Πόσο Ανταγωνιστική είναι η Αγορά Ηλεκτρισμού στην Ελλάδα;

(Το παρακάτω κείμενο είναι σύνοψη της παρέμβασης του Α. Γκίκα σε πάνελ του 27ου Συνεδρίου "Ενέργεια και Ανάπτυξη" που διοργανώνει το ΙΕΝΕ στις 14/15 Νοεμβρίου 2023)

Ο ανταγωνισμός στην λιανική ρεύματος (μόνο Χαμηλή Τάση σε αριθμό μετρητών) είναι στο επίπεδο δυοπωλίου (Herfindahl Hirschman Index - HHI 0,54) - το ισοδύναμο 1,8 Προμηθευτών.

• Μέχρι και η Επιτροπή Ανταγωνισμού το υποψιάστηκε πριν 2 χρόνια, όταν η ΚΕΗ έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της πωλώντας κάτω του κόστους (Τι απέγινε άραγε ή έρευνα;)
• Από τις αρχές του 2021 έως σήμερα ο ρυθμός απώλειας πελατών της ΚΕΗ έχει πέσει από 100.000 το τρίμηνο σε 6,500 το επτάμηνο ήτοι λιγότερους από 1.000 κατά μέσο όρο μηνιαίως.
• Το μερίδιο αγοράς της ΚΕΗ (σε KWhs) ήταν 65,10% τον Νοέμβριο του 2021 και 64,86% τον Οκτώβριο του 2023.

Γιατί χρειάζεται Ανταγωνιστική αγορά στην λιανική ρεύματος;

• Στατική αποτελεσματικότητα - κοστοστρέφεια
• Πιο σημαντικό : Δυναμική αποτελεσματικότητα - Καινοτομία (αξιοποίηση συνέργειας με τηλεπικοινωνίες/πληροφορική) που είναι αναγκαία προϋπόθεση για κάθε είδους μετάβαση που ο καθένας ονειρεύεται. Κατεξοχήν "No Regrets Policy".

Ποιος είναι ο στόχος;

• ΗΗΙ <= 0,2 ή <= 2.000 Αυτό σημαίνει μερίδιο της Κρατικής Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) κάτω από 35% στην Χαμηλή Τάση σε αριθμό μετρητών.
• Χρονικός Ορίζοντας : Λιγότερο από 24 μήνες

Πως θα επιτευχθεί;

• Λαικό Κρατικό Τιμολόγιο Αναφοράς (ΛΑΚΤΑ). Υποχρεωτικό για ΚΕΗ με βάση κοστολογικό έλεγχο . Κάτω όριο μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης του μεριδίου (price to beat).
• Απαγόρευση καθετοποίησης ΚΕΗ μέχρι να μειωθεί το μερίδιο αγοράς της (ή έγκριση με το όρο να παρέχει στο δίκτυο καταστημάτων της τα προϊόντα όλων των παρόχων)
• Αποδέσμευση έξυπνων μετρητών από ΔΕΔΔΗΕ και ανάθεση στους Παρόχους χωρίς υποχρεωτικούς στόχους. Αξιοποίηση (άμεση) έξυπνων μετρητών για διαχείριση κακοπληρωτών (προπληρωμή) και παροχή ζωνικών τιμολογίων (θα χρειαστεί αλλαγή στον κώδικα συναλλαγών χονδρικής για να έχουν κίνητρο οι Πάροχοι;)
• Λογιστικός κατ' ελάχιστο (και στη ιδανική περίπτωση ιδιοκτησιακός) διαχωρισμός προμήθειας από παραγωγή για όλους τους καθετοποιημένους
• Πλήρης Αποξένωση ΚΕΗ από ΔΕΔΔΗΕ (αν το κράτος θέλει να είναι ιδιοκτήτης να τον αγοράσει από την ΚΕΗ)
• Ανάθεση του ΠΚΥ αποκλειστικά στον ΔΕΔΔΗΕ (μεταφορά ενός ίσου ανώτατου ποσοστού ανείσπρακτων από Παρόχους - π.χ. ληξιπρόθεσμα άνω των 12 μηνών μέχρι το 2% των συνολικών εισπρακτέων).

Γενική πρόταση πολιτικής : Διαχωρισμός πολιτικών παροχής "δημόσιων αγαθών" από πολιτικές αναδιανομής. Το ρεύμα δεν είναι "δημόσιο" αγαθό. Είναι όμως "κοινωνικό" δηλαδή συμφωνείται (με ένα εθνικό "κοινωνικό συμβόλαιο") η εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου πρόσβασης στο αγαθό για τους πολίτες μέσω της γενικής φορολογίας - π.χ. με ένα φόρο ή "μέρισμα" άνθρακα.

Οι προτάσεις γίνονται με την επίγνωση ότι δεν απευθύνονται σε έναν καλοπροαίρετο/καλοκάγαθο δικτάτορα αλλά σε ανθρώπους που δεν έχουν απόλυτη εξουσία ούτε κατ' ανάγκη αγαθές προθέσεις*. Παρουσιάζονται ελπίζοντας στο ελάχιστο - έναν σοβαρό (κατά προτίμηση από διαφωνούντες) σχολιασμό.

* με την έννοια ότι είναι εξαιρετικά απίθανο - ανθρώπινο- το προσωπικό τους συμφέρον να ταυτίζεται πλήρως με το κοινό συμφέρον σε αντίθεση με τον εξ ορισμού ιδανικά καλοπροαίρετο δικτάτορα.