Το Μεσημεριανό Τιμολόγιο και η Άγνοια (ή Αδιαφορία) των Σχεδιαστών του

Κυκλοφόρησε η είδηση ότι το κράτος σκέφτεται σοβαρά να μετατρέψει το νυκτερινό τιμολόγιο που προσφέρεται σήμερα σε μεσημεριανό. Δηλαδή η μειωμένη χρέωση που ισχύει σήμερα τις βραδινές ώρες να μετατοπισθεί το μεσημέρι. Ο λόγος είναι ότι η χονδρική τιμή τις μεσημβρινές ώρες έχει μειωθεί λόγω της υπερπροσφοράς των φωτοβολταικών στο σύστημα. Η θεωρία είναι ότι η μειωμένη χρέωση θα αυξήσει την ζήτηση και έτσι θα καταναλωθεί η περίσσεια ενέργεια που παράγουν τα φωτοβολταικά - η οποία αλλιώς θα έπρεπε να απορριφθεί από το σύστημα (και όντως ήδη  απορρίπτεται)

Πρέπει κανείς να δώσει εύσημα στους κρατικούς υπαλλήλους που προσπαθούν να λύσουν πρακτικά προβλήματα με δημιουργικούς τρόπους. Αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση οι υπάλληλοι αυτοί δείχνουν την άγνοιά τους (ή την αδιαφορία τους) για την οικονομία των ηλεκτρικών συστημάτων και ιδιαίτερα του δικού μας ελληνικού συστήματος. Μας θυμίζουν τον Friedrich Hayek που είχε πει (απόδοση από τον γράφοντα) ότι "ο παράδοξος στόχος της οικονομικής επιστήμης είναι να αποδείξει στους ανθρώπους πόσα λίγα ξέρουν για αυτά πού φαντάζονται ότι μπορούν να σχεδιάσουν". Οι κρατικοί σχεδιαστές με το μεσημβρινό τιμολόγιο πιθανότατα θα προκαλέσουν λίγη φασαρία και θα κάνουν μια τρύπα στο νερό.

Κατ' αρχάς μεσημεριανή ζώνη υπάρχει ήδη - στο νυκτερινό τιμολόγιο που ισχύει την χειμερινή περίοδο (πως τους διέφυγε;). Κατανοούμε ότι η επέκτασή του σε όλο τον χρόνο (με μια μικρή χρονική μετατόπιση αν χρειαστεί) δεν είναι επικοινωνιακά τόσο ελκυστική για τους πολιτικούς τους προϊστάμενους. Πιο σημαντικό όμως είναι - και απαραίτητο πριν σχεδιάσει κανείς κάτι καινούργιο- να διερευνήσει το στοιχειώδες ερώτημα. Πόσοι Πάροχοι προσφέρουν σήμερα ζωνικό τιμολόγιο; Και από αυτούς που το προσφέρουν πόσο σημαντικό κριτήριο για την επιλογή των καταναλωτών είναι ή ύπαρξη ζώνης χαμηλής τιμολόγησης;

Οι εναλλακτικοί Πάροχοι δεν προσφέρουν σήμερα ζωνικά τιμολόγια. Ο δεσπόζων μόνο το κάνει - από συνήθεια και γραφειοκρατική αδράνεια. Όχι μόνο δεν προσφέρουν  αλλά καταβάλουν κάθε επικοινωνιακή προσπάθεια να πείσουν τους νέους πελάτες τους να μην το επιλέξουν (ακόμα και αυτούς που έχουν ήδη εγκατεστημένο νυκτερινό μετρητή). Για ένα λόγο: Ότι ζημιώνονται  με την χαμηλή ζωνική χρέωση. Το δικό τους κόστος αγοράς στην χονδρική  είναι το ίδιο - ανεξάρτητα από το αν έχει ο καταναλωτής ζωνικό τιμολόγιο ή όχι. Θα αλλάξει ο κανονισμός συναλλαγών στην χονδρική αγορά για να διαφοροποιηθεί το κόστος για παρόχους με περισσότερους καταναλωτές με ζωνικό τιμολόγιο; Δεν το ακούσαμε αλλά αν σχεδιάζουν να το κάνουν γιατί δεν το έχουν κάνει τόσα χρόνια;

Αλλά το σημαντικότερο είναι η ελαστικότητα της ζήτησης (και όχι της προσφοράς δεδομένου  ότι η παραγωγή από τα φωτοβολταικά είναι εξ ορισμού ανελαστική - ο ήλιος δεν ενδιαφέρεται για την τιμή της χονδρικής!) . Πόση πρέπει να είναι η διαφορά στην τιμή ώστε να αποτελέσει αρκετό κίνητρο για τον καταναλωτή να αλλάξει τις καταναλωτικές του συνήθειες; Υπάρχουν σχετικές μελέτες; Γιατί υπάρχει κίνδυνος όλη η προσπάθεια να έχει αμελητέο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, μαντεύουμε ότι η διαφορά που υπάρχει σήμερα μεταξύ ημερήσιου και νυκτερινού τιμολογίου της δεσπόζουσας (υπό κρατικό έλεγχο) επιχείρησης αφήνει τους καταναλωτές εντελώς αδιάφορους. 

Θα περιμένουμε λένε ορισμένα παπαγαλάκια- πωλώντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες - τους έξυπνους μετρητές  Ένα από τα πλεονεκτήματα της καθυστέρησης της χώρας στην εγκατάσταση τέτοιων μετρητών είναι ότι έχουμε τις πρώτες ενδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Τα νέα δεν είναι ευχάριστα. Έξυπνοι μετρητές έχουν μπει αλλά ζωνικά και ακόμα χειρότερα δυναμικά τιμολόγια δεν προσφέρονται σε μικρούς καταναλωτές. Oι καταναλωτές δεν τα επιλέγουν. Και οι Πάροχοι δεν τα προσφέρουν γιατί για να είναι αποτελεσματικά στην  διαχείριση της ζήτησης πρέπει α) η διαφορά της τιμής να είναι τεράστια (π.χ. 1: 5) μεταξύ αιχμής και κοιλάδας και β) δεν είναι διαθέσιμη ακόμα - και πιθανότατα δεν θα είναι σύντομα - η κατάλληλη τεχνολογία (enabling technology) - δηλαδή συσκευές που να ανταποκρίνονται αυτόματα στις μεταβολές της χονδρικής τιμής του ρεύματος 

Οι σχεδιαστές της ενεργειακής πολιτικής έχουν κάνει σοβαρά σφάλματα στο παρελθόν και είναι σίγουρο ότι θα εξακολουθήσουν να κάνουν στο μέλλον. Το μεσημβρινό τιμολόγιο είναι ένα πλημμέλημα. Αν μάλιστα καταφέρουν να βρουν τρόπο να δημιουργήσουν κίνητρο στους Παρόχους να προσφέρουν ζωνικά τιμολόγια ίσως υπάρξει και όφελος από την όλη προσπάθεια*. Σε κάθε περίπτωση θα περάσει κι αυτό...

* Ένα πρόσθετο όφελος θα ήταν αν μαθαίναμε πόσοι είναι σήμερα οι εγκατεστημένοι μετρητές με δυνατότητα ζωνικής τιμολόγησης ("με νυκτερινό"). Ακόμα πιο ενδιαφέρον θα ήταν να μαθαίναμε ποια είναι η ιστορική τάση. Τα στοιχεία αυτά δεν υπάρχουν δημόσια διαθέσιμα από τον ΔΕΔΔΗΕ (ή ίσως κάπου τα έχει καταχωνιάσει για να μην μπορούν να τα βρούν οι κοινοί θνητοί- όπως συνηθίζει)