλος της ΕΕ είναι ότι υπάρχει μια συλλογική υποδομή που μπορεί  να χρησιμοποιηθεί, κατάλληλα προσαρμοσμένη για τις ανάγκες κάθε χώρας, για την ανάπτυξη και βελτίωση των θεσμών της. Ένα μικρό παράδειγμα: Η ρύθμιση των αγορών. Αν, για παράδειγμα, κάποιος θελήσει να αξιολογήσει την λειτουργία της λιανικής αγοράς ρεύματος στην Ελλάδα, υπάρχει διαθέσιμος σχετικός "τυφλοσούρτης" (handbook). Ο γράφων έκανα ακριβώς αυτό. Χρησιμοποίησα το hanbook που έχει καταρτίσει ο CEER (Συμβούλιο των Ευρωπαίων Ρυθμιστών Ενέργειας) για να αξιολογήσω την λειτουργία της λιανικής αγοράς ρεύματος στην Ελλάδα. Καλό βαθμό αξιολόγησης παίρνει μια αγορά όσο περισσότερο ανταγωνιστική είναι και συνεπώς όσο καλύτερα τα περιθώρια κέρδους των πωλητών αντανακλούν το δικό τους κόστος. "Περισσότερο" και "καλύτερα" σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ. Αλλά και "περισσότερο" και "καλύτερα" στην διαδρομή του χρόνου.

Υποθέτω ότι δεν αποτελεί έκπληξη ότι, όπως συνοπτικά παρουσιάζεται στον Πίνακα παρακάτω, η ελληνική αγορά είναι "λιγότερο" ανταγωνιστική και "χειρότερη" ως προς τα περιθώρια κέρδους, τόσο σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη όσο και σε σχέση με το παρελθόν. Οι σχετικές παρατηρήσεις:

Η συσχέτιση των τιμών χονδρικής και λιανικής στο 89% κατά μέσο όρο στην περίοδο '21-'24 είναι πολύ χαμηλότερη από την αναμενόμενη σε Ευρωπαϊκές αγορές - που είναι γύρω στο 98-99%. Αξιοσημείωτο ότι το '21 - πριν την κρίση και τις κρατικές επιδοτήσεις - ήταν στο 98%. Τα επόμενα δύο χρόνια της κρίσης οι τιμές αποδεσμεύτηκαν, πράγμα ίσως κατανοητό. Το ερώτημα είναι τι συνέβη το 2024 που η συσχέτιση έπεσε στο 58%. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι ότι οι Πάροχοι, με προεξάρχοντα τον δεσπόζοντα, χρησιμοποίησαν την δυνατότητα της έκπτωσης στην "βασική τιμή" των πράσινων τιμολογίων για να απορροφήσουν τις αλλαγές στην χονδρική. Το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς είχαν μικρές εκπτώσεις και υπερκέρδη τα οποία "ξόδεψαν" στο δεύτερο εξάμηνο όταν η χονδρική αυξήθηκε. Με τον τρόπο αυτό "αποδεσμεύτηκαν" οι τιμές λιανικής από την χονδρική υποκαθιστώντας στην πράξη την ανάγκη κρατικής επιδότησης. Ξέχασαν όμως να ενημερώσουν τον Υπουργό με συνέπεια ο "πονηρός"* σχεδιασμός του πράσινου τιμολογίου να μείνει (μερικώς) αναξιοποίητος. Έτσι, ο Υπουργός άρχισε πάλι τις επιδοτήσεις.

Το μέσο μικτό περιθώριο των Παρόχων στην περίοδο '21-'24, στα 31 ευρώ την μεγαβατώρα, είναι περίπου διπλάσιο έως τριπλάσιο σε σχέση με αυτό των αγορών άλλων ευρωπαϊκών χωρών (10 στην Ολλανδία, 14 στην Πορτογαλία) και το τέταρτο υψηλότερο μεταξύ των χωρών  μελών της ΕΕ. Οι απώλειες των Παρόχων το '21 καλύφθηκαν και με το παραπάνω τα επόμενα 2 χρόνια της κρίσης και των κρατικών επιδοτήσεων, με το καταπληκτικό 78 του 2022 και 36 ευρώ/μεγαβατώρα του 2023. Τα 15 ευρώ του 2024 είναι αποτέλεσμα των 38 ευρώ το πρώτο εξάμηνο και των -8 το δεύτερο (40% στο Α' και -3% στο Β'). Η εκτίμηση μου είναι ότι η διακύμανση των τιμών στο 2024 επηρεάστηκε κυρίως από την τιμολογιακή πολιτική του υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζοντα παρόχου αλλά και (λιγότερο) από τον ανταγωνισμό, που εκφράστηκε μέσω της προσφοράς  τιμολογίων σταθερής τιμής για πρώτη φορά μετά από χρόνια στην ελληνική αγορά. Το δεύτερο είναι και η μοναδική ελπιδοφόρα τάση που δείχνουν τα στοιχεία για την λειτουργία της αγοράς.

Στον Πίνακα ακολουθούν οι δείκτες που το handbook του CEER προτείνει για την μέτρηση του επιπέδου του ανταγωνισμού στην αγορά. Τα στοιχεία μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη στον ενημερωμένο πολίτη της χώρας. Ο δείκτης Herfindahl Hirschman  έχει μεν μια ελαφρότατη κάμψη στη περίοδο '21- '24, παραμένει όμως στο επίπεδο του δυοπωλίου, εξηγώντας σε μεγάλο βαθμό (ex ante!) τα υψηλά περιθώρια των πωλητών. Ο ανταγωνισμός αντιστοιχεί σε κλάδο με δύο μόνο παίκτες (για την ακρίβεια 1,8). Οι δείκτες συγκέντρωσης της αγοράς συνεχώς χειροτερεύουν με τον χρόνο. Τα μερίδια των τριών (3) και των πέντε (5) μεγαλύτερων παρόχων είναι συντριπτικά και βαίνουν αυξανόμενα. Είναι πλέον ορατός ο δοκιμασμένος, διαχρονικός στόχος του ελληνικού κατεστημένου**: Μια αγορά αποτελούμενη από ένα δεσπόζοντα κρατικοδίαιτο (ή υπό κρατικό έλεγχο) προμηθευτή και τρείς ιδιώτες που "κόβουν μονέδα" εκμεταλλευόμενοι την (εκούσια ή ακούσια) αδράνεια του δεσπόζοντα.

Με την βοήθεια του ευρωπαϊκού τυφλοσούρτη (και της σχετικής βιβλιογραφίας του ACER και του CEER) ο γράφων χρειάστηκα λιγότερο από μια ημέρα εργασίας για να καταρτίσω τον Πίνακα του παρόντος. Η έλλειψη χρόνου, επαρκών στοιχείων και σχετικής εξειδίκευσης (αν και απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) ίσως έχουν  οδηγήσει σε λάθη. Σχετικές παρατηρήσεις είναι συνεπώς ευπρόσδεκτες. Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν είναι διαθέσιμες στους τυχόν ενδιαφερόμενους. Ειδικά αυτούς που δεν είναι ημιερασιτέχνες όπως ο γράφων αλλά είναι αρμόδιοι (και πληρώνονται γι' αυτό) να καταρτίζουν τέτοιου είδους Πίνακες και αναλύσεις.

* Πονηρός γιατί είναι αδιαφανής. Ενώ υπόσχεται σταθερότητα και προβλεψιμότητα για ένα τουλάχιστο μήνα, δίνει την δυνατότητα στον Πάροχο μέσω των εκπτώσεων στην "βασική τιμή" να εξουδετερώσει όποτε και όσο θέλει (ή εντέλλεται) τόσο την σταθερότητα όσο και την προβλεψιμότητα.
** Το ελληνικό κατεστημένο, δηλαδή τα πολιτικά κόμματα, επιλέγουν την δομή αυτή της αγοράς μεταξύ άλλων για να α) διατηρούν την  δυνατότητα να "αξιοποιούν" στελέχη τους με διορισμούς στις ελεγχόμενες επιχειρήσεις και β) να διατηρούν σε ένα βαθμό τον έλεγχο στις τιμές των αγαθών που πωλούν αυτές οι επιχειρήσεις ιδιαίτερα όταν αυτά προκαλούν κοινωνικές ευαισθησίες. Πάντα όμως με σεβασμό και προσαρμοστικότητα στις σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Περίπου όπως ο Χατζηαβάτης και ο Καραγκιόζης στις εντολές του Βεζίρη - δηλαδή "ψιλοκοροιδεύοντας".

Δείκτης Τιμών 1/25: Μικρή Άνοδος - Ιστορικό Χαμηλό στο Μερίδιο της ΔΕΗ

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Ιανουάριο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Ιανουάριο εμφάνισε  μικρή αύξηση σε σχέση με τον δείκτη Δεκεμβρίου 2024. Από 210,10 ανέβηκε στα 213,72 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Ιανουαρίου του '25 περιλαμβάνουν όπως και τον Δεκέμβριο του '24 κρατική επιδότηση 15 ευρώ την μεγαβατώρα και έμειναν σταθερές στα 59,98 ευρώ την μεγαβατώρα (υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με αφαίρεση της επιδότησης από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις).

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, αυξήθηκε στα 141,65 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 138,23 τον Δεκέμβριο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Ιανουάριο  σε μέσο όρο ανέβηκαν στα 147,46 ευρώ την μεγαβατώρα, αυξημένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (145,75 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Ιανουάριο η χονδρική τιμή είχε μικρή αύξηση (+1,58%) σε σχέση με τον Δεκέμβριο. Οι Πάροχοι πέρασαν μεγαλύτερη αύξηση στις λιανικές τιμές αυξάνοντας τις ανταγωνιστικές χρεώσεις κατά +2,47%. Η αύξηση αυτή προήλθε από τις τιμές των εναλλακτικών Παρόχων ενώ η ΔΕΗ έμεινε σταθερή. Φαίνεται ότι η επιδότηση βοήθησε τους παρόχους να βελτιώσουν σε ένα βαθμό τα μικτά τους περιθώρια. Αξιοσημείωτο: Σύμφωνα με την μηνιαία αναφορά του ΕΕΧ, το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στην Χαμηλή Τάση σε κιλοβατώρες έπεσε για πρώτη φορά στο μικρότερο ποσοστό από τότε που καταρτίζεται ο Δείκτης Τιμών του allazorevma.gr - στο 62,15%. (Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με βάση τα φθηνότερα διαθέσιμα τιμολόγια κάθε παρόχου, που στην περίοδο αυτή είναι τα τιμολόγια σταθερής τιμής. Αυτό σημαίνει ότι οι υπολογισμοί υπερεκτιμούν τα αρνητικά περιθώρια των παρόχων των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία των πελατών είναι ακόμα σε μεταβλητά τιμολόγια).

Διζωνικά Τιμολόγια: Άνθρακες ο Θησαυρός

Με αγωνία περίμενε η αγορά τις τιμές των νέων διζωνικών τιμολογίων που θα προσέφεραν οι Πάροχοι με την ευκαιρία της πολυδιαφημισμένης έναρξης ισχύος τους τον Φεβρουάριο. Άνθρακες ο θησαυρός. Στον πρώτο από τους παρακάτω Πίνακες παρουσιάζεται το Πράσινο (Ειδικό) Διζωνικό τιμολόγιο του δεσπόζοντα Παρόχου (Γ1Ν). Καμία ορατή διαφορά με το γυμνό μάτι μεταξύ των δύο μηνών (Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου). Οι τιμές, τόσο στην υψηλή ζώνη όσο και στην χαμηλή, παραμένουν οι ίδιες - όπως και η διαφορά μεταξύ τους. Για την ακρίβεια η διαφορά μεγάλωσε κατά 0,00004 ευρώ την κιλοβατώρα.

Αυτό σημαίνει ότι η αγορά, εκπροσωπούμενη από τον υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζοντα Πάροχο, δεν πήρε το μήνυμα του κράτους και αδιαφόρησε πλήρως για το νέο ζωνικό ωράριο (πράγμα που στην περίπτωση του υπό κρατικό έλεγχο Παρόχου αποτελεί ευχάριστη έκπληξη). Ο στόχος του κράτους να μειωθεί η τιμή του ρεύματος με τα νέα διζωνικά τιμολόγια δεν θα επιτευχθεί - τουλάχιστον προς το παρόν (στην ελληνική αγορά ρεύματος, όπως είναι γνωστό, τα θαύματα διαρκούν ένα μήνα).

Στον δεύτερο Πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία που υποδεικνύουν το πόσο απίθανο είναι να επιτευχθεί ο δεύτερος στόχος του κράτους - η μετατόπιση φορτίου στις ώρες παραγωγής των ΑΠΕ. Ένας μέσος καταναλωτής θα εξοικονομήσει με τα τιμολόγια που ανακοινώθηκαν ένα ποσό μικρότερο του ενός (1) ευρώ τον μήνα (περίπου 70 λεπτά)  για κάθε 10 ποσοστιαίες μονάδες μετατόπισης του φορτίου του στην ζώνη χαμηλής χρέωσης*. Ο γράφων υποθέτει ότι για να υπάρξει αξιοσημείωτη μετατόπιση, η χαμηλή χρέωση θα πρέπει να είναι χαμηλότερη από το 50% της υψηλής. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τα στοιχεία των Παρόχων σχετικά με την συμπεριφορά των καταναλωτών τους επόμενους μήνες.

Το γενικό συμπέρασμα από την προσπάθεια αυτή του κράτους είναι ότι κατέληξε σε γελιοποίηση της "καινοτομίας" των ζωνικών τιμολογίων. Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν, παράλληλα με τις εντολές στον κρατικό ΔΕΔΔΗΕ, δίνονταν τα κατάλληλα κίνητρα στους Παρόχους να συμμετάσχουν στην "δουλειά". Των οποίων το κίνητρο, είναι (ή θα έπρεπε να είναι) το κέρδος (ή η αποφυγή ζημιών) και όχι η αποφυγή της γελιοποίησης (που δεν φαίνεται να είναι κίνητρο για το κράτος). Ας γίνει αυτό μάθημα για τους "έξυπνους" μετρητές. Γιατί στην περίπτωσή τους δεν κινδυνεύει μόνο η αξιοπιστία του κράτους (όση έχει απομείνει) αλλά και μια μεγάλη επένδυση.

* Η οποία εκτός των άλλων είναι λιγότερο ελκυστική στην χρήση από τη προηγούμενη για τους καταναλωτές - ιδιαίτερα το νυκτερινό τμήμα της