Ψέματα, Καταραμένα Ψέματα και η Στατιστική (στην αγορά ρεύματος)

Είναι τα τρία είδη ψεμάτων κατά τον Benjamin Disraeli, Πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας στο τέλος του 19ου αιώνα, και η στατιστική είναι ένα από αυτά. Είναι πιθανό ότι η αντίδρασή του εξηγείται από το ότι "Τα Νούμερα" δεν ευνοούσαν την πολιτική του. Από την άλλη μεριά ίσως ήταν ένα είδος αυτογνωσίας και ειλικρίνειας. Ο ίδιος δεν ήταν μάλλον αθώος του εγκλήματος - δηλαδή της πρακτικής να "βασανίζει" τα νούμερα μέχρι να "ομολογήσουν" αυτό που τον συμφέρει πολιτικά.

Το ελληνικό πολιτικό - οικονομικό σύστημα είναι χειρότερο από αυτό - είναι υπερβολικά εχέμυθο. Προτιμά να μην παρέχει καθόλου δεδομένα στον λαό παρά να τα δίνει - έστω στρεβλωμένα. Την στρέβλωση  την αναθέτει συνήθως στους Λειτουργούς του Τύπου. Οι οποίοι, στην καλύτερη περίπτωση από άγνοια, παρουσιάζουν στατιστικές που τυχαίνει να συσκοτίζουν την πραγματικότητα αντί να την φωτίζουν. Θα ασχοληθούμε με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Τα μερίδια των παικτών στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος.

Διαβάζει κανείς τον Τύπο ότι το μερίδιο της ΔΕΗ στην αγορά σε πωλήσεις έπεσε κάτω από το 50%. Όλα λοιπόν πάνε καλά. Ο ανταγωνισμός λειτουργεί και η νομική μνημονιακή υποχρέωση της ΔΕΗ εκπληρώνεται έστω με καθυστέρηση 7 ετών. Το νούμερο δεν είναι λάθος. Το συμπέρασμα σχετικά με την υποτιθέμενη λειτουργία του ανταγωνισμού όμως είναι λάθος. Παραπλανά τον αναγνώστη γιατί συγχωνεύει τρείς διαφορετικές αγορές. 

Την αγορά της Υψηλής Τάσης που αφορά γύρω στους 30 (τριάντα) καταναλωτές - μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες. Την Μέση Τάση που αφορά περίπου 10,000 (δέκα χιλιάδες) καταναλωτές - βιομηχανίες κυρίως. Και την Χαμηλή Τάση που αφορά 7.600.000 (επτά εκατομμύρια εξακόσιες χιλιάδες) καταναλωτές  - περίπου 5,5 εκατομμύρια οικιακούς και 2 εκατομμύριο μικρές επιχειρήσεις δηλαδή το 99,9% των καταναλωτών.

Το μερίδιο της ΔΕΗ στην Υψηλή Τάση (σε κιλοβατώρες πωλήσεων) είναι μόλις 15% έναντι 52% της Metlen. Πιθανόν αυτό οφείλεται σε ένα μόνο πελάτη - το Αλουμίνιο τη Ελλάδος που ανήκει στην Metlen και η κατανάλωσή του είναι κοντά το 50% της συνολικής στην Υψηλή Τάση. Στην Μέση Τάση είναι 41% με τον δεύτερο στο 22% (Metlen). Στην Χαμηλή Τάση όμως (που θυμίζουμε περιλαμβάνει το 99,9% των καταναλωτών) είναι 64,46% με τον δεύτερο (Metlen) στο 13%.

Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, Το μερίδιο της ΔΕΗ σε μετρητές στην Χαμηλή Τάση είναι στο 71% - σχεδόν σταθερό εδώ και τρία χρόνια. Από τους 7.600.000 μετρητές στην Χαμηλή Τάση εκπροσωπεί τους 5.500.000 με τον δεύτερο να εκπροσωπεί περίπου 600.000. Σημειωτέον ότι το μερίδιο αγοράς σε μετρητές είναι αυτό που χρησιμοποιούν οι Ευρωπαίοι για να μετρήσουν το επίπεδο ανταγωνισμού στην αγορά ρεύματος στην Χαμηλή Τάση.

Τα στοιχεία για τα μερίδια αγοράς στην Χαμηλή Τάση είναι - εδώ και χρόνια - απογοητευτικά. Η ενδιαφέρουσα και χρήσιμη ερμηνεία των στοιχείων της αγοράς ηλεκτρισμού για τον Έλληνα καταναλωτή (και πολίτη) είναι ότι, με ευθύνη του κράτους και των αρμόδιων οργάνων του, στην αγορά ενός κρίσιμου "κοινωνικού αγαθού" επικρατεί κατάσταση δυοπωλίου. Τον ένα "πόλο" του οποίου αποτελεί ο υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζων Πάροχος. Αξίζει επιπλέον να μάθει ότι η κατάσταση αυτή τον φέρνει σε μειονεκτική θέση απέναντι σε όλους σχεδόν τους πολίτες των χωρών - μελών της ΕΕ.

Ο  Orwell είπε ότι δημοσιογραφία είναι να γράφεται κάτι που κάποιος άλλος δεν θα ήθελε να γραφτεί - όλα τα υπόλοιπα είναι δημόσιες σχέσεις. Αν οι Λειτουργοί του Τύπου συμφωνούν, έχουν τον τρόπο να παρουσιάζουν σωστότερα τα στοιχεία σχετικά με τα μερίδια αγοράς στην αγορά ρεύματος - και χωρίς τον κίνδυνο να δυσαρεστήσουν κάποιον - έτσι δεν είναι;

Μην Τους Ακούτε: Το Ρεύμα Έχει Γίνει Φθηνότερο!

Μπορεί σε πολλούς να ακούγεται περίεργο - ίσως εξωφρενικό. Αναμενόμενο, αφού οι οιμωγές για το ακριβό ρεύμα ακούγονται καθημερινά από τα μεγάφωνα των ΜΜΕ και των κοινωνικών δικτύων. Περίεργο, αλλά αληθινό - για όλους τους καταναλωτές και περισσότερο για αυτούς που είναι σε τιμολόγια (συνήθως σταθερής τιμής για 12μηνο) με υψηλό πάγιο. Αυτό γιατί η οριακή τιμή του ρεύματος δηλαδή η δαπάνη για μια πρόσθετη κιλοβατώρα κατανάλωσης έχει μειωθεί τον τελευταίο χρόνο δραματικά. 

Αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο πρόσφατες αλλαγές. Μία την έκανε το κράτος και την δεύτερη η αγορά. Το κράτος "παγιοποίησε" την χρέωση των δικτύων διανομής και οι Πάροχοι προσφέρουν σταθερά τιμολόγια με υψηλά πάγια στις ανταγωνιστικές χρεώσεις. Οι "παγιοποιήσεις" αυτές, για έναν μέσο καταναλωτή με τριφασική παροχή (25KVA) σημαίνουν ότι πριν καταναλώσει την πρώτη του κιλοβατώρα πληρώνει 150+120= 270 ευρώ τον χρόνο (συν ΦΠΑ 6%).  Αφού πληρώσει τα 270 αυτά ευρώ, κάθε κιλοβατώρα που καταναλώνει στοιχίζει περίπου 15 λεπτά (σε σταθερό τιμολόγιο). Τα 10 λεπτά για το ογκομετρικό/μεταβλητό (ανά κιλοβατώρα) ανταγωνιστικό μέρος και τα 5 για το μεταβλητό μέρος των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. Αυτά τα 15 λεπτά είναι το 60% περίπου της μέσης τιμής που υπολογίζεται σε 24 λεπτά από τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr.

Συνεπώς όταν ο καταναλωτής προσπαθεί να αποφασίσει το ύψος της κατανάλωσής του, αυτό που (θα πρέπει ορθολογικά να) τον ενδιαφέρει είναι τα 15 λεπτά και όχι τα 24. Γιατί τα 9 από τα 24 τα έχει πληρώσει ήδη. Είναι "χυμένο γάλα"- δεν έχουν καμία σχέση με την κατανάλωση. Αυτό, θεωρητικά τουλάχιστον, έχει συνέπειες:

• Βραχυπρόθεσμα δίνει κίνητρο στον καταναλωτή να καταναλώσει περισσότερο ρεύμα. Για παράδειγμα να λειτουργήσει περισσότερο το κλιματιστικό το καλοκαίρι ή την θέρμανση με ρεύμα τον χειμώνα (με την ευκαιρία ελαχιστοποιεί την ελκυστικότητα των "ζωνικών τιμολογίων¨).
• Μακροπρόθεσμα δίνει κίνητρο για επενδυτικές αποφάσεις με τις οποίες υποκαθιστά την κατανάλωση άλλου είδους ενέργειας με ηλεκτρικό ρεύμα (π.χ. ηλεκτρικό αυτοκίνητο, αντλία θερμότητας). Από την άλλη μεριά είναι αναπόφευκτα αντικίνητρο για κάθε είδους αυτοπαραγωγή - πχ φωτοβολταικά αλλά και για επενδύσεις σε εξοικονόμηση ενέργειας - για παράδειγμα εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα ή αλλαγή ψυγείου.

Η "παγιοποίηση" της τιμής του ρεύματος έγινε με ηρωικό, φιλόδοξο και δραστικό τρόπο στην χώρα σε σχέση με άλλες χώρες - η Ελλάδα ίσως είναι πρωτοπόρος πλέον στην παγιοποίηση των τιμολογίων ρεύματος στην ΕΕ. Αρκεί κανείς να παρατηρήσει ότι η οριακή τιμή των 10 λεπτών στα σταθερά τιμολόγια υπολείπεται κατά 10% της μέσης οριακής τιμής της χονδρικής του ρεύματος τους τελευταίους 12 μήνες. Επίσης ότι το 90% της χρέωσης δικτύου είναι πλέον πάγια - σε πλήρη αντιστροφή της ιστορικής σχέσης στην οποία το ποσοστό ήταν στο 10%.

Γιατί έγιναν όλα αυτά; Πως το επέτρεψαν οι πολιτικοί ενώ γνώριζαν (ή έπρεπε να γνωρίζουν) ότι η σημαντική αυτή μεταρρύθμιση, εκτός του ότι αποθαρρύνει την πολυπόθητη εξοικονόμηση ενέργειας, είναι έντονα αντίστροφα αναδιανεμητική; Δηλαδή ότι αυξάνει την τιμή για τους μικρούς καταναλωτές ενώ την μειώνει για τους μεγαλύτερους; Δεδομένου ότι αυξάνει δραματικά το κόστος πρόσβασης στο αγαθό έναντι σταθερού κόστους της κατανάλωσης. Είναι αυτή πρακτική που αντιστοιχεί σε "δημόσιο", "κοινωνικό" αγαθό - όπως συχνά το αναγορεύουν οι πολιτικοί;.

Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τους πρακτικούς λόγους (συμφέροντα, δύναμη στην αγορά ή στην πολιτική κλπ.) που εξηγούν την δραστική αλλαγή της δομής των τιμολογίων (η οποία ειρήσθω εν παρόδω έχει αγνοηθεί εντελώς από τους Λειτουργούς του Τύπου). Μπορούμε όμως να υποθέσουμε την θεωρητική της βάση. Η οποία είναι ότι η επίτευξη του Net Zero προϋποθέτει τον εξηλεκτρισμό των πάντων. Συνεπώς η οριακή τιμή του ρεύματος,  η οποία αποτελεί το κριτήριο για τις καταναλωτικές και επενδυτικές αποφάσεις των πολιτών πρέπει να αντανακλά το μεταβλητό - οριακό κόστος της παραγωγής της και όχι το πλήρες (με την ελπίδα ότι αυτό θα ωφελήσει και τις ΑΠΕ που έχουν σχεδόν μηδενικό οριακό κόστος παραγωγής). Και για να λέμε και του στραβού το δίκιο, η παραδοσιακή δομή των τιμολογίων (και όχι μόνο στην Ελλάδα) υποτιμούσε το σταθερό κόστος γιατί αυτό συνέφερε τόσο τους παραγωγούς όσο και τους πολιτικούς που τους "ρύθμιζαν". Σε περιόδους έντονης αύξησης της ζήτησης ρεύματος, (στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα), τα αυξημένα έσοδα των παραγωγών λόγω της ογκομετρικής χρέωσης, δεδομένου του ότι το κόστος τους ήταν πρακτικά σταθερό (τυπικά σε ποσοστό 80%)  πήγαιναν κατευθείαν στα κέρδη.

Όλα αυτά είναι σπουδαία και ίσως γι' αυτό τηρείται από όλους τους δημοσιολογούντες (αλλά περιέργως και την αντιπολίτευση) σιωπή του τάφου. Τα πράγματα περιπλέκονται από αποφάσεις του υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζοντα Παρόχου ο οποίος πρόσφατα αποφάσισε όχι μόνο να μην καταργήσει τα κλιμάκια χρέωσης αλλά και να κατεβάσει το όριο χρέωσης της υψηλότερης ζώνης για τους οικιακούς καταναλωτές στο ειδικό τιμολόγιο. Δηλαδή αύξησε στην πράξη την οριακή τιμή για την πλειοψηφία των πελατών της*. Από την άλλη μεριά το κράτος επιδοτεί δαπάνες εξοικονόμησης ενέργειας των οποίων η ελκυστικότητα μειώνεται λόγω της νέας δομής των τιμολογίων. Μήπως στο νεοελληνικό κράτος η δεξιά δεν γνωρίζει τι ποιεί η αριστερά της; Ή μήπως το ιδιωτικό συμφέρον υπερτερεί μερικές φορές του δημόσιου; Αξίζει να το δούμε! Αναμένουμε επίσης τις μελέτες "πανεπιστημιακών" σχετικά με την επίδραση της σημαντικής μείωσης της οριακής τιμής του ρεύματος στην ζήτηση. Μήπως ισοφαρίσουμε το "αυτογκόλ" της αλλαγής του ωραρίου των ζωνικών τιμολογίων. 

*Να προσθέσουμε την παράλογη και απότομη κλιμάκωση των χρεώσεων ΥΚΩ που έχει την δυνατότητα να εξουδετερώσει το πλεονέκτημα της χαμηλής οριακή τιμής - ακόμα και σε τετράμηνα που η κατανάλωση περνά την κλίμακα μόνο για ένα μήνα. Αλλά αυτή είναι παλιά αμαρτία.

Δείκτης Ιουλίου '25: Η ΔΕΗ Συνεχίζει Τις Αυξήσεις

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Ιούλιο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Ιούλιο αυξήθηκε σε σχέση με τον δείκτη Ιουνίου 2025. Από 231,39 πήγε στα 238,24 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Ιουλίου '25 δεν περιλαμβάνουν κρατική επιδότηση και παρέμειναν σταθερές στα 80,62 έχοντας ήδη από τον προηγούμενο μήνα ενσωματώσει την αύξηση των χρεώσεων Δικτύου Διανομής.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, ανέβηκε στα 144,33 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 137,86 τον Ιούνιο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Ιούλιο σε μέσο όρο ήταν στα 129,39 ευρώ την μεγαβατώρα, ελαφρά μειωμένες σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (131,39 ευρώ την μεγαβατώρα). Αντίθετα οι τιμές της ΔΕΗ σημείωσαν για δεύτερο συνεχή μήνα σημαντική αύξηση στα 153,20 ευρώ την μεγαβατώρα απο 148,42 τον Ιούνιο.

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Ιούλιο η χονδρική τιμή είχε σημαντική αύξηση (+21%) σε σχέση με τον Ιούνιο. Οι Εναλλακτικοί Πάροχοι δεν πέρασαν (σε σταθμισμένο μέσο όρο) την αύξηση στις λιανικές τιμές (-1,47%). Αντίθετα η ΔΕΗ αύξησε κατά 3,22% τις τιμές της τον Ιούλιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στην Χαμηλή Τάση σε κιλοβατώρες αυξήθηκε σημαντικά και έφθασε τον Ιούλιο στο 64,46%, ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο τους τελευταίους 12 μήνες (Ηταν 64,91% τον Σεπτέμβριο του '24, 65,14% τον Σεπτέμβριο του ΄23 και 66,64% τον Σεπτέμβριο του '22).

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο για τον Ιούλιο του 2025 είναι στα 280,35 ευρώ την μεγαβατώρα, στα ίδια επίπεδα  του Ιουνίου (280,40). Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατα 42,11 ευρώ την μεγαβατώρα απο τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr ο οποίος καταρτίζεται με βάση τον σταθμισμένο μέσο όρο των φθηνότερων τιμολογίων που προσφέρονται στην αγορά. Η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει το επόμενο 12μηνο σε πράσινο τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι 1.051 ευρώ - δηλαδή περίπου 306 ευρώ υψηλότερη απο ότι θα ήταν (745 ευρώ) αν επέλεγε το φθηνότερο τιμολόγιο.

Οι Επιδοτήσεις για Εξοικονόμηση Ενέργειας Είναι Λάθος - Αλλά...

Με την ευκαιρία της συζήτησης σχετικά με την απόφαση του κράτους να αλλάξει τον τρόπο διαχείρισης των επιδοτήσεων μέσω των διαφόρων "Εξοικονομώ", συνεισφέρουμε μια πρόταση που ίσως βοηθήσει να λυθεί  ο γόρδιος δεσμός των κατά γενική ομολογία αποτυχημένων προγραμμάτων. Αυτό για την περίπτωση που το κράτος σκοπεύει να εξακολουθήσει να δίνει επιδοτήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας αντί να τις καταργήσει - που είναι κατά την άποψή μας η προτιμητέα λύση.

Ο λόγος που προτείνεται η κατάργηση των επιδοτήσεων για εξοικονόμηση ενέργειας είναι ότι οι επενδύσεις που απαιτούνται για αυτήν έχουν ιδιωτικό οικονομικό όφελος για τους πολίτες. Σε αντίθεση, για παράδειγμα, με την επένδυση σε ΑΠΕ, η οποία χωρίς επιδότηση κάποιου είδους δεν θα γινόταν απο κανένα ιδιώτη. Το υποτιθέμενο κοινωνικό όφελος απο τις ΑΠΕ διαφέρει από το ιδιωτικό όφελος για τον καταναλωτή - επενδυτή. Οι επιδοτήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας είναι σπατάλη σπανιζόντων πόρων που τις στερούνται εναλλακτικές δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να προσθέσουν ιδιωτική ή κοινωνική αξία (τα λεφτά της ΕΕ δεν είναι "τζάμπα" - έχουν κόστος ευκαιρίας. Θα μπορούσαν να κλείσουν άλλες "τρύπες").

Αν οι επενδύσεις σε εξοικονόμηση ενέργειας έχουν ιδιωτικό οικονομικό όφελος για τους πολίτες γιατί δεν τις κάνουν; Αυτό είναι το ερώτημα που ίσως θα έπρεπε να απασχολεί το κράτος. Συνεπώς, αφού πρώτα με βάση εμπειρικά δεδομένα επιβεβαιώσει την υπόθεση ότι πράγματι οι πολίτες "αφήνουν ευρώ στο πεζοδρόμιο" και δεν σκύβουν να τα μαζέψουν θα πρέπει να σχεδιάσει πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν τους λόγους που δεν δραστηριοποιούνται οι πολίτες. Όχι τίποτα μεγαλόπνοο.Τίποτα περισσότερο απο την διευκόλυνση των ελεύθερων συναλλαγών δηλαδή της αγοράς.

Η λύση που προτείνεται βασίζεται στην υπόθεση ότι οι καταναλωτές μένουν αδρανείς για τους εξής λόγους: Δεν έχουν την ισχύ για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση ούτε την πληροφορία που απαιτείται για να πάρουν την μικρού μεγέθους (αλλά σχετικά μακροχρόνια) επενδυτική απόφαση που εμπεριέχει κίνδυνο στην απόδοσή της. Απο την άλλη μεριά, ο χρηματοδότης με όρους αγοράς δεν θα ασχοληθεί - ακριβώς επειδή πρόκειται για μεγάλο αριθμό μικροεπενδύσεων με μεγάλο κόστος συναλλαγής.

Απαιτούνται επιχειρηματικές οντότητες που θα βοηθήσουν με όρους αγοράς (είμαστε όλοι υπέρ των αγορών - έτσι δεν είναι;) στην αντιμετώπιση των εμποδίων αυτών. Χρειάζονται: α) Ένας aggregator, που θα ενημερώνει τους πολίτες και θα τους πείθει να τους εκπροσωπήσει ενώπιον πιθανών χρηματοδοτών (ελπίζοντας ότι θα βρεθούν  τέτοιοι). β) Ενας ειδικός που θα σχεδιάζει και θα αξιολογεί κάθε επένδυση ώστε να αναλαμβάνει έναντι αμοιβής μέρος του κινδύνου στην απόδοση των μικροεπενδύσεων και γ) Ενας φορέας που θα αναλάβει την τήρηση των συμφωνημένων. 

Ποιες οντότητες μπορούν  να αναλάβουν τις λειτουργίες αυτές στην ελληνική πραγματικότητα; Να ξεκινήσουμε απο τα εύκολα. Η τήρηση των συμφωνημένων θα γίνεται μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Η παράδοση να χρεώνονται δημοτικά τέλη και ΕΡΤ με το ρεύμα ας αποκτήσει και την θετική του πλευρά. Η εμπλοκή των προμηθευτών ρεύματος στις υπόλοιπες λειτουργίες όχι μόνο δεν είνα αναγκαία αλλά πρέπει να αποκλειστεί. Για προφανείς λόγους αντιτιθέμενων συμφερόντων (στο Berkeley της Καλιφόρνια την δουλειά την έκανε ο Δήμος μέσω της χρέωσης του φόρου περιουσίας - κάτι σαν τον ΕΝΦΙΑ. Εμείς έχουμε ήδη καλύτερη λύση στην Ελλάδα).

Ποιος θα μπορούσε να είναι ο aggregator; Στο Berkeley ήταν  ίδιος ο Δήμος. Πράγμα μάλλον ανέφικτο στην Ελλάδα. Η λειτουργία μοιάζει πολύ με αυτή της χρηματοδοτικής μίσθωσης. Ίσως οι εταιρείες αυτές είνα οι πιο κατάλληλες να αναλάβουν τον ρόλο. Δεδομένου άλλωστε ότι ήδη χρηματοδοτούν τις δικές τους (μικρού μεγέθους συνήθως) συμβάσεις μέσω του τραπεζικού συστήματος, Στην πολύ προωθημένη αμερικανική έκδοση θα μπορούσαν να εκδώσουν ομολογιακούς τίτλους απευθυνόμενες στην κεφαλαιαγορά χωρίς άλλο ενδιάμεσο (εμπειρία aggregator έχουν και οι ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίες πωλούν μακροχρόνιες συμφωνίες).

Η τρίτη (και δυσκολότερη) οντότητα, ο ειδικός που θα σχεδιάσει τα έργα και θα αναλάβει μέρος του κινδύνου για την αποδοσή τους είναι οι Έλληνες μηχανικοί - συλλογικά. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να κάνουν επιτέλους μια χρήσιμη δουλειά για την κοινωνία πέραν της διεκπεραίωσης έναντι γλίσχρας αμοιβής γραφειοκρατικών εργασιών που επιβαρύνουν χωρίς ουσιαστικό λόγο τους πολίτες έχοντας καθιερωθεί απο το κράτος περισσότερο ως βοήθημα για τους μηχανικούς. Οι μηχανικοί βέβαια θα χρειαστεί να οργανωθούν σε εταιρείες - αυτές που συνήθως ονομάζονται εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών (ESCo). Τις οποίες θυμήθηκε το κράτος ενόψει της αποδεδειγμένης αποτυχίας των "εξοικονομώ". Να σημειώσουμε με έμφαση εδώ ότι το κράτος πρέπει να καταργήσει όλα τα εμπόδια για την είσοδο στην αγορά αυτών των επιχειρήσεων. Ούτε ο από ετών καταρτισμένος κατάλογος του ΥΠΑΝ ούτε η αναγκαστική απασχόληση μηχανικών δεν θα πρέπει να αποτελούν προυπόθεση για να προσφέρονται οι υπηρεσίες που περιγράφονται εδώ. Θα εξαιρούνται μόνο οι Πάροχοι ενέργειας. Αν μπορούν οι δικηγόροι ή οι γιατροί να κάνουν την δουλειά ας το αποφασίσουν οι καταναλωτές. Αν και είναι εύλογο να υποθέσει και να ελπίσει κανείς ότι μηχανικοί θα ιδρύσουν και θα στελεχώσουν τις επιχειρήσεις αυτές. (Ίσως μια εξέλιξη μικρών πετυχημένων κατασκευαστικών εταιρειών εξειδικευμένων σε αναπαλαιώσεις κατοικιών;). Θα χρειαστούν βέβαια καλούς χρηματικοικονομκούς αναλυτές και λογιστές γιατί θα αναλαμβάνουν πραγματικό μακροπρόθεσμο κίνδυνο.

Θα έχουν ιδιοκτησιακή σχέση οι ESCos  με τους aggregators; Υποθέτουμε ότι δεν θα το θελήσουν οι aggregators. Σε καθε περίπτωση καλό είναι το κράτος να μην το ενθαρύνει. Όσο λιγότερη κάθετη ολοκλήρωση στη  αγορά τόσο καλύτερα (ισχύει και για τo ρεύμα!). Θα είναι όμως πιθανότατα οι οντότητες που θα λειτουργούν για λογαριασμό των aggregators ως lead generators. Αυτοί θα βρίσκουν και θα πείθουν τους πελάτες.

Και τι θα κάνει το κράτος (περισσότερο απο την αστυνόμευση της κοινωνίας που κάνει έτσι κι αλλιώς;)  Αυτό που κάνει καλύτερα απο κάθε άλλον και με το οποίο κατακλύζει καθημερινά τους πολίτες. Την επικοινωνία. Θα χρηματοδοτήσει (απο τον κρατικό προυπολογισμό) την σχετική καμπάνια για να προσελκύσει την προσοχή των πολιτών. Και επιδοτήσεις; Δεν θα δώσει επιδοτήσεις; Όχι είναι η απάντηση γιατί δεν χρειάζονται για οικονομικούς λόγους. Αν όμως χρειάζονται για πολιτικούς λόγους θα πρέπει κατά προτίμηση μέσω των χρηματοδοτών να ορίσει κανόνες με τους οποίους ότι δίνεται ως επιδότηση θα κατευθύνεται σε μη προνομιούχους (πράγμα στο οποίο έχει αποτύχει με τα "εξοικονομώ"). Το πρόβλημα είναι ότι όλοι οι Έλληνες είναι, ή τουλάχιστον αισθάνονται, μη προνομιούχοι. Αυτό όμως θα το λύσει το κράτος. Εμείς σταματάμε τις δωρεάν εισηγήσεις εδώ. Εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν για τα περαιτέρω.

Ιεραρχία των Παρόχων: Με Συνέπεια Προς Το Κρατικά Ελεγχόμενο Ολιγοπώλιο

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων κλπ. (ΡΑΑΕΥ) δημοσίευσε επιτέλους τις αναφορές της για την λιανική αγορά ηλεκτρισμού μέχρι τον Μάιο του 2025, με μεγάλη καθυστέρηση. Στον παρακάτω Πίνακα, φαίνεται η εξέλιξη στα μερίδια αγοράς (σε αριθμό μετρητών στην Χαμηλή Τάση) μέχρι τώρα στο 2025 ήτοι στην περίοδο από 31/12/24 μέχρι 31/5/25. Οι παρατηρήσεις μας:

Η δεσπόζουσα θέση του υπό κρατικό έλεγχο Παρόχου (ΔΕΗ) στην Χαμηλή Τάση, με το 71,52% των μετρητών την 31/5/25, παραμένει συντριπτική και σταθερή (ήταν 71,64% στις 31/12/24). Η ΔΕΗ είχε 5.481.985 πελάτες στην Χαμηλή Τάση την 31/5/25, ήτοι 34.965 λιγότερους από ότι την 31/12/24. Αυτή είναι η εικόνα της αγοράς τα τελευταία τρία (3) χρόνια. Το αντίστοιχο μερίδιο της ΔΕΗ τον Ιούνιο του 2022 ήταν 72,75%.

Ειδικά στη διάρκεια του πρώτου πενταμήνου 2025, παρατηρήθηκαν ορισμένες αξιοπρόσεκτες εξελίξεις: 

α) Η πιο σημαντική εξέλιξη είναι θετική. Ο Πάροχος Καθολικής Υπηρεσίας, ένας από τους μεγαλύτερους "χαμένους" το 2024  ("έχασε" μέσα στην χρονιά περίπου 35.000 μετρητές) είναι ο μεγαλύτερος χαμένος στο 5μηνο του 2025 όταν και "έχασε"  σε 5 μήνες 44.000 μετρητές.  Αυτή είναι μια ευχάριστη εξέλιξη γιατί ακόμα και η ύπαρξη του ¨προμηθευτή¨ αυτού με την μορφή και για τους λόγους που έχει χρησιμοποιηθεί είναι μια από τις στρεβλώσεις της αγοράς. Δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο υπεύθυνος οπότε δίνουμε συγχαρητήρια συλλογικά σε όλη την αγορά.

 β) Είναι αρνητικό για το επίπεδο ανταγωνισμού στην αγορά ότι μόνο δύο από τους εναλλακτικούς Παρόχους είχαν αύξηση στον αριθμό των πελατών τους το 2025. Η Protergia και η Ζενίθ. Ενδεικτική είναι η σύγκριση μεταξύ του αριθμού των περίπου 100.000 πελατών που "κέρδισαν" οι δύο αυτοί Πάροχοι έναντι των 35.000 που "απώλεσε" η ΔΕΗ. Η Elpedison έμεινε πρακτικά στάσιμη ενώ οι Ήρων, NRG, Φυσικό Αέριο, Volton έχασαν πελάτες μέσα στο 5μηνο (συνολικά περίπου 45.000). Ο Δείκτης Herfindahl Hirschman δεν σημείωσε αξιοσημείωτη μεταβολή. Το επίπεδο του ανταγωνισμού στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού (Χαμηλή Τάση) σε αριθμό μετρητών  όπως μετριέται από τον δείκτη HHI, είναι ισοδύναμο με αυτό ενός δυοπώλιου (1,9). Ακόμα και η αναμενόμενη συγχώνευση nrg/Hρωνα θα έχει αμελητέα επίπτωση στην εικόνα αυτή.

Τα στοιχεία του 5μήνου περιλαμβάνουν πλέον (ελπίζουμε και στο μέλλον) στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των καταναλωτών που επιλέγουν σταθερά τιμολόγια. Είναι εύλογη η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός πλέον εκφράζεται μέσω της προσφοράς ελκυστικών σταθερών τιμολογίων. Αυτή είναι μια υγιής κατά την άποψή μας εξέλιξη την οποία άλλωστε έχουμε προβλέψει (και ευχηθεί) από τον Δεκέμβριο τού 2023. 

Τι πρόκειται να συμβεί στον υπόλοιπο της χρονιάς; Δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις (κυρίως για το μέλλον). Μπορεί όμως να υποθέσει ότι η έμμεση αύξηση για την πλειοψηφία των καταναλωτών που βρίσκονται στο Πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ από 1/8 θα προκαλέσει έξοδο από αυτό - χωρίς να είναι εύκολο να μαντέψει κανείς προς τα που. Αντίθετα η αναμενόμενη έλευση νέου χρώματος στα τιμολόγια (γαλάζια κλπ.) θα αυξήσει την σύγχυση στην αγορά και ίσως αυξήσει τον δισταγμό των καταναλωτών να επιλέξουν καλύτερη λύση. Ακόμα χειρότερα θα δημιουργήσει θόρυβο στον δημόσιο διάλογο που θα αποτρέψει την δημόσια συζήτηση σχετικά με το καλύτερα κρυμμένο μυστικό της αγοράς: Την δεσπόζουσα θέση του υπό κρατικό έλεγχο Παρόχου. Για το θέμα αυτό είμαστε σε αναμονή εξελίξεων σχετικά με την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού που ανακοινώθηκε πριν έξη(;) μήνες. Το allazorevma.gr δεν σκοπεύει να κρατήσει την αναπνοή του περιμένοντας γιατί φοβάται ότι θα σκάσει.

Πως Πήγαν οι Τιμές του Ρεύματος το Α' Εξάμηνο του 2025;

To allazorevma.gr, η ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος που υπηρετεί τους Έλληνες καταναλωτές  με ανεξαρτησία, αντικειμενικότητα και αξιοπιστία  απο το 2015, υπολογίζει την δαπάνη που προκαλεί κάθε τιμολόγιο ρεύματος εκτιμώντας την εξέλιξη της αγοράς τους επόμενους 12 μήνες κάθε φορά. Κάθε τόσο όμως κοιτάμε προς τα πίσω για να σιγουρευτούμε ότι οι προβλέψεις μας ήταν κοντά στην πραγματικότητα. 

Ο πρώτος Πίνακας παρακάτω δείχνει ότι με βάση τα πραγματικά -ιστορικά - στοιχεία ο καταναλωτής (με 313 κιλοβατώρες τον μήνα) που ήταν στο Πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ πλήρωσε 70 ευρώ περισσότερα απο ότι θα πλήρωνε αν ήταν στο φθηνότερο σταθερό (μπλε) τιμολόγιο. Πλήρωσε 473 ευρώ αντι 403, δηλαδή η δαπάνη του για ρεύμα ήταν κατά 17% υψηλότερη. Αν είχε επιλέξει το φθηνότερο Πράσινο τιμολόγιο (και όχι του δεσπόζοντα) η δαπάνη του θα ήταν 54 ευρώ υψηλότερη (458 έναντι 403) ήτοι κατά 13%*.

Στο επόμενο Πίνακα παρουσιάζονται σε μεγαλύτερη ανάλυση τα ιστορικά στοιχεία για τους πρώτους 6 μήνες του 2025.

Η τιμή που, στο Α' εξάμηνο του '25, αφορούσε την μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών, είναι αυτή του Πράσινου τιμολογίου του δεσπόζοντα Παρόχου, της ΔΕΗ. Αυτή ήταν στα 25,2 λεπτά την κιλοβατώρα κατά μέσο όρο στην διαρκεια του εξαμήνου (για έναν καταναλωτή με 313 κιλοβατώρες τον μήνα). Η τιμή αυτή του δεσπόζοντα Παρόχου οδηγεί - με βάση το πλήρες κόστος της χονδρικής στο ίδιο διάστημα - σε ένα μικτό περιθώριο της τάξεως του 8%**. Δύο παρατηρήσεις:

• Το περιθώριο του δεσπόζοντα Παρόχου είναι χαμηλό σε σχέση με την ιστορική εξέλιξή του απο την 1/1/24 και πιθανόν εξηγεί την απόφαση του να αυξήσει εμμέσως την τιμή του πράσινου τιμολογίου  χαμηλώνοντας το όριο της κλίμακας της χαμηλής χρέωσης στην "βασική" τιμή απο 1/8/25. 
• Παρατηρείται επίσης ότι η τιμή για τα μπλε τιμολόγια οδηγεί σε αρνητικό περιθώριο. Οι Πάροχοι φαίνεται ότι πωλούν σταθερά τιμολόγια κάτω του κόστους γιατί πιθανόν είναι αισιόδοξοι για την εξέλιξη της χονδρικής μακροπρόθεσμα και συγχρόνως αξιολογούν την - προσωρινή - ζημία τους ως επένδυση για την πρόσκτηση νέων πελατών. Αποτελούν άλλωστε μέχρι τώρα μικρό μέρος του χαρτοφυλακίου τους.

Μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για το Β' εξάμηνο με βάση τα ιστορικά στοιχεία του Α'; Παραδόξως υπάρχει σιγουριά και αυτή αφορά τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Αυτές θα αυξηθούν δεδομένου ότι όλοι οι επόμενοι μήνες του χρόνου θα υποστούν την πλήρη επίπτωση των αποφάσεων της ΡΑΑΕΥ που ελήφθησαν στα μέσα του 2025 (δύο πράγματα είναι σίγουρα στην ζωή: Ο Θανατός και οι Φόροι είχε πει ένας σοφός αμερικανός πριν 250 χρόνια. Και οι αυξήσεις στις χρεώσεις του δικτύου ηλεκτρισμού θα πρόσθετε αν ζούσε στις μέρες μας).

Επίσης σίγουρη είναι η αύξηση για την μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών που είναι στο Πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ λόγω της σμίκρυνσης της κλίμακας χαμηλής χρέωσης που θα ισχύσει απο 1/8/25 (απο 500 σε 200 κιλοβατώρες τον μήνα). Αυτό θα ανοίξει περισσότερο το χάσμα τους με τα σταθερά τιμολόγια. Το εάν οι Πάροχοι θα το εκμεταλλευτούν ή θα βρουν την ευκαιρία να βελτιώσουν τα περιθώριά τους αυξάνοντας τις τιμές στα σταθερά, εξαρτάται απο το επίπεδο του ανταγωνισμού. Το οποίο, όπως πρόσφατα διεθνείς οργανισμοί παρατήρησαν είναι εξαιρετικά χαμηλό στην ελληνική αγορά.

 

* Αν συνυπολογιστεί η επιδότηση, η δαπάνη του Πράσινου της ΔΕΗ είναι υψηλότερη κατά 14% σε σχέση με το φθηνότερο μπλε και αυτή για το φθηνότερο Πράσινο κατά 10% .Το allazorevma.gr για λόγους αρχής δεν υπολογίζει στον πίνακα αυτό την επιδότηση γιατί την θεωρεί όχι μόνο βλακώδη απο οικονομικής σκοπιάς αλλά και προσβλητική για τους καταναλωτές. Επιπρόσθετα εκτιμούμε ότι δεν έχει μέλλον ως "εργαλείο πολιτικής".
** Το πλήρες κόστος της χονδρικής για το Α' εξάμηνο υπολογίζεται σε μέσο όρο σε 276 ευρώ ή 147 ευρώ την μεγαβατώρα 

Είναι το "Μεσημβρινό" Τιμολόγιο Μια Τρύπα στο Νερό;

Από την 1η Φεβρουαρίου του 2025, το ωράριο του διζωνικού τιμολογίου ρεύματος - το πρώην νυκτερινό - άλλαξε. Το επίσημο όνομα είναι πλέον διζωνικό αλλά το χαιδευτικό του είναι μεσημβρινό. Αυτό γιατί η χρησιμότητά του για τους καταναλωτές επικεντρώνεται στις ώρες 1100 ή 1200 - 1500. Η νυκτερινή ζώνη (0200 έως 0400 ή 0500) θα μπορούσε να αποκληθεί και "γερμανική" κατ' αναλογίαν της δυσκολότερης βάρδιας στον στρατό.  

Η αλλαγή έγινε για να μετατοπιστεί η κατανάλωση (των καταναλωτών που έχουν διζωνικό μετρητή) στις ώρες που η παραγωγή των ΑΠΕ "ρίχνει" την χονδρική τιμή του ρεύματος (φωτοβολταικά το μεσημέρι - αιολικά στην γερμανική βάρδια). Είναι ώρα να αναρωτηθούμε αν τα αποτελέσματα της παρέμβασης ήταν προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Υπενθυμίζοντας την άποψη που είχε διατυπώσει ο γράφων πριν εφαρμοστεί ότι η αλλαγή θα έκανε μια "τρύπα στο νερό". Για δύο λόγους: α) Γιατί δυσκολεύει - σχεδόν απαγορεύει- την αξιοποίηση της νυκτερινής (γερμανικής) ζώνης από τους καταναλωτές και β) γιατί οι πάροχοι δεν έχουν κανένα κίνητρο να περάσουν την χαμηλότερη τιμή της χονδρικής στην λιανική. 

Η περιέργεια λοιπόν οδήγησε τον γράφοντα (που διαθέτει διζωνικό μετρητή)  να καταγράψει και να συγκρίνει τις δικές του καταναλώσεις μεταξύ του 5μηνου (Φεβρουάριος - Ιούνιος) του 2025 και του ίδιου 5μηνου του 24. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Σημειώνεται ότι το τιμολόγιο δεν είναι διζωνικό. Δεν δίνει κίνητρο να μετατοπισθεί η κατανάλωση στις ώρες χαμηλής χρέωσης. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ελεγχθεί μόνο ο ένας απο τους παράγοντες που θα μπορούσαν να καταστήσουν το νέο ωράριο μη αποδοτικό. Η γερμανική βάρδια. 

Όπως λοιπόν φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα, η συνολική  κατανάλωση στα δύο έτη έμεινε σχεδόν σταθερή. Αυτή όμως η σταθερότητα είναι το αποτέλεσμα της μείωσης της κατανάλωσης στην χαμηλή ζώνη και της αύξησης στην υψηλή. Η συμπεριφορά μου ως καταναλωτή δεν επηρεάστηκε καθόλου. Το νέο ωράριο όμως - μόνο του, αυτόματα - μετέφερε μέρος της κατανάλωσής μου στην ζώνη υψηλής χρέωσης. Πράγμα που για μένα ως καταναλωτή είναι αδιάφορο. Αλλά οι καημένες οι ΑΠΕ; Που, από ότι μαθαίνουμε, παράγουν τόσο πολύ το μεσημέρι που περισσεύει και τις κόβουμε; Τι έκανε για αυτές το νέο ωράριο;

Είναι προφανές ότι η "έρευνα" αυτή του ενός δείγματος είναι εντελώς ανεπαρκής για να αξιολογηθεί η επιτυχία ή όχι της παρέμβασης. Από την άλλη μεριά ενίσχυσε την αρχική μου άποψη για "τρύπα στο νερό"* κυρίως γιατί, όπως είχα προβλέψει, οι Πάροχοι δεν βιάστηκαν να δώσουν επαρκή κίνητρα. Αναμένω λοιπόν την πλήρη, επαρκώς τεκμηριωμένη αξιολόγηση του μέτρου από αυτούς που το εμπνεύστηκαν και το σχεδίασαν (μια καλή ιδέα θα ήταν να βάλουν με την ευκαιρία και την υπογραφή τους!). Υποθέτω ότι δεν είναι κοινοί θνητοί οπότε έχουν μια ελπίδα να πάρουν τα στοιχεία από τον μυστικοπαθή ΔΕΔΔΗΕ. Είμαι σίγουρος ότι έχουν και αυτοί την περιέργεια.

* Είναι χειρότερο απο "τρύπα στο νερό". Υπάρχει κόστος ευκαιρίας - καταναλώθηκαν σπανίζοντες πόροι. Χρόνος και φαιά ουσία των εμπνευστών και σχεδιαστών του μέτρου.

Πόσο Επηρεάζει τον Ανταγωνισμό η Συγχώνευση nrg-Ήρωνα;

Η συνοπτική απάντηση είναι: Ελάχιστα. Με τους ενθουσιώδεις πανηγυρισμούς ορισμένων Λειτουργών του Τύπου για την μεγαλειώδη επιχειρηματική κίνηση, που δεν δημιουργεί απλώς μια νέα επιχείριση αλλά ένα ακόμα "Πόλο" του ηλεκτρικού μας συστήματος (τι ακριβώς είναι ένας Πόλος; και πόσους Πόλους αντέχουμε;) υποθέτουμε ότι κάποιοι (η ΡΑΑΕΥ; η Επιτροπή Ανταγωνισμού;) θα ανησυχούσαν. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να τους καθησυχάσουμε. Οι αριθμοί* δείχνουν ότι η διαφορά στο επίπεδο ανταγωνισμού είναι αμελητέα. Ο ελέφαντας στο δωμάτιο εξακολουθεί να είναι ο όμιλος ΔΕΗ.

Εστιάζοντας στην αγορά προμήθειας στην Χαμηλή Τάση, με την οποία τροφοδοτούνται η συντριπτική πλειοψηφία των περίπου 7,5 εκατομμυρίων καταναλωτών (σε αριθμό μετρητών), οι αριθμοί πριν και μετά την συγχώνευση, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του allazorevma.gr, είναι: Το μερίδιο αγοράς των 4 μεγαλύτερων Παρόχων σε κιλοβατώρες απο 87% ανεβαίνει στο 90,5%. Αυτό ίσως φαίνεται αξιοσημείωτο, αλλά το επίπεδο ανταγωνισμού, που μετριέται "επιστημονικά" με τον Herfindahl Hirschman Index (ΗΗΙ-το άθροισμα των τετραγώνων των μεριδίων αγοράς όλων των παικτών) αυξάνεται ελάχιστα: από 4.156 σε 4.211.  Αυτό σημαίνει ότι το ισοδύναμο επίπεδο ανταγωνισμού στην λιανική αγορά της ΧΤ (το αντίστροφο του HHI Index) μειώνεται απο τους 2,4 παίκτες στους .... 2,37. Διαφορά δυσδιάκριτη με το γυμνό μάτι.

Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο ενδιαφέροντα αν ο δείκτης HHI υπολογιστεί όχι με βάση τις πωληθείσες κιλοβατώρες αλλά τους μετρητές που εκπροσωπούν οι Πάροχοι. Οι αριθμοί αυτοί είναι: αύξηση του HHI Index απο 5.265 σε 5.288 ή μείωση του ισοδύναμου αριθμού παικτών από 1,8989 σε 1,8908! Αυτό σημαίνει ότι σε αριθμούς μετρητών (που είναι και ο σωστότερος τρόπος να εκτιμάται το επίπεδο ανταγωνισμού στην ΧΤ) ο ανταγωνισμός παραμένει πρακτικά στο ίδιο επίπεδο - δεν επηρεάζεται καθόλου απο την συγχώνευση nrg - Ήρωνα.

Με την ευκαιρία και με όλο τον σεβασμό προς τους Λειτουργούς της Τέταρτης Εξουσίας, ας μας επιτρέψουν να παρατηρήσουμε ότι ο υπέρμετρος ενθουσιασμός για νέους Πόλους δεν συνάδει πλήρως με τον σκοπό του λετουργήματός τους. Σύμφωνα με το οποίο, η πρώτη αντίδρασή τους σε οποιαδήποτε συγχώνευση επιχειρήσεων θα έπρεπε να είναι η τοποθέτηση του βασικού ερωτήματος που ενδιαφέρει τους πολλούς: Πόσο επηρεάζει η επιχειρηματική αυτή κίνηση τον ανταγωνισμό - δηλαδή τους καταναλωτές; Ευτυχώς στην συγκεκριμένη περίπτωση το allazorevma.gr έκανε τους υπολογισμούς και έβγαλε κάποιο συμπέρασμα που τυχαίνει να είναι θετικό: ούτε γάτα ούτε ζημιά. Αυτό τουλάχιστον ελπίζουμε ότι μπορούν να το διαδώσουν (αφού το ελέγξουν βέβαια πρώτα μήπως κάναμε κάποιο λάθος!)

* Οι αριθμοί για τα μερίδια αγοράς σε κιλοβατώρες προέρχονται από την μηνιαία αναφορά του EnEx για τον Ιούνιο του '25. Για τους μετρητές η πηγή είναι οι αναφορές για την λιανική της ΡΑΑΕΥ και αφορούν στοιχεία μέχρι την 31/12/24. Απο τότε δεν έχει εκδώσει η ΡΑΑΕΥ νέες μηνιαίες αναφορές. Ποιος ξέρει γιατί - μήπως θύμωσε ο ΔΕΔΔΗΕ και δεν της στέλνει τα στοιχεία;

Κανένας Φόρος (Άνθρακα) Χωρίς Εκπροσώπηση

"No Taxation without representation". Κανένας Φόρος Χωρίς Εκπροσώπηση. Αυτή ήταν η επαναστατική κραυγή των Άγγλων αποίκων στην Αμερική απέναντι στον βασιλιά Γεώργιο τον Τρίτο πριν 250 περίπου χρόνια - για φόρο στο τσάι! "Δεν διαθέτουμε εκπροσώπηση στο Αγγλικό Κοινοβούλιο - συνεπώς οι φόροι που μας επιβάλεις δεν έχουν καμία νομιμοποίηση".

Το ελληνικό κράτος, εφαρμόζοντας πολιτικές που έχουν αποφασιστεί στις Βρυξέλες, απο την 1η Ιανουαρίου του 2027 σκοπεύει να επιβάλει Φόρο Ανθρακα στην κατανάλωση ενέργειας στις κατοικίες και στις μεταφορές. Ο φόρος αυτός σύμφωνα με μελέτες θα στοιχίσει στα νοικοκυριά ένα ποσό απο 0,5 έως 1 δισεκατομμύριο τον χρόνο. Σε αντίθεση με τους Άγγλους αποίκους στην Αμερική - θα υπέθετε κανείς - δεν πρέπει να έχουμε παράπονο. Εμείς εκπροσωπούμαστε τόσο στην χώρα μας όσο και στην Ευρωπαική Ένωση. Είναι όμως αυτού του είδους η εκπροσώπηση  αποτελεσματική; Για να δούμε.

Όλες οι αναφορές στον Τύπο που έπεσαν στην αντίληψη του γράφοντος πωλούν στους αναγνώστες τους ένα "χρυσωμένο χάπι". Εστιάζουν στα "καλούδια" που θα μοιράσει το κράτος χρησιμοποιώντας τα έσοδα του νέου φόρου αντί να δίνουν την πιο σημαντική πληροφορία που αφορά τους πολίτες: Έρχεται νέος φόρος - που μπορεί να ανεβάσει την τιμή του λίτρου της βενζίνης στα 3 ευρώ.

Συγχρόνως ο Τύπος δεν έχει καμία αναφορά ή σχόλιο απο πολιτικό ή κόμμα είτε της συμπολίτευσης είτε της αντιπολίτευσης. Θα υπάρξει ο αντίλογος: Τους ψηφίσαμε και τους δώσαμε εμμέσως αλλά σαφώς την εντολή να μας επιβάλουν τον φόρο. Είναι περίεργο ότι φαίνεται να είναι το μόνο ζήτημα στο οποίο υπάρχει υπερκομματική ομοφωνία αλλά - τι να κάνουμε αυτή είναι η δημοκρατία.

Αυτή η ομοφωνία θυμίζει στον γράφοντα το ανέκδοτο του David Friedman για την λειτουργία της αμερικανικής δημοκρατίας: "Στις ΗΠΑ έχουμε δύο κόμματα. Το ηλίθιο κόμμα και το διαβολικό κόμμα. Εγώ είμαι με το ηλίθιο κόμμα. Μερικές φορές τα δυο κόμματα πετυχαίνουν ομοφωνία - με καταστρεπτικά αποτελέσματα για την χώρα. Αυτό το ονομάζουμε υπερκομματισμό". Με άλλα λόγια δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην πραγματικότητα που βίωναν οι επαναστατημένοι αμερικανοί άποικοι πριν 250 χρόνια απο αυτή που ζουν οι κάτοικοι της δικής μας χώρας σήμερα (και ίσως όλων των χωρών της Ευρώπης). Η διαδικασία εκπροσώπησής μας είναι τυπικά υπαρκτή αλλά ελάχιστα αποτελεσματική.

Τα προφανή ερωτήματα που πρέπει να τεθούν και να απαντηθούν απο τους εκπροσώπους μας είναι όμως υπαρκτά. Γιατί πληρώνουμε τον φόρο; Αν συμφωνήσουμε ότι πρέπει να τον πληρώσουμε πως θα υπολογιστεί το ύψος του; Αφού υπολογίσουμε το ύψος του τι θα κάνουμε τα λεφτά που θα μαζευτούν; Στα ερωτήματα αυτά υπάρχουν ορισμένες ενδιαφέρουσες απαντήσεις που δεν εμφανίζονται συχνά στον δημόσιο διάλογο.

Πληρώνουμε τον φόρο γιατί θέλουμε να πάρουμε ένα συγχωροχάρτι για αμαρτήματα που δεν κάναμε. Παίζουμε τον ρόλο της μαντάμ Σουσού αδιαφορώντας για τον Παναγιωτάκη  - τον λαό. Οι πολίτες του σημερινού ελληνικού κράτους δεν έχουμε καμιά ευθύνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δεν ήταν ποτέ σοβαρή βιομηχανική χώρα. Η συνεισφορά της στην συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα σωρευτικά μέχρι σήμερα είναι αμελητέα. Όπως είναι και η μελλοντική συνεισφορά της για την λύση του προβλήματος. Στην καλύτερη περίπτωση πληρώνουμε τον φόρο ως ένα είδος χρέωσης για την συμμετοχή της χώρας σε ένα κλάμπ-την ΕΕ. Αυτή - και μόνο αυτή - την δικαιολογία, κατά την γνώμη του γράφοντος, είναι δυνατόν να υπερασπιστεί κανείς με ορθολογικό τρόπο. Θα πρέπει όμως να διατυπωθεί με σαφήνεια απο τους πολιτικούς και να τεθεί στην κρίση του λαού. Ενισχυμένη με την "Καζαντζάκεια" άποψη (ανηγμένη σε συλλογικό επίπεδο), που μας ενέπνεε στα μετεφηβικά μας χρόνια - ότι είναι χρέος μας εμείς να σώσουμε τον κόσμο.

Αποφασίσαμε λοιπόν να σώσουμε τον κόσμο. Πάμε στα πρακτικά. Πόσο θα μας στοιχίσει; Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ο ένας λόγος είναι ότι το κόστος της αποτροπής είναι το ίδιο για όλη την ανθρωπότητα. Θα πληρώσουν όμως οι άλλοι; Ο άλλος και σημαντικότερος είναι ότι για να υπολογίσουμε το κόστος θα πρέπει να κάνουμε προβλέψεις για τα επόμενα δεκάδες έως εκατοντάδες χρόνια. Οι πολιτικοί θα πρέπει να πουν στους πολίτες την αλήθεια. Ότι οι επιστημονικές προβλέψεις για το "κοινωνικό κόστος" του άνθρακα είναι τόσο διεσπαρμένες - απο 10 έως χιλιάδες ευρώ τον τόνο, που είναι άχρηστες για τον σχεδιασμό πολιτικής. Αυτό που σήμερα έχουμε μέσω του μηχανισμού εμπορίας δικαιωμάτων είναι εντελώς τυχαίο. Δεν βασίζεται σε καμία επιστημονικά τεκμηριωμένη υπόθεση. Παρ' όλο που είναι στόχος τοποθετημένος με πολιτικές διαδικασίες δεν εξασφαλίζει καν την εκπλήρωση του στόχου του Net Zero που έχει θέσει η ΕΕ. Το ύψος του φόρου, όπως αυτό καθορίζεται στην ΕΕ και συνεπώς στην χώρα μας, υπολογίζεται με την - γνώριμη για εμάς τους Έλληνες - μέθοδο της κολοκυθιάς. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια και οι πολίτες πρέπει να την μάθουν.

Υποθέτουμε ότι οι  πολιτικοί μας έπεισαν ότι πρέπει να πληρώσουμε τον φόρο (για να μείνουμε στην Ευρώπη) και εμείς αποδεχτήκαμε το κόστος (κυρίως γιατί ήταν ειλικρινείς μαζί μας). Αρκεί να μην αλλάζουν κάθε τόσο τους κανόνες του παιχνιδιού της κολοκυθιάς χωρίς να μας ρωτήσουν ή έστω μας ενημερώσουν έγκαιρα. Τώρα μπαίνουμε στο τελευταίο και πολύ σημαντικό ερώτημα. Τι θα τα κάνουμε τα λεφτά; Είναι το σημείο απο το οποίο εκκινούν οι Λειτουργοί του Τύπου ενημερώνοντάς μας για την γενναιοδωρία και ευσπλαχνία του Βεζίρη που θα κάνει τα πάντα για να ελαφρύνει το βάρος μας - με τα δικά μας τα λεφτά.

Το πρόβλημα είναι ότι η επιστημονική άποψη των οικονομολόγων απο τις αρχές του 20ου αιώνα ακόμα είναι (A Pigou) ότι ο Βεζίρης θα πρέπει να κάνει ένα - και μόνο ένα - πράγμα. Να επιστρέψει τα λεφτά - δηλαδή τα έσοδα του φόρου στους πολίτες. Οι οικονομολόγοι δεν είναι όλοι σύμφωνοι για την μέθοδο επιστροφής αυτού του "Μερίσματος Άνθρακα". Μερικοί προτιμούν την  μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, άλλοι την αποστολή ετήσιων ισόποσων επιταγών σε όλες τις οικογένειες. Ανεξάρτητα απο τον τρόπο επιστροφής, το κράτος επιτυγχάνει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο δύο τρυγόνια με ένα σμπάρο. Δημιουργεί αντικίνητρο στις εκπομπές CO2 χωρίς να επιβαρύνει υπέρμετρα τους  πολίτες. Αυτός είναι ο πιο (οικονομικά δηλαδή ορθολογικά) αποτελεσματικός τρόπος για να επιτευχθεί η "Δίκαιη Μετάβαση" που μας πωλούν οι πολιτικοί όλων των αποχρώσεων σε όλα τα επίπεδα στην ΕΕ*.

Δεν ξαφνιάζει το γεγονός ότι καμία χώρα δεν επιλέγει αυτή την "καθαρή" λύση. Δεν θα αναλύσουμε τις αιτίες γι' αυτό**. Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε γιατί οι εναλλακτικές είναι αναποτελεσματικές. Αν υποτεθεί ότι συμφωνήσαμε σε ένα "κοινωνικό κόστος" των εκπομπών, θα μπορέσουμε να το συγκρίνουμε με το κόστος των εναλλακτικών μεθόδων αποτροπής τους***. Εκεί θα ανακαλύψουμε ότι  - για παράδειγμα - το κόστος των επιδοτήσεων στις ΑΠΕ είναι ψηλότερο απο το κοινωνικό κόστος. Αρα, δεδομένης της σπάνιδος των πόρων είναι αναποτελεσματικός τρόπος αποτροπής. Σπαταλάμε πόρους σε λύση που αποδίδει λιγότερο ανα μονάδα αποτροπής εκπομπών απο άλλες εναλλακτικές. Ακόμα χειρότερα, θα ανακαλύψουμε ότι η επιδότηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχει ακόμα υψηλότερο κόστος. Αρα, αν έπρεπε να επιλέξουμε, θα προτιμούσαμε τις ΑΠΕ γιατί είναι σχετικά λιγότερο αναποτελεσματικές. Και ούτω καθεξής χωρίς να αποκλείεται να ανακαλύψουμε δράσεις που όχι μόνο δεν έχουν κοινωνικό κόστος αλλά αντίθετα έχουν και ιδιωτικό όφελος.

Σήμερα έχουμε φθάσει στο χρονικό σημείο που τα πρώτα ερωτήματα έχουν απαντηθεί στην πράξη. Είμαστε στην στιγμή που το κράτος θα αποφασίσει τι θα κάνει τα λεφτά. Η πιθανότητα να επιλέξει την καλύτερη λύση, δηλαδή να γυρίσει τα έσοδα του φόρου στους πολίτες, είναι μηδαμινή. Η διαδικασία εκπροσώπησης φαίνεται ότι δεν λειτουργεί καλά - αυτό είναι ένα γενικότερο πρόβλημα τού πολιτικού συστήματος που αποκαλείται "φιλελεύθερη δημοκρατία" ειδικά ευρωπαικού τύπου.

Απο την άλλη μεριά ελπίζει κανείς ότι θα υπάρξουν καινοτόμοι πολιτικοί που θα πάρουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τον ερεθισμό  των "πολλών" απο τις αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας. Ειδικά στην χώρα μας όχι για να ξεκινήσουν την επανάσταση αλλά για να μας γλυτώσουν τουλάχιστον απο το ΕΤΜΕΑΡ και να μας γυρίσει το κράτος πίσω αν όχι όλα, τουλάχιστον ένα μέρος απο τα έσοδα του φόρου. Με την δικαιολογία ότι έτσι έκαναν (ή σκοπεύουν να κάνουν) και οι Γερμανοί. Dum Spiro Spero.

* Και είναι η μόνη σύμφωνη με την Διακήρυξη του Kyoto του 1992 που απαιτούσε αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής με τον πιο αποτελεσματικό οικονομικά τρόπο.
**Σχηματικά υποθέτουμε ότι είναι η πολιτική συμμαχία των φανατικών ιδεολόγων "βαπτιστών" με τους ευέλικτους οπορτουνιστές "λαθρέμπορους" 
*** Η McKinsey έχει αναπτύξει σχετική μεθοδολογία

Να Καταργηθεί η Αιχμάλωτη ΡΑΑΕΥ (Εν Ευθέτω Χρόνω) !

Η πρώτη ιστορικά Ρυθμιστική Αρχή παγκοσμίως, που συστάθηκε το 1887 δεν υπάρχει πια - καταργήθηκε το 1995. Ήταν η Επιτροπή Διαπολιτειακού Εμπορίου (Interstate Commerce Commission) στις ΗΠΑ με αντικείμενο τον έλεγχο της αγοράς των μεταφορών μέσω σιδηροδρόμου. Η σύστασή της ήταν η απάντηση των πολιτικών της εποχής στην λαική κατακραυγή για τις ολιγοπωλιακές πρακτικές των "βαρώνων" (Robber Barons) ολιγαρχών ιδιοκτητών των σιδηροδρόμων. Η ιστορία της ICC είναι διδακτική για δύο (τουλάχιστον) λόγους.

Ο πρώτος, που έγινε ορατός γρήγορα, ήταν ότι ο οργανισμός "συνελήφθη αιχμάλωτος" από τους ολιγάρχες. Αντί να γίνει προστάτης των μικρών και φτωχών καταναλωτών μεταφορικών υπηρεσιών, έγινε ο προστάτης του καρτέλ των ιδιοκτητών των σιδηροδρόμων. Με πρόσχημα την αναγκαιότητα του ελέγχου των τιμών, εξασφάλιζε ότι η είσοδος νέων "παικτών" στην  αγορά γινόταν απαγορευτική. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι οι ολιγάρχες δεν έφεραν αντίρρηση στην δημιουργία της - αντίθετα φρόντισαν να την καταστήσουν υποχείριό τους στην εδραίωση της κυριαρχίας τους στην αγορά.

Ο δεύτερος λόγος που η ιστορία της ICC είναι διδακτική είναι ότι παρά την εμφανή αιχμαλωσία του Ρυθμιστή απο τα εγκατεστημένα συμφέροντα, οι πολιτικοί, δεν ενήργησαν για την κατάργησή της παρά μόνο όταν η τεχνολογική πρόοδος την είχε κάνει - ήδη για δεκαετίες - περιττή. Γιατί ο ανταγωνισμός ήρθε έξω απο τον κλάδο - απο τους αυτοκινητόδρομους και αργότερα το αεροπλάνο. 

Προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε την εμπειρία της ICC στα δικά μας - και ειδικά στον χώρο του ηλεκτρισμού, δεν μπορούμε παρά να θέσουμε τα ερωτήματα α) Είναι η ΡΑΑΕΥ αιχμάλωτη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο; β) Υπάρχει κάποιο φως στο τούνελ; Υπάρχει η τεχνολογική πρόοδος που θα καθιστούσε την ΡΑΑΕΥ περιττή (τουλάχιστον ως προς το "Ε" του τίτλου της;) και γ) Τι εναλλακτικές προτάσεις υπάρχουν για την υποκατάστασή της; Για να τα δούμε ένα ένα.

Το πρώτο ερώτημα απαντιέται σχετικά εύκολα με βάση τα αποτελέσματα - ανεξάρτητα απο προθέσεις*. Η ένταση του ανταγωνισμού στις αγορές ρεύματος που "ελέγχει" η ΡΑΑΕΥ χαμηλώνει κάθε μέρα που περνάει. Πολλοί δημοσιολογούντες και μεταξύ αυτών όλοι οι Λειτουργοί του Τύπου εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι τα πράγματα θα γίνουν στο άμεσο μέλλον πολύ χειρότερα. Και μάλλον έχουν δίκιο.  Η κυριαρχία του υπο κρατικό έλεγχο παρόχου στην λιανική συνεχίζεται απρόσκοπτα παρά το ότι υπάρχει ισχύουσα ακόμα νομική υποχρέωση να μειωθεί. Καμία είσοδος νέου παίκτη στην αγορά - αλλά πολλές έξοδοι μερικές μέσω συγχωνεύσεων. Απόλυτη αδράνεια στην κατάχρηση της ισχύος στην αγορά όχι μόνο απο τον υπο κρατικό έλεγχο αλλά και όλους τους καθετοποιημένους παραγωγούς - προμηθευτές (φαινόμενο που ακόμα και οι Λειτουργοί του Τύπου έχουν παρατηρήσει και συνήθως επικροτούν με θαυμασμό). Εντελώς αντίθετη στα συμφέροντα των καταναλωτών υπερρύθμιση στην λιανική. Σχεδιασμοί που υποδεικνύονται απο το κράτος (θεωρητικά η ΡΑΑΕΥ δεν υπηρετεί το κράτος αλλά τον καταναλωτή - αν τα συμφέροντα του κράτους και του καταναλωτή συμπίπτουν, η ΡΑΑΕΥ περισσεύει) και επιτείνουν την σύγχυση του κοινού - προς το συμφέρον των Παρόχων. Με ταυτόχρονη πλήρη απουσία δυνατότητος (ή πρόθεσης;) επιβολής. Πλήρης απώλεια του ελέγχου των Δικτύων Ηλεκτρισμού. Αυτό έχει διαφύγει απο τους περισσότερους Λειτουργούς του Τύπου, αλλά οι χρεώσεις δικτύων στους λογαριασμούς και συνεπώς  τα έσοδα και οι αποδόσεις κεφαλαίων των υπο ρύθμιση επιχειρήσεων έχουν εκτοξευθεί και η προοπτική είναι ότι δεν έχουμε δεί ακόμα τίποτα.

Η γενική εικόνα είναι ότι η ΡΑΑΕΥ, αντικειμενικά και ανεξάρτητα από πρόθεση, εργάζεται για τα συμφέροντα των παικτών και του κράτους και όχι των καταναλωτών - όπως στο μακρινό παρελθόν και η ICC. Είναι ακόμα χειρότερο - και εντυπωσιακό - το ότι υπάρχει μια ανομολόγητη και σιωπηρή συναίνεση στην αγορά ότι, όταν η ΡΑΕΕΥ παρεμβαίνει, κάνει συνήθως τα πράγματα χειρότερα - ενοχλεί χωρίς λόγο ακόμα και τους Παρόχους (πράγμα που ομολογουμένως μειώνει την πιθανότητα να ενεργεί απο πρόθεση).

Υπάρχει τεχνολογική πρόοδος που προβλέπεται ότι θα μπορούσε να κάνει τον ρυθμιστή στο ρεύμα περιττό; Υπάχουν τουλάχιστον δύο. Η μείωση των οικονομιών κλίμακος στην παραγωγή ρεύματος και οι συνέργειες μεταξύ των δικτύων ρεύματος και τηλεπικοινωνιών (άσε που θα έχουμε και τεχνητή νοημοσύνη!). Οι δυο αυτές εξελίξεις (βεβαίως με την βοήθεια πάντα της τεχνητής νοημοσύνης!) θα μειώσουν στο ελάχιστο τις περίφημες "αποτυχίες" της αγοράς οι οποίες είναι και η βασική δικαιολογία για την ύπαρξη ρύθμισης. Η μικρού μεγέθους διεσπαρμένη παραγωγή (και αποκεντρωμένη αποθήκευση!) και η δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας με τον καταναλωτή σε πραγματικό χρόνο είναι τα συστατικά μιας αγοράς των ονείρων των νεοφιλελεύθερων εραστών των αγορών. Στην προοπτική αυτή το κύριο εμπόδιο είναι η κρατική αδράνεια και παρέμβαση για την προστασία του status quo - των κατεστημένων συμφερόντων.  

Υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις; Μπορούμε να καταργήσουμε την ΡΑΑΕΥ τώρα αμέσως; 'Όχι, αλλά αν το αποφασίσουμε δεν θα μας πάρει περισσότερα από 2 χρόνια (όσα θα πάρει και το DOGE να "διορθώσει" το αμερικανικό κράτος). Ο κύριος λόγος είναι ότι πριν καταργηθεί η ΡΑΑΕΥ θα πρέπει να ανασχεδιασθούν εκ βάθρων οι αγορές του ρεύματος. Η οποία θα είναι η μοναδική δραστηριότητά της (εκτός των διεκπεραιωτικών) στα 2 χρόνια μέχρι την κατάργησή της. Ανασχεδιασμός των αγορών στη ουσία σημαίνει πρώτα από όλα σαφή διαχωρισμό των ιδιωτικών απο τα δημόσια αγαθά που καλούνται να παρέχουν οι αγορές ρεύματος. Η μόνιμη ρυθμιστική διαδικασία, δηλαδή ο έλεγχος του ανταγωνισμού στις ανασχεδιασμένες αγορές - αν αυτός γίνει σωστά  - θα είναι τόσο εύκολος και απλός ώστε να μπορεί να ανατεθεί ακόμα και στην ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού μετά την διετία. 

Ποια είναι τα δημόσια αγαθά στο ρεύμα; Η ασφάλεια τροφοδοσίας και η εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου ισότιμης πρόσβασης στο ηλεκτρικό σύστημα όλων των Ελλήνων  πολιτών (είτε ως παραγωγοί είτε ως καταναλωτές). Αυτά εξασφαλίζονται μέσω των δικτύων. Τα δίκτυα συνεπώς (και όχι η ΡΑΑΕΥ) θα αναλάβουν μελλοντικά την ευθύνη παροχής αυτών των αγαθών. Θα διαχωρισθεί η διαχειριστική από την επιτελική δραστηριότητα των σημερινών διαχειριστών των δικτύων. Η επιτελική δραστηριότητα θα ανατεθεί σε (ολιγομελείς!) κρατικές οντότητες και η διαχειριστική σε πλήρως ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες θα επιλέγονται με περιοδικές δημοπρασίες. Στις δημοπρασίες αυτές θα κερδίζει ο μειοδότης (ίσως περισσότεροι από ένας)  που έχει δεσμευθεί να καλύψει τις προδιαγραφές λειτουργίας του συστήματος που έχουν θέσει οι κρατικοί διαχειριστές. Ούτε "επιτρεπόμενο" έσοδο ούτε σταθμισμένη απόδοση κεφαλαίου (Wacc) - ούτε τίποτα**.

Ο σχεδιασμός, εκτός απο την εξασφάλιση της παροχής δημόσιων αγαθών, θα περιλαμβάνει την αναδιοργάνωση των περιουσιακών δικαιωμάτων ώστε ο ανταγωνισμός να λειτουργεί όσο είναι δυνατόν ως αυτορύθμιση. Μεταξύ άλλων αυτό σημαίνει πλήρη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ,  αποεπένδυση της ΔΕΗ απο τον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ, πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό όλων των παρόχων απο τους παραγωγούς, η αποεπένδυση της ΔΕΗ απο τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Μεταβατικές διατάξεις θα εξασφαλίζουν κατώτερο όριο τιμών γα την ΔΕΗ μέχρι το μερίδιο αγοράς της στην λιανική και ιδιαίτερα στην χαμηλή τάση να πέσει κάτω απο το 30% σε αριθμό μετρητών. 

Είναι αλήθεια ότι όλα αυτά είναι μπελάς. Αλλά τα δύο χρόνια είναι - θεωρητικά τουλάχιστον - αρκετός χρόνος για να σχεδιασθεί η νέα αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα. Και αρκετός χρόνος για να καταφέρει το ¨Ε¨ της ΡΑΑΕΥ να δικαιολογήσει τον λόγο για τον οποίο κάποτε υπήρξε. Ο θαρραλέος πολιτικός  που θα αποφασίσει να το προσπαθήσει (μαζί με τον Πανεπιστημιακό που θα αναλάβει να οδηγήσει την ΡΑΑΕΥ στα τελευταία 2 χρόνια της ζωής της) θα πρέπει να ξέρει ότι η μεταρρυθμιστική του φήμη θα περάσει τα σύνορα της χώρας - θα γίνει ευρωπαικός πρωταθλητής. Ου μην και ιδεολογικός ήρωας των απανταχού νεοφιλελεύθερων. Ούτε ψύλλος στον κόρφο του.

* Αν και, επειδή η γυναίκα του Καίσαρα πρέπει να είναι και να φαίνεται τίμια, θα πρέπει να εξηγηθεί το φαινόμενο ότι οι Διευθύνσεις ρυθμιστικών σχέσεων των υπο κρατικό έλεγχο παικτών της αγοράς αποτελούν συνήθως το επόμενο βήμα καριέρας για πρώην στελέχη της ΡΑΑΕΥ. 

**Ενα σημαντικό θέμα (που ανάγεται τελικά σε εξασφάλιση της ασφάλειας τροφοδοσίας) είναι η καθιέρωση αγοράς δυναμικότητας. Ο γράφων είχε στο παρελθόν θετική γνώμη, η οποία όμως είναι υπο αναθεώρηση. 

Η ΔΕΗ "Αρμέγει" τους Αδρανείς Πελάτες Της

Τους αδρανείς, σίγουρους και συνεπώς κερδοφόρους πελάτες, οι κυνικοί Αμερικανοί τους παρομοιάζουν με αγελάδες - τις θρυλικές Cash Cows.  Που δεν παράγουν γάλα αλλά ρευστό. Η υπο κρατικό έλεγχο επιχείριση ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, η ΔΕΗ, συμπεριφέρεται στην μεγάλη πλειοψηφία των πελατών της που παραμένουν στο πράσινο τιμολόγιό της σαν να είναι αγελάδες - Cash Cows.

Αυτό γιατί δεν αρκείται στην συνεχή αύξηση της τιμής του πράσινου τιμολογίου, σε μια περίοδο - εδώ και τρείς μήνες - που οι τιμές της χονδρικής πέφτουν. Άλλωστε αυτό κάνουν λίγο πολύ όλοι οι Πάροχοι ακολουθώντας την πρακτική του δεσπόζοντα. Η "Δημόσια" Επιχείρηση φερόμενη σαν λαίμαργος, κουτοπόνηρος ιδιώτης προχώρησε σε μια κίνηση με την οποία σκοπεύει να "αρμέξει" τους πελάτες της με ένα έμμεσο, αδιαφανή αλλά και πιο αποτελεσματικό τρόπο. Μεταφέρει την συντριπτική τους πλειοψηφία απο 1η Αυγούστου στην κλίμακα υψηλής χρέωσης. Πως το κατάφερε αυτό; Απλώς μείωσε το όριο της κλίμακας. Η υψηλή τιμή εφαρμόζεται πλέον απο την 201η κιλοβατώρα τον μήνα και όχι την 501η. Και βέβαια, όπως μέχρι τώρα, με την υπέρβαση του μηνιαίου ορίου των 200 κιλοβατωρών, εφαρμόζεται απο την πρώτη κιλοβατώρα. 

Πρέπει να ομολογήσουμε (για να λέμε και του "στραβού" το δίκιο) ότι για τους μετόχους της ΔΕΗ αυτή είναι μια εξαιρετική κίνηση. Χωρίς να είναι τυπικά αύξηση της τιμής, έχει ως αποτέλεσμα στην πράξη μια μόνιμη "ενίσχυση" των εσόδων της τάξης μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο. Τα έμπειρα διευθυντικά στελέχη της ΔΕΗ γνωρίζουν την διεθνή εμπειρία στις λιανικές αγορές ρεύματος. Ακόμα και στις πιο ώριμες από αυτές, ένα ποσοστό περίπου 30-40% των καταναλωτών δεν έχουν αλλάξει ποτέ προμηθευτή. Αυτοί στην Ελλάδα είναι όλοι στην ΔΕΗ - η οποία και τους "αρμέγει" χωρίς φόβο να της φύγουν. Είναι οι Cash Cows της.

Το πρόβλημα της αδράνειας των καταναλωτών είναι λοιπόν σε υψηλή προτεραιότητα για τους πολιτικούς και τους ρυθμιστές στον πολιτισμένο κόσμο και ειδικά αυτόν της ΕΕ. Εκτός από την Ελλάδα στην οποία η ΡΑΑΕΥ καθεύδει τον ύπνο του δικαίου έχοντας πρακτικά παραιτηθεί των ευθυνών της. Είναι κρίμα, γιατί η πλειοψηφία των καταναλωτών πληρώνει σε μέσο όρο 1.000 ευρώ για ρεύμα τον χρόνο, ενώ θα μπορούσε να πληρώνει 250 ευρώ λιγότερα. Τώρα που οι επιδοτήσεις τύπου Βεζίρη στους ραγιάδες είναι δύσκολες, ίσως οι πολιτικοί αποφασίσουν να κάνουν κάτι. Για να δούμε.

Δείκτης Τιμών Ιουνίου : Είδες η ΔΕΗ;

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Ιούνιο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Ιούνιο αυξήθηκε σημαντικά σε σχέση με τον δείκτη Μαίου 2025. Από 218,15 πήγε στα 231,39 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Ιουνίου '25 δεν περιλαμβάνουν κρατική επιδότηση και είχαν μια μικρή αύξηση στα 80,62 απο 79,63 ευρώ την μεγαβατώρα λόγω αύξησης των χρεώσεων Δικτύου Διανομής.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, ανέβηκε στα 137,86 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 126,37 τον Μάιο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Ιούνιο σε μέσο όρο ήταν στα 131,39 ευρώ την μεγαβατώρα, πρακτικά σταθερές σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (131,45 ευρώ την μεγαβατώρα). Αντίθετα οι τιμές της ΔΕΗ σημείωσαν σημαντική αύξηση στα 148,42 ευρώ την μεγαβατώρα απο 128,04 τον Μάιο (κυρίως μέσω κατάργησης δώρων σε σταθερά τιμολόγια)

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Ιούνιο η χονδρική τιμή είχε αύξηση (+9%) σε σχέση με τον Μάιο. Οι Εναλλακτικοί Πάροχοι δεν πέρασαν (σε σταθμισμένο μέσο όρο) την αύξηση στις λιανικές τιμές (-0,05%). Αντίθετα η ΔΕΗ αύξησε κατά 15,92% τις τιμές της τον Ιούνιο. 

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο για τον Ιούνιο του 2025 είναι στα 280,48 ευρώ την μεγαβατώρα, σημαντικά αυξημένο σε σχέση με αυτό του Μαίου (262,07). Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατα 49,80 ευρώ την μεγαβατώρα απο τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr ο οποίος καταρτίζεται με βάση τον σταθμισμένο μέσο όρο των φθηνότερων τιμολογίων που προσφέρονται στην αγορά. Η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει το επόμενο 12μηνο σε πράσινο τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι 1.052 ευρώ - δηλαδή περίπου 308 ευρώ υψηλότερη απο ότι θα ήταν (744 ευρώ) αν επέλεγε το φθηνότερο τιμολόγιο.

Η Αύξηση απο 1/8 στο Πράσινο Τιμολόγιο της ΔΕΗ είναι Σημαντική και Μόνιμη

Η ΔΕΗ, απο την 1η Αυγούστου 2025 θα κατεβάσει στο "Πράσινο"  τιμολόγιο το όριο της μηνιαίας κατανάλωσης πάνω απο το οποίο χρεώνει με ψηλότερη τιμή την κιλοβατώρα απο 500 κιλοβατώρες στις 200 κιλοβατώρες. Σε 0,172 απο 0,160 ευρώ την κιλοβατώρα. Αυτό σημαίνει ότι οι 201 κιλοβατώρες θα χρεώνονται με 0,172 ευρώ - απο την πρώτη κιλοβατώρα!

Αυτή είναι μια σημαντική "δομική" αλλαγή στο πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ. Γιατί, ενώ ένα μικρό ποσοστό των πελατών της στο ειδικό/πράσινο τιμολόγιο καταναλώνει περισσότερες απο 500 κιλοβατώρες τον μήνα, η μεγάλη τους πλειοψηφία καταναλώνει πάνω απο 200. Η ΔΕΗ συνεπώς στην πράξη αυξάνει έμμεσα την βασική της τιμή κατά 7,5% για την μεγάλη πλειοψηφία των πελατών της στα πράσινα τιμολόγια. Που με πρόχειρους υπολογισμούς σημαίνει 45 ευρώ τον χρόνο περισσότερα για τον μέσο καταναλωτή και μια αύξηση στη συνολική δαπάνη για ρεύμα (περιλαμβανομένων των ρυθμιζόμενων χρεώσεων) της τάξεως του 5%.

Η αύξηση στο πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ είναι μόνιμη. Δεν έχει καμία σχέση με τον μηχανισμό αναπροσαρμογής. Δηλαδή δεν εξαρτάται απο εξωτερικούς παράγοντες όπως η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου. Απο την 1η Αυγούστου 2025, για κατανάλωση 201 κιλοβατωρών τον μήνα, η χρέωση για την βασική τιμή της ΔΕΗ στο πράσινο τιμολόγιο θα είναι 0,172Χ201=34,57 ευρώ απο 0,16Χ201=32,16 που ήταν μέχρι τώρα - δηλαδή αύξημένη κατά 7,5%*. Ο καταναλωτής στο πράσινο τιμολόγιο θα πρέπει να περιμένει την ΔΕΗ να του δώσει μια έκπτωση στη νέα αυτή αυξημένη βασική τιμή. Με άλλα λόγια ένα είδος ελεημοσύνης εντελώς απρόβλεπτης κάθε μήνα όπως μέχρι τώρα.

Το μήνυμα της ΔΕΗ είναι σαφές: Προτρέπει σιωπηρά (σε επίπεδο ψιθύρου βέβαια όπως ακόμα και η ΡΑΑΕΥ παρατήρησε) τους πελάτες της να φύγουν απο το Πράσινο τιμολόγιο. Ελπίζοντας παράλληλα ότι θα υπάρξουν αρκετοί που, παρά το ¨σπρώξιμο", θα παραμείνουν σ' αυτό - τόσοι ώστε αρμέγοντάς τους να εξασφαλίσει ένα πρόσθετο έσοδο μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος πλέον ένας καταναλωτής να παραμείνει στο Πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ. Το ίδιο ισχύει για το πράσινο τιμολόγιο οποιουδήποτε παρόχου αλλά ειδικά της ΔΕΗ που είναι η μόνη που εφαρμόζει αυξημένη χρέωση ανα κλίμακα κατανάλωσης. 

Το allazorevma.gr έχει ήδη τροποποιήσει τον αλγόριθμό του ενσωματώνοντας στην πρόβλεψη για την ετήσια δαπάνη για ρεύμα την νεα τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ απο την 1/8/25. Παραμένοντας έτσι η μοναδική ανεξάρτητη, αντικειμενική και αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης για τους ΄Έλληνες καταναλωτές απο το 2015 μέχρι σήμερα.

* Για να πούμε και του στραβού το δίκιο για κατανάλωση 199 κιλοβατωρών, η νεα βασική τιμή είναι χαμηλότερη στα 14 λεπτά την κιλοβατώρα. Οι καταναλωτές θα χρεωθούν 199Χ0,14 = 27,86  αντί για 199Χ0,16=31,84 σήμερα - δηλαδή 14% φθηνότερα. Πόσοι είναι οι καταναλωτές που καίνε λιγότερες απο 200 κιλοβατώρες τον μήνα; Οι δικές μας εκτιμήσεις είναι γύρω στο 10%. Η ΔΕΗ, ο ΔΕΔΔΗΕ και η ΡΑΑΕΥ έχουν στην διαθεσή τους καλύτερη εκτίμηση - περιμένουμε να την δημοσιοποιήσουν.

ΔΕΗ Fiber: Μια Ευκαιρία για τον Ανασχεδιασμό της Αγοράς Ηλεκτρισμού

Η υπο κρατικό έλεγχο δεσπόζουσα επιχείριση στην αγορά ρεύματος, η ΔΕΗ, αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη της και στις τηλεπικοινωνίες. Η νέα περιπέτεια είναι μικρού μεγέθους. Εκτιμούμε ότι η συγκεκριμένη επένδυση συγκρίνεται σε τάξη μεγέθους με τα ποσά που η ΔΕΗ επενδύει στις δικές της μετοχές ή στην στήριξη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, Λειτουργών του Τύπου και κάθε είδους αναξιοπαθούντων (από ποδηλάτες, ποδοσφαιρικές ομάδες μέχρι και την Euroleague). Δεν είμαστε προφανώς σε θέση να κατανοήσουμε στο βάθος της την επιχειρηματική λογική, μπορούμε όμως να κάνουμε υποθέσεις*.  Μια απο αυτές είναι ότι γίνεται προσπάθεια (πέραν της έμμεσης διανομής μερίσματος μέσω της επαναγοράς μετοχών) να "στηριχθεί" η μετοχή η οποία απο την αύξηση κεφαλαίου του 2021 μέχρι σήμερα υπολείπεται σε συνολική απόδοση του Γενικού Δείκτη του ΧΑΑ κατά 60 περίπου μονάδες (99-32%)

Το θέμα στο οποίο θα θέλαμε να εστιάσουμε είναι ότι, με αυτή την σχετικά μικρού μεγέθους προσπάθειά της η ΔΕΗ ανοίγει (ή θα έπρεπε να ανοίξει) του ασκούς του Αιόλου στο γενικότερο θέμα της ρύθμισης των αγορών ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών. Όχι μόνο η ΔΕΗ έχει δεσπόζουσα θέση στον ηλεκτρισμό, αλλά εκμεταλλεύεται το εναέριο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ αποκτώντας πλεονέκτημα στην παράπλευρη αγορά των τηλεπικοινωνιών. Αυτό - θεωρητικά τουλάχιστον- επηρεάζει λιγότερο τους τηλεπικοινωνιακούς ανταγωνιστές και περισσότερο  τους ανταγωνιστές της στο ρεύμα. Οι οποίοι έχουν δικαιώματα "διέλευσης" απο το δίκτυο διανομής στο ρεύμα - έναντι ρυθμιζόμενου αντιτίμου. Γιατί όχι και στις τηλεπικοινωνίες; Κατανοεί κανείς ότι αυτό είναι ένα "ερώτημα πολυτελείας" στην Ελλάδα. Πρέπει όμως να τεθεί. Το πιο απογοητευτικό είναι ότι δεν έχει τεθεί. Απο κανένα - ούτε από αυτούς που υποτίθεται ότι θίγονται. 

Σε ένα ονειρικό (δεν έχουμε αυταπάτες) σενάριο η επέκταση της ΔΕΗ στις τηλεπικοινωνίες  θα αποτελέσει την αφορμή για τον επανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρισμού. Στον διαχωρισμό του ιδιοκτήτη μιας "βασικής υποδομής"(essential facility) απο τον χρήστη της υποδομής αυτής. Με ριζική "θεραπεία" την αναγκαστική αποεπένδυση** της ΔΕΗ απο τον ΔΕΔΔΗΕ - η οποία ήδη έχει αργήσει γιατί είναι πρόβλημα και στο ρεύμα. Σε επόμενο βήμα ο ΔΕΔΔΗΕ θα μπορεί να διαθέσει το εναέριο δίκτυό του για εκμετάλλευση σε περισσότερους απο έναν χρήστες  - μεταξύ αυτών και στην ΔΕΗ!

Και μια και ανοίξαμε τους ασκούς του Αιόλου να μια ακόμα πιό ριζοσπαστική μεταρρύθμιση - απο αυτές που αρέσουν  σε ορισμένους πολιτικούς μας. Η ΔΕΗ μας δείχνει τον δρόμο. Το ρεύμα και οι τηλεπικοινωνίες έχουν συνέργειες που στο μέλλον θα γίνουν μεγαλύτερες. Δεν υπάρχει λόγος να έχουμε δυο διαφορετικούς ρυθμιστές, την ΕΕΤΤ και την ΡΑΑΕΥ, να κοιτάνε αμήχανοι ο ένας τον άλλο όταν ένα "παίκτης" πηδάει απο την μια αγορά στην άλλη. Να τις συγχωνεύσουμε σε μια - όπως οι Γερμανοί έχουν την Bundesnetzagentur (Ομοσπονδιακή Αρχή Δικτύων). Η οποία ελέγχει ως ρυθμιστής όλα τα δίκτυα - ακόμα και το σιδηροδρομικό (να μην το παρακάνουμε στην αντιγραφή βέβαια). Ελληνική Αρχή Δικτύων - ΕΑΔ - λοιπόν! Γιατί όχι;

* Χρησιμοποιώντας το εναέριο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ για όδευση οπτικών ινών, η ΔΕΗ εξασκεί ένα οιονεί "δικαίωμα διέλευσης" σε μια "βασική υποδομή" (essential facility - στην οποία ισχυριζόμαστε ότι έχει υποχρέωση να δίνει πρόσβαση σε τρίτους είτε αυτοί πωλούν ρεύμα είτε ευρυζωνικές υπηρεσίες) μετατρέποντας μια αδυναμία (το ότι το 80% του δικτύου διανομής είναι εναέριο σε αντίθεση με όλες τις πολιτισμένες χώρες) σε πλεονέκτημα. Ενα (το μικρότερο) πρόβλημα είναι ότι αυτό είναι αντικίνητρο για την υπογειοποίηση. Ένα μεγαλύτερο είναι ότι το δίκτυο φτάνει βέβαια παντού αλλά όχι κατ' ανάγκη σε πολλούς που χρειάζονται πρόσβαση σε ευρυζωνικές υπηρεσίες (μερικές στάνες υπερσύγχρονης τεχνολογίας ίσως; αλλά υπάρχει και το Starlink) 

** Προφανώς στα πλαίσια της αποεπένδυσης η ΔΕΗ θα αποζημιωθεί για τα ποσά,που θα έχει μέχρι τότε επενδύσει στο δίκτυο οπτικών ινών.

Σας Ταιριάζει το Picasso; Ας Ρωτήσουμε την ΡΑΑΕΥ

Ένα νέο προιόν προσφέρει στην λιανική αγορά ρεύματος η Protergia, με την πρωτότυπη αλλά και ταιριαστή ονομασία Picasso. Ταιριαστή γιατί είναι τόσο δύσκολο να ερμηνευθεί απο τον απλό καταναλωτή όσο και ένας αφηρημένος πίνακας του ομώνυμου διάσημου ζωγράφου. Ακόμα και η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων κλπ (ΡΑΑΕΥ) φαίνεται να έχει μείνει άναυδη. Το Picasso δεν έχει εμφανιστεί μέχρι την στιγμή που γράφεται το παρόν στην κρατική ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών, το energycost.gr, ενώ ήδη είναι γνωστό ότι διατίθεται κανονικά στην αγορά. Με βάση δημοσιογραφικές πληροφορίες, η ΡΑΑΕΥ δεν έχει αποφασίσει ακόμα ούτε τι χρώμα είναι το Picasso - πόσο μάλλον ποια είναι η τιμή του σε σύγκριση με αυτή των "συμβατικών" τιμολογίων.

Ευτυχώς υπάρχει - ήδη απο το 2015 - το allazorevma.gr που υποστηρίζει με Ανεξαρτησία, Αντικειμενικότητα και Αξιοπιστία τους Έλληνες καταναλωτές ρεύματος στην επιλογή τους Παρόχου και τιμολογίου. Η ετυμηγορία μας με βάση τις μέχρι τώρα δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες:

Το Picasso δεν αποτελεί καινοτομία με την πλήρη έννοια τoυ όρου. Παρόμοια προιόντα έχουν προσφερθεί στην ελληνική αγορά και στο παρελθόν - χωρίς μεγάλη εμπορική επιτυχία. Η σημαντικότερη διαφορά του Picasso με τα προηγούμενα τιμολόγια είναι ότι περιλαμβάνει και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις - τον κίνδυνο των οποίων φαίνεται ότι αναλαμβάνει η Protergia. Ο κίνδυνος αυτός δεν είναι αμελητέος (με τις πρόσφατες αυξήσεις που αποφάσισε το κράτος η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή αυξήθηκε κατα 8% περίπου) και είναι πιθανό να είναι ακόμα πιο σημαντικός στο μέλλον. Το κράτος είναι πηγή απρόβλεπτων εξελίξεων όσο και η αγορά αλλά φαίνεται ότι η Protergia αποφάσισε ότι μπορεί να αντέξει τους τυχόν κραδασμούς τουλάχιστον για το επόμενο 12μηνο κάθε φορά.

Το καινοτομικό προιόν έθεσε λοιπόν ορισμένα ερωτήματα: Το πρώτο είναι το χρώμα του. Είναι το Picasso σταθερό (μπλε) - όπως ισχυρίζεται η Protergia - ή όχι; Η απόφαση - την οποία πρέπει να πάρει η ΡΑΑΕΥ - είναι σημαντική γιατί απο αυτή εξαρτάται το δικαίωμα του Παρόχου να επιβάλει ποινή αποχώρησης. Η απάντηση κατά την άποψή μας είναι: Με βάση την προσεκτική και τυπική ανάγνωση των σχετικών οδηγιών της ΡΑΑΕΥ περί χρωματιστών τιμολογίων, το Picasso δεν μπορεί να θεωρηθεί σταθερό τιμολόγιο. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την άποψη του allazorevma.gr και την πραγματικότητα. To Picasso είναι ίσως το σταθερότερο τιμολόγιο που έχει προσφερθεί μέχρι τώρα στην ελληνική αγορά. Αυτό γιατί:

• Περιλαμβάνει όπως προαναφέρθηκε και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Η Protergia αναλαμβάνει όχι μόνο τον κίνδυνο των κρατικών αποφάσεων (για 12 μήνες) αλλά και της καταναλωτικής συμπεριφοράς του καταναλωτή που επηρεάζει ρυθμιζόμενες χρεώσεις που τιμολογούνται με βάση κλίμακα κατανάλωσης - όπως οι χρεώσεις ΥΚΩ.
• Η τυχόν αλλαγή της δαπάνης (και έμμεσα της τιμής) με την εκκαθάριση λόγω υπερ- ή υπο- κατανάλωσης δεν οφείλεται σε παράγοντα εκτός ελέγχου του καταναλωτή (π.χ τιμή χονδρικής - δεν υπάρχει σχετική ρήτρα) αλλά στη δική του εκτίμηση και διαχείριση της κατανάλωσής του.
• Ακόμα και στην περίπτωση της υπερ- η υπο- κατανάλωσης το προιόν είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε η επίδρασή τους στη "ex post" τιμή να είναι σχεδόν αμελητέα (σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ευνοϊκή για τον καταναλωτή).

Η διαφορά ανάμεσα στη τυπική και την πραγματική "σταθερότητα" του Picasso είναι το αποτέλεσμα της υπερρύθμισης απο την ΡΑΑΕΥ. Η οποία ΡΑΑΕΥ αγνοεί συστηματικά την σύσταση του γράφοντος αλλά και της αγοράς να προσέχει όταν επεμβαίνει να μην κάνει τα πράγματα χειρότερα. Αναμένουμε όλοι λοιπόν με κομμένη ανάσα την απόφασή της για το χρώμα του Picasso. Με κομμένη την ανάσα γιατί, αν "κάτσει στον φράχτη" και δεν αποφασίσει - και μάλιστα ταχύτατα γιατί έχει ήδη αργήσει - δίνει κατά την γνώμη μας το σύνθημα της παραίτησής της απο την ευθύνη του Ρυθμιστή. Η απόφαση (ή η έλλειψη απόφασης) της ΡΑΑΕΥ στο θέμα της σταθερότητας του τιμολογίου θα καθορίσει και την τιμή του προιόντος. Δεδομένου ότι, αν θεωρηθεί κυμαινόμενο, δεν μπορεί να προβλέπει ποινή αποχώρησης και η κοστολόγησή του απο τον Πάροχο πιθανότατα θα αναθεωρηθεί.

Σε κάθε περίπτωση, με την επιφύλαξη ότι θεωρεί το Picasso ως σταθερό τιμολόγιο όπως το διαθέτει η Protergia,το allazorevma.gr έχει ήδη εγκαταστήσει διαδικασία στην ιστοσελίδα για την υποστήριξη σε προσωπικό επίπεδο των χρηστών του σχετικά με το αν ταιριάζει στο προφίλ κατανάλωσής τους. Τα πρώτα αποτελέσματα των αναλύσεων δείχνουν ότι, όπως είναι αναμενόμενο (δεδομένου ότι ο Πάροχος αναλαμβάνει μεγαλύτερο κίνδυνο), το Picasso είναι ακριβότερο στην πλειοψηφία (αλλά όχι σε όλες) των περιπτώσεων απο τα υπόλοιπα σταθερά τιμολόγια - τόσο των άλλων παρόχων όσο και της ίδιας της Protergia. Αξίζει την κάπως υψηλότερη τιμή η σιγουριά της σταθερής μηνιαίας δαπάνης; Η απάντηση θα έπρεπε κανονικά να δοθεί απο τους καταναλωτές. Αλλά πρέπει να ερωτηθεί και η ΡΑΑΕΥ!

Picasso:Το Ταξίδι των Χιλίων Μιλίων Ξεκινάει με Ένα Πρώτο Βήμα*

Το προιόν που προωθεί την εποχή αυτή η Protergia στην λιανική ρεύματος, το τιμoλόγιο Picasso,  είναι καινοτομικό αλλά ... όχι τόσο πολύ. Υποσχόμενο σταθερή δαπάνη για ρεύμα (και όχι μόνο τιμή) για 12 μήνες και περιλαμβάνοντας τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις, μοιάζει με προιόντα που στο παρελθόν πρότειναν άλλοι Πάροχοι - στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα. Χωρίς ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία στην χώρα μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ευχόμαστε κάθε επιτυχία τόσο στο Picasso όσο και στους επόμενους που αναμένουμε ότι θα σπεύσουν να το αντιγράψουν. Είμεθα υπέρ κάθε καινοτομίας - ανεξάρτητα απο το γιατί, το πως και απο ποιόν προωθείται. Και έχουμε εμπιστοσύνη στην κρίση του κυρίαρχου της αγοράς - του καταναλωτή. Τουλάχιστον μακροπρόθεσμα.

Το allazorevma.gr, πιστό στις αρχές της ανεξαρτησίας της αντικειμενικότητας και της αξιοπιστίας με τις οποίες υπηρετεί το καταναλωτικό κοινό απο το μακρινό 2015, έχει ήδη φροντίσει να υπερπηδήσει (με την βοήθεια και της Τεχνητής Νοημοσύνης!) τις δυσκολίες που δημιουργεί ο σχεδιασμός του Picasso στην σύγκρισή του με τα "συμβατικά" τιμολόγια, παρέχοντας δωρεάν την εκτίμησή του για το εάν ταιριάζει στους χρήστες του - σε προσωποποιημένη βάση.

Θα θέλαμε όμως να χαιρετίσουμε το Picasso ως ένα πρώτο βήμα προς ένα μέλλον στο οποίο θα κυριαρχούν τα .... δυναμικά τιμολόγια! Δεν είναι παράδοξο, ούτε αστείο - τουλάχιστον όχι τόσο όσο το πορτοκαλί τους χρώμα. Εξηγούμε : Τα δυναμικά τιμολόγια είναι το Ιερό Δισκοπότηρο (ή wet dream) του νεοφιλελεύθερου εραστή της ασύδοτης αγοράς (και πρόσφατα της ΡΑΑΕΥ!). Γιατί μόνο έτσι επιτυχάνεται η βελτιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους μέσω της αγοράς. Όταν η οριακή τιμή του προιόντος είναι ίση με το οριακό του κόστος. Ο απλός καταναλωτής βέβαια δεν κατανοεί την οικονομολογική - "επιστημονική" - αυτή διάλεκτο. Και όταν καταλάβει ότι αυτό σημαίνει ότι η τιμή του ρεύματος θα αλλάζει καθε μερικά δευτερόλεπτα δεν ενθουσιάζεται. Ακόμα χειρότερα, θεωρεί αυτούς που του το προτείνουν περίεργους (ίσως επικίνδυνους) ονειροπόλους.

Πως θα αντιμετωπίσει αυτή την αδιαφορία - έως εχθρότητα- των "Πολλών" ο ονειροπόλος εραστής της ελεύθερης αγοράς; Εδώ έρχεται το μελλοντικό Picasso. Που θα υπόσχεται σταθερή δαπάνη για 12 μήνες (με κάποια εκκαθάριση στο 12μηνο βέβαια) όπως το Picasso της Protergia σήμερα - με μια προυπόθεση, που το Picasso της Protergia δεν μπορεί να εφαρμόσει προς το παρόν. Ότι ο καταναλωτής θα συμφωνήσει να θέσει μέρος της κατανάλωσής του υπο τον έλεγχο του Παρόχου. Για παράδειγμα την λειτουργία του ψυγείου/καταψύκτη του, τον έλεγχο του θερμοστάτη του κλιματιστικού του, της αντλίας θερμότητας ή του θερμοσίφωνά του, την φόρτιση του ηλεκτρικού αυτοκινήτου του.

Γιατί δεν μπορεί να το εφαρμόσει αυτό η Protergia σήμερα; Γιατί α) χρειάζεται "έξυπνος" μετρητής β) χρειάζεται αναβάθμιση η εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση γ) προαπαιτούνται "έξυπνες" ηλεκτρικές συσκευές και δ) ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος θα πρέπει να βρεί τρόπο να αμείψει τον Πάροχο  για τις υπηρεσίες (ευελιξίας) που του προσφέρει (αμοιβή που ο Παροχος θα έχει την - θεωρητική - δυνατότητα να μοιραστεί με τον πελάτη του). Τέλος, ε) Θα πρέπει η ΡΑΑΕΥ να διαλέξει με ποιό χρώμα θα πωλείται το τιμολόγιο!

Πόσο μακριά είμαστε απο την υλοποίηση αυτού του ονείρου; "Σε λίγο θα έχουμε όλοι έξυπνους μετρητές" μας λένε οι ονειροπόλοι εραστές της αγοράς. Το πρόβλημα είναι ότι οι καταναλωτές στις ΗΠΑ και την υπόλοιπη Ευρώπη έχουν έξυπνους μετρητές - σχεδόν όλοι - εδώ και χρόνια. Ελάχιστοι έχουν δυναμικά τιμολόγια - ούτε καν ζωνικά. Φαίνεται ότι η μη εκπλήρωση των υπόλοιπων προυποθέσεων και η αδράνεια των καταναλωτών είναι ακόμα εμπόδια. Μόνο 1.000 μίλια λοιπόν μένουν ακόμα μέχρι το Ιερό Δισκοπότηρο. Μείον ένα μικρό πρώτο βήμα με το όνομα Picasso.

* Φράση του Μεγάλου Τιμονιέρη (κατά κόσμο Μάο Τσε Τούνγκ) που αποδίδεται στον αρχαίο Κινέζο φιλόσοφο Λάο Τσού ή ακόμα και στον Κομφούκιο.

Σπρώχνοντας Κάτω Από το Χαλί Αυξήσεις στο Ρεύμα

Η συμπεριφορά του κράτους και των κρατικών επιχειρήσεων ηλεκτρισμού μοιάζει με αυτή του πονηρού εμπόρου που ένα μήνα πριν την εβδομάδα των εκπτώσεων - επιδοτήσεων στην περίπτωση του κράτους - αυξάνει σιωπηρά τις τιμές του με σκοπό να πετύχει με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: Να έχει την ευκαιρία να εντυπωσιάσει την περίοδο των εκπτώσεων τους πελάτες με προσφορές - εκπτώσεις - επιδοτήσεις διατηρώντας ταυτόχρονα ανέπαφη την κερδοφορία του*.

Μέσα στους πρώτους μήνες του 2025 το κράτος, μέσω της ΡΑΑΕΥ και του δεσπόζοντα υπο τον έλεγχό του Παρόχου, πήρε αποφάσεις που αυξάνουν τις τιμές του ρεύματος με τον τρόπo του πονηρού εμπόρου: Σε μικρές δόσεις και στα "μουλωχτά":

• Η χρέωση του συστήματος μεταφοράς αυξήθηκε κατα 18%. Απο 0,00844 ευρώ την κιλοβατώρα σε 0,00999. Αποτέλεσμα επιβάρυνση 1,55 ευρώ την μεγαβατώρα για τους καταναλωτές στην Χαμηλή Τάση ή περίπου 6 ευρώ τον χρόνο για τον μέσο καταναλωτή - ήτοι αύξηση σε ποσοστό 0,7% στην συνολική του δαπάνη για ρεύμα.
• Η χρέωση του δικτύου διανομής αυξήθηκε στο σκέλος της ισχύος απο 0,5955/KVA σε 6,12/KVA και μειώθηκε στο σκέλος της ενέργειας απο 0,348 σε 0,339/KWh. Συνολικό αποτέλεσμα αύξηση περίπου 1 ευρώ την μεγαβατώρα και περίπου 4 ευρώ τον χρόνο για τον μέσο καταναλωτή ήτοι ποσοστό 0,4% στην ετήσια δαπάνη του για ρεύμα.
• Οι απώλειες του δικτύου διανομής, με την οποία χρεώνονται οι Πάροχοι όταν αγοράζουν  απο την χονδρική και μετακυλίουν στους καταναλωτές, αυξήθηκαν μέσω του συντελεστή τους που απο 13% ανέβηκε στο 16%. Αυτό υπολογίζουμε ότι στοιχίζει περίπου 3,5 ευρώ την μεγαβατώρα ήτοι 13 ευρώ τον χρόνο για τον μέσο καταναλωτή ή 1,5% της ετήσιας δαπάνης του για ρεύμα. 

Συνολικά, όπως φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα, με τις πρόσφατες αυξήσεις στις χρεώσεις δικτύων επιβάλεται αύξηση στην δαπάνη για ρεύμα κατά 2,6% ήτοι 23 περίπου ευρώ τον χρόνο για τον μέσο καταναλωτή. Η αύξηση αυτή που είναι εκ πρώτης όψεως αμελητέα (ειδικά για τους εξ' ημών χουβαρντάδες) έχει ορισμένα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά:  α) αποφασίζεται απο το κράτος με νομότυπες αλλά αδιαφανείς διαδικασίες β) Είναι μόνιμη και δεν υφίσταται την πίεση του ανταγωνισμού και γ) αντιστοιχεί σε μια αύξηση των εσόδων των δικτύων κατά περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο από τους λογαριασμούς της Χαμηλής Τάσης και μόνο.

Αλλά το μεγάλο "κόλπο" το έκανε η υπο κρατικό έλεγχο δεσπόζουσα επιχείριση. Η οποία με επιστολή που στέλνει στους πελάτες της του "ειδικού" τιμολογίου, υποτίθεται** ότι τους ενημερώνει ότι απο 1/8/25 θα κατεβάσει το όριο της μηνιαίας κατανάλωσης πάνω απο το οποίο χρεώνει με ψηλότερη τιμή την κιλοβατώρα (σε 0,172 απο 0,160 ευρώ την κιλοβατώρα). Απο 500 κιλοβατώρες στις 200 κιλοβατώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι 201 κιλοβατώρες θα χρεώνονται με 0,172 ευρώ - απο την πρώτη κιλοβατώρα!

Πόσο σημαντική είναι αυτή η αλλαγή; Είναι ίσως η σημαντικότερη δομική αλλαγή που έχει κάνει η ΔΕΗ στα τιμολόγια της τα τελευταία χρόνια (μετά τον περίφημο "μηχανισμό αναπροσαρμογής"). Γιατί ενώ ένα μικρό ποσοστό των πελατών της στο ειδικό τιμολόγιο καταναλώνει περισσότερες απο 500 κιλοβατώρες τον μήνα, η μεγάλη τους πλειοψηφία καταναλώνει πάνω απο 200. Η ΔΕΗ συνεπώς την πράξη αυξάνει την βασική της τιμή κατα 8% εφάπαξ και μόνιμα για το σύνολο σχεδόν των πελατών της στα πράσινα τιμολόγια. Που με πρόχειρους υπολογισμούς σημαίνει 45 ευρώ τον χρόνο περισσότερα για τον μέσο καταναλωτή και μια αύξηση στη συνολική δαπάνη για ρεύμα της τάξεως του 5%. Εκτιμούμε ότι η αλλαγή αυτή θα οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων τη ΔΕΗ κατά περίπου  200 εκατομμύρια τον χρόνο (με τη υπόθεση ότι το 70% των πελατών της είναι στο πράσινο τιμολόγιο και καταναλώνει πάνω απο 200 κιλοβατώρες τον μήνα***)

Ας κάνουμε την "σούμα". Με τις παραπάνω πρόσφατες αποφάσεις, ο μέσος καταναλωτής θα επιβαρυνθεί κατά την εκτίμησή μας με 67 ευρώ τον χρόνο, που ισοδυναμεί με ένα συνολικό ποσοστό αύξησης στην ετήσια δαπάνη του για ρεύμα κατά 7,8%. Ο "Όμιλος ΔΕΗ" θα ωφεληθεί απο τις αυξήσεις αυτές κατά ένα ποσό που εκτιμούμε ότι θα φθάσει τα 350 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο****. Αυτό θα είναι μειωμένο στον βαθμό που οι πελάτες της που είναι στο πράσινο ("ειδικό") τιμολόγιο ενημερωθούν και ενεργοποιηθούν. Το κράτος και οι Λειτουργοί του Τύπου μπορούν να βοηθήσουν. Ιδού η Ρόδος. 

*Υπάρχει βέβαια διαφορά. Ο πελάτης του πονηρού εμπόρου έχει κι άλλες επιλογές. Αυτό ισχύει μόνο μερικώς για το ρεύμα.

** Υποτίθεται  - γιατί διαβάζοντας την επιστολή εμείς δεν το καταλάβαμε.Είδαμε μόνο την μείωση της τιμής σε 0,140 για κατανάλωση μέχρι 200 κιλοβατώρες. 

*** Με  βάση τα στοιχεία του allazorevma.gr απο λογαριασμούς που μας έχουν εμπιστευθεί οι χρήστες μας το ποσοστό αυτών που καταναλώνουν περισσότερες απο 200 κιλοβατώρες τον μήνα είναι 84%.

**** Οι υποθέσεις που έγιναν για τους υπολογισμούς στο παρόν είναι διαθέσιμες σε καλόπιστους ενδιαφερόμενους. Απαντούμε δημόσια και γραπτά σε γραπτές ερωτήσεις απο επώνυμους.

Δείκτης Τιμών Μαίου: Ακόμα Ένας Μήνας που Τρέφει τους Έντεκα!

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Μάιο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Μάιο έμεινε πρακτικά σταθερός σε σχέση με τον δείκτη Απριλίου 2025. Από 218,52 πήγε στα 218,15 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Μαίου '25 ΔΕΝ περιλαμβάνουν όπως και τον Απρίλιο κρατική επιδότηση και διατηρήθηκαν στα 79,63 ευρώ την μεγαβατώρα.   Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με αφαίρεση της επιδότησης από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, ήταν στα 126,37 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 126,72 τον Απρίλιο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Μάιο σε μέσο όρο έπεσαν στα 131,45 ευρώ την μεγαβατώρα, μειωμένες ελαφρά σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (132,39 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Μάιο η χονδρική τιμή είχε για τρίτο συνεχή μήνα σημαντική πτώση (-7,44%) σε σχέση με τον Απρίλιο. Οι Πάροχοι δεν πέρασαν την πτώση στις λιανικές τιμές (-0,28%). Είναι ο δεύτερος μήνας που οι Πάροχοι ακολουθούν αυτή την τακτική με συνέπεια να αυξάνονται τα μικτά περιθώριά τους σε δυσθεώρητα ύψη - σε επίπεδο πάνω απο το 25% τον Μάιο. Το πρόβλημα το χειρίζονται επικοινωνιακά διαρρέοντας ότι περιμένουν ισχνές αγελάδες (αυξημένες τιμές χονδρικής) τους μήνες του καλοκαιριού ότι δηλαδή τα κέρδη τους θα "θρέψουν τους επόμενους 11 μήνες". Η τακτική τους αυτή γελοιοποιεί την προώθηση απο το κράτος των μεταβλητών τιμολογίων ως μέτρων σύγκρισης για τους καταναλωτές. Όχι ότι έχουν λόγο να νοιάζονται βέβαια.

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο για τον Μάιο του 2025 είναι στα 258,56 ευρώ την μεγαβατώρα, ελαφρά αυξημένο σε σχέση με αυτό του Απριλίου (257,80). Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατα 40,41 ευρώ την μεγαβατώρα (+18%) απο τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr  ο οποίος καταρτίζεται με βάση τον σταθμισμένο μέσο όρο των φθηνότερων τιμολογίων που προσφέρονται στην αγορά. Η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει το επόμενο 12μηνο σε πράσινο τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι 970 ευρώ - δηλαδή περίπου 262 ευρώ υψηλότερη απο ότι θα ήταν (708 ευρώ) αν επέλεγε το φθηνότερο τιμολόγιο.