Κι Αν το Φυσικό Αέριο Έπαιρνε το Ριμπάουντ;

Όταν ένας καλαθοσφαιριστής παίρνει ένα (επιθετικό) ριμπάουντ, δίνει την  δυνατότητα στην ομάδα του να διορθώσει μια αστοχία στην πρώτη προσπάθεια. Το φυσικό αέριο, που είχε αναγορευθεί παλιότερα το "καύσιμο του 21ου αιώνα", τα τελευταία δύο χρόνια, είχε μια αστοχία. Τόσο σημαντική που προκάλεσε κρίση - παγκόσμια αλλά κυρίως (με διαφορά) ευρωπαϊκή. Εδώ και λίγους μήνες φαίνεται ότι η αγορά επανέρχεται σε κάποιο επίπεδο κανονικότητας. Το ερώτημα όμως για το μέλλον δεν μπορεί να αποφευχθεί. Μετά από όλα όσα συνέβησαν εξακολουθεί το φυσικό αέριο να είναι το καύσιμο του αιώνα μας;

Η απάντηση είναι: Ναι, η λογική πρόβλεψη είναι ότι το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο του 21ου αιώνα (ίσως και του επόμενου), για δύο τουλάχιστον λόγους:

• Ο πρώτος (και βασικός) είναι ότι ο φλοιός της γης περιέχει τόσο μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου που μπορούν να θεωρηθούν πρακτικά ανεξάντλητα*. 
• Ο δεύτερος είναι ότι, κατά παράδοξο τρόπο, η προσπάθεια των αναπτυγμένων χωρών (και ειδικά της ΕΕ) για απανθρακοποίηση (το περίφημο Net Zero) θα τείνει να κρατά χαμηλή την τιμή του μακροπρόθεσμα. Κάνοντάς το έτσι περισσότερο ελκυστικό για τον υπόλοιπο κόσμο.

Είναι πράγματι τα αποθέματα του φυσικού αερίου τόσο μεγάλα; Εκτιμώνται σε 50 χρόνια σημερινής ζήτησης. Αλλά, το πιο σημαντικό είναι, ότι τα 50 χρόνια ζήτησης παραμένουν σταθερά εδώ και δεκαετίες. Ανακαλύπτουμε αποθέματα περισσότερα από όσα καταναλώνουμε συστηματικά. Μια μικρή γεύση του μεγέθους των αποθεμάτων παίρνει κανείς από το Κατάρ (μια χώρα λίγο μεγαλύτερη από την Κρήτη) στα χωρικά ύδατα του οποίου υπάρχουν  αποθέματα που ισοδυναμούν με 200 χρόνια σημερινής παραγωγής.

Η παράδοξη επίπτωση των πολιτικών για την απανθρακοποίηση είναι αποτέλεσμα ενός είδους "rebound effect". Πρόκειται για την υπόθεση** ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην χρήση ενός πόρου οδηγεί στην αύξηση της χρήσης - και τελικά της κατανάλωσής του. Στην περίπτωση του φυσικού αερίου, ανεξάρτητα και πέραν της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας στην χρήση, εντείνουν το φαινόμενο οι πολιτικές για την αποθάρρυνση της χρήσης του που έχουν φθάσει στα όρια της απαγόρευσης ειδικά στην Ευρώπη και ορισμένες πολιτείες στις ΗΠΑ (Καλιφόρνια).

Είναι λογικό να περιμένει κανείς ότι ο συνδυασμός των ανεξάντλητων αποθεμάτων με τον (πιθανό αλλά όχι σίγουρο) περιορισμό της κατανάλωσης στην Δύση θα τείνουν να οδηγήσουν σε πτώση (ή τουλάχιστον σταθερότητα) των τιμών του φυσικού αερίου μακροπρόθεσμα δεδομένου ότι στο μέλλον η αύξηση στη  ζήτηση ενέργειας θα προέρχεται σε όλο και μεγαλύτερο ποσοστό (σήμερα είναι στο 60%) από τον υπόλοιπο κόσμο (Κίνα, Ινδία, κλπ.)

Παραμένει όμως ένα ερώτημα: οι δύο λόγοι που προαναφέρθηκαν υπήρχαν και πριν την κρίση. Τι την προκάλεσε; Η προφανής κατά τον γράφοντα αιτία είναι ότι οι αγορές ενέργειας για πρακτικούς λόγους επηρεάζονται από πολιτικές αποφάσεις οι οποίες είναι κατά κανόνα ανορθολογικές και μη προβλέψιμες. Κυρίως η Ευρωπαϊκή πολιτική για το Net Zero και σε μικρότερο βαθμό ο πόλεμος στην Ουκρανία. Το ελπιδοφόρο μήνυμα είναι ότι κατά την διάρκεια της πρόσφατης κρίσης οι αγορές υπερίσχυσαν τρέποντας σε φυγή τους πολιτικούς οι οποίοι ξέχασαν τους ηρωικούς στόχους και επανήλθαν στην πραγματικότητα (μεριμνώντας βέβαια να μην το πολυδιαφημίσουν). Για πόσο καιρό δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί αλλά ας μην υποτιμούμε τις αγορές. Ήταν οι αγορές των (αμερικανικών) ομολόγων το μόνο πράγμα που δεν άφηνε έναν δημοφιλή Αμερικανό πρόεδρο να κοιμηθεί το βράδυ***. 

* ..."gas is so abundant in the earth’s crust that it is best to regard it as infinite for all practical purposes. There are lots and lots of gas reserves. Gas is also very cheap to extract, and pipelines are cheap too. LNG has higher costs, but it also has higher flexibility".... Dieter Helm, Professor of Economic Policy at the University of Oxford and Fellow in Economics at New College, Oxford.
** Η υπόθεση διατυπώθηκε ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα από τον οικονομολόγο William Jevons
*** O James Carville, ο σύμβουλός του Bill Clinton, αστειευόταν ότι θα ήθελε να μετεμψυχωθεί σε  αγορά ομολόγων για να μπορεί να τρομοκρατεί τους πάντες".