Ήρθε πάλι ο καιρός να ασχοληθούμε με ερασιτεχνικό τρόπο με σκοπό την ψυχαγωγία - όπως θα έκανε ένα απλός αλλά περίεργος πολίτης που γνωρίζει τα βασικά (ανάγνωση, γραφή, απλή αριθμητική) - με την υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζουσα Επιχείρηση στην αγορά ηλεκτρισμού, την ΔΕΗ. Εθνικό και Βαλκανικό πλέον πρωταθλητή. Αφορμή τα αποτελέσματα του 2023 τα μεγέθη των οποίων δίνουν - στον γράφοντα τουλάχιστον - την εικόνα ενός μπαλονιού που φουσκώνει.
Από ένα μπαλόνι δεν περιμένει κανείς να παραχθεί παρά αέρας. Πράγματι, η στρατηγική της ΔΕΗ να επενδύει στην προσπάθεια αποτροπής της κλιματικής αλλαγής επιδεινώνει την παραγωγικότητα των επενδύσεών της με αργό, σταθερό, προσωρινά ανεπαίσθητο τρόπο - προς ζημία του κοινωνικού συνόλου. Ενέχει όμως τον κίνδυνο, στην περίπτωση που η συμφωνία (consensus) για το Net Zero καταρρεύσει ξαφνικά στην ΕΕ, η ζημία αυτή να μετατραπεί σε πρόβλημα και για την επιχείρηση δεδομένου ότι τα έσοδα της κυριαρχούνται όλο και περισσότερο από ρυθμιζόμενες - δηλαδή πολιτικά καθοριζόμενες δραστηριότητες. Η επιχείρηση υπόκειται σε πολιτικό κίνδυνο - που είναι πιο άμεσος και μη προβλέψιμος ακόμα και από τον υποτιθέμενο κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή. Το μπαλόνι μπορεί να ξεφουσκώσει απότομα - με κρότο.
Ας αφήσουμε όμως τις φιλοσοφικές σκέψεις για το μέλλον και ας διασκεδάσουμε με την περιγραφή ορισμένων στιγμιότυπων από την Έκθεση της ΔΕΗ για το 2023 που στοιχειοθετούν την εικόνα του μπαλονιού που προαναφέρθηκε.
Ο κύκλος εργασιών μειώθηκε σε σχέση με το 2022 αλλά η προηγούμενη χρονιά ήταν κατεξοχήν μια χρονιά κρίσης. Τα έσοδα των 6,5 δισ. του 2023 είναι φουσκωμένα αν συγκριθούν με αυτά ετών πριν το '22 που κυμαίνονταν στα 4 - 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Αξιοσημείωτο ότι η αύξηση δεν προήλθε από υψηλότερο όγκο πωλήσεων αλλά από υψηλότερες τιμές τόσο σε ρυθμιζόμενες όσο και σε ανταγωνιστικές δραστηριότητες.(Η εξαγορά στην Ρουμανία είχε μικρή επίπτωση καθώς έγινε στο τέλος του χρόνου).
Τα κέρδη επίσης σημείωσαν μεγάλη αύξηση. Έφτασαν τα 622 εκατομμύρια προ φόρων σε σχέση με τις ζημιές του 2022. Χρειάστηκε βέβαια ένας δημιουργικός λογιστικός χειρισμός για να μην μειωθούν από τα 200 εκατομμύρια που θα φορολογηθεί η ΔΕΗ για τα "υπερκέρδη" της. Η Διοίκηση της ΔΕΗ, μόλις ολοκλήρωσε την εξαγορά της ENEL Ρουμανίας, ανακάλυψε ξαφνικά ότι πλήρωσε 234 εκατομμύρια λιγότερα από την "δίκαιη τιμή" (Fair Value). Ενθουσιασμένη από την ανακάλυψη θεώρησε ορθό και δίκαιο να αναγνωρίσει ένα έκτακτο λογιστικό κέρδος στα αποτελέσματα του 2023. Ο ορκωτός ελεγκτής της (Ernst&Young - οι υπηρεσίες της οποίας κοστίζουν 2,7 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο στην ΔΕΗ) δεν έφερε αντίρρηση, που σημαίνει ότι συμφωνεί με την αποτίμηση του Fair Value. Συνολικά 234+124=358 εκατομμύρια από τα 622 εκατομμύρια κέρδη προ φόρων της ΔΕΗ για το 2023 ήταν λογιστικές εγγραφές για έκτακτα κέρδη από αγοραπωλησίες παγίων. Το μέγεθος των κερδών πάντως σε σχέση με την αγορά είναι τεράστιο - είναι συγκρίσιμο με τον συνολικό κύκλο εργασιών του μεγαλύτερου ανταγωνιστή της (Να σημειωθεί ότι, με βάση τις λογιστικά διαχωρισμένες οικονομικές καταστάσεις της ΔΕΗ, η λειτουργία της Προμήθειας είναι η "δεσπόζουσα" πηγή κερδών για την επιχείρηση με πάνω από 400 εκατομμύρια κάθε χρόνο τόσο για το 2022 όσο και το 2023 - όταν ήταν και η μοναδική κερδοφόρος δραστηριότητα).
Η θηριώδης μεγέθυνση του μπαλονιού βέβαια είναι η αύξηση των επενδύσεων από 620 εκατομμύρια το 2022 σε 2,8 δισεκατομμύρια το 2023. Από αυτά 1,22 δισ. ήταν προφανώς η εξαγορά στην Ρουμανία. Η οποία όμως δεν στοίχισε μόνο 1,2 δισ. Γιατί η ΔΕΗ "αγόρασε" δανειακές απαιτήσεις της εταιρείας που αγόρασε από θυγατρικές της ύψους 520 εκατομμυρίων. Η εκταμίευση συνεπώς πήγε στα 1,75 δισ. ευρώ περίπου (ευτυχώς που ήταν 234 λιγότερα από το Fair Value!)
Το μπαλόνι των επενδύσεων βέβαια είχε ως αποτέλεσμα και την μεγάλη αύξηση - περισσότερο από διπλασιασμό - στον καθαρό δανεισμό της επιχείρησης από 1,4 σε 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Με αποτέλεσμα, παρόλο που τα κέρδη προ φόρων τόκων κλπ. (EBITDA) αυξήθηκαν σημαντικά το 2023, ο δανεισμός διαμορφώθηκε σε ύψος που είναι 2,5 φορές το EBITDA από 1,5 το 2022. Η ΔΕΗ είναι μια επιχείρηση που ακόμα "καίει" ρευστό. Τα ταμειακά της διαθέσιμα εξακολουθούν να είναι τεράστια σε σχέση με τον κύκλο εργασιών της (2,5 δισ. ευρώ) αλλά μειώθηκαν κατά 550 εκατομμύρια μέσα στο 2023 παρά την αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων κατά 700 εκατομμύρια ευρώ. Είναι ίσως πρόωρο για επιχειρήσεις που καίνε ρευστό να μοιράζουν μερίσματα - η Διοίκηση της ΔΕΗ όμως φαίνεται ότι είναι γενναιόδωρη. Μοίρασε γύρω στα 63 εκατομμύρια στους μετόχους της. Πρόσεξε όμως και τον εαυτό της. Έδωσε 109 εκατομμύρια για να αγοράσει δικές της μετοχές!
Εισπράττει τουλάχιστον τους λογαριασμούς η ΔΕΗ; Εδώ το μεγάλο μπαλόνι είναι οι οφειλές πελατών που έχει αναγνωρίσει ως μη εισπράξιμα η επιχείρηση - είναι περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, όλα σχεδόν παλιές αμαρτίες. Σε αντίθεση με παρελθούσες χρήσεις φαίνεται ότι η διοίκηση έκανε το 2023 επαρκείς προβλέψεις. Ιδιαίτερα για τις νεοαποκτηθείσες ρουμανικές κτήσεις ανέλαβε οφειλές 320 εκατομμυρίων και έκανε πρόβλεψη για ζημίες 120 εκατομμυρίων από αυτές. Οι (εξυπηρετούμενες) οφειλές πελατών σε σχέση με τον κύκλο εργασιών εξακολουθούν να είναι υψηλές - αξίας περίπου ενός τριμήνου πωλήσεων. Παρόλα αυτά, από όσα ο γράφων μπορεί να μαντέψει, η κατάσταση με τις εισπράξεις δεν είναι πλέον σε επίπεδο τρίτου κόσμου (η πρώην Σοβιετικής Ένωσης αμέσως μετά την κατάρρευση)
Πως πήγαμε από δαπάνες προσωπικού; Εδώ τα πράγματα είναι κάπως ομαλότερα. Από 768 εκατομμύρια πήγαν στα 782 αύξηση μικρότερη από 2%. Ένα μικρό μυστικό όμως. Οι δαπάνες προσωπικού στον λογαριασμό εκμετάλλευσης δεν είναι όλες οι δαπάνες προσωπικού. Μέρος των δαπανών "κεφαλαιοποιείται" - γίνεται μέρος της επένδυσης και αυξάνει τα πάγια. Αν βάλουμε και αυτά, το 2023 έχουμε συνολικές δαπάνες 878 εκατομμύρια ευρώ και το 2022 843. Η αύξηση είναι γύρω στο 4%. Οφείλεται και στην ενσωμάτωση από τον 10/23 της Ρουμανίας; Ποιος ξέρει.
Έχουμε όμως φούσκωμα και μάλιστα σημαντικό στο μπαλόνι των αμοιβών των στελεχών. Από 6,5 εκατομμύρια το 2022 το ποσό ανέβηκε στα 14,8 εκατομμύρια για το 2023 - αύξηση μεγαλύτερη του 100%. Περίπου 4 από αυτά τα εκατομμύρια ήταν - για πρώτη χρονιά - παροχή δωρεάν μετοχών. Ο γράφων δεν είχε τον χρόνο (και δεν έχει την απαιτούμενη εξειδίκευση) για να διερευνήσει το πως και γιατί κέρδισαν τα στελέχη τις αμοιβές αυτές.
Ο προσεκτικός αναγνώστης του παρόντος θα έχει ήδη παρατηρήσει ότι το κείμενο δεν βρίθει διθυράμβων για τον Εθνικό μας Πρωταθλητή. Αυτός όμως είναι ο σκοπός του. Να καλύψει ένα κενό. Να δώσει μια εναλλακτική εικόνα από αυτή που κατακλύζει τα ΜΜΕ και τον Τύπο (σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις, οι ετήσιες διαφημιστικές δαπάνες και χορηγίες της ΔΕΗ τα δύο τελευταία χρόνια είναι της τάξεως των 55 εκατομμυρίων ευρώ).
Αλλά για να τεθεί το θέμα σε μια θετική μακροχρόνια προοπτική, ο γράφων πρέπει να ομολογήσει ότι ένα μπαλόνι που μπορεί να σκάσει με κρότο σε 3-4 χρόνια είναι καλύτερο από μια βόμβα που είναι έτοιμη να εκραγεί σε κάθε στιγμή. Είναι αλήθεια ότι η ΔΕΗ είναι μικρότερος κίνδυνος για την χώρα τώρα από ότι ήταν - για παράδειγμα - το 2017. Θα ήταν όμως ακόμα καλύτερο να διασπαστεί στα εξ' ων συνετέθη, τα μέρη της να πωληθούν σε ιδιώτες και να αποσυρθεί το όνομα. Ας μην είμαστε όμως πλεονέκτες. Άλλωστε η τεχνολογική εξέλιξη θα εξασφαλίσει ίσως νωρίτερα από ότι περιμένουμε την εξαφάνιση του είδους "καθετοποιημένος δεινόσαυρος" στο ρεύμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου