Η Επιχείρηση που δεσπόζει στην αγορά ρεύματος στην Ελλάδα (και σύντομα σε όλα τα Βαλκάνια), η γνωστή ως ΔΕΗ, ελέγχεται από το ελληνικό κράτος - την εκάστοτε κυβέρνηση της χώρας*. Για τον λόγο αυτό ο γράφων την αποκαλεί Κρατική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού ("ΚΕΗ"). Ώστε να αποφευχθεί η παραπλάνηση των Ελλήνων πολιτών ότι τους "ανήκει". Ότι δηλαδή υπάρχει και λειτουργεί πρωτίστως για το συμφέρον τους ως φορολογούμενων και καταναλωτών. Και ότι μπορούν να κάνουν κάτι για αυτό στην πράξη. Είναι αλήθεια ότι ούτε το "ΚΕΗ" ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Γιατί το κράτος έχει ιδιώτες συνεταίρους - οι οποίοι δεν έχουν λόγο καν να υποκρίνονται ότι στοχεύουν σε κάποιου είδους γενικό ("δημόσιο") συμφέρον. Η ΚΕΗ όμως δεν είναι μόνο Κρατική. Είναι και κρατικοδίαιτη.
Ένα μεγάλο μέρος των εσόδων και των κερδών της ΚΕΗ προέρχεται όχι από την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών σε ελεύθερες αγορές αλλά σε ρυθμιζόμενες. Αυτό δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις επιχειρήσεις που εξαγόρασε στην Ρουμανία. Η ίδια η επιχείρηση σε δικά της κείμενα (παρουσιάσεις Powerpoint!) εξάρει το γεγονός ότι οι εξαγοραζόμενες επιχειρήσεις έχουν "Substantial regulated EBITDA from distribution and renewable assets" - Σημαντικές ρυθμιζόμενες χρηματορροές από πάγιο ενεργητικό σε δίκτυα διανομής και Ανανεώσιμες Πηγές. Η διοίκηση της ΚΕΗ προς τιμή της δεν το κρύβει άλλωστε στις δημόσιες δηλώσεις της. Η στρατηγική της εταιρείας συνίσταται στην μεγέθυνση, μέσω επενδύσεων σε δίκτυα και ΑΠΕ. (Βεβαίως σκοπεύει να γίνει και "πελατοκεντρική" - αλλά ποιος έχει διαφωνία μ' αυτή την φιλοδοξία; Έχει άλλωστε ήδη - βοηθούμενη από την κρατική αμέλεια - το 73% των πελατών στην Ελλάδα).
Ποιο είναι το πρόβλημα με αυτό; Προφανώς ότι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης είναι ο ίδιος με αυτόν που ελέγχει τα έσοδα και τελικά την κερδοφορία της. Έχει ισχυρό κίνητρο να φερθεί σύμφωνα με την λαϊκή παροιμία: "Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει". Όχι μόνο όμως ο Γιάννης αλλά και οι ιδιώτες συνεταίροι του οι οποίοι δεν έχουν κίνητρο να ενεργούν ως επενδυτές που διακινδυνεύουν τα κεφάλαια τους αλλά ως προσοδοθήρες. Απόδοση χωρίς κίνδυνο. Ραντιέρηδες.
Είναι αλήθεια ότι το να έχει κάποιος κίνητρο δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε θα ενεργήσει σύμφωνα με αυτό. Αυξάνει όμως την πιθανότητα, δεδομένου ότι στην πράξη δεν υπάρχει φύλακας που θα μας φυλάξει από τους φύλακες (ούτε καν η αντιπολίτευση!). Η τεράστια - πρωτοφανής στα χρονικά - αύξηση που δόθηκε στο επιτρεπόμενο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ (+25%) για το 2023 που επέφερε με την σειρά της αύξηση κατά 70% των χρεώσεων δικτύου (από 1/5/23) και συνολικά αύξηση 8% στην δαπάνη για ρεύμα του μέσου καταναλωτή, είναι ένδειξη ότι το κράτος δεν μπορεί να αποφύγει τον πειρασμό να υποστηρίξει την επιχείρηση ιδιοκτησίας του.
Στον βαθμό που ένας κρατικός οργανισμός είναι κρατικοδίαιτος, δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα: α) Παραβιάζονται κατάφωρα οι οποιεσδήποτε αρχές Εταιρικής διακυβέρνησης με αποτέλεσμα να είναι ανεξέλεγκτη η συμπεριφορά των οργανισμών. β) Αυξάνεται η πιθανότητα ο οργανισμός να επιβαρύνει το κοινωνικό σύνολο με κόστος υψηλότερο από αυτό που θα ήταν επαρκές (αρκεί κανείς να συγκρίνει το σταθμισμένο κόστος κεφαλαίου που απολαμβάνει ο ΔΕΔΔΗΕ με ανάλογες αποδόσεις δικτύων στον πολιτισμένο κόσμο). γ) μειώνεται η πιθανότητα εισαγωγής καινοτομιών στην λειτουργία του οργανισμού (βλέπε "έξυπνους" μετρητές)
Ποια είναι η λύση; Η πλήρης αποδέσμευση - αποξένωση των ρυθμιζόμενων λειτουργιών από αυτές που υπόκεινται στον έλεγχο της αγοράς. Σε δεύτερο βήμα η πλήρης ιδιωτικοποίηση τόσο των ρυθμιζόμενων όσο και των "ανταγωνιστικών" δραστηριοτήτων**. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη να έχει στην ιδιοκτησία του επιχειρήσεις το κράτος για να ασκήσει "κοινωνική¨ πολιτική. Ακόμα χειρότερα. Όταν το κράτος ασκεί πολιτική μέσω των ιδιόκτητων επιχειρήσεων αυξάνει την πιθανότητα να ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου. Προσοδοθηρία, σπατάλη, στασιμότητα, διαφθορά και τελικά υπονόμευση των ίδιων των κοινωνικών στόχων που υποτίθεται ότι υπηρετεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου