Σε "Συγχωροχάρτια" Πάνε τα Λεφτά των Λογαριασμών Ρεύματος;

Οι τιμές στην ενέργεια και ειδικότερα στο ρεύμα ελέγχονται απο το κράτος - σε μεγαλύτερο βαθμό απο οποιοδήποτε άλλο αγαθό. Οι πολίτες συνεπώς είναι ανάγκη να κατανοήσουν ότι η αγορά ηλεκτρισμού επηρέαζεται λιγότερο από τις δικές τους ατομικές επιλογές και περισσότερο απο τις επιλογές που κάνει για λογαριασμό τους το κράτος. Η αγορά του ρεύματος δεν μας αφορά μόνο ως καταναλωτές αλλά - κυρίως - ως ψηφοφόρους. Η ανάλυση που ακολουθεί*, εκκινώντας από τον λογαριασμό που παίρνει ο καταναλωτής (Πίνακας Α) αναλύει τα ποσά ώστε να καταλήξει στον Πίνακα Δ στον οποίο δίνεται μια ευκρινέστερη εικόνα για το που πάνε τα λεφτά του λογαριασμού. Το αξιοσημείωτο εύρημα είναι ότι περισσότερο απο το 1/4 του λογαριασμού πηγαίνει στην αγορά "συγχωροχαρτιών". Ειδικότερα: 

Στον Πίνακα Δ φαίνεται ότι οι συλλογικές/πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνει το κράτος ευθύνονται για το 65% του λογαριασμού μας. Οι αγορές (διεθνείς στην περίπτωση του φυσικού αερίου) και τα (μικτά) κέρδη των Προμηθευτών ευθύνονται αντίστοιχα για το 26% και το 9%, σύνολο 35%.

Το 65% του λογαριασμού που οδηγείται από πολιτικές αποφάσεις, εκτός απο τους φόρους (και τέλη!), που σε ποσοστό 7% είναι ένα απο τα δύο πράγματα που κανένας θνητός δεν έχει ελπίδα να αποφύγει, αφορά:

• Την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής (27%)
• Την ασφάλεια τροφοδοσίας - δηλαδή τα δίκτυα (28%)
• και τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (3%) - δηλαδή την εξασφάλιση της  ίδιας τιμής για όλους τους πολίτες και την επιδότηση των αδύναμων.
• Στα παραπάνω θα έπρεπε να προστεθούν και οι φόροι που πληρώνουν οι Προμηθευτές στα κέρδη τους. Στην παρούσα ανάλυση τα αγνοούμε γιατί τα καθαρά κέρδη δεν είναι εύκολο να υπολογιστούν (αν υπάρχουν - το 6%+3% είναι μικτά).

Οι χρεώσεις για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής (ή "κρίσης") ισοδυναμούν πρακτικά με "συγχωροχάρτια". Δεν αποδίδουν κανένα όφελος στους πολίτες/καταναλωτές - τουλάχιστον στην διάρκεια της ζωής τους στην γη. Οι Έλληνες πληρώνουν περισότερο απο το 1/4 του λογαριασμού τους για κάτι που δεν χρωστούν και απο το οποίο δεν περιμένουν κανένα όφελος - ούτε αυτοί ούτε κανένας άλλος στον κόσμο. Αυτό είναι προφανές. Το μόνο ερώτημα είναι πότε ρωτήθηκαν και πως ενέκριναν την  πολιτική αυτή απόφαση.

Οι χρεώσεις δικτύων είναι αναγκαίες. Το ερώτημα εδώ είναι το ύψος τους και ο έλεγχός τους. Ενα μέρος τους για παράδειγμα - σύμφωνα με τους ίδιους τους διαχειριστές - αφορά επενδύσεις για την ενσωμάτωση ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα. Δηλαδή την ακριβότερη μορφή "συγχωροχαρτιών", δεδομένου ότι ήδη "πετάμε στα σκουπίδια" παραγωγή τους που έχουμε ακριβοπληρώσει. Το σημαντικότερο όμως είναι οι ενδείξεις ότι το κράτος έχει χάσει τον έλεγχο των δαπανών για τα δίκτυα. Όχι μόνο αυξάνονται με υψηλούς ρυθμούς τελευταία, αλλά η διαχείρισή τους είναι τόσο προβληματική που οι αυξήσεις αυτές δεν είναι επαρκείς για να καλύψουν αναδρομικές δαπάνες. Οι οποίες προς το παρόν "κρύβονται" σε ισολογισμούς Παρόχων αλλά δεν θα αργήσουν να μεταφερθούν στους λογαριασμούς των καταναλωτών. Τέλος, απουσιάζει πλήρως η λογοδοσία από τους διαχειριστές σχετικά με την βασική αποστολή τους: Την εξασφάλιση ασφάλειας τροφοδοσίας (και όταν γίνεται αναφορά σε "μικρά γράμματα" φαίνεται ότι οι σχετικοί ποιοτικοί δείκτες της χώρας είναι χειρότεροι απο αυτούς της Ρουμανίας!)**

Υπάρχει ανάγκη να μειωθεί η τιμή τους ρεύματος. Την ευθύνη για αυτό την έχει το κράτος, δεδομένου ότι ελέγχει το 65% του κόστους. Στην προσπάθεια αυτή  υπάρχει ένας "ελέφαντας στο δωμάτιο". Είναι τα "συγχωροχάρτια" για την "κλιματική αλλαγή/κρίση". Οι πολιτικοί καλό είναι να βγάλουν τον "φερετζέ" της τιμής του φυσικού αερίου (με τον οποίο αποποιούνται των ευθυνών τους) και να κάνουν το πρώτο εύκολο βήμα: Να καταργήσουν το ΕΤΜΕΑΡ (όπως έκαναν οι Γερμανοί εδώ και δύο χρόνια). Επόμενο βήμα είναι η αποδέσμευση από τους νεοσταλινικούς  στόχους του Net Zero και ειδικότερα τους στόχους για την διείσδυση ΑΠΕ και αποθήκευσης που έχουν ήδη καταντήσει μαύρο ανέκδοτο - αλλά στοιχίζουν. 

*Οι υπολογισμοί έγιναν με βάση τα στοιχεία Μαρτίου 2025. Η τελική λιανική τιμή αντιστοιχεί στο  Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο όπως αυτό ορίζεται από την μέθοδο που ακολουθεί το allazorevma.gr. Τα μικτά κέρδη έχουν υπολογιστεί ως υπόλοιπα (residuals). Οι Πίνακες Β και Γ παρουσιάζονται για να υποστηρίξουν την κατανομή του Πίνακα Δ και καθιστούν διαφανείς τις υποθέσεις που έκανε ο γράφων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα να ελεγχθεί το αποτέλεσμα απο τυχόν ενδιαφερόμενους. Οι παράμετροι που χρησιμοποιήθηκαν είνα διαθέσιμοι μετά από αίτημα.

**Το ελληνικό δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού έχει απώλειες διπλάσιες απο αυτές των δικτύων των πολιτισμένων χωρών της ΕΕ. Ακόμα χειρότερα, ο Διαχειριστής του Δικτύου διανομής, σε αντίθεση με τους ομολόγους του στις πολιτισμένες χώρες δεν έχει κανένα κίνητρο - εκτός απο το πατριωτικό καθήκον - να τις μειώσει.

Δείκτης Τιμών Μαρτίου: Επιτέλους η Άνοιξη!

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Μάρτιο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Μάρτιο έπεσε σε σχέση με τον δείκτη Φεβρουαρίου 2025. Από 213,02 πήγε στα 204,65 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Μαρτίου '25 περιλαμβάνουν όπως και τον Φεβρουάριο του '25 κρατική επιδότηση 15 ευρώ την μεγαβατώρα αλλά αυξήθηκαν στα 64,63 ευρώ την μεγαβατώρα - απο 59,98.  Η αύξηση οφείλεται κατά 1,55 ευρώ στην αύξηση της Χρέωσης Συστήματος Μεταφοράς (απο 0,00844 σε 0,00999 ευρώ την κιλοβατώρα) και σε συνυπολογισμό για πρώτη φορά στον αλγόριθμο του Δείκτη του Ειδικού Τέλους (0,9 ευρώ) και του Ειδικού φόρου κατανάλωσης (2,2 ευρώ). Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με αφαίρεση της επιδότησης από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Επιδότηση που ακόμα μια φορά αποδεικνύεται άχρηστη και προσωρινή (σε αντίθεση με την αύξηση στην χρέωση δικτύου μεταφοράς που είναι μόνιμη).

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, έπεσε στα 128,25 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 140,98 τον Φεβρουάριο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Μάρτιο σε μέσο όρο έπεσαν στα 135,88 ευρώ την μεγαβατώρα, μειωμένο σημαντικά σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (142,52 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Μάρτιο η χονδρική τιμή είχε απότομη και σημαντκή πτώση (-32%) σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Οι Πάροχοι πέρασαν μέρος μόνο της πτώσης στις λιανικές τιμές (-9%). Το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στην Χαμηλή Τάση σε κιλοβατώρες ανέβηκε στο 61,97% σε σχέση με αυτό του προηγούμενου μήνα (61,92%).

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο* για τον Μάρτιο του 2025 είναι στα 257,43 ευρώ την μεγαβατώρα, υψηλότερο απο αυτό του Φεβρουαρίου (247,31). Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατα 37 ευρώ την μεγαβατώρα (+17%) απο τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr  ο οποίος καταρτίζετια με βάση τα φθηνότερα τιμολόγια που προσφέρονται στην αγορά. Η διαφορά αυτή σημαίνει ότι η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει το επόμενο 12μηνο σε πράσινο τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι 965 ευρώ - δηλαδή περίπου 222 ευρώ υψηλότερη απο ότι θα ήταν (743 ευρώ) αν επέλεγε το φθηνότερο τιμολόγιο.

*Η μέθοδος υπολογισμού του ΤΚΤ δίνεται συνοπτικά παρακάτω:

1. Υπολογίζεται, καθε μήνα, η προβλεπόμενη δαπάνη για κατανάλωση 3.750 κιλοβατωρών ηλεκτρικού ρεύματος (ημερήσια) τους επόμενους 12 μήνες (Συμφωνημένη ισχύς 25 KVA)

2. Ο υπολογισμός γίνεται χρησιμοποιώντας τις φόρμουλες των μεταβλητών Πράσινων ("Ειδικών") τιμολογίων των Παρόχων με συνολικό μερίδιο αγοράς 80% (στην Χαμηλή Τάση) σε κιλοβατώρες (σταθμισμένος με το μερίδιο αγοράς του καθενός).

3. Για τους επόμενους 12 μήνες γίνονται προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών χονδρικής στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας με βάση προσθεσμιακές αγορές.

4. Περιλαμβάνονται οι ισχύουσες ρυθμιζόμενες χρεώσεις και ο ΦΠΑ. Ο υπολογισμός και η πρόβλεψη των εκπτώσεων στην βασική τιμή (που προβλέπουν οι φόρμουλες των "Πράσινων" τιμολογίων) γίνεται κατ' εκτίμηση, με βάση την ιστορική συμπεριφορά των Παρόχων. Δεν περιλαμβάνονται άλλες εκπτώσεις, προωθητικά δώρα και οι κρατικές επιδοτήσεις.

Αξιολόγηση για Όλους και για Όλα: Το allazorevma.gr Πρωτοπορεί!

Πολλή συζήτηση γίνεται αυτό τον καιρό για την ανάγκη αξιολόγησης - κυρίως στον δημόσιο τομέα και τους εργαζόμενους σ' αυτόν. Το κράτος έχει ανακοινώσει την απόφασή του να την επιβάλει. Ίσως θα μπορούσε να πάρει (δωρεάν!) ιδέες απο τον ιδιωτικό τομέα και ειδικότερα απο το allazorevma.gr! Που εδώ και χρόνια αξιολογεί όχι μόνο τους Παρόχους Ενέργειας αλλά και καθένα απο τα τιμολόγια τους!

Το allazorevma.gr αξιολογεί τους Παρόχους! Για την ακρίβεια, δίνει την ευκαιρία στους χρήστες του να καταγράψουν την εμπειρία τους συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης Παρόχων αξιολογώντας εκτός από την τιμή, την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν. (Σύνδεσμος Αξιολόγηση Παρόχων).

Η έρευνα συνοψίζει τις απόψεις και τις εμπειρίες των Φίλων του allazorevma.gr και έχει σκοπό την αλληλοενημέρωσή τους – πράγμα που περιορίζει την στατιστική σημαντικότητα των αποτελεσμάτων αλλά πιστεύουμε όχι την χρησιμότητά τους.

Οι Φίλοι που συμπληρώνουν το ερωτηματολόγιο προσφέρουν δωρεάν πληροφόρηση σε τρίτους για αυτό και το allazorevma.gr τους επιβραβεύει επιλέγοντας τυχαία κάθε μήνα έναν (ή περισσότερους) και αμείβοντας τους με το ποσό των 50 ευρώ.

Το allazorevma.gr βαθμολογεί και τα τιμολόγια! Παρουσιάζει πλέον στα αποτελέσματα της σύγκρισης των τιμολογίων, εκτός από την χρηματική ωφέλεια και μια βαθμολόγηση των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών. (Σύνδεσμος Αξιολόγηση Τιμολογίων)

Η βαθμολογία έχει στόχο να συνοψίσει τα χαρακτηριστικά του κάθε τιμολογίου που, αφενός δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν σε χρήμα, αφετέρου περιλαμβάνονται σε “μικρά γράμματα” των συμβάσεων στα οποία ο καταναλωτής δεν δίνει συνήθως σημασία. Για παράδειγμα:

• Παίρνουν καλύτερο βαθμό τιμολόγια που η τιμή δεν υπολογίζεται μετά από έκπτωση ή δώρα. 
• Αν υπάρχει έκπτωση, “επιδοτούνται” βαθμολογικά τιμολόγια που την αποδίδουν γρηγορότερα
• Αν υπάρχει έκπτωση, βαθμολογούνται υψηλότερα αυτά στα οποία αυτή ΔΕΝ δίνεται ως έκπτωση συνέπειας.
• Τυχόν δεσμεύσεις και ποινές αποχώρησης χαμηλώνουν τη βαθμολογία καθώς και υψηλές εγγυήσεις ή προκαταβολές.
• Αντίθετα επιβραβεύονται τιμολόγια με μεγαλύτερη διάρκεια σταθερότητας της τιμής.
• Τέλος, βαθμολογούνται υψηλότερα διευκολύνσεις σχετικά με την ηλεκτρονική διεκπεραίωση συναλλαγών, ποσοστό “πράσινης” ενέργειας κλπ.

Η βαρύτητα των ποιοτικών χαρακτηριστικών των τιμολογίων στην συνολική βαθμολόγηση αποφασίστηκε από τους ειδικούς του allazorevma.gr με βάση την πολυετή εμπειρία τους. Στο μέλλον, αν οι χρήστες μας το απαιτήσουν, θα τους δοθεί η δυνατότητα να επιλέγουν οι ίδιοι τους συντελεστές βαρύτητας των χαρακτηριστικών. Μια ακόμα πρωτοποριακή υπηρεσία από το allazorevma.gr, που υπηρετεί καινοτομώντας τους καταναλωτές ρεύματος από το 2015!

Δύο Μέθοδοι Υπολογισμού των Χρεώσεων ΥΚΩ

Η χρέωση για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας στους λογαριασμούς ρεύματος εφαρμόζεται με βάση κλίμακα. Οι πρώτες 1.600 κιλοβατώρες το τετράμηνο χρεώνονται με μια χαμηλή τιμή (0,0069 ευρώ/KWh), οι επόμενες 400 με ψηλότερη (επταπλάσια - 0,050 ευρώ/KWh). Τέλος για τις κιλοβατώρες πάνω απο τις 2.000 το τετράμηνο η τιμή ανεβαίνει στα 0,085 ευρώ/KWh. Αυτές είναι οι τιμές για ημερήσια κατανάλωση. Για την νυκτερινή ισχύουν τα ίδια (ανεξάρτητα) όρια ανα τετράμηνο αλλά με τιμές χαμηλότερες (0,0069 - 0,015 - 0,030 αντίστοιχα).

Οι Πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να εκδίδουν μηνιαίους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς. Με ποιά μέθοδο λοιπόν υπολογίζουν τις χρεώσεις ΥΚΩ που έχουν τετραμηνιαία κλίμακα; Ο γράφων χρησιμοποίησε τους 12 πιο πρόσφατους λογαριασμούς του (η ανάλυση στον παρακάτω Πίνακα) και υπολόγισε τις χρεώσεις ΥΚΩ με δύο εναλλακτικές μεθόδους. Η Μέθοδος Β είναι αυτή που εφαρμόζει ο Πάροχος μου και η Μέθοδος Α είναι αυτή που, κατα την αποψή μου, ανταποκρίνεται ορθότερα στο πνεύμα και το γράμμα τη διάταξης. Με βάση το αποτέλεσμα της ανάλυσης στοιχειοθετείται επαρκώς η ακόλουθη πρόταση: Πρέπει, είτε να αλλάξει η διάταξη καθιστώντας τα όρια μηνιαία, είτε να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού ώστε να γίνεται με βάση πραγματικά και όχι υποθετικά δεδομένα κατανάλωσης. Ως καταναλωτής θα προτιμούσα προφανώς την δεύτερη λύση γιατί οδηγεί σε μείωση της χρέωσης κατά 36% σύμφωνα με τους υπολογισμούς που παρουσιάζονται στον Πίνακα.

Πως χρέωσε τις ΥΚΩ ο Πάροχός μου με την Μέθοδο Β; Μέχρι και τον 10ο μήνα δεν υπήρξε θέμα. Όλες οι κιλοβατώρες χρεώθηκαν στην χαμηλή κλίμακα. Στον 11ο μήνα όμως ο Πάροχος έκανε τον εξής υπολογισμό: 404Χ(120/28)=1.731. Εκανε δηλαδή αναγωγή της μηνιαίας (ημερήσιας) κατανάλωσης σε τετραμηνιαία*. Εντελώς αυθαίρετα έκανε την υπόθεση ότι θα κατανάλωνα και τους επόμενους τρείς μήνες με τον ίδιο ρυθμό αδιαφορώντας για το ότι τους προηγούμενους τρεις (συν τον τρέχοντα) η σωρευτική μου κατανάλωση ήταν μόνο 1.201 κιλοβατώρες. Το επόμενο βήμα ήταν να δημιουργήσει δυο τεκμαρτές κλίμακες κατ' αναλογία του 1.600/1.731. Στην πρώτη έβαλε 374 απο τις 404 κιλοβατώρες (1.600/1.731)Χ404 και στην  δεύτερη τις υπόλοιπες 30. Οι 374 χρεώθηκαν με 0,0069 και οι 30 με 0,050. Οι 98 νυκτερινές χρεώθηκαν με 0,0069. Συνολική χρέωση 374Χ0,0069+30Χ0,050+98Χ0,0069: 4,76 ευρώ.

Η (δική μου) Μέθοδος Α όμως έχει ως αποτέλεσμα χρέωση μόνο 3,46 ευρώ. Την οποία προφανώς θα προτιμούσα καθότι χαμηλότερη. Αλλά φαίνεται ότι αντανακλά καλύτερα και την πραγματικότητα. Η πραγματική σωρευτική μου κατανάλωση στους τέσσερεις πρόσφατους μήνες ήταν 1.201 κιλοβατώρες- δηλαδή κάτω από το όριο των 1.600. Όλες συνεπώς θα έπρεπε να χρεωθούν με την  τιμή της χαμηλότερης κλίμακας. Ερμηνεύοντας ταυτόχρονα ορθά το πνεύμα και το γράμμα της σχετικής διάταξης. "Ορθά" με την υπόθεση ότι η διάταξη ορίζει τις κλίμακες για πραγματική και όχι υποθετική/τεκμαρτή κατανάλωση.

"Πως κάνεις έτσι για 1,5 ευρώ τον μήνα καημένε μου - αυτό είναι το πρόβλημά σου;" θα σχολιάσει πιθανόν ο χουβαρντάς αναγνώστης. Ομολογώ ότι το σκέφτηκα - μέχρι που πήρα τον 12ο λογαριασμό. Εφαρμόζοντας ο Πάροχος την Μέθοδο Β η χρέωση ανέβηκε στα 17,35 ευρώ ενώ με την προσφιλή μου Μέθοδο Α θα ήταν μόλις 8,58 ευρώ. Στη περίπτωση αυτή είχα πράγματι ξεπεράσει το όριο των 1.600 (πραγματικών) κιλοβατωρών το τετράμηνο αλλά μόνο για 36 κιλοβατώρες. Ο Πάροχος χρέωσε  561 (414+147 νυκτερινή) με την χαμηλή χρέωση (0,0069), 103 με την ψηλότερη (0,050) και 98 με την ακόμα πιο ψηλή (0,085).

Η χρέωση των ΥΚΩ όπως γίνεται σήμερα βασίζεται σε υποθετικές/τεκμαρτές και όχι πραγματικές καταναλώσεις. Αυτό, κατά την άποψη του γράφοντος καταστρατηγεί το πνεύμα και το γράμμα της διάταξης. Αν αυτό γίνει δεκτό, το εύλογο επακόλουθο είναι ότι οδηγεί κατά κανόνα σε υπερχρέωση των καταναλωτών (τμήμα της καταβάλεται "αχρεωστήτως"). Η εύκολη λύση για το κράτος είναι να ορίσει τα όρια στην κλίμακα σε μηνιαία βάση, ώστε η χρέωση να γίνεται επί πραγματικής κατανάλωσης. Η δύσκολη λύση είναι να ακολουθηθεί η Μέθοδος Α. Δεν θα κρατήσουμε την αναπνοή μας περιμένοντας αυτή την εκδοχή.

* Είναι ενδεικτικό του προβλήματος το ότι τον προηγούμενο μήνα (τον 10ο) η κατανάλωση ήταν η ίδια με αυτή του 11ου: 404 κιλοβατώρες. Οι ημέρες όμως ήταν περισσότερες (35) και με την αναγωγή η τεκμαρτή κατανάλωση ήταν 404Χ(120/35)=1.385 - κάτω απο το όριο των 1.600.

Να Διορθωθεί το Όριο της Κλίμακας των Χρεώσεων ΥΚΩ στο Ρεύμα

Το παλιό καλό καιρό και μέχρι να έρθει στον (προηγούμενο) Βεζίρη Ενέργειας η φαεινή (και λογική) ιδέα να καινοτομήσει επιβάλοντας υποχρεωτικά τους μηνιαίους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς στο ρεύμα, η εκκαθάριση και των χρεώσεων για τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ωφέλειας (ΥΚΩ) γινόταν σε τετραμηνιαία βάση - στους τρείς (3) τετραμηνιαίους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς τον χρόνο.

Η χρέωση για τις ΥΚΩ είναι κλιμακωτή. Οι πρώτες 1.600 κιλοβατώρες το τετράμηνο είναι φθηνές αλλά οι επόμενες 400 πολύ ακριβότερες (επταπλάσια τιμή) και αυτές πάνω απο τις 2.000 ακόμα ακριβότερες (δεκαπλάσια). Σε καθένα απο τους τρείς εκκαθαριστικούς λογαριασμούς συνεπώς ο Πάροχος με βάση την (πραγματική - καταμετρημένη) κατανάλωση των τεσσάρων μηνών, επέβαλε την κλίμακα και χρέωνε αναλόγως.

Με την καθιέρωση των μηναίων εκκαθαριστικών όμως αυτό που κάνουν οι Πάροχοι είναι, σε κάθε λογαριασμό, να πολλαπλασιάζουν την (πραγματική - υποτίθεται καταμετρημένη) κατανάλωση του τρέχοντα μήνα επι τέσσερα (4)*, να συγκρίνουν το σύνολο με τα τετραμηνιαία όρια και να εφαρμόζουν αναλογικά στο αποτέλεσμα την κλίμακα. Με άλλα λόγια χρεώνουν με βάση υποθετική μελλοντική κατανάλωση. Αν η πραγματική κατανάλωση τους επόμενους τρείς μήνες δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε το τετραμηνιαίο σύνολο να περάσει στην ακριβότερη κλίμακα - τι να γίνει έχουμε ένα μικρό ατύχημα. Ο καταναλωτής πλήρωσε "αχρεωστήτως¨- δηλαδή για κατανάλωση που δεν έκανε. 

Το σημαντικό είναι η παραπλάνηση του καταναλωτή. Με συνέπεια τον επηρεασμό της συμπεριφοράς του. Που είναι διαφορετική αν υπολογίζει ότι κινδυνεύει να πληρώσει με επτά φορές υψηλότερη τιμή τις πάνω απο 1.600 κιλοβατώρες το τετράμηνο απο ότι αν γνώριζε ότι αυτό θα του συμβεί αν ξεπεράσει τις 400 τον μήνα. Ότι δηλαδή στη  πράξη δεν έχει δυνατότητα να "ρεφάρει" έναν μήνα με επιβαρυμένη κατανάλωση.

Θα μπορούσε η χρέωση να γίνεται με βάση πραγματική κατανάλωση (ex post που θα έλεγε και η ΡΑΑΕΥ). Το πιο εύκολο και απλό όμως είναι να αλλάξουν τα όρια της κλίμακας σε 400, 500 και 500+ τον μήνα. Ανηγμένα βέβαια πάντα σε 30 ημέρες (αυτό μπορεί και να το κρύψωμεν απο τον λαό για να μην τον μπερδέψουμε)

* Στην πράξη εφαρμόζουν συντελεστή ημερών με βάση τις 120 ημέρες για το τετράμηνο. Σε ένα  λογαριασμό διάρκειας 31 ημερών ο συντελεστής είναι 120/31=3,87

Ιεραρχία των Παρόχων: Ενα Κάπως "Θερμότερο" 4ο Τρίμηνο

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων κλπ. (ΡΑΑΕΥ) δημοσίευσε τις αναφορές της για την λιανική αγορά ηλεκτρισμού μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024. Στον παρακάτω Πίνακα, φαίνεται η εξέλιξη στα μερίδια αγοράς (σε αριθμό μετρητών στην Χαμηλή Τάση) στην περίοδο από 31/12/23 μέχρι 31/12/24. Οι παρατηρήσεις μας:

Η δεσπόζουσα θέση του υπό κρατικό έλεγχο Παρόχου (ΔΕΗ) στην Χαμηλή Τάση, με το 71,69% των μετρητών την 31/12/24, παραμένει συντριπτική και σταθερή (ήταν 72,30% στις 31/12/23). Η ΔΕΗ είχε 5.516.950 πελάτες στην Χαμηλή Τάση την 31/12/24, 46.940 λιγότερους από ότι την 31/12/23.

Ειδικά το τελευταίο τρίμηνο του 2024, παρατηρήθηκαν ορισμένες αξιοπρόσεκτες εξελίξεις: 

α) Η ΔΕΗ είχε στο 4ο τρίμηνο το 70% των απωλειών της στην διάρκεια του 2024 (30.000 απο ένα σύνολο 46.000). Η ΔΕΗ πρακτικά έχασε πελάτες μόνο στο 2ο εξάμηνο σε αντίθεση με το 1ο εξάμηνο στο οποίο έμεινε σταθερή σε αριθμό πελατών. Στην ίδια περίοδο (4ο Τρίμηνο) η Protergia κέρδισε σχεδόν το 50% των νέων πελατών της μέσα στην χρονιά (37.000 απο 77.000). Ακόμα όμως και με τον αυξημένο ρυθμό που η ΔΕΗ έχασε πελάτες στο 4ο Τρίμηνο του 2024, προβλέπεται ότι θα πέσει κάτω από το 50% του αριθμού μετρητών στην ΧΤ σε 17 χρόνια - δηλαδή το 2042.

β) Το θετικό είναι ότι ο Πάροχος Καθολικής Υπηρεσίας είναι ένας από τους μεγαλύτερους "χαμένους" το 2024.  ("έχασε" περίπου 35.000 μετρητές). Αυτή είναι μια ευχάριστη εξέλιξη. Φαίνεται ότι οι Πάροχοι το 2024 έκαναν ιδιαίτερη προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του ΠΚΥ οι "πελάτες" του οποίου είναι κατα τεκμήριο οι χειρότεροι κακοπληρωτές. 

γ) Είναι αρνητικό για το επίπεδο ανταγωνισμού στην αγορά ότι μόνο τρείς από τους εναλλακτικούς Παρόχους είχαν αύξηση στον αριθμό των πελατών τους το 2024. Η Protergia, ο Ηρων και η Ζενίθ. Οι Elpedison, NRG, Φυσικό Αέριο, Volton έχασαν πελάτες μέσα στην χρονιά (συνολικά περιπου 65.000).

Τα στοιχεία του 12μήνου με χρωματιστά τιμολόγια επιβεβαιώνουν ότι το κράτος απέτυχε οικτρά στην (υποτιθέμενη) προσπάθεια για ενίσχυση του ανταγωνισμού. Κύριος υπαίτιος είναι η κρατική προπαγάνδα για τα περίφημα "πράσινα" μεταβλητά τιμολόγια, που ενίσχυσαν την σύγχυση των καταναλωτών και τους οδήγησαν σε αδράνεια τουλάχιστον για ένα εξάμηνο. Το θετικό είναι ότι η αγορά ανταποκρίθηκε στο 2ο εξάμηνο  με την προσφορά, για πρώτη φορά μετά απο καιρό, εξαιρετικά ανταγωνιστικών τιμολογίων σταθερής τιμής. 

Η αγορά είναι σε αναμονή εξελίξεων σχετικά με την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού που ανακοινώθηκε πριν τρείς μήνες. Το allazorevma.gr κρατάει (για λίγο για να μην σκάσει) την αναπνοή του στο άκουσμα της επέμβασης του Ιππικού και με την ευκαιρία επαναλαμβάνει - ακόμα μια φορά - την πρότασή του α) να μεταφερθούν όλοι οι καταναλωτές σε σταθερά τιμολόγια το γρηγορότερο δυνατό (όπως μεταφέρθηκαν σε πράσινα την 1/1/24). Με διοικητικό τρόπο και όχι με επιδότηση και β) Να τεθούν υπό κοστολογικό έλεγχο τα τιμολόγια της ΔΕΗ και να καθοριστούν σε επίπεδο που θα καθιστά την λιανική αγορά ηλεκτρισμού διεκδικίσιμη - όχι μόνο από τους "ισχυρούς" παίκτες αλλά και από φιλόδοξους νεοεισερχόμενους. 

Γυρίστε Τα Λεφτά Πίσω Στους Καταναλωτές Ρεύματος!

Με την ευκαιρία της ανάληψης των καθηκόντων του νέου Υπουργού (και Υφυπουργού) Ενέργειας (και Περιβάλοντος) ο γράφων προτείνει την άμεση εφαρμογή μιας μεταρρυθμιστικής πολιτικής που είναι τόσο απλή όσο το Αυγό του Κολόμβου. Με στόχο την δραστική μείωση του κόστους του ρεύματος για τους καταναλωτές. Η πολιτική αυτή είναι να επιστρέφονται στο εξής και για όσο διάστημα διαρκέσουν, όλες οι (άμεσες και έμμεσες) χρεώσεις στους λογαριασμούς των καταναλωτών που αφορούν την αντιμετώπιση της "κλιματικής κρίσης"*.

Ο γράφων έχει την άποψη (αν και όχι νομικός) ότι η πολιτική αυτή δεν χρειάζεται να εγκριθεί απο την Ευρωπαική Επιτροπή γιατί είναι (ή μπορεί να καταστεί) απόλυτα συμβατή με την πολιτική του Net Zero. Οι χρεώσεις θα εξακολουθούν να βαρύνουν τους λογαριασμούς δημιουργώντας αντικίνητρα για την χρήση ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ρεύματος αλλά τα έσοδα που προκύπτουν απο αυτές θα κατανέμονται σε δεύτερη φάση στους καταναλωτές. Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Αποτρέπουμε την "κλιματική κρίση" και μειώνουμε - έστω έμμεσα - την δαπάνη των νοικοκυριών. Εξ' ου και ο χαρακτηρισμός "αυγό του Κολόμβου".

Υπολογίζεται ότι το σύνολο των χρεώσεων στο ρεύμα που έχει σχέση με την αντιμετώπιση της "κλιματικής κρίσης" είναι της τάξεως του 30-40% της συνολικής δαπάνης για τους καταναλωτές. Για να απλοποιήσουμε τα πράγματα προτείνεται να περιοριστεί η προσπάθεια σε δύο ποσά που είναι εμφανή και εύκολο να μετρηθούν. Στο ΕΤΜΕΑΡ και στο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CΟ2. Τα δύο αυτά μεγέθη κοστίζουν στους μικρούς καταναλωτές (στην Χαμηλή Τάση) ετησίως ένα ποσό περίπου 1,3 δισεκατομμύριο ευρώ (500 εκατομμύρια το ΕΤΜΕΑΡ και 800 εκατομμύρια τα δικαιώματα) αποτελώντας περίπου το 25% της συνολικής δαπάνης για ρεύμα**. Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με περίπου 400 ευρώ τον χρόνο για καθένα απο τα 3 εκατομμύρια νοικοκυριά στην χώρα. 

Το πως θα μοιραστεί το ποσό του 1,3 δισεκατομμυρίου ευρώ τον χρόνο είναι κάτι που θα αποφασίσουν οι Υπουργοί. Μια δυνατότητα είναι να επιδοτηθούν οι πάγιες χρεώσεις που επιβαρύνουν δυσανάλογα τους μικρούς καταναλωτές (και οι οποίες έχουν τελευταία αυξηθεί κατακόρυφα και θα αυξηθούν περισσότερο στο μέλλον). Μια άλλη - ιδιαίτερα καινοτομική αλλά καλά προσαρμοσμένη στη ελληνική συγκυρία - είναι να χρησιμοποιηθεί για να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές ή να επιταχυνθεί η ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος που έχει ήδη ξεκινήσει με δειλά βήματα. Η πιο απλή λύση βέβαια είναι να κάνει το κράτος κάθε χρόνο μια κατάθεση στον λογαριασμό κάθε νοικοκυριού του ποσού των 400 ευρώ. Θα είναι το "Μέρισμα Ανθρακα".

Είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν ορισμένες αντιδράσεις από αυτούς που εισέπρατταν μέχρι τώρα το ποσό των 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτοί είναι οι παραγωγοί με ΑΠΕ κυρίως. Ο κύριος Υπουργός όμως θα είχε έτοιμη την απάντηση - η γενική ιδέα είναι του προκατόχου του και την επαναλαμβάνουν συνεχώς σαν φερέφωνα διάφοροι δημοσιολογούντες "ειδικοί", Λειτουργοί του Τύπου, ακόμα και κάποιου είδους "Πανεπιστημικοί": "Μα τι τα θέλετε τα λεφτά; Οι ΑΠΕ είναι ο φθηνότερος τρόπος παραγωγής ρεύματος - τι χρειάζεστε την επιδότηση; Άλλωστε εξακολουθούμε να βάζουμε το δάκτυλο στην ζυγαριά. Επιβαρύνουμε τους ανταγωνιστές σας - τα ορυκτά καύσιμα - με την υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων. Μην τα θέλετε όλα δικά σας!" Θα πεί έμπλεος ιερής αγανάκτησης ο Υπουργός!

Η πρόταση που περιγράφεται εδώ είναι μια συμβιβαστική λύση. Στην ιδανική περίπτωση, ο κύριος Υπουργός (ή ίσως ο κύριος Υφυπουργός) θα έκανε μια προσπάθεια να εξηγήσει (με όσο πιο απλά λόγια γίνεται) στον ελληνικό λαό την ωφέλεια που προκύπτει (για τον λαό) απο τις χρεώσεις για την αποτροπή της "κλιματικής κρίσης". Ώστε να του δοθεί η σχετική έγκριση. Με δημοκρατικό τρόπο - παραδείγματος χάριν μέσω ενός δημοψηφίσματος.

* Ουδέν Καινόν υπό τον Ήλιο - ότι ακολουθεί έχει μια ομοιότητα με το ΤΕΜ της περιόδου της κρίσης 21-23. Οι διαφορές όμως είνα πιο σημαντικές και θεμελιώδεις.
**Στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθούν οι ίδιες χρεώσεις για τις επιχειρήσεις στο βαθμό που μετακυλίονται στους καταναλωτές αλλά και τις χρεώσεις δικτύων στον βαθμό που αυξάνονται λόγω της ανάγκης για διευκόλυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ. Υποθέτουμε ότι ο Υπουργός έχει στην διάθεσή του τους πόρους που ο γράφων δεν διαθέτει για να κάνει τους σχετικούς λεπτομερείς υπολογισμούς, που είναι πιθανό να φθάσουν μέχρι και να διπλασιάσουν το Μέρισμα Ανθρακα στα 800 ευρώ τον χρόνο!

Το Αόρατο Χέρι της Αγοράς και ο Βεζίρης στο Ρεύμα*

Σε μια φανταστική χώρα (ουδεμία σχέση με οποιαδήποτε υπαρκτή) αυτό που ονομάζεται "λιανική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος" είναι ένα παιχνίδι στο οποίο οι κανόνες τίθενται απο την πολιτική εξουσία (στην περίπτωση της συγκεκριμένης φανταστικής χώρας εκπροσωπείται απο τον Βεζίρη) και εφαρμόζονται με την βοήθεια του ελέφαντα που είναι ιδιοκτησία του. Για να τηρηθούν οι (φραγκοφερμένοι) τύποι υπάρχει και διαιτητής ο οποίος τις καλές ημέρες μένει απαθής στα τεκταινόμενα. Τις δύσκολες ημέρες αναλαμβάνει με μαγικά τρυκ καλαισθητικού χαρακτήρα (π.χ. χρώματα) να συσκοτίσει τους κανόνες για τους θεατές/πελάτες/υπηκόους του Βεζίρη ώστε να μειωθεί όσο είναι δυνατό  η κατανόησή τους για το τι τους συμβαίνει.

Όπως φαίνεται στον Πίνακα παρακάτω, στην αγορά ηλεκτρισμού της χώρας αυτής ο Βεζίρης με την βοήθεια του Ελέφαντά του έχει πετύχει (το 2024) να αποδεσμεύσει την  λιανική τιμή του ρεύματος απο την χονδρική. Ο Πίνακας δείχνει την τιμή ενός Τυπικού Κυμαινόμενου Τιμολογίου (στο οποίο η στάθμιση του Ελέφαντα είναι στο 72%) και το κόστος της χονδρικής (στην Χαμηλή Τάση) κάθε μήνα μέσα στο 2024. Με αυτά τα δυο νούμερα υπολογίζεται ένα τεκμαρτό μικτό περιθώριο για την αγορά. Μπορούν το νούμερα αυτά να έχουν "χειραγωγηθεί" απο το αόρατο χέρι της αγοράς; Ότι έχουν χειραγωγηθεί φαίνεται πιθανό αλλά όχι απο το χέρι της αγοράς. Αν ήταν το χέρι της αγοράς, α) η συσχέτιση μεταξύ των δύο αγορών θα ήταν υψηλότερη - δεδομένου άλλωστε ότι στη λιανική κυριαρχούν τα κυμαινόμενα τιμολόγια και β) τα μικτά περιθώρια των παρόχων λόγω ανταγωνισμού θα ήταν πολύ μικρότερα και λιγότερο ευμετάβλητα. Οι αριθμοί όμως διηγούνται μια διαφορετική ιστορία.

Στο πρώτο εξάμηνο του 2024, με τις τιμές της χονδρικής να κατρακυλούν και την συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών να βρίσκονται στο Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο, στο οποίο τους τοποθέτησε χωρίς να τους ρωτήσει (και τους το προτείνει με κάθε ευκαιρία) ο Βεζίρης, οι Πάροχοι κάνουν πραγματικό πάρτι. Πετυχαίνουν ένα ονειρώδες μέσο μικτό περιθώριο γύρω στο 30%. 

Στο 2ο εξάμηνο τα πράγματα αλλάζουν. Η χονδρική αυξάνεται και δημιουργεί πρόβλημα στον Βεζίρη. Οι ευγνώμονες Πάροχοι, δηλαδή ο Ελέφαντας, αποφασίζουν να θυσιάσουν ενα μέρος των υπερκερδών του 1ου εξαμήνου και να μην περάσουν την αύξηση αυτή στην λιανική. Αυτό το κάνουν καταχρώμενοι την ευελιξία που τους έχει δώσει ο Βεζίρης στην αδιαφανή φόρμουλα του Τυπικού Κυμαινόμενου Τιμολογίου. Τους "πιάνει το φιλολαικό" και δίνουν "εκπτώσεις" αλλάζοντας όμως ταυτόχρονα (εις βάρος των καταναλωτών) τα όρια ενεργοποίησης των ρητρών αναπροσαρμογής (συγγνώμη - μηχανισμού διακύμανσης).

Αυτή όμως η "θυσία" των Παρόχων (δηλαδή στην πράξη του Ελέφαντα) στο 2ο εξάμηνο δεν είναι τόσο μεγάλη για να θέσει σε κίνδυνο το ευτραφές μέσο μικτό περιθώριο του 15% για όλο το 2024 (ο γράφων τολμά την εκτίμηση ότι είναι απο τα υψηλότερα στην Ευρώπη). Σε αυτό βοηθάει και ο Βεζίρης που, πανικοβλημένος από την αύξηση στη χονδρική, δίνει στους 3 απο τους 12 μήνες (8ο, 9ο και 12ο) και ένα μικρό μπαχτσίσι τους υπηκόους του.

Δεν είναι όλα μαύρα όμως. Στην διάρκεια του 2024 οι Πάροχοι, αξιοποιώντας τα παχιά περιθώρια απο τις πωλήσεις στην άτυχη πλειοψηφία των πελατών τους με Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο, επενδύουν για πρώτη φορά μετά απο καιρό σε τιμολόγια σταθερής (και πολύ ανταγωνιστικής) τιμής. Δεν υπάρχουν δημόσια διαθέσιμα στοιχεία για τον αριθμό των καταναλωτών που εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία αυτή. Τα σταθερά τιμολόγια πάντως δημιουργούν αρκετό θόρυβο στην αγορά, ώστε ο Βεζίρης ενθουσιασμένος, άρχισε να σκέφτεται να τα...επιδοτήσει! Επιβεβαιώνοντας την αγγλοσαξωνική λαική σοφία: "Δεν είναι εύκολο να μάθεις νέα κόλπα σε γέρικο σκυλί".

* Ο αναγνώστης του παρόντος θα διαισθανθεί - και δικαίως - μια προκατάληψη του γράφοντος υπέρ του "αόρατου χεριού της αγοράς" και εναντίον της χειραγώγησης απο τον "Βεζίρη" - που δεν είναι όμως δογματική. Το βασικό κίνητρο για να γραφεί είναι μια ισχυρή αντιπάθεια για την υποκρισία.

Στα 964 ευρώ η Ετήσια Δαπάνη για το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο

Το allazorevma.gr,  η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, εκτιμά με βάση τα τιμολόγια των Παρόχων του Μαρτίου 2025 και τις προβλέψεις για το επόμενο 12μηνο,  ότι ένας μέσος καταναλωτής ρεύματος που παραμένει σε "Πράσινο" (Ειδικό) Τιμολόγιο, θα δαπανήσει για ρεύμα το επόμενο 12μηνο 964 ευρώ*. 

Το ποσό αυτό είναι κατά 189 ευρώ υψηλότερο από αυτό που θα δαπανήσει ο ίδιος καταναλωτής που θα επιλέξει το φθηνότερο τιμολόγιο που προσφέρεται αυτή την στιγμή στην αγορά (και τυχαίνει να είναι σταθερής τιμής διάρκειας 12μηνών). Η δαπάνη για τον καταναλωτή με το φθηνότερο τιμολόγιο θα είναι 775 ευρώ (Τα ποσά ισοδυναμούν σε τιμή 25,70 λεπτών για το "πράσινο", και 20,67 για το φθηνότερο).

Επίσης, το ποσό των 964 ευρώ είναι κατά 2,3% χαμηλότερο από το ίδιο ποσό του Φεβρουαρίου του 2025 (987 ευρώ) αλλά 9,3% υψηλότερο από αυτό του Απριλίου του 2024 (879 ευρώ).

Να σημειωθεί ότι η ετήσια δαπάνη για ρεύμα επιβαρύνεται από τον Μάρτιο του 2025 με απόφαση της ΡΑΑΕΥ κατά 5,8 ευρώ για τον μέσο καταναλωτή λόγω της αύξησης στην  χρέωση του Δικτύου Μεταφοράς απο 0,00844 σε 0,00999 ευρώ την κιλοβατώρα. "Μάζευε κι ας είναι ρώγες" για τον ΑΔΜΗΕ, τον (μονοπωλιακό) διαχειριστή του Δικτύου Μεταφοράς. Η "αμελητέα" αυτή αύξηση κατά 18% στην κιλοβατώρα υπολογίζουμε ότι ισοδυναμεί σε αύξηση των εσόδων του περίπου κατά 30 εκατομμύρια τον χρόνο μόνο απο τους λογαριασμούς των καταναλωτών στην Χαμηλή Τάση. Σε καλή μεριά!

*Η μέθοδος υπολογισμού του ΤΚΤ δίνεται συνοπτικά παρακάτω:

1. Υπολογίζεται, καθε μήνα, η προβλεπόμενη δαπάνη για κατανάλωση 3.750 κιλοβατωρών ηλεκτρικού ρεύματος (ημερήσια) τους επόμενους 12 μήνες (Συμφωνημένη ισχύς 25 KVA)

2. Ο υπολογισμός γίνεται χρησιμοποιώντας τις φόρμουλες των μεταβλητών Πράσινων ("Ειδικών") τιμολογίων των Παρόχων με συνολικό μερίδιο αγοράς 80% (στην Χαμηλή Τάση) σε κιλοβατώρες (σταθμισμένος με το μερίδιο αγοράς του καθενός).

3. Για τους επόμενους 12 μήνες γίνονται προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών χονδρικής στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας με βάση προσθεσμιακές αγορές.

4. Περιλαμβάνονται οι ισχύουσες ρυθμιζόμενες χρεώσεις και ο ΦΠΑ. Ο υπολογισμός και η πρόβλεψη των εκπτώσεων στην βασική τιμή (που προβλέπουν οι φόρμουλες των "Πράσινων" τιμολογίων) γίνεται κατ' εκτίμηση, με βάση την ιστορική συμπεριφορά των Παρόχων. Δεν περιλαμβάνονται άλλες εκπτώσεις, προωθητικά δώρα και οι κρατικές επιδοτήσεις.

Το Μπαχτσίσι του Βεζίρη για το Ρεύμα Δεν Βοηθάει τους Ραγιάδες

Ο Μεγαλόψυχος Βεζίρης μας - κατα κόσμο Υπουργός Ενέργειας - αποφάσισε να μας δώσει επιδότηση και για την κατανάλωσή μας του Μαρτίου του '25: 1,5 λεπτό του ευρώ την κιλοβατώρα. Η επιδότηση αυτή θα έρθει καπάκι στις μειώσεις των τιμολογίων των παρόχων - τόσο στα πράσινα τιμολόγια (-4,3%)* όσο και στα φθηνότερα σταθερά (-9%). Οι Πάροχοι φαίνεται ότι προεξοφλούν σταδιακή μείωση των τιμών χονδρικής (ήδη ο Μάρτιος ξεκίνησε πτωτικά) και φροντίζουν να είναι ανταγωνιστικοί στην αγορά. Τι χρειάζεται λοιπόν η επιδότηση; (την οποία θα χρηματοδοτήσει το κράτος με φόρο στους παρόχους, οι οποίοι με την σειρά τους θα την επιρρίψουν πίσω στους καταναλωτές;).

Με την επιδότηση, το κράτος όχι μόνο δεν λύνει το πρόβλημα των αυξήσεων των τιμών στο ρεύμα αλλά αντίθετα το μεγεθύνει. Αυτό γιατί δίνοντας επιδότηση μόνο στα κυμαινόμενα τιμολόγια, μειώνει το κίνητρο των καταναλωτών να επιλέξουν τα φθηνότερα σταθερά τιμολόγια που προσφέρονται στην αγορά. Το allazorevma.gr υπολογίζει ότι η αξία του ρεύματος στην λιανική (Χαμηλή Τάση) με βάση τα πράσινα (κυμαινόμενα) τιμολόγια είναι περίπου ένα (1) δισεκατομμύριο ευρώ μεγαλύτερη απο την αξία της ίδιας κατανάλωσης αποτιμούμενης με βάση τα φθηνότερα (σταθερά) τιμολόγια της αγοράς. 

Αυτό το ένα (1) δισεκατομμύριο, που θα αποτελούσε κίνητρο (και καθαρή ωφέλεια) για τους καταναλωτές ώστε να επιλέξουν το φθηνότερο τιμολόγιο, το κράτος το μειώνει κατά 300 περίπου εκατομμύρια - που είναι το ποσό που ο Βεζίρης θα μοίραζε αν επιδοτούσε με 15 λεπτά την κιλοβατώρα τους καταναλωτές με κυμαινόμενο τιμολόγιο στην διάρκεια όλης της χρονιάς. Επιδότηση που είναι στην πράξη δώρο-άδωρο όπως προαναφέρθηκε.

Η επιδότηση στο ρεύμα είναι μια πολιτική που όχι μόνο δεν είναι προς το συμφέρον αλλά είναι προς ζημία των καταναλωτών. Είναι εντελώς ανορθολογική αλλά - ίσως ακόμα χειρότερα- προσβλητική για την νοημοσύνη των πολιτών. Συμπεριφορά που θυμίζει αυτή του Βεζίρη σε ραγιάδες.

* Η μείωση για τα κυμαινόμενα τιμολόγια προκύπτει απο την πρόβλεψη της χονδρικής τιμής βάσει προσθεσμιακών αγορών που χρησιμοποιεί το allazorevma.gr για να καταρτίσει τον Δείκτη Τιμών

Δείκτης Τιμών Φεβρουαρίου '25: To allazorevma.gr Καινοτομεί

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Φεβρουάριο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Φεβρουάριο έμεινε πρακτικά σταθερός σε σχέση με τον δείκτη Ιανουαρίου 2025. Από 213,72 πήγε στα 213,02 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Φεωρουαρίου '25 περιλαμβάνουν όπως και τον Ιανουάριο του '25 κρατική επιδότηση 15 ευρώ την μεγαβατώρα και έμειναν σταθερές στα 59,98 ευρώ την μεγαβατώρα (υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με αφαίρεση της επιδότησης από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις).

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές, ήταν 140,98 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 141,65 τον Ιανουάριο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Φεβρουάριο σε μέσο όρο ανέβηκαν στα 142,52 ευρώ την μεγαβατώρα, μειωμένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (147,46 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Ιανουάριο η χονδρική τιμή είχε αύξηση (+7%) σε σχέση με τον Ιανουάριο. Οι Πάροχοι όμως δεν πέρασαν την αύξηση στις λιανικές τιμές κρατώντας τις πρακτικά σταθερές. Αξιοσημείωτο: Σύμφωνα με την μηνιαία αναφορά του ΕΕΧ, το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στην Χαμηλή Τάση σε κιλοβατώρες έπεσε ακόμα χαμηλότερα στο 61,92%.

Απο την σημερινή αναφορά, το allazorevma.gr εγκαινιάζει την παρουσίαση ενός ακόμα Δείκτη: Του Τυπικού Κυμαινόμενου Τιμολογίου (ΤΚΤ). Το τιμολόγιο αυτό υπολογίζεται με βάση τα ισχύοντα κάθε μήνα Πράσινα (Ειδικά) τιμολόγια των (τεσσάρων επι του παρόντος) Παρόχων που συνολικά έχουν το 85% της αγοράς στην Χαμηλή Τάση (σε κιλοβατώρες). Τα τιμολόγια σταθμίζονται με το μερίδιο αγοράς καθενός απο τους Παρόχους που συμμετέχουν στο δείγμα. Στην παρούσα κατάσταση της αγοράς, η σταθμισμένη επιρροή του Πράσινου Τιμολογίου του δεσπόζοντα παρόχου - της ΔΕΗ - είναι στο 72%.

Το Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο για τον Φεβρουάριο του 2025 είναι στα 247,31 ευρώ την μεγαβατώρα, ελαφρά χαμηλότερο απο τον Ιανουάριο του 2025 (250,71). Το ΤΚΤ αποτελεί μια εκτίμηση της τιμής που πληρώνουν στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι Έλληνες καταναλωτές που είναι ακόμα σε πράσινο τιμολόγιο και είναι υψηλότερο κατα 34 ευρώ την μεγαβατώρα (+14%) απο τον Δείκτη Τιμών του allazorevma.gr  ο οποίος καταρτίζετια με βάση τα φθηνότερα τιμολόγια που προσφέρονται στην αγορά. Η διαφορά αυτή σημαίνει ότι η ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που παραμένει σε πράσινο τιμολόγιο είναι 984 ευρώ δηλαδή περίπου 185 ευρώ υψηλότερη απο ότι θα ήταν (799 ευρώ) αν επέλεγε (στην τύχη) ένα φθηνότερο τιμολόγιο.

Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο (ΤΚΤ): Η Καινοτομία του allazorevma.gr

Το allazorevma.gr, η δημοφιλέστερη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ενέργειας στην Ελλάδα, που υποστηρίζει τους καταναλωτές απο το 2015, αποφάσισε να δημοσιεύει στο εξής κάθε μήνα έναν αριθμό - ποσό σε ευρώ: την προβλεπόμενη ετήσια δαπάνη για ρεύμα ενός μέσου καταναλωτή που θα παραμείνει σε μεταβλητό Πράσινο τιμολόγιο τους επόμενους 12 μήνες. Το ποσό αυτό θα ονομάζεται ΤΚΤ - Τυπικό Κυμαινόμενο Τιμολόγιο.

Ο σκοπός είναι να υπάρξει ένας και μοναδικός αριθμός στον οποίο θα εστιάζεται η προσοχή των καταναλωτών προστατεύοντάς τους απο τον ορυμαγδό των πληροφοριών με τις οποίες βομβαρδίζονται απο παντού - με αγαθές (να τον ενημερώσουν) ή όχι τόσο αγαθές (να τον παραπλανήσουν) προθέσεις.

Ο καταναλωτής, γνωρίζοντας το ΤΚΤ θα έχει α) μια καλή εκτίμηση της δαπάνης του για ρεύμα το επόμενο 12μηνο αν, όντας σε Πράσινο τιμολόγιο, μείνει ανενεργός και β) σε συνδυασμό με τον Δείκτη Τιμών που ταυτόχρονα δημοσιεύει το allazorevma.gr, θα διαθέτει μια πρώτη γρήγορη εικόνα για το ποσό που θα μπορούσε να εξοικονομήσει παίρνοντας την πρωτοβουλία να ερευνήσει την αγορά.

Αυτό γιατί το ΤΚΤ προσπαθεί να εκτιμήσει το πόσο θα πληρώσει στο επόμενο 12μηνο καταναλωτής που θα παραμείνει στο τυπικό πράσινο τιμολόγιο. Ο Δείκτης Τιμών αντίθετα, προσπαθεί να εκτιμήσει το πόσο θα πληρώσει ο καταναλωτής στο επόμενο 12μηνο αν επιλέξει το φθηνότερο διαθέσιμο τιμολόγιο την στιγμή που καταρτίζεται.

Είναι προφανές ότι η διαφορά μεταξύ των δύο δεικτών είναι το σημαντικότερο κίνητρο για να ενεργοποιηθεί στην αγορά ο καταναλωτής. Την στιγμή που γράφεται το παρόν (Φεβρουάριος 2025) το ΤΚΤ υπολογίζεται στα 988 ευρώ και η διαφορά απο το φθηνότερο τιμολόγιο (που μάλιστα είναι σταθερής τιμής) είναι μεγαλύτερη απο 200 ευρώ τον χρόνο. Αυτό είναι το ποσό που θα εξοικονομήσει ένας καταναλωτής που θα φύγει απο Πράσινο τιμολόγιο και θα επιλέξει το φθηνότερο τιμολόγιο της αγοράς (το ακριβές ποσό εξαρτάται βέβαια από την κατανάλωσή του)

Η μέθοδος υπολογισμού του ΤΚΤ δίνεται συνοπτικά παρακάτω:

• Υπολογίζεται, καθε μήνα, η προβλεπόμενη δαπάνη για κατανάλωση 3.750 κιλοβατωρών ηλεκτρικού ρεύματος (ημερήσια) τους επόμενους 12 μήνες (Συμφωνημένη ισχύς 25 KVA)
• Ο υπολογισμός γίνεται χρησιμοποιώντας τις φόρμουλες των μεταβλητών Πράσινων ("Ειδικών") τιμολογίων των Παρόχων με συνολικό μερίδιο αγοράς 80% (στην Χαμηλή Τάση) σε κιλοβατώρες (σταθμισμένος με το μερίδιο αγοράς του καθενός).
• Για τους επόμενους 12 μήνες γίνονται προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών χονδρικής στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας με βάση προσθεσμιακές αγορές.
• Περιλαμβάνονται οι ισχύουσες ρυθμιζόμενες χρεώσεις και ο ΦΠΑ. Ο υπολογισμός και η πρόβλεψη των εκπτώσεων στην βασική τιμή (που προβλέπουν οι φόρμουλες των "Πράσινων" τιμολογίων) γίνεται κατ' εκτίμηση, με βάση την ιστορική συμπεριφορά των Παρόχων. Δεν περιλαμβάνονται άλλες εκπτώσεις, προωθητικά δώρα και οι κρατικές επιδοτήσεις.

Πως το Κάνουν οι Βρετανοί (στο Ρεύμα;)

Οι Βρετανοί έμαθαν πόσο θα στοιχίζει το ρεύμα και το αέριο για το σπίτι τους απο την 1η Απριλίου 2025 και για το επόμενο τρίμηνο - μέχρι τον Ιούνιο. Ο Ενεργειακός Ρυθμιστής (Ofgem - δική τους ΡΑΑΕΥ) ανακοίνωσε την ετήσια δαπάνη για έναν καταναλωτή που καταναλώνει 2.700 κιλοβατώρες ρεύμα και 11.500 κιλοβατώρες φυσικό αέριο τον χρόνο. Το ποσό, που είναι αυξημένο σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο κατά 6,4%, είναι 1.849 λίρες ή 2.237 ευρώ* (Η ίδια κατανάλωση στη Ελλάδα θα στοίχιζε 1.527 ευρώ).

Αυτή η ανακοίνωση μοιάζει με την ελληνική πραγματικότητα του "πράσινου τιμολογίου" (που αφορά μόνο το ρεύμα - η συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα θεωρείται αμελητέα). Υπάρχουν όμως διαφορές που έχει ενδιαφέρον να αναλυθούν. Εξηγούμε:

Η ανακοίνωση γίνεται απο τον Ρυθμιστή και όχι απο τους Παρόχους. Αυτό γιατί παίζει και τον ρόλο ανώτατης τιμής (Cap)  - προστατεύοντας με αυτόν τον τρόπο τους καταναλωτές αντί για επιδότηση. Η ανακοίνωση αφορά μεταβλητό τιμολόγιο (Standard Variable Rate), που αλλάζει κάθε τρίμηνο (και όχι μήνα). Η ανακοίνωση δεν αναφέρεται σε τιμή (ρεύματος και αερίου) αλλά δαπάνη και μάλιστα ετήσια. 

Υπάρχει συνεπώς ένας και μόνο αριθμός στον οποίο εστιάζεται η προσοχή των καταναλωτών. Ο αριθμός αυτός, σε αντίθεση με την ελληνική πατέντα του πράσινου τιμολογίου, δεν αφήνει στους παρόχους την ελευθερία να παίζουν με πολύπλοκους τύπους και ξαφνικές εκπτώσεις σπέρνοντας την σύγχυση στους καταναλωτές καθε μήνα.        

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η πληροφορία αφορά μόνο τους καταναλωτές που έχουν μείνει αδρανείς στο μεταβλητό τιμολόγιο. Στους ενεργούς πελάτες,, οι Πάροχοι προσφέρουν σταθερά τιμολόγια για να τους προσελκύσουν (με εκπτώσεις της τάξεως του 10% σε σχέση με την Standard Variable Rate). Η σύγκριση είναι άμεση, απλούστατη και διαφανής. Γιατί γίνεται σε σχέση με ένα μοναδικό για όλη την αγορά αριθμό - που αντιστοιχεί σε ετήσια δαπάνη.  Αντίθετα, η ελληνική πατέντα κάνει την επιλογή δυσκολότερη για τον καταναλωτή. Είναι χαρακτηρηστικό ότι η επίσημη ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ (energycost.gr) δεν δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να συγκρίνει σταθερά με μεταβλητά τιμολόγια γιατί δεν κάνει εκτίμηση για την συνολική ετήσια δαπάνη. Αυτή την δυνατότητα την προσφέρει μόνο το allazorevma.gr.  

Το αποτέλεσμα είναι ότι η πλειοψηφία των Βρετανών καταναλωτών είναι σε φθηνότερα σταθερά τιμολόγια ενώ η πλειοψηφία των Ελλήνων καταναλωτών μένουν ακόμα στα ακριβότερα μεταβλητά.                                      

Να δεχθούμε ότι το ελληνικό μεταβλητό τιμολόγιο είναι φθηνότερο απο το φθηνότερο βρετανικό σταθερό. Είναι αλήθεια ότι ορισμένα Βρετανικά κουσούρια δεν είναι ανάγκη να τα υιοθετήσουμε - αν και τους προσεγγίζουμε ταχύτατα.  Απο την άλλη μεριά, δεν βλάπτει να αντιγράψουμε και κάτι απο τα καλά των ξένων: την απλότητα, την διαφάνεια, την ειλικρίνια προς τον έρμο τον καταναλωτή και όχι μόνο την προσποίηση ότι νοιαζόμαστε γι' αυτόν.

* Οι αντίστοιχες τιμές είναι 0,415 ευρώ την κιλοβατώρα για το ρεύμα και 0,097 ευρώ την κιλοβατώρα για το αέριο.

Είναι ο ΔΕΔΔΗΕ "Παίκτης" της Αγοράς Ρεύματος;

Σε δυο τουλάχιστον πρόσφατα δημοσιεύματα "δημοσιογράφου" και "ενεργειακού αναλυτή" προβάλονται με σχεδόν πανομοιότυπα (copy paste) επιχειρήματα οι θέσεις του ΔΕΔΔΗΕ σχετικά με το πρόβλημα που προέκυψε απο τις "εκκαθαρίσεις" των χρεώσεων του απο το μακρυνό 2022. Το δημοσιογραφικό δημοσίευμα αναφέρεται σε "πηγές του ΔΕΔΔΗΕ" που μένουν ανώνυμες. Το δημοσίευμα του "ενεργειακού αναλυτή" επαναλαμβάνει περίπου τα ίδια παρουσιάζοντάς τα όμως ως αντικειμενικές απόψεις του "ειδικού". Ο οποίος, με παραδόξως πατερναλιστικό ύφος, δεν παραλείπει να υποδείξει στους Παρόχους που έχουν παράπονα απο τον ΔΕΔΔΗΕ ότι "αρμενίζουν στραβά". 

Τα δύο δημοσιεύματα όμως σε ένα σημείο ταυτίζονται απόλυτα (μαρτυρώντας την κοινή τους προέλευση). Διατυπώνουν την  άποψη (των "πηγών του ΔΕΔΔΗΕ" στο ένα - του "αντικειμενικού αναλυτή" στο άλλο) ότι ο ΔΕΔΔΗΕ "δεν είναι παίκτης της αγοράς" και ότι το μόνο που κάνει είναι να "δίνει σήματα στην αγορά". Αυτή είναι μια προδήλως εξωφρενική πρόταση που δεν μπορεί να μην σχολιαστεί. 

Αλλά προηγουμένως πρέπει να απαντηθούν ορισμένα σημαντικά ερωτήματα: Πως έτυχε ταυτόχρονα δυο ανεξάρτητοι δημοσιολογούντες να αποφασίσουν να λειτουργήσουν ως απολογητές (ή αλλιώς φερέφωνα) του ΔΕΔΔΗΕ; Γιατί δεν πήρε την ευθύνη ο ίδιος ο ΔΕΔΔΗΕ να παρουσιάσει τις απόψεις του; Δημοσιοποιώντας και υπογράφοντας σχετικό κείμενο ή δίνοντας επώνυμη συνέντευξη; Πόσο δύσκολο είναι να καταλάβει η Διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ ότι η πρακτική που ακολούθησε όχι μόνο απαξιώνει το δημόσιο διάλογο και μειώνει την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους (όση έχει απομείνει) αλλά δεν ωφελεί ούτε τον ΔΕΔΔΗΕ; Πόσο πιθανό είναι να πεισθεί το κοινό για τα επιχειρήματά του όταν η διάδοσή τους επιχειρείται μέσω φερέφωνων; 

Για να γίνει πιο σαφές: Το πρόβλημα για τον γράφοντα δεν είναι η ουσία των επιχειρημάτων του ΔΕΔΔΗΕ. Το πρόβλημα είναι η δημοσιοποίηση των θέσεών του μέσω πολλαπλών, εμφανώς συντονισμένων μεταξύ τους φερέφωνων τηρώντας απο την πλευρά του ανωνυμία. 

Πάμε τώρα στο θέμα του "Παίκτη της Αγοράς". Είναι ή δεν είναι ο ΔΕΔΔΗΕ "Παίκτης της Αγοράς";. Η απάντηση είναι ότι προφανώς είναι παίκτης της αγοράς. Κάθε καταναλωτής βλέπει στον λογαριασμό του κάθε μήνα μια "χρέωση δικτύου διανομής" - αυτός είναι ο ΔΕΔΔΗΕ. Αυτό που ίσως δεν είναι φανερό στον καταναλωτή με πρώτη ματιά είναι ότι δεν είναι μόνο Παίκτης αλλά είναι ισχυρότατος παίκτης - καθότι μονοπωλιακός διανομέας του αγαθού (και το αγαθό δεν είναι τυρί φέτα όπου ο μπακάλης κατα τεκμήριο μπορεί να επιλέξει διανομέα). Ποια "σήματα" δίνει ο ΔΕΔΔΗΕ στην αγορά; Τις χρεώσεις του; Πως μπορεί ο Πάροχος / πελάτης του να τις αποφύγει; Έχει εναλλακτική επιλογή; Δεν είναι το "Ενα δίκτυο για όλους" το σύνθημα στις διαφημιστικές πινακίδες στα στάδια της χώρας;

Η άποψη του γράφοντος είναι ότι η ευθύνη για την αδυναμία κατανόησης του προβλήματος της χρήσης φερέφωνων αλλά ακόμα χειρότερα ο απόλυτα έωλος, παράδοξος, προκλητικός για την νοημοσύνη των πολιτών ισχυρισμός ότι "ο ΔΕΔΔΗΕ δεν είναι παίκτης της αγοράς" βαρύνουν τον Διεθύνοντα Σύμβουλο και είναι τόσο σημαντικά που πρέπει να προκαλέσουν την παραίτηση του - άμεσα. 

Το κράτος θα ενεργήσει προς την ορθή κατεύθυνση αν ζητήσει την άμεση παραίτηση του Διευθύνοντος Συμβούλου του ΔΕΔΔΗΕ. Δεν αρκεί όμως για να λυθεί το πρόβλημα του "Πίθου των Δαναίδων" του ηλεκτρικού μας συστήματος. Να ένας κατάλογος άμεσων και μακροπρόθεσμων κρατικών μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την σημερινή απαράδεκτη κατάσταση:

• Η πρόσληψη αλλοδαπού συμβούλου για να υποστηρίζει την ΡΑΑΕΥ στην διαδικασία καθορισμού του επιτρεπόμενου εσόδου του ΔΕΔΔΗΕ (το δίκτυο διανομής ρεύματος είναι πιο σημαντικό απο το ποδόσφαιρο)
• Η αναθεώρηση, με την βοήθεια αλλοδαπών συμβούλων, του ρυθμιστικού πλαισίου με την  τοποθέτηση συγκριτικών στόχων (benchmarking) για την λειτουργία του ΔΕΔΔΗΕ σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ (π.χ. απώλειες δικτύου)
• Η απαλλαγή του ΔΕΔΔΗΕ απο το έργο των έξυπνων μετρητών. Δημιουργία νέας επιχείρησης συλλογικής ιδιοκτησίας των παρόχων για την ανάπτυξη της αναγκαίας υποδομής και την σταδική με εμπορικούς όρους εγκατάσταση (roll out) των μετρητών.
• Ο σχεδιασμός και υλοποίηση το ταχύτερο δυνατό της απομάκρυνσης του ΔΕΔΔΗΕ από την ιδιοκτησία της ΔΕΗ. Με ιδιαίτερη προσοχή στο ιδιοκτησιακό πλαίσιο του δικτύου οπτικών ινών.
• Η διαπράγματευση με τον υπάρχοντα ιδιώτη επενδυτή ώστε να συμφωνήσει στην διάσπαση του ΔΕΔΔΗΕ σε επτά ανεξάρτητες περιφερειακές πλήρως ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις (όπως ονειρευόταν πριν συγκρουστεί με την φημισμένη "ελληνική πραγματικότητα" ο νυν Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ)
• Ο ανασχεδιασμός του ρυθμιστικού πλαισίου με την χρήση Benchmarking μεταξύ των επτά ανεξάρτητων διανομέων στην χώρα.

Αυτά για αρχή. Εδώ είμαστε και για τα υπόλοιπα - αντιρρήσεις, παρατητηρήσεις, αντιπροτάσεις

Ρευματοκλέφτες, Μπαταξήδες και Άλλα Δεινά

Το allazorevma.gr υπολογίζει ότι περίπου το 9% της δαπάνης για ρεύμα των καταναλωτών στην Χαμηλή Τάση σχετίζεται με το κόστος των ρευματοκλοπών και των ανείσπρακτων λογαριασμών. Απο τις δυο αυτούς παράγοντες (που υποθέτουμε ότι είναι ανεξάρτητοι μεταξύ τους) εκτιμούμε ότι οι ανείσπρακτοι λογαριασμοί - ειδικότερα των "πελατών" των Παρόχων Καθολικής Υπηρεσίας - είναι ο σημαντικότερος, με ένα ποσό 300 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο και οι ρευματοκλοπές είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός με ποσό που φθάνει ετησίως τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά περίπου 500 απο τα 5.500 εκατομμύρια που πληρώνουμε για ρεύμα καθε χρόνο (στην Χαμηλή Τάση οι περίπου 7.600.000 μετρητές) οφείλονται σε ρευματοκλέφτες και μπαταχτσήδες.

Το ποσό (και το ποσοστό) αυτό είναι απαράδεκτα υψηλό για μια χώρα του πολιτισμένου κόσμου ειδικότερα για χώρα μέλος της ΕΕ (και πλησιάζει επικίνδυνα τα ποσοστά του Τρίτου Κόσμου). Το πρόβλημα είναι δομικό και η ευθύνη γι' αυτό βαραίνει αποκλειστικά το ελληνικό κράτος. Η μείωση του ποσοστού αυτού τουλάχιστον κατά 50% μέσα στο χρονικό διάστημα μιας κοινοβουλευτικής περιόδου θα έπρεπε να είναι ο ελάχιστος στόχος της εκάστοτε αρμόδιας πολιτικής ηγεσίας.

Αντί γι'αυτό, διαβάζει κανείς στον τύπο ότι το ελληνικό κράτος, που έχει την ευθύνη τουλάχιστον της έκρηξης των ανείσπρακτων λογαριασμών στην περίοδο της κρίσης, προσπαθεί ακόμα και σήμερα όχι να λύσει το πρόβλημα αλλά να το μετρήσει*. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφασίσαμε, κάνοντας ορισμένες γενναίες υποθέσεις (για τις οποίες προκαλούμε παρατηρήσεις) να το υπολογίσουμε τουλάχιστον σε τάξη μεγέθους, ώστε να εστιασθεί το πρόβλημα στην σωστή - πραγματικά τρομακτική και απογοητευτική του διάσταση.

Οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Προτάσεις για την χρήση προπληρωμένων μετρητών δεν έχουν καν τεθεί στην ημερήσια διάταξη. Ενώ συγχρόνως διακινείται ο μύθος ότι οι "έξυπνοι" μετρητές θα λύσουν το πρόβλημα των ρευματοκλοπών (ή ότι άρχισε μηνιαία καταμέτρηση!). Προκαλώντας την λαική (λαικιστική;)  αντίδραση : "Φέξε μου και γλύστρισα". Οι πολιτικοί ενεργούν δίνοντας την εντύπωση ότι φοβούνται τους μπαταχτσήδες που έχουν όνομα, επώνυμο και διεύθυνση - και τα ρίχνουν όλα στον Άγνωστο Ρευματοκλέφτη.

Στο Πίνακα παρακάτω δίνουμε και την γενικότερη εικόνα των συστατικών της δαπάνης για ρεύμα (στην ΧΤ) που ελέγχονται άμεσα απο το κράτος. Τα ποσά αυτά, που ως ποσοστό είναι μεγαλύτερο απο το 41% της συνολικής δαπάνης, δεν μπορούν προφανώς να μηδενιστούν όλα. Παρουσιάζονται όμως γιατί επιτρέπουν ενδιαφέρουσες συγκρίσεις. Μας κοστίζουν αλήθεια οι ρευματοκλέφτες και οι μπαταξήδες σχεδόν δύο φορές τον ΦΠΑ; Ή περίπου όσο όλο το δίκτυο διανομής; Και τα λοιπά....

* Ακόμα χειρότερα, να "εκκαθαρίσει" προηγούμενες χρήσεις, τοποθετώντας νάρκη στη λιανική αγορά του ρεύματος.

Φόρος Άνθρακα :To Αυγό του Κολόμβου και Τα Μικρά Γράμματα

Σε προηγούμενο σημείωμα, ο γράφων υποστήριξε ότι για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής υπάρχει το Αυγό του Κολόμβου: Ο Φόρος Άνθρακα. Κατά ευτυχή σύμπτωση, ο πρωθυπουργός της χώρας έστειλε - τις ίδιες μέρες- επιστολή στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προτείνοντας να τεθεί ένας μοναδικός κοινός στόχος στην Ευρώπη σχετικά με την "κλιματική κρίση" και να αφεθούν οι χώρες-μέλη να πετύχουν τον στόχο αυτό ακολουθώντας ανεξάρτητες πολιτικές.

Ο στόχος αυτός, όπως έχει διατυπωθεί άλλωστε στο Κιότο ήδη το 1992, είναι να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα - ανεξάρτητα από την εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας - με το μικρότερο δυνατό κόστος. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό είναι να επιβαρυνθεί η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων - έμμεσα συνεπώς των εκπομπών CO2. Σε ότι ακολουθεί γίνεται μια προσπάθεια να αναλυθεί περισσότερο η πρόταση του κυρίου πρωθυπουργού. Γιατί το αυγό του Κολόμβου έχει ορισμένα μικρά -αλλά σημαντικά για την υλοποίησή του - γράμματα.

Το πρώτο βήμα είναι να επιλεγεί ο τρόπος που θα επιβληθεί η επιβάρυνση. Θα πρέπει να διαλέξουμε αν θα ελέγξουμε την τιμή (επιβάλλοντας φόρο ίσο με το κοινωνικό κόστος των εκπομπών) ή την ποσότητα (επιβάλλοντας όρια εκπομπών που, δημιουργώντας σπάνιδα, οδηγούν στον καθορισμό αγοραίας τιμής για αυτές - Cap and Trade). Θεωρητικά οι δύο αυτοί μέθοδοι είναι ισοδύναμοι. Πρακτικά όμως διαφέρουν. Ο φόρος άνθρακα έχει δυο πλεονεκτήματα. Επειδή η οριακή επιβάρυνση του κλίματος από μια πρόσθετη μονάδα εκπομπών είναι ανελαστική, ακόμα και μια μικρή μεταβολή των ορίων στις εκπομπές έχει ως αποτέλεσμα εξαιρετικά μεγάλες αλλαγές στην τιμή τους. Αυτό φαίνεται από την εμπειρία του Ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων, στο οποίο οι τιμές των δικαιωμάτων έχουν κυμανθεί από 5 έως 100 ευρώ τον τόνο την τελευταία 4ετία. Η εμπειρία του Ευρωπαϊκού συστήματος είναι επίσης μια πρόσθετη αντένδειξη για τον έλεγχο της ποσότητας. Περιλαμβάνει μέρος μόνο των εκπομπών και υπόκειται σε πολιτικές επιρροές που είναι από την φύση τους δύσκολο να προβλεφθούν. Αλλά το χειρότερο είναι ότι τα συστήματα ελέγχου ποσότητας εκπομπών (cap and trade) είναι δυσκολότερο να εφαρμοστούν μελλοντικά - όπως θα πρέπει να γίνει για να υπάρξει αποτέλεσμα σε παγκόσμια βάση - σε σχέση με τον Φόρο Άνθρακα. Η επιβολή Φόρου Άνθρακα ακόμα και σε ένα μόνο κράτος συνεισφέρει στην παγκόσμια προσπάθεια. Όχι όμως το Cap and Trade.

Επιλέγουμε συνεπώς την επιβολή ενός φόρου άνθρακα στην κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και εμμέσως CO2. Αυτό είναι το εύκολο. Τα δύσκολα έπονται. Το προφανές πρώτο ερώτημα είναι το ύψος του φόρου. Υπάρχουν δυο επιλογές. Η πρώτη είναι ο υπολογισμός του κοινωνικού κόστους των εκπομπών CO2 με την χρήση των κλιματικών μοντέλων. Τα μοντέλα αυτά προσπαθούν να εκτιμήσουν την πρόσθετη ζημία που θα προκαλέσουν σημερινές εκπομπές CO2 στα επόμενα δεκάδες έως εκατοντάδες χρόνια που θα υπάρχουν στην ατμόσφαιρα. Όπως είναι αναμενόμενο, λόγω του τεράστιου χρονικού ορίζοντα, τα αποτελέσματα αυτών των υπολογισμών κυμαίνονται σε τόσο μεγάλο εύρος που είναι πρακτικά άχρηστα για τον σχεδιασμό πολιτικής. Ο κύριος Ross McKitrick οικονομολόγος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Guelph του Καναδά έχει προτείνει μια μέθοδο υπολογισμού με βάση πραγματικές ιστορικές παρατηρήσεις (evidence based). Συγκεκριμένα προτείνει ένα φόρο το ύψος του οποίου θα εξαρτάται κάθε χρόνο από την θερμοκρασία της γης στην τροπόσφαιρα της περιοχής των τροπικών. Προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις, στην προσπάθειά τους να προβλέψουν το ύψος του φόρου στο μέλλον (π.χ. στα 30 χρόνια ωφέλιμης ζωής ενός περιουσιακού στοιχείου) θα επιλέξουν τα κλιματικά μοντέλα των οποίων οι προβλέψεις θα αποδειχθούν πιο αξιόπιστες. Με τον τρόπο αυτό απαλλάσσοντας την επιστημονική έρευνα από πολιτική επιρροή.

Μέχρι εδώ καλά. Έπονται όμως τα προβλήματα στην επιβολή του Φόρου Άνθρακα στην αντιμετώπιση των οποίων θα πρέπει να αναλάβουν τις σημαντικότερες ευθύνες οι πολιτικοί. Εξηγούμε: 

Αν ο Φόρος Άνθρακα είναι το Αυγό του Κολόμβου, οποιαδήποτε άλλη πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος περισσεύει. Όχι μόνο περισσεύει αλλά καθιστά την επιβολή του αντιπαραγωγική. Οι πολιτικοί συνεπώς θα πρέπει μεταξύ άλλων, να πείσουν τους επιχειρηματίες - ραντιέρηδες που προσέλκυσαν οι επιδοτήσεις στις ΑΠΕ να αποδεχθούν μειωμένα κέρδη από τις επενδύσεις τους. Προφανώς επιδοτήσεις για "εξοικονόμηση ενέργειας" και τα συναφή δεν θα έχουν επίσης λόγο ύπαρξης. Ο φόρος άνθρακα είναι επαρκής και οικονομικά αποτελεσματικός μηχανισμός κινήτρων τόσο για την παραγωγή ενέργειας με πηγές που δεν χρησιμοποιούν CO2 όσο και την κατανάλωση προϊόντων μειωμένης "έντασης CO2".

Ένα δεύτερο πρόβλημα - ίσως ευκολότερο για τους πολιτικούς - είναι ότι για να είναι αποτελεσματικός ο φόρος θα πρέπει το σύνολο των εσόδων του να γυρίζει πίσω στους πολίτες. Aντικαθιστώντας υπάρχοντες φόρους. Στην ιδανική περίπτωση φόρους που προκαλούν μεγαλύτερη δημοσιονομική επιβάρυνση (φύρα). Στο σημείο αυτό δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των οικονομολόγων. Ορισμένοι προτιμούν την επιστροφή με την μορφή σταθερού ετήσιου ποσού ανά οικογένεια και άλλοι την μείωση του φόρου εισοδήματος και των ασφαλιστικών εισφορών. Αυτή η δεύτερη λύση θα ήταν ίσως ιδανική για την περίπτωση της Ελλάδας - με σκοπό την επιτάχυνση της ιδιωτικοποίησης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το ευχάριστο είναι ότι μια τέτοιου είδους επιστροφή φόρου στους πολίτες βρίσκεται υπό συζήτηση τόσο στις ΗΠΑ (Carbon Dividend) όσο και στην Γερμανία (Klima Geld).

Στην προσπάθεια για δημοσιονομική ουδετερότητα του Φόρου Άνθρακα θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο μέγεθος της υπάρχουσας φορολογικής επιβάρυνσης σε κάθε κράτος. Σε χώρες με υψηλότερη επιβάρυνση ο φόρος άνθρακα θα πρέπει να είναι χαμηλότερος για να είναι βέλτιστος ως προς την οικονομική αποτελεσματικότητά του. Αυτό είναι κάτι για το οποίο ο Έλληνας πρωθυπουργός θα πρέπει να είναι έτοιμος να διαπραγματευθεί (σκληρά) δεδομένου ότι ο φόρος άνθρακα για την χώρα θα μπορούσε να είναι χαμηλότερος από αυτόν που θα επιβληθεί σε άλλες χώρες- μέλη λόγω σχετικά υψηλότερης υπάρχουσας δημοσιονομικής επιβάρυνσης (στον βαθμό που αυτό μπορεί να τεκμηριωθεί). 

Τέλος οι πολιτικοί θα πρέπει να βρουν τρόπο να πείσουν τους βαπτιστές - τους ιδεολόγους σε επίπεδο θρησκοληψίας της ¨κλιματικής κρίσης". Οι οποίοι δεν θα αποδεχθούν εύκολα την εγκατάλειψη του στόχου της μείωσης εκπομπών και την υιοθέτηση του στόχου της τιμής. Εκτός των άλλων γιατί είναι πιθανό να φανεί - αρχικά τουλάχιστον - ότι έχουν δίκιο. Να επιβληθεί ένας φόρος και οι εκπομπές αντί να μειωθούν να αυξηθούν (όπως άλλωστε συμβαίνει σε παγκόσμια κλίμακα αδιαλείπτως τα τελευταία 50 τουλάχιστον χρόνια). Θα πρέπει κάποιος να τους εξηγήσει ότι αυτό είναι ωφελιμότερο για το κοινωνικό σύνολο. Ότι, όπως φαίνεται στην πράξη,  το κόστος για να μειωθούν οι εκπομπές είναι μεγαλύτερο από τις μελλοντικές ζημιές που είναι πιθανό να υπάρξουν λόγω κλιματικής αλλαγής - οπότε είναι ορθολογικό να μην το υποστούμε. Και ότι η αντίθετη - η δική τους - λογική, οδηγεί στο παράδοξο ότι ο βέλτιστος τρόπος να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή είναι η εξαφάνιση "από προσώπου γης" του ανθρώπινου είδους.

Για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα  της κλιματικής αλλαγής ο φόρος άνθρακα θα πρέπει να επιβληθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Έχει το πλεονέκτημα ότι παρέχει αντικίνητρο στην "κατανάλωση" CO2 και όχι στην παραγωγή του σε συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια. Αυτό λύνει το πρόβλημα της "διαρροής CO2" που μεταφέρει παραγωγικές δραστηριότητες σε χώρες με χαμηλά (ή μηδενικά) κίνητρα για την μείωση εκπομπών. Η εφαρμογή της  ιδέας του CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) από την ΕΕ είναι ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση - ένας παγκόσμιος φόρος άνθρακα.

Αυτό είναι ένα πρόχειρο, ημιερασιτεχνικό, συνοπτικό - καθόλου επιστημονικό/ακαδημαϊκό -  σχέδιο για ένα πολιτικό πρόγραμμα σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Οι πολιτικές που ακολουθούνται σήμερα στην ΕΕ, δηλαδή για να είμαστε ακριβείς ο στόχος του Net Zero (που είναι μεταξύ άλλων η βασική αιτία της κρίσης στην αγορά του ρεύματος) είναι προς την λάθος κατεύθυνση. Πρέπει να αλλάξει ο στόχος - να αποθαρρυνθεί μέσω ενός κοινά αποδεκτού φόρου η "ανεπιθύμητη" έμμεση κατανάλωση CO2, στον βαθμό που επιλέγουν οι πολίτες μέσω του μηχανισμού της αγοράς και να αφεθούν οι χώρες-μέλη, όπως προτείνει ο Έλληνας πρωθυπουργός, να εφαρμόσουν στα πλαίσια του κοινού στόχου τις δικές τους παραμέτρους. Το παρόν αποτελεί μια ελάχιστη συμβολή προς αυτή την κατεύθυνση.

Το Ταμείο Ανάκαμψης, η ΔΕΗ και η "Αρχή της Προσθετικότητας"

Οι επιχειρήσεις που ανήκουν στον όμιλο της υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζουσας επιχείρησης ηλεκτρισμού, της ΔΕΗ, είναι ο μεγαλύτερος "Ιδιώτης" ωφελούμενος του "Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας"(ΤΑΑ). Το συνολικό ποσό που θα εισπράξουν (στοιχεία Νοεμβρίου 2024) φθάνει τα 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ (για την ακρίβεια 1.644.192.911 ευρώ).

Το ποσό αυτό πρέπει να δοθεί υπό τον όρο της "Προσθετικότητας" (additionality). Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι θα πρέπει να οδηγήσουν σε νέες (πρόσθετες) επενδύσεις και όχι στη χρηματοδότηση προγραμματισμένων επενδύσεων που θα είχαν πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα από την ύπαρξη του Ταμείου ή άλλων διαρθρωτικών ή εθνικών πόρων. Για να τα δούμε.

Η ΔΕΗ θα λάβει "δανειακή στήριξη" ύψους 346 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή ΑΠΕ (Φωτοβολταϊκών Πάρκων). Έχει πραγματικά ανάγκη η χώρα περισσότερα φωτοβολταικά πάρκα; Αν έχει, φροντίζει ήδη να τα επιδοτήσει - εις βάρος των καταναλωτών. Τι χρειάζεται η πρόσθετη βοήθεια του ΤΑΑ; Έχει ανάγκη η ΔΕΗ επιδοτούμενη πρόσθετη χρηματοδότηση για τις επενδύσεις της; Μήπως τα πάρκα αυτά θα μπορούσαν να κατασκευαστούν από "γνήσιους" ιδιώτες;

Η ΔΕΗ ΑΕ επίσης θα λάβει 204 εκατομμύρια ευρώ γενικά και απροσδιόριστα για "δανειακή υποστήριξη" και η θυγατρική της στις οπτικές ίνες άλλα 290 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση του έργου της εγκατάστασης οπτικών ινών στο εναέριο δίκτυό της. Με τη μορφή πάλι "δανειακής υποστήριξης". Ο πολυεθνικός (έστω προς το παρόν παμβαλκανικός) ελέφαντας ζητάει πρόσθετα 500 ψωρο-εκατομμύρια όταν (υποτίθεται ότι) έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση πολλών δισεκατομμυρίων για μελλοντικές επενδύσεις. Τι θα προσθέσουν τα χρήματα αυτά στα πλάνα της ΔΕΗ; Με την ευκαιρία - έχει ελεγχθεί το αν η δραστηριοποίηση της ΔΕΗ στις τηλεπικοινωνίες είναι σύμφωνη με τις αρχές του ανταγωνισμού; Γιατί χρησιμοποιεί πάγια στοιχεία (το δίκτυο) που είναι υπό ρυθμιστικό έλεγχο.

Ο ΑΔΜΗΕ, ο διαχειριστής του Δικτύου Μεταφοράς, θα εισπράξει το ποσό των 303 εκατομμυρίων ευρώ συν 61 εκατομμύρια ακόμα για τις δικές του τηλεπικοινωνιακές δραστηριότητες. Εκτός της γενικής δανειακής υποστήριξης, μέρος της χρηματοδότησης θα δοθεί για την "προώθηση της διασύνδεσης των νησιών και της αναβάθμισης του δικτύου μεταφοράς". Ο ΔΕΔΔΗΕ όμως, ο διαχειριστής του Δικτύου διανομής, (δικαιώνοντας την φήμη του ως "Πίθος των Δαναΐδων), θα εισπράξει το αμύθητο ποσό των 437 εκατομμυρίων ευρώ. Για να προστατεύσει τα δάση, να υπογειώσει μέρος του δικτύου του και να αναβαθμίσει το δίκτυο ώστε να μπορεί να υποδεχθεί περισσότερες ΑΠΕ.

Συνολικά, οι διαχειριστές των Δικτύων Ηλεκτρισμού της χώρας θα λάβουν περίπου πρόσθετα 1 δισεκατομμύριο ευρώ για να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια. Τα οποία έχουν υποβάλει στην ΡΑΑΕΥ ζητώντας ετήσιες αποδόσεις υψηλότερες από 8% στην ρυθμιζόμενη βάση παγίων. Η οποία θα αυξηθεί κατά 1 δισεκατομμύριο από τα έργα που θα υλοποιηθούν με την επιδοτούμενη χρηματοδότηση του ΤΑΑ. Πέραν του ελέγχου της "Προσθετικότητας" των έργων, ελπίζει κανείς ότι, δεδομένης της συνεισφοράς του ΤΑΑ, το κράτος (στη συγκεκριμένη περίπτωση η ΡΑΑΕΥ) θα διαπραγματευτεί κάτι καλύτερο (δηλαδή χαμηλότερο) για την απόδοση κεφαλαίων - δεδομένου ότι ήδη οι απαιτήσεις των διαχειριστών με βάση την διεθνή εμπειρία βρίσκονται στο όριο του σκληρού - κακόγουστου - αστείου. 

Ο γράφων, με βάση την  μικρή αυτή έρευνα σχετικά με την ΔΕΗ, που έγινε με αφορμή την έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που συντάχθηκε από το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ - Δεκέμβριος 2024), κρίνω ότι η επιδότηση της ΔΕΗ από το ΤΑΑ παραβιάζει την αρχή της "Προσθετικότητας". Τολμώ συνεπώς να προβλέψω γενικότερα ότι η παραδοσιακή αποτυχία των Ελληνικών κυβερνήσεων να αξιοποιήσουν θετικά (με την έννοια του κόστους ευκαιρίας των κεφαλαίων) κάθε είδους ευρωπαϊκή βοήθεια θα συνεχισθεί απρόσκοπτα και στην περίπτωση του ΤΑΑ.

Μια Αξιολόγηση της Λιανικής Αγοράς Ρεύματος - με Ευρωπαϊκή Βοήθεια

Ένα από τα πλεονεκτήματα του να είναι μια χώρα μέλος της ΕΕ είναι ότι υπάρχει μια συλλογική υποδομή που μπορεί  να χρησιμοποιηθεί, κατάλληλα προσαρμοσμένη για τις ανάγκες κάθε χώρας, για την ανάπτυξη και βελτίωση των θεσμών της. Ένα μικρό παράδειγμα: Η ρύθμιση των αγορών. Αν, για παράδειγμα, κάποιος θελήσει να αξιολογήσει την λειτουργία της λιανικής αγοράς ρεύματος στην Ελλάδα, υπάρχει διαθέσιμος σχετικός "τυφλοσούρτης" (handbook). Ο γράφων έκανα ακριβώς αυτό. Χρησιμοποίησα το hanbook που έχει καταρτίσει ο CEER (Συμβούλιο των Ευρωπαίων Ρυθμιστών Ενέργειας) για να αξιολογήσω την λειτουργία της λιανικής αγοράς ρεύματος στην Ελλάδα. Καλό βαθμό αξιολόγησης παίρνει μια αγορά όσο περισσότερο ανταγωνιστική είναι και συνεπώς όσο καλύτερα τα περιθώρια κέρδους των πωλητών αντανακλούν το δικό τους κόστος. "Περισσότερο" και "καλύτερα" σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ. Αλλά και "περισσότερο" και "καλύτερα" στην διαδρομή του χρόνου.

Υποθέτω ότι δεν αποτελεί έκπληξη ότι, όπως συνοπτικά παρουσιάζεται στον Πίνακα παρακάτω, η ελληνική αγορά είναι "λιγότερο" ανταγωνιστική και "χειρότερη" ως προς τα περιθώρια κέρδους, τόσο σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη όσο και σε σχέση με το παρελθόν. Οι σχετικές παρατηρήσεις:

Η συσχέτιση των τιμών χονδρικής και λιανικής στο 89% κατά μέσο όρο στην περίοδο '21-'24 είναι πολύ χαμηλότερη από την αναμενόμενη σε Ευρωπαϊκές αγορές - που είναι γύρω στο 98-99%. Αξιοσημείωτο ότι το '21 - πριν την κρίση και τις κρατικές επιδοτήσεις - ήταν στο 98%. Τα επόμενα δύο χρόνια της κρίσης οι τιμές αποδεσμεύτηκαν, πράγμα ίσως κατανοητό. Το ερώτημα είναι τι συνέβη το 2024 που η συσχέτιση έπεσε στο 58%. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι ότι οι Πάροχοι, με προεξάρχοντα τον δεσπόζοντα, χρησιμοποίησαν την δυνατότητα της έκπτωσης στην "βασική τιμή" των πράσινων τιμολογίων για να απορροφήσουν τις αλλαγές στην χονδρική. Το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς είχαν μικρές εκπτώσεις και υπερκέρδη τα οποία "ξόδεψαν" στο δεύτερο εξάμηνο όταν η χονδρική αυξήθηκε. Με τον τρόπο αυτό "αποδεσμεύτηκαν" οι τιμές λιανικής από την χονδρική υποκαθιστώντας στην πράξη την ανάγκη κρατικής επιδότησης. Ξέχασαν όμως να ενημερώσουν τον Υπουργό με συνέπεια ο "πονηρός"* σχεδιασμός του πράσινου τιμολογίου να μείνει (μερικώς) αναξιοποίητος. Έτσι, ο Υπουργός άρχισε πάλι τις επιδοτήσεις.

Το μέσο μικτό περιθώριο των Παρόχων στην περίοδο '21-'24, στα 31 ευρώ την μεγαβατώρα, είναι περίπου διπλάσιο έως τριπλάσιο σε σχέση με αυτό των αγορών άλλων ευρωπαϊκών χωρών (10 στην Ολλανδία, 14 στην Πορτογαλία) και το τέταρτο υψηλότερο μεταξύ των χωρών  μελών της ΕΕ. Οι απώλειες των Παρόχων το '21 καλύφθηκαν και με το παραπάνω τα επόμενα 2 χρόνια της κρίσης και των κρατικών επιδοτήσεων, με το καταπληκτικό 78 του 2022 και 36 ευρώ/μεγαβατώρα του 2023. Τα 15 ευρώ του 2024 είναι αποτέλεσμα των 38 ευρώ το πρώτο εξάμηνο και των -8 το δεύτερο (40% στο Α' και -3% στο Β'). Η εκτίμηση μου είναι ότι η διακύμανση των τιμών στο 2024 επηρεάστηκε κυρίως από την τιμολογιακή πολιτική του υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζοντα παρόχου αλλά και (λιγότερο) από τον ανταγωνισμό, που εκφράστηκε μέσω της προσφοράς  τιμολογίων σταθερής τιμής για πρώτη φορά μετά από χρόνια στην ελληνική αγορά. Το δεύτερο είναι και η μοναδική ελπιδοφόρα τάση που δείχνουν τα στοιχεία για την λειτουργία της αγοράς.

Στον Πίνακα ακολουθούν οι δείκτες που το handbook του CEER προτείνει για την μέτρηση του επιπέδου του ανταγωνισμού στην αγορά. Τα στοιχεία μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη στον ενημερωμένο πολίτη της χώρας. Ο δείκτης Herfindahl Hirschman  έχει μεν μια ελαφρότατη κάμψη στη περίοδο '21- '24, παραμένει όμως στο επίπεδο του δυοπωλίου, εξηγώντας σε μεγάλο βαθμό (ex ante!) τα υψηλά περιθώρια των πωλητών. Ο ανταγωνισμός αντιστοιχεί σε κλάδο με δύο μόνο παίκτες (για την ακρίβεια 1,8). Οι δείκτες συγκέντρωσης της αγοράς συνεχώς χειροτερεύουν με τον χρόνο. Τα μερίδια των τριών (3) και των πέντε (5) μεγαλύτερων παρόχων είναι συντριπτικά και βαίνουν αυξανόμενα. Είναι πλέον ορατός ο δοκιμασμένος, διαχρονικός στόχος του ελληνικού κατεστημένου**: Μια αγορά αποτελούμενη από ένα δεσπόζοντα κρατικοδίαιτο (ή υπό κρατικό έλεγχο) προμηθευτή και τρείς ιδιώτες που "κόβουν μονέδα" εκμεταλλευόμενοι την (εκούσια ή ακούσια) αδράνεια του δεσπόζοντα.

Με την βοήθεια του ευρωπαϊκού τυφλοσούρτη (και της σχετικής βιβλιογραφίας του ACER και του CEER) ο γράφων χρειάστηκα λιγότερο από μια ημέρα εργασίας για να καταρτίσω τον Πίνακα του παρόντος. Η έλλειψη χρόνου, επαρκών στοιχείων και σχετικής εξειδίκευσης (αν και απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) ίσως έχουν  οδηγήσει σε λάθη. Σχετικές παρατηρήσεις είναι συνεπώς ευπρόσδεκτες. Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν είναι διαθέσιμες στους τυχόν ενδιαφερόμενους. Ειδικά αυτούς που δεν είναι ημιερασιτέχνες όπως ο γράφων αλλά είναι αρμόδιοι (και πληρώνονται γι' αυτό) να καταρτίζουν τέτοιου είδους Πίνακες και αναλύσεις.

* Πονηρός γιατί είναι αδιαφανής. Ενώ υπόσχεται σταθερότητα και προβλεψιμότητα για ένα τουλάχιστο μήνα, δίνει την δυνατότητα στον Πάροχο μέσω των εκπτώσεων στην "βασική τιμή" να εξουδετερώσει όποτε και όσο θέλει (ή εντέλλεται) τόσο την σταθερότητα όσο και την προβλεψιμότητα.
** Το ελληνικό κατεστημένο, δηλαδή τα πολιτικά κόμματα, επιλέγουν την δομή αυτή της αγοράς μεταξύ άλλων για να α) διατηρούν την  δυνατότητα να "αξιοποιούν" στελέχη τους με διορισμούς στις ελεγχόμενες επιχειρήσεις και β) να διατηρούν σε ένα βαθμό τον έλεγχο στις τιμές των αγαθών που πωλούν αυτές οι επιχειρήσεις ιδιαίτερα όταν αυτά προκαλούν κοινωνικές ευαισθησίες. Πάντα όμως με σεβασμό και προσαρμοστικότητα στις σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Περίπου όπως ο Χατζηαβάτης και ο Καραγκιόζης στις εντολές του Βεζίρη - δηλαδή "ψιλοκοροιδεύοντας".

Δείκτης Τιμών 1/25: Μικρή Άνοδος - Ιστορικό Χαμηλό στο Μερίδιο της ΔΕΗ

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Ιανουάριο του 2025. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Ιανουάριο εμφάνισε  μικρή αύξηση σε σχέση με τον δείκτη Δεκεμβρίου 2024. Από 210,10 ανέβηκε στα 213,72 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Ιανουαρίου του '25 περιλαμβάνουν όπως και τον Δεκέμβριο του '24 κρατική επιδότηση 15 ευρώ την μεγαβατώρα και έμειναν σταθερές στα 59,98 ευρώ την μεγαβατώρα (υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με αφαίρεση της επιδότησης από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις).

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, αυξήθηκε στα 141,65 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 138,23 τον Δεκέμβριο. Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Ιανουάριο  σε μέσο όρο ανέβηκαν στα 147,46 ευρώ την μεγαβατώρα, αυξημένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (145,75 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Ιανουάριο η χονδρική τιμή είχε μικρή αύξηση (+1,58%) σε σχέση με τον Δεκέμβριο. Οι Πάροχοι πέρασαν μεγαλύτερη αύξηση στις λιανικές τιμές αυξάνοντας τις ανταγωνιστικές χρεώσεις κατά +2,47%. Η αύξηση αυτή προήλθε από τις τιμές των εναλλακτικών Παρόχων ενώ η ΔΕΗ έμεινε σταθερή. Φαίνεται ότι η επιδότηση βοήθησε τους παρόχους να βελτιώσουν σε ένα βαθμό τα μικτά τους περιθώρια. Αξιοσημείωτο: Σύμφωνα με την μηνιαία αναφορά του ΕΕΧ, το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στην Χαμηλή Τάση σε κιλοβατώρες έπεσε για πρώτη φορά στο μικρότερο ποσοστό από τότε που καταρτίζεται ο Δείκτης Τιμών του allazorevma.gr - στο 62,15%. (Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με βάση τα φθηνότερα διαθέσιμα τιμολόγια κάθε παρόχου, που στην περίοδο αυτή είναι τα τιμολόγια σταθερής τιμής. Αυτό σημαίνει ότι οι υπολογισμοί υπερεκτιμούν τα αρνητικά περιθώρια των παρόχων των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία των πελατών είναι ακόμα σε μεταβλητά τιμολόγια).