Τα Σχόλια του Κυρίου Υπουργού για το ΕΣΕΚ μας Αφήνουν ... Άφωνους

...."Ωστόσο, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα που δημιουργούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο και αυτό, όπως ανέφερε ο υπουργός, αποτελεί εν γένει αδυναμία της ευρωπαϊκής πολιτικής".....

Το παραπάνω είναι απόκομμα από δημοσίευση στα ΜΜΕ σχολίων του αρμόδιου Υπουργού σχετικά με το ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα και την Ενέργεια). Σε μια πρώτη γρήγορη ματιά, ο αναγνώστης προσπερνά το σχόλιο του κυρίου Υπουργού δεδομένου ότι οι πολιτικοί είναι συνήθως χειμαρρώδεις. Αλλά οι λέξεις "δεν περιλαμβάνονται" χτυπούν καμπανάκι και αναγκάζουν τον αναγνώστη να επανέλθει. Τι ακριβώς θέλει να πει ο ποιητής; Διαβάζοντας πιο προσεκτικά το σχόλιο δημιουργείται στον αναγνώστη, χωρίς να το θέλει, η αίσθηση του πανικού. Τρελά ερωτήματα αρχίζουν να στριφογυρίζουν στο μυαλό του:

"Δεν περιλαμβάνονται"; Δηλαδή υπάρχουν και άλλα; Ποια είναι, που περιγράφονται, πόσα είναι, ποιος θα τα πληρώσει και πως; Ξέρουμε ότι αυτά που περιλαμβάνονται θα μας στοιχίσουν (ως επένδυση βέβαια πάντα) πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Αυτά που "δεν περιλαμβάνονται", για να τα αναφέρει ο κύριος Υπουργός, δεν θα είναι προφανώς αμελητέα.

Γιατί δεν περιλαμβάνονται; Ο κύριος Υπουργός μας δίνει μια ιδέα σχετικά. Δεν περιλαμβάνονται γιατί η μη συμπερίληψή τους "αποτελεί εν γένει αδυναμία της ευρωπαϊκής πολιτικής". Ώπα! Να κάτι που δεν είχαμε ακούσει μέχρι τώρα: Φταίει η Ευρώπη! Ναι αλλά το "Ε" στο ΕΣΕΚ είναι "Εθνικό". Ο κύριος Υπουργός και η κυβέρνηση της οποίας είναι μέλος δεν υπηρετεί τα συμφέροντα της Ευρώπης αλλά τα συμφέροντα των Ελλήνων πολιτών. Οι οποίοι έχουν δικαίωμα να ενημερωθούν για το σύνολο του λογαριασμού και όχι μόνο ένα μέρος του.

Και όχι μόνο να ενημερωθούν για το σύνολο του λογαριασμού αλλά και για να διερευνήσουν (όχι οι ίδιοι ίσως αλλά οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι) εάν υπάρχει τρόπος να υποκατασταθεί ένα μέρος τουλάχιστον αυτών που περιλαμβάνονται από ένα μέρος από αυτά που δεν περιλαμβάνονται. Αυτό είναι ένα ερώτημα του οποίου η απάντηση θα άφηνε άφωνους τόσο τους πολίτες όσο (υποθέτουμε) και τον κύριο Υπουργό.

Η απάντηση είναι ότι αυτά που περιλαμβάνονται είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα έχουν κανένα όφελος για τους Έλληνες πολίτες*. Ακόμα χειρότερα. Θα έχουν αμελητέα συνεισφορά στην παγκόσμια προσπάθεια αποτροπής της "κλιματικής κρίσης". Αντίθετα, αυτά που δεν περιλαμβάνονται, θα είναι τόσο πιο αναγκαία για να προστατευθούν οι Έλληνες πολίτες όσο χειρότερες είναι οι επιπτώσεις της "κλιματικής κρίσης" στην χώρα.

Το κακό νέο για τους Έλληνες πολίτες είναι ότι ενημερώθηκαν ότι το πραγματικό ύψος του λογαριασμού για την αντιμετώπιση της "κλιματικής κρίσης" είναι μεγαλύτερο από όσο τους είχαν πει μέχρι τώρα. Το καλό νέο είναι ότι ο κύριος Υπουργός (αθέλητα ή όχι) πήρε το θάρρος και το ξεστόμισε. Το επόμενο βήμα είναι να μάθουν οι Έλληνες ότι η συμπεριφορά του ελληνικού κράτους (με σχεδόν πλήρη διακομματική συναίνεση) απέναντι στην "κλιματική κρίση" μοιάζει με αυτή της μαντάμ Σουσού (και οι ίδιοι παίζουν τον ρόλο του Παναγιωτάκη). Όσοι δεν ξέρουν την Μαντάμ Σουσού καλό είναι να την μάθουν. Ποιος θα τους την μάθει όμως;

* Οι πολιτικοί - ειδικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες- για να πείσουν ότι υπάρχει όφελος από τις πολιτικές αποτροπής έχουν ξεχάσει πρόσφατα την "κλιματική κρίση" και έχουν εστιάσει σε ισχυρισμούς που κυμαίνονται από γελοίοι ("η χονδρική τιμή του ρεύματος θα πέσει στα 98 ευρώ μετά από 25 χρόνια") έως συμπτώματα οικονομικού αναλφαβητισμού - μερκαντιλιστικού μεσαιωνικού χαρακτήρα - πουλώντας τον στόχο της ενεργειακής αυτάρκειας. Δεν είναι έκπληξη έχουν πει και χειρότερα. Αλλά όταν πωλούνται από πολιτικούς που αυτοαποκαλούνται "φιλελεύθεροι" είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό.

Αφήστε Επιτέλους 'Ήσυχη την Αγορά Ρεύματος!

"Αυλαία στα «μπλε» 6μηνα τιμολόγια ρίχνει ευρωπαϊκή Οδηγία – Κατατάσσονται στα «κίτρινα» μικτά τιμολόγια – Τέλος στη ρήτρα πρόωρης αποχώρησης".  Αυτός είναι τίτλος δημοσιογραφικού κειμένου που αναρτήθηκε σε ιστοσελίδα που ειδικεύεται την Ενέργεια. Είναι παραπλανητικός.

Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία που "ρίχνει αυλαία" σε τιμολόγια. Υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία που προβλέπει ότι θα πρέπει να προσφέρεται τουλάχιστον ένα σταθερό τιμολόγιο διάρκειας 12 μηνών από κάθε προμηθευτή. Αυτό και μόνο. Η πρόβλεψη μάλιστα παρέχει τόσο ευρείες δυνατότητες για εξαιρέσεις, που τα κράτη μέλη μπορούν εύκολα να την αγνοήσουν (το ελληνικό κράτος έχει εξειδίκευση στις εξαιρέσεις).

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η ευρωπαϊκή οδηγία δεν έχει καμία σχέση με τα χρωματιστά τιμολόγια. Αυτά είναι μια πατέντα του ελληνικού κράτους. Το δημοσίευμα συνεπώς προκαταλαμβάνει με εντυπωσιακή σιγουριά  - γιατί ενδεχομένως έχει εσωτερική πληροφόρηση- το τι σκοπεύει να κάνει το κράτος με την  ευκαιρία της εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας.

Δεν είμαστε σε θέση να ξέρουμε τι σκοπεύει να κάνει το κράτος (αν και η εμπειρία μας κάνει να φοβόμαστε για το χειρότερο). Ξέρουμε όμως ότι πρέπει να σταματήσει επιτέλους να προκαλεί σύγχυση τους καταναλωτές. Προτείνουμε την απλούστερη λύση: Να προστεθεί ένα υποχρεωτικό μπλε τιμολόγιο 12μηνης διάρκειας στο ήδη υποχρεωτικό πράσινο τιμολόγιο (λαμβάνοντας υπόψη την δυνατότητα εξαίρεσης ορισμένων προμηθευτών σύμφωνα με την Οδηγία). Αυτό. Τίποτα άλλο. Δεν χρειάζεται καν να γίνει επικοινωνιακή εκστρατεία από το κράτος - οι Πάροχοι θα φροντίσουν για αυτό.  

Πιο σημαντικό είναι να προσπαθήσει το κράτος να ξαναζωντανέψει τα ζωνικά τιμολόγια (με την μορφή του περίφημου "μεσημβρινού) των οποίων η κατάργηση στην πράξη εδώ και πολλά χρόνια υπήρξε εγκληματική παράλειψη. Που εκτός των άλλων θα αξιοποιήσουν ένα μέρος τουλάχιστον της εξυπνάδας όσων "έξυπνων" μετρητών εγκατασταθούν στο δίκτυο.

To allazorevma.gr Γιορτάζει τα Εννιά του Χρόνια

Σε μας φαίνεται ότι πέρασε μια μόνο ημέρα. Είναι όμως εννιά χρόνια - Οκτώβριος του 2015 - από τότε που η ιστοσελίδα μας είναι στην διάθεση του καταναλωτικού κοινού. Το ότι επιβίωσε ήταν έκπληξη για πολλούς - όχι όμως και για μας*. Οι μοναδικοί επισκέπτες της σελίδας μας είναι περισσότεροι από 1 εκατομμύριο (1,225 μέχρι την 10/10/24). Κάθε μέρα μας επισκέπτονται περίπου 1.000 καταναλωτές. Αυτοί που την έχουν χρησιμοποιήσει για να αλλάξουν Πάροχο μετρούνται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες.

Το allazorevma.gr είναι η πρώτη χρονικά ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα και η πιο δημοφιλής**. Παρέχει ανεξάρτητη, αξιόπιστη και αντικειμενική πληροφόρηση για τις τιμές ρεύματος στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών πρακτικών. Αυτή όμως δεν είναι η μόνη πρωτιά και μοναδικότητά μας.

Το allazorevma.gr είναι η πρώτη και μέχρι πρόσφατα η μόνη πηγή πληροφόρησης του κοινού σχετικά με το μεγαλύτερο πρόβλημα της αγοράς ρεύματος: Τις ρήτρες οριακής τιμής που στα "πράσινα" τιμολόγια ονομάζονται πλέον "Μηχανισμός Διακύμανσης". Παρακολουθούμε τις σχετικές πρακτικές και συμβουλεύουμε ανάλογα τους χρήστες μας.

Το allazorevma.gr είναι το μόνο εργαλείο που προσφέρει την δυνατότητα στους καταναλωτές να αξιολογήσουν τους παρόχους τους. Η βάση δεδομένων μας περιέχει περισσότερες από 3.500 (ελεγμένες ποιοτικά) αξιολογήσεις. Σκοπεύουμε να τις κάνουμε σύντομα διαθέσιμες στο κοινό.

Τέλος - και ίσως πιο σημαντικό- η χρήση της ιστοσελίδας για τους καταναλωτές όχι μόνο είναι δωρεάν αλλά συχνά ανταμείβεται με την επιστροφή σ΄ αυτούς μέρους της προμήθειας που παίρνουμε από τους παρόχους, όταν αλλάζουν μέσα από το allazorevma.gr. 

Οι αγορές (έχει γράψει ο Vernon Smith, Νόμπελ Οικονομικών το 2002) "κάνουν θαύματα για την προάσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών και την προώθηση της καινοτομίας. Με την προϋπόθεση ότι οι καταναλωτές πληρώνουν γι' αυτό που αγόρασαν και οι προμηθευτές δεν παραπλανούν ηθελημένα το κοινό". Αν η  Πολιτεία εξασφαλίσει την πρώτη προϋπόθεση μπορεί να αφήσει την δεύτερη στο allazorevma.gr

* Το κράτος, συμπεριλαμβανόμενων της ΡΑΑΕΥ και της υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζουσας επιχείρησης ηλεκτρισμού αντιμετώπισε από το 2015 και συνεχίζει να αντιμετωπίζει το allazorevma.gr με αδιαφορία που κατά περιόδους φθάνει τα όρια της συγκρουσιακής επιθετικότητας (αποστολή εξωδίκων κλπ.). Συμπεριφορά ακατανόητη για την οποία, δεδομένου ότι το allazorevma.gr επιτελεί κοινωνικό έργο, είναι υπόλογη η κατά καιρούς πολιτική ηγεσία.

**Σύμφωνα με την μοναδική μέχρι στιγμής έρευνα αγοράς για λογαριασμό της Επιτροπής Ανταγωνισμού τον Μάρτιο του 2022

Δείκτης Τιμών Σεπτεμβρίου: Ουδέν Νεότερο

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Σεπτέμβριο του 2024. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Σεπτέμβριο εμφάνισε ελαφριά αύξηση σε σχέση με τον δείκτη Αυγούστου 2024. Από 215,98 ανέβηκε στα 219,21 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Σεπτεμβρίου περιλαμβάνουν για δεύτερο συνεχή μήνα κρατική επιδότηση (14 ευρώ την μεγαβατώρα) και ανέβηκαν σε σχέση με τον Αύγουστο στα 60,98 ευρώ την μεγαβατώρα.  Υπενθυμίζεται ότι το allazorevma,gr περιλαμβάνει τις επιδοτήσεις στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις - ως πίστωση.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, έμεινε πρακτικά σταθερός σε 145,82 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 144,78 τον Αύγουστο . Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Αύγουστο σε μέσο όρο ανέβηκαν στα 153,86 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (149,14 ευρώ την μεγαβατώρα). Οι ανταγωνιστικές χρεώσεις έμειναν σχετικά σταθερές τον Σεπτέμβριο (όπως και τον Αύγουστο)  κυρίως λόγω της εμπορικής πολιτικής του παρόχου που δεσπόζει στην αγορά (και είναι υπό κρατικό έλεγχο). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες.

Τον Σεπτέμβριο η χονδρική τιμή μειώθηκε σε ποσοστό -7,0% σε σχέση με τον Αύγουστο σε αντίθεση με τον Δείκτη Λιανικής που ανέβηκε κατά +1,5% περίπου. Οι εναλλακτικοί Πάροχοι φαίνεται ότι εξάντλησαν τους δυο "καυτούς" μήνες του καλοκαιριού τα υπερκέρδη τους των πρώτων έξη μηνών του 2024 (αν και η αύξηση του 1,5% στον Δείκτη οφείλεται και στην μειωμένη επιδότηση). Να σημειωθεί η στασιμότητα του μεριδίου της αγοράς της ΔΕΗ τα τελευταία 2 χρόνια (από τον Οκτώβριο του 22) σε 65% στην Χαμηλή Τάση και η υπέρβαση για πρώτη φορά του 10% από την Protergia τον Σεπτέμβριο. Οι δυο επιχειρήσεις κατέχουν συνολικά το 75% της αγοράς σε πωλήσεις και το 78% σε αριθμό μετρητών στην Χαμηλή Τάση.

Προσοχή στις Παραπλανητικές Διαφημίσεις για το Ρεύμα!

"Ρεύμα μόνο από 0,0789 ευρώ την κιλοβατώρα - το σκέφτεσαι ακόμα;" είναι η φράση-κλειδί διαφήμισης στο facebook. Εντυπωσιακά ελκυστικό - αν σκεφτεί κανείς ότι η χονδρική τιμή βρίσκεται στα επίπεδα των 0,115 ευρώ η κιλοβατώρα. Το αφεντικό τρελάθηκε και πουλάει με ζημία - κάτω από το κόστος! Είναι πολύ ωραίο για να είναι αληθινό. Πρόκειται για κίτρινο - μεταβλητό τιμολόγιο και η τιμή των 0,0789 ευρώ την κιλοβατώρα είναι μόνο η βασική τιμή. Η διαφήμιση δεν αναφέρει ότι εφαρμόζεται μηχανισμός διακύμανσης (δηλαδή ρήτρα αναπροσαρμογής) που για τον Οκτώβριο εκτιμάται ότι θα είναι στα επίπεδα των 0,109 ευρώ την κιλοβατώρα. Η τιμή συνεπώς που θα χρεωθεί ο καταναλωτής τον Οκτώβριο θα είναι 0,193 ευρώ την κιλοβατώρα.

"Ακόμα ψάχνεις ρεύμα για το σπίτι με τη χαμηλότερη τιμή στην αγορά μόνο με 0,089€/kWh & Χαμηλό πάγιο μόλις από 3,5€;" είναι η φράση - δόλωμα άλλης διαφήμισης στο facebook. Η διαφήμιση παραλείπει να αναφέρει ότι η τιμή αυτή ισχύει μόνο για περιορισμένο διάστημα (το πολύ δυο μήνες). Μετά τους δύο μήνες η χρέωση γίνεται κυμαινόμενη και ακολουθεί την χονδρική τιμή προσαυξημένη με ένα "παχύ" περιθώριο κέρδους για τον Πάροχο. Για παράδειγμα, με βάση τις προβλέψεις για τον Νοέμβριο η χρέωση θα γίνει με τιμή 0,193 ευρώ την κιλοβατώρα.

"Ο καφές του μήνα: Το διάβασμα θέλει καφεδάκι. Με 2€ κουπόνι ανά ημέρα που μπορείς να εξαργυρώνεις στα Coffee Island για κάθε ημέρα του μήνα, είσαι καλυμμέν@!" Ο δεσπόζων υπό κρατικό έλεγχο Πάροχος, η ΔΕΗ, υπόσχεται στ@ φοιτητ@ς (με συμπεριληπτικό τρόπο ανεξαρτήτως φύλου) 2 ευρώ την ημέρα - κάθε μέρα - για το καφεδάκι τους. Στην πραγματικότητα αν το ψάξει κανείς - και δεν είναι εύκολο - ανακαλύπτει ότι πρόκειται για ένα καφεδάκι για μια μέρα την εβδομάδα και όχι για κάθε μέρα του μήνα. Το δωράκι είναι καλοδεχούμενο αλλά έχει αξία 8 ευρώ τον μήνα και όχι 60.

Γιατί οι Πάροχοι υπονομεύουν την αξιοπιστία τους με τόσο φθηνό και προκλητικό τρόπο; Αυτό είναι ένα ερώτημα που θα πρέπει ίσως να απασχολήσει την Πολιτεία αλλά πρωτίστως τους ίδιους τους Παρόχους. Είναι σίγουροι ότι η τακτική αυτή είναι επωφελής για αυτούς;

Το ερώτημα που αφορά τους καταναλωτές όμως είναι άλλο: Πως μπορούν να προστατευθούν από την προκλητική αυτή προσπάθεια παραπλάνησης; Υπάρχει λύση. Να μην προχωρούν σε καμία ενέργεια επιλογής Παρόχου πριν επισκεφθούν την μόνη αξιόπιστη αντικειμενική και ανεξάρτητη πηγή πληροφόρησης για το ρεύμα, που υπηρετεί τους καταναλωτές από το 2015: Το allazorevma.gr

Πάμε στα Πορτοκαλί Τιμολόγια Όταν οι Άλλοι ... Έρχονται

Τα δυναμικά τιμολόγια είναι το Ιερό Δισκοπότηρο του ηλεκτρισμού εδώ και πολλές δεκαετίες (από τον περασμένο αιώνα). Για τους φιλελεύθερους οικονομολόγους, τους νεωτεριστές τεχνοκράτες, γενικά τα μέλη της πνευματικής - και όχι μόνο της ακαδημαϊκής - ελίτ. Όχι όμως για τους καταναλωτές - ούτε για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Με αποτέλεσμα οι ρυθμιστές και οι πολιτικοί να έχουν αδιαφορήσει για το θέμα. Πρόσφατα συστάθηκε όμως μια πολιτικά ισχυρή συμμαχία μεταξύ της ιδεολογικά υποκινούμενης ιντελιγκέντσιας (περιλαμβανομένων πλέον και των πολιτικών) και συγκεκριμένων συμφερόντων (ιδιοκτητών δικτύων ηλεκτρισμού, κατασκευαστών μετρητών) που επανάφεραν το θέμα στην επικαιρότητα. Με  αφορμή την διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα - γεγονός που αυξάνει την μεταβλητότητα των τιμών του ρεύματος. Ένας τρόπος να μειωθεί η μεταβλητότητα αυτή είναι να ενεργοποιηθεί η ζήτηση. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να γίνει αυτό είναι η εφαρμογή δυναμικών τιμολογίων. Η χρέωση δηλαδή των καταναλωτών σε (περίπου ) πραγματικό χρόνο με την χονδρική (οριακή) τιμή. 

Τα δυναμικά τιμολόγια έχουν όμως ένα πρόβλημα: Δεν τα προτιμούν οι καταναλωτές. Ακόμα χειρότερα, δεν προτιμούν καν τα ζωνικά τιμολόγια (το νυκτερινό είναι ένα απλό ζωνικό τιμολόγιο). Σε πολλές χώρες της Δύσης έχουν εγκατασταθεί εδώ και χρόνια στην πλειοψηφία των καταναλωτών μετρητές που μπορούν να υποστηρίξουν δυναμικά τιμολόγια. Η διείσδυση δυναμικών τιμολογίων όμως (με ελάχιστες εξαιρέσεις) είναι απογοητευτική.   

Η ανησυχητική αυτή κατάσταση είναι ισχυρό κίνητρο για τους ερευνητές. Οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν τρόπους με τους οποίους ο στόχος για ένα αποτελεσματικό δίκτυο ηλεκτρισμού (δεδομένης της αναμενόμενης επιβάρυνσης από τις ΑΠΕ) θα συνδυάζεται με τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Ένα πρόσφατο άρθρο προερχόμενο από το διεθνώς φημισμένο τεχνολογικό ινστιτούτο, το MIT,* υποστηρίζει ότι, με βάση τα ευρήματά της ερευνητικής ομάδας, αρκούν σωστά σχεδιασμένα ζωνικά τιμολόγια (Time of Use), με την προσθήκη τιμολογίων για έκτακτες συνθήκες (CPP - critical peak pricing) για να επιτευχθεί αρκετή αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος (μέσω μετακίνησης της αιχμής του φορτίου) που να κάνει την χρήση δυναμικών τιμολογίων μη αναγκαία. Οι ερευνητές συνοψίζουν τις προτάσεις τους ως εξής: (Μετάφραση από τον γράφοντα)

"Συνιστούμε την επιτάχυνση της υιοθέτησης των τιμών TOU (Time of Use), ειδικά όταν συνοδεύεται από ένα πρόγραμμα CPP (Critical Peak Pricing) που να συνδυάζεται με επιλογές ελέγχου φορτίου, ως ένα πολύτιμο ενδιάμεσο βήμα προς τη βελτίωση των τιμών λιανικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που εξισορροπεί την αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος με την προτίμηση των καταναλωτών (και πολιτικών) για προβλεψιμότητα τιμών και σταθερότητα λογαριασμών".

Αφορούν οι προτάσεις αυτές την μικρή μας χώρα; Μας αφορούν και μάλιστα πολύ περισσότερο - γιατί είμαστε καθυστερημένοι στην επένδυση για έξυπνους μετρητές. Για τους Αμερικανούς, η επένδυση αυτή είναι χαμένη -"χυμένο γάλα¨ - δεν  μπορούν να κάνουν κάτι για να την πάρουν πίσω. Για την χώρα μας είναι κάτι το οποίο (στο μεγαλύτερο μέρος του) μπορεί να αποφευχθεί. Δεν υπάρχει λόγος να προχωρούμε προς μια κατεύθυνση από την οποία οι πρωτοπόροι έχουν ήδη αρχίσει να επιστρέφουν.

*Electricity retail rate design in a decarbonizing economy: an analysis of time-of-use and critical peak pricing 
Tim Schittekattea (1),(2),(4), Dharik Mallapragadaa (4), Paul L. Joskow (2), Richard Schmalensee (2), (3), 
(1)MIT Energy Initiative, Massachusetts Institute of Technology, 
(2)MIT Sloan School of Management, 
(3)Massachusetts Institute of Technology Department of Economics, 
(4)Florence School of Regulation, European University Institute