Θα Είναι Ελκυστικό το Νέο "Μεσημεριανό" Τιμολόγιο;

Το κράτος αποφάσισε να ανανεώσει το νυκτερινό* τιμολόγιο του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο δηλωμένος στόχος είναι να δοθεί κίνητρο στους καταναλωτές να μεταφέρουν την κατανάλωσή τους σε ώρες της ημέρας που υπάρχει υπερπροσφορά παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας - οι οποίες πλέον κινδυνεύουν συχνά να απορρίπτονται ως πλεονάζουσες. Πόσο ισχυρό θα είναι αυτό το κίνητρο όμως; Η αλλιώς πόσο θα στοιχίζει η κιλοβατώρα που καταναλώνεται μέσα στα χρονικά όρια του νέου τιμολογίου;

Το κράτος μελετά σοβαρά το θέμα εδώ και πολλούς μήνες. Αυτό τουλάχιστον μπορεί να υποθέσει κανείς αν κρίνει από τις συνεχείς και επαναλαμβανόμενες σχετικές ανακοινώσεις των μαζικών μέσων επικοινωνίας. Έχουμε μάθει μέχρι τώρα  τις νέες χρονικές ζώνες μέσα στις οποίες θα ισχύσει και την  πιθανή ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας του - τον Φεβρουάριο του 2025. Τα δημοσιεύματα επιπρόσθετα διαδίδουν με έμφαση ότι το νέο τιμολόγιο θα οδηγήσει σε φθηνότερο ρεύμα για τους καταναλωτές που θα το εκμεταλλευτούν. Χωρίς όμως να δίνουν την σημαντικότερη πληροφορία: Σε ποια τιμή θα πωλείται αυτό το "μεσημεριανό" τιμολόγιο; Η τουλάχιστον πόσο φθηνότερο θα είναι σε σχέση με το ημερήσιο;

Χρειάζεται συνεπώς να μαντέψουμε. Η πρόσφατη εμπειρία από την αγορά δεν είναι  ενθαρρυντική. Ο μόνος Πάροχος που δίνει διαφορετική (και χαμηλότερη) τιμή στο υπάρχον νυκτερινό είναι ο υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζων - η ΔΕΗ. Η διαφορά όμως των τιμών μεταξύ "ημέρας" και "νύχτας" είναι δυσδιάκριτη με γυμνό μάτι: Είναι 0,00988 ευρώ την  κιλοβατώρα (0,15499-0,14514). Αν ένας μέσος καταναλωτής καταφέρει να μεταφέρει το 50% της κατανάλωσής του στις ώρες του σημερινού νυκτερινού της ΔΕΗ (από το 30% που είναι το σύνηθες) θα έχει ένα κέρδος λιγότερο από 1 ευρώ τον μήνα σε σχέση με το ημερήσιο.

Είναι προφανές ότι για τους Παρόχους το ζωνικό τιμολόγιο δεν είναι ελκυστικό. Αυτό είναι λογικό γιατί εισπράττουν χαμηλότερη τιμή για την κατανάλωση μέσα στην ζώνη ενώ το δικό τους κόστος παραμένει το ίδιο ανεξάρτητα από την ζώνη κατανάλωσης. Ο υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζων Πάροχος το έχει διατηρήσει γιατί ίσως θέλει να τηρεί τις παραδόσεις - αλλά και αυτός έχει σχεδόν μηδενίσει την  ελκυστικότητά του. Στην πράξη, εδώ και χρόνια το "νυκτερινό" τιμολόγιο έχει καταργηθεί.

Τι μπορεί ή τι είναι πιθανό να γίνει; Μια πιθανότητα είναι να αναγκασθούν οι Πάροχοι να παρέχουν ζωνικά τιμολόγια με αρκετά διαφοροποιημένες τιμές ανά ζώνη (δεν γνωρίζουμε αν αυτό είναι νομικά δυνατό) ώστε να επηρεάσουν την συμπεριφορά των καταναλωτών (εκτιμούμε ότι για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει η σχέση των τιμών να είναι τουλάχιστον 1 προς 2)  Οι Πάροχοι, αν υποχρεωθούν, μπορούν να το κάνουν αυτό χωρίς να χάσουν από τα κέρδη τους αν μειώσουν την τιμή μειωμένης ζώνης και αυξήσουν ταυτόχρονα την τιμή στις υπόλοιπες ώρες της ημέρας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να επιτευχθεί πιθανόν ο στόχος που αφορά το πλεόνασμα των ΑΠΕ αλλά θα έχει ουδέτερο αποτέλεσμα στους λογαριασμούς των καταναλωτών -τουλάχιστον πριν αυτοί μεταφέρουν ένα μέρος της κατανάλωσης στην μειωμένη ζώνη. Μετακίνηση που μακροπρόθεσμα οι Πάροχοι έχουν την  δυνατότητα να εξουδετερώσουν "καλιμπράροντας" κατάλληλα την τιμολογιακή και γενικότερη εμπορική τους πολιτική**.

Με τα σημερινά δεδομένα λοιπόν φαίνεται να υπάρχει αδιέξοδο. Οι δύο στόχοι του κράτους  - η λύση στο πρόβλημα των ΑΠΕ και η μείωση των τιμών του ρεύματος για τους καταναλωτές - προς το παρόν δεν μπορούν να επιτευχθούν ταυτόχρονα. Πάντως όχι από τον Φεβρουάριο του 2025. Η εμπειρία όμως μας οδηγεί στο να μαντέψουμε ότι για  το ελληνικό κράτος δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Θα δώσει εντολή (γιατί άλλωστε τον κρατά υπό τον έλεγχό του;) στον δεσπόζοντα Πάροχο να πάρει την πρωτοβουλία να θυσιάσει μέρος των κερδών του δίνοντας ένα ελκυστικό ζωνικό τιμολόγιο χωρίς να αυξήσει το ημερήσιο. Αν γινόταν αυτό, θα αποτελούσε κατάφωρη παραβίαση των όρων του ανταγωνισμού - προφανή (αλλά όχι πρωτοφανή) κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στη αγορά. Μαντεύουμε επίσης ότι αυτό θα διαφύγει της προσοχής των αρμόδιων ρυθμιστών, του πολιτικού συστήματος κάθε απόχρωσης, όλων των "Πανεπιστημιακών", σχεδόν όλων των Λειτουργών του Τύπου και ίσως των ανταγωνιστών της ΔΕΗ. Μπορεί όμως και να μαντεύουμε λάθος.

*Στο παρόν χρησιμοποιούνται όροι όπως "νυκτερινό", "μεσημεριανό", "ημερήσιο" κλπ. για ευκολία κατανόησης . Θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με τον γενικό όρο "ζωνικό".
** Οι Πάροχοι έχουν προσπαθήσει να "σκοτώσουν" την ζήτηση για νυκτερινό με το διαφημιστικό μήνυμα ότι πωλούν όλες τις κιλοβατώρες σε "τιμή νυκτερινού".

Υδροηλεκτρικά: Υποβλέπουν την Πιο Κερδοφόρα Δραστηριότητα της ΔΕΗ*;

Παρατηρώντας τα στοιχεία της χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού που παρέχει με τόσο εναργή τρόπο το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, δεν μπορεί κανείς να μην εντυπωσιαστεί με την μεγάλη και απότομη εκτίναξη της μέσης οριακής τιμής του συστήματος μετά τις τρείς το απόγευμα. Από τα 118 ευρώ/μεγαβατώρα στις τρείς ανεβαίνει στα 161 ευρώ στις πέντε και τα 172 ευρώ την μεγαβατώρα στις έξη (στις 24/12/24). Με μια γρήγορη ματιά φαίνεται ότι στο διάστημα των "ακριβών" αυτών ωρών συμβαίνουν δύο πράγματα. 

Το ένα δεν είναι ελέγξιμο από τον άνθρωπο - δύει ο ήλιος και η συνεισφορά των ΑΠΕ στο σύστημα λογικά μειώνεται πολύ. Το άλλο είναι ελέγξιμο - συγκεκριμένα από τους ανθρώπους της ΔΕΗ. Στις "ακριβές" ώρες επιλέγουν να βάλουν σε λειτουργία ένα μέρος της υδροηλεκτρικής εγκατεστημένης ισχύος της. Λειτουργώντας στην πράξη για 6 περίπου ώρες κατά μέσο όρο περίπου 650 MW υδροηλεκτρικών σταθμών (στις 24/12), η ΔΕΗ εισπράττει την ημέρα ένα ποσό που πλησιάζει το ένα (1) εκατομμύριο ευρώ. Τις ίδιες ώρες οι σταθμοί φυσικού αερίου επίσης κάνουν πάρτι. Αλλά έχουν να πληρώσουν το αέριο που καταναλώνουν. Η ΔΕΗ δεν πληρώνει τίποτα για να έχει τα έσοδα από τα υδροηλεκτρικά. Τα χρήματα πάνε κατευθείαν στα κέρδη (στην γραμμή στον πάτο - το bottom line που λένε και οι κυνικοί αγγλοσάξονες).

Αυτό συμβαίνει γιατί η αγορά λειτουργεί με την λογική ότι οι παραγωγοί πληρώνονται με την οριακή τιμή (του ακριβότερου) και όχι με την  προσφορά τους (το κόστος τους). Η ΔΕΗ μπορεί να κάνει προσφορά κοντά στο μηδέν (ευρώ την μεγαβατώρα), για να σιγουρέψει ότι οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί της θα επιλεγούν για την συγκεκριμένη ώρα και θα πληρωθεί την τιμή που θα απαιτήσουν οι σταθμοί φυσικού αερίου. Η μέθοδος αυτή, που δεν αρέσει σε πολλούς Έλληνες "Πανεπιστημιακούς", συνεισφέρει με την εφαρμογή της κέρδη στην ΔΕΗ που σε ετήσια βάση είναι σε τάξη μεγέθους συγκρίσιμη με τα διοικητικά καθοριζόμενα κέρδη από τις ρυθμιζόμενες δραστηριότητες των Δικτύων.

Για να είμαστε δίκαιοι, ακόμα και όταν ήταν κρατικό μονοπώλιο η ΔΕΗ εκμεταλλευόταν τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς με παρόμοιο τρόπο. Όταν κυριαρχούσε στο σύστημα ο λιγνίτης, τα υδροηλεκτρικά κάλυπταν τις αιχμές έχοντας αμελητέο μεταβλητό κόστος και όντας ιδιαίτερα ευέλικτα - προτιμητέα από τους αεροστροβίλους που έκαιγαν καύσιμο για να παρέχουν ανάλογη ευελιξία. Στην εποχή μας, που κυριαρχεί το φυσικό αέριο, δεν υπάρχει τόσο μεγάλη ανάγκη ευελιξίας, πράγμα που δεν εμποδίζει την ΔΕΗ να έχει "υπερκέρδη" στις πλάτες του φυσικού αερίου.

Να έχει "υπερκέρδη"; Βαριά κουβέντα που, αν σε ένα ηλεκτρικό σύστημα με μονοπωλιακό καθετοποιημένο κρατικής ιδιοκτησίας Πάροχο δεν θα είχε καν νόημα, σε ένα σύστημα που υποτίθεται ότι λειτουργεί με όρους ελεύθερης αγοράς ίσως περνούσε έστω και ως σκέψη από το μυαλό των ανταγωνιστών. Θα ήταν δίκιο να ονειρευτούν  ότι θα μπορούσαν να πάρουν και αυτοί ένα μέρος της πίτας - γιατί όχι; Έναντι αμοιβής βέβαια. Με ανοιχτές διαδικασίες - ίσως κάποια δημοπρασία. Από την άλλη μεριά οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί θα είχαν - και αυτοί -  κάποιο άγχος μήπως η προνομιακή θέση της ΔΕΗ στα υδροηλεκτρικά (και στα δίκτυα) θα μπορούσε να έχει δυσμενή επίδραση στον ανταγωνισμό. Σε ποιόν;

*Αφορμή για το παρόν σημείωμα ήταν δημόσιο σχόλιο στελέχους επιχείρησης του κλάδου ανταγωνιστή της ΔΕΗ.

Γιατί οι Πολιτικοί Παρεμβαίνουν στις Τράπεζες και όχι στον ΔΕΔΔΗΕ;

Παρακολουθήσαμε πρόσφατα μια έντονη πολιτική διαμάχη στο Κοινοβούλιο για τις χρεώσεις των Τραπεζών, η οποία κατέληξε σε μέτρα ελέγχου των εσόδων και της συμπεριφοράς των Τραπεζών από το κράτος που ήδη νομοθετήθηκαν. Η επέμβαση του κράτους με τρόπο ad hoc σε μια - έστω ολιγοπωλιακή - αγορά για τον έλεγχο των τιμών είναι συζητήσιμη ως προς την πραγματική ωφέλειά της για το κοινωνικό σύνολο στον βαθμό που δεν περιορίζει την  ισχύ των παικτών στην αγορά*. Το δικαίωμα (και η ευθύνη) για μόνιμη παρέμβαση του κράτους στην λειτουργία του μονοπωλιακού υπό τον έλεγχό του διαχειριστή του δικτύου διανομής ηλεκτρισμού** όμως, είναι απόλυτα θεμιτή, αναγκαία και νομικά πλήρως κατοχυρωμένη. 

Η λειτουργία του Δικτύου διανομής στοίχισε στους Έλληνες καταναλωτές περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ το 2023, μια αύξηση της τάξεως των 300 εκατομμυρίων από το 2022 που ήταν κοντά στα 700 εκατομμύρια ευρώ. Η τεράστια αυτή αύξηση στα έσοδα αντικατοπτρίζεται στην θηριώδη αύξηση των χρεώσεων στους λογαριασμούς των καταναλωτών. Ένας μέσος καταναλωτής με τριφασική παροχή πληρώνει 150 ευρώ τον χρόνο για το δίκτυο διανομής πριν καταναλώσει την πρώτη κιλοβατώρα. Συνολικά η χρέωση για το δίκτυο διανομής (ενέργεια + ισχύς) έχει διπλασιαστεί από τον Μάϊο του 2023 από 80 σε 160 ευρώ τον χρόνο (για κατανάλωση 3.750 κιλοβατώρες και συμφωνημένη ισχύ 25 KVA).

Ακόμα χειρότερα, το γεγονός ότι η χρέωση δικτύου μετατράπηκε (από τον 5/23) πρακτικά σε πάγια - ανεξάρτητη από την κατανάλωση - την κατέστησε αντίστροφα προοδευτική. Οι μικρότεροι καταναλωτές πληρώνουν υψηλότερη τελική τιμή ανά κιλοβατώρα από ότι οι μεγάλοι καταναλωτές. Στον καταναλωτή των 2.500 κιλοβατωρών το δίκτυο στοιχίζει 6,4 λεπτά την κιλοβατώρα ενώ στον καταναλωτή των 4.000 κιλοβατωρών στοιχίζει 4 λεπτά - περίπου 40% λιγότερο.

Η επιβάρυνση του εισοδήματος των Ελλήνων από τις χρεώσεις του μονοπωλίου στην διανομή ηλεκτρισμού είναι ίσως μεγαλύτερη από αυτή των τραπεζικών προμηθειών***. Θα γίνει ακόμα σημαντικότερη στο μέλλον γιατί ο διαχειριστής ήδη απαιτεί από το κράτος υψηλότερες αμοιβές για τα επόμενα χρόνια. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή (με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία) είναι η απαίτησή του για εγγυημένη ετήσια απόδοση κεφαλαίων 8,2% (μεσοσταθμική, που σημαίνει ότι - αν υποτεθεί μια μόχλευση 50% - η απόδοση για τους μετόχους διπλασιάζεται. Απόδοση που θα έκανε ακόμα και τραπεζίτες ευτυχισμένους)

Το 35% έως 40% του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος σήμερα αποτελείται από ρυθμιζόμενες χρεώσεις με τάση αυξητική. Οι χρεώσεις αυτές - με αδιαφανείς στην ουσία διαδικασίες - ορίζονται από το κράτος. Η άποψη του γράφοντος είναι ότι αν για τις Τράπεζες έγινε τόση πολιτική "φασαρία", αξίζει τουλάχιστον άλλη τόση για τον ΔΕΔΔΗΕ. Αν στις τράπεζες ο καταναλωτής έχει να διαλέξει έστω και από ένα υποτιθέμενο καρτέλ των τεσσάρων, στη διανομή του ρεύματος έχει να αντιμετωπίσει ένα πραγματικό μονοπώλιο. Το πρόβλημά του μπορεί να λυθεί μόνο με πολιτικό τρόπο. Αναρωτιέται κανείς πως αυτό έχει διαφύγει μέχρι τώρα της προσοχής των Ελλήνων πολιτικών - όλων των αποχρώσεων.

* Για να είμαστε δίκαιοι υπάρχει ένα τέτοιο μέτρο που αυξάνει τον ανταγωνισμό - η διευκόλυνση παροχής πιστώσεων από μη τραπεζικά ιδρύματα.
** Αναφερόμαστε στο δίκτυο διανομής αλλά το σχόλιο προφανώς περιλαμβάνει και τον ΑΔΜΗΕ που είναι μικρότερος σε μέγεθος αλλά αποτελεί μέρος του προβλήματος.
*** Να ένα θέμα για έρευνα και διατριβή από σπουδαστές των οικονομικών σχολών της χώρας

"Συν ... Σκυλακάκη και Χείρα Κίνει"

Ένα Θαύμα συντελέστηκε στην τιμή του ρεύματος τον μήνα που τρέχουμε, τον Δεκέμβριο του 2024. Ο πανικός που δημιουργήθηκε - και ενισχύθηκε από τα ΜΜΕ - τον προηγούμενο μήνα για την τιμή του ρεύματος στην χονδρική αγορά, ξεφούσκωσε με την ανακοίνωση των τιμών λιανικής για τον Δεκέμβριο. Η χονδρική αγορά είχε μια αύξηση της τάξεως του 40% τον Νοέμβριο. Αντίθετα, οι λιανικές τιμές που ανακοινώθηκαν για τον Δεκέμβριο παρουσίασαν μια ελαφρά υποχώρηση περίπου -1%. Πως έγινε αυτό; Υπάρχουν δυο λόγοι:

Ο ένας λόγος λέγεται ..."Σκυλακάκης". Ο Υπουργός, πανικοβλημένος από την εκτίναξη της χονδρικής, αποφάσισε ότι στα μεταβλητά τιμολόγια (στην πράξη στο πράσινο της ΔΕΗ) θα δώσει για τον Δεκέμβριο επιδότηση 1,5 λεπτό την κιλοβατώρα (χωρίς να έχει ακόμα αποφασίσει από που θα βρει τα λεφτά). Με τον τρόπο αυτό το πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ αντί να έχει (σύμφωνα με την πολυθρύλητη φόρμουλα και την πρωτοφανή έκπτωση 68% στην βασική τιμή) αύξηση 10% σημείωσε μια ελαφριά πτώση, μικρότερη του 1% - έμεινε πρακτικά σταθερό.

Ο άλλος λόγος είναι ..τα σταθερά - μπλε- τιμολόγια. Που δικαίωσαν τον τίτλο τους: Σταθερά. Τα σταθερά τιμολόγια σύμφωνα με τον αλγόριθμο του allazorevma.gr είναι φθηνότερα από τα μεταβλητά (πράσινα και κίτρινα). Και αυτό όχι μόνο τον Δεκέμβριο αλλά και τους επόμενους 12 μήνες με βάση τις προβλέψεις των προθεσμιακών αγορών χονδρικής. 

Το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα από την κατάσταση αυτή είναι ότι, όσοι καταναλωτές επέλεξαν σταθερά τιμολόγια δεν χρειάστηκαν την ελεημοσύνη του Βεζίρη για να τους προστατεύσει από τις μεταβολές των τιμών  του ρεύματος (Ελεημοσύνη που ο πονηρός Βεζίρης θα πάρει πίσω από τους ίδιους όπως έχουμε αναλύσει σε προηγούμενο σημείωμα). 

Δυστυχώς η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών - εκτιμούμε γιατί τα στοιχεία δεν είναι δημόσια διαθέσιμα -  είναι ακόμα σε πράσινα τιμολόγια και εξακολουθούν να έχουν ανάγκη την προστασία του Μεγάλου Βεζίρη. Αποδεικνύεται όμως ότι μπορούν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους ενεργοποιούμενοι στην αγορά ρεύματος. Ακολουθώντας την προτροπή των αρχαίων προγόνων μας κατάλληλα τροποποιημένη για την περίσταση: "Συν Σκυλακάκη και Χείρα Κίνει".

Δείκτης Τιμών Νοεμβρίου: Νηνεμία Πριν την Καταιγίδα;

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Νοέμβριο του 2024. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Νοέμβριο εμφάνισε  μικρή πτώση σε σχέση με τον δείκτη Οκτωβρίου 2024. Από 232,08 έπεσε στα 227,71 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Οκτωβρίου δεν περιλαμβάνουν κρατική επιδότηση και παρέμειναν στα 74,98 ευρώ την μεγαβατώρα.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, μειώθηκε στα 140,12 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 143,97 τον Οκτώβριο . Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Οκτώβριο σε μέσο όρο έπεσαν στα 140,10 ευρώ την μεγαβατώρα μειωμένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (149,37 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. 

Τον Νοέμβριο η χονδρική τιμή είχε δραματική αύξηση (+44,0%) σε σχέση με τον Οκτώβριο. Η αύξηση προήλθε τόσο από την τιμή εκκαθάρισης της αγοράς όσο και από τους λογαριασμούς προσαυξήσεων. Οι Πάροχοι όχι μόνο δεν πέρασαν την αύξηση αυτή στις λιανικές τιμές αλλά αντίθετα μείωσαν τις ανταγωνιστικές χρεώσεις (-2,67%) λειτουργώντας με αρνητικά περιθώρια για τον μήνα. Η εξέλιξη των τιμών χονδρικής όμως προϊδεάζει για σημαντικές αυξήσεις στις τιμές του Δεκεμβρίου - κυρίως στα μεταβλητά τιμολόγια. Οπότε αναμένεται επιδότηση. (Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης καταρτίζεται με βάση τα φθηνότερα διαθέσιμα τιμολόγια κάθε παρόχου, που στην περίοδο αυτή είναι τα τιμολόγια σταθερής τιμής. Αυτό σημαίνει ότι οι υπολογισμοί υπερεκτιμούν τα αρνητικά περιθώρια των παρόχων των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία των πελατών είναι ακόμα σε μεταβλητά τιμολόγια)

ΔΕΗ: Μια Μετοχή για "Χήρες και Ορφανά";

Είναι η έκφραση που χρησιμοποιούν - με τον γνωστό κυνισμό τους - οι Αμερικανοί για να αναφερθούν στις μετοχές εταιρειών κοινής ωφέλειας (Utilities) εισηγμένες στον Χρηματιστήριο. Μετοχές που έχουν πολύ χαμηλή απόδοση αλλά σχεδόν μηδενικό κίνδυνο. Κατάλληλες για το χαρτοφυλάκιο των κατά τεκμήριο ασθενέστερων και απληροφόρητων. Για "Χήρες και Ορφανά".

Φαίνεται ότι η ΔΕΗ ακολουθεί συστηματικά το αμερικανικό πρότυπο. Η μετοχή της που στις 15/11/21 ήταν στα 10,90 ευρώ (αμέσως μετά την αύξηση κεφαλαίου των 1,5 δισ. ευρώ), έφθασε στις 15/11/24 - τρία χρόνια μετά - στα 11,63. Στην ίδια περίοδο ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΑ πήγε από τα 910 στο 1.424. Η συνολική απόδοση της ΔΕΗ στα τρία χρόνια συνεπώς ήταν στο 7% και του ΧΑΑ στο 56%. Διαφορά τουλάχιστον μιας τάξης μεγέθους. Αν αυτό δεν  είναι μετοχή για "Χήρες και Ορφανά" τί είναι;

Για ένα Αμερικανό αναλυτή αυτό δεν θα ήταν κάτι περίεργο. Για την ΔΕΗ όμως, που από το 2021 και μετά φουσκώνει σαν μπαλόνι απορροφώντας τεράστια ποσά σε μετοχικό κεφάλαιο και δανεισμό δεν είναι το αναμενόμενο. Η αγορά φαίνεται ότι δεν έχει πεισθεί ότι η ΔΕΗ θα αξιοποιήσει με πετυχημένο τρόπο τα κεφάλαια που έχει συσσωρεύσει και δαπανά ασυστόλως. Η ΔΕΗ δεν αξιολογείται από την αγορά ως growth stock - για να χρησιμοποιήσουμε τον αγγλοσαξονικό όρο. Είναι μια επιχείρηση της οποίας η λογιστική αξία (book value) είναι ίση με την  χρηματιστηριακή - γύρω στα 4,5 δισ. ευρώ. Δημιουργούνται λοιπόν ερωτήματα:

Στην ΔΕΗ είναι μέτοχοι σε σημαντικό ποσοστό ιδιωτικά funds  που, ο γράφων υποθέτει χωρίς να τους γνωρίζει, δεν μοιάζουν καθόλου με "χήρες και ορφανά". Αυτοί όχι μόνο δείχνουν υπομονετικοί αλλά εκθειάζουν τις προοπτικές της επιχείρησης. Υπομονετικοί με αποδόσεις προθεσμιακών καταθέσεων ταμιευτηρίου για περίοδο τριών ετών; Αυτοί ξέρουν σίγουρα καλύτερα αλλά αυτό δεν μας αποτρέπει από το να αναρωτιόμαστε. Για τους μετόχους της ΔΕΗ και όχι τόσο του ΔΕΔΔΗΕ, τους Αυστραλούς, οι οποίοι τυχαίνει - αν όχι για "χήρες και ορφανά" - να διαχειρίζονται τα κεφάλαια για τους Αυστραλούς συνταξιούχους.

Στη πραγματικότητα οι Αυστραλοί (η Macquarie) ως μέτοχοι του ΔΕΔΔΗΕ απολαμβάνουν εγγυημένες ετήσιες αποδόσεις της τάξεως του 7% και έχουν πολλές ελπίδες να πείσουν το ελληνικό κράτος να τις αυξήσει σε επίπεδο πάνω από 8% για τα επόμενα χρόνια. Η ιστορία αυτή φαίνεται γνώριμη. Μοιάζει με την βρετανική εμπειρία της δεκαετίας του 1990 όταν οι (Αμερικανοί!) ιδιώτες που αγόρασαν τα δίκτυα διανομής βρέθηκαν σύντομα με τεράστια κέρδη - το έκαναν μοχλεύοντας την χαμηλή απόδοση που τους ενέκρινε το κράτος με δανεισμό (τα κέρδη ήταν τόσο πολλά που η επόμενη κυβέρνηση τα φορολόγησε εφάπαξ κατά λαϊκή απαίτηση. Έτσι μάθαμε και τον όρο "windfall tax"  - "ουρανοκατέβατα κέρδη").

Η διαφορά (με την Βρετανία) είναι ότι για τον ΔΕΔΔΗΕ το κράτος εγκρίνει υψηλότατες αποδόσεις (που για να δοθούν απαιτούνται οι μεγαλύτερες ιστορικά αυξήσεις στις χρεώσεις δικτύου για τους καταναλωτές) και τρομακτικές αυξήσεις στις επενδύσεις (που αυξάνουν την βάση πάνω στη οποία υπολογίζεται η εγκεκριμένη απόδοση). Το αποτέλεσμα είναι ότι οι Αυστραλοί είναι ικανοποιημένοι ενώ η ΔΕΗ και οι ιδιώτες μέτοχοί της παίζουν τον ρόλο της "γλάστρας που ποτίζεται από τον βασιλικό" - τον ΔΕΔΔΗΕ.

Η εικόνα που διαγράφεται είναι αυτή μιας μετοχής η οποία ως προς την απόδοση είναι πράγματι για "χήρες και ορφανά" αλλά έχει μεγαλύτερο κίνδυνο από ότι θα αναλογούσε σε τέτοιου είδους μετοχές. Ο γράφων έχει την άποψη ότι η αγορά έχει προεξοφλήσει τον κίνδυνο που προέρχεται από το ότι η ανάπτυξη της επιχείρησης επικεντρώνεται μονοδιάστατα σε κρατικοδίαιτες δραστηριότητες οι οποίες υποστηρίζονται από την τρέχουσα ιδεοληψία περί "κλιματικής κρίσης". Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι το κράτος και οι ιδεοληψίες του είναι ένας από τους πιο απρόβλεπτους παράγοντες στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Υπάρχει κίνδυνος το μπαλόνι που έχει γίνει η ΔΕΗ να σκάσει.

Αυτό θα επηρεάσει αρνητικά τους ιδιώτες επενδυτές της αλλά γι' αυτούς δεν θα χύσουμε δάκρυα. Το πρόβλημα είναι ότι με την στρατηγική που ακολουθεί η ΔΕΗ σπαταλά σπάνιους κεφαλαιακούς πόρους για την ελληνική οικονομία. Ακόμα και αν δεχθεί κανείς ότι οι καινοτομικές επενδύσεις στην πράσινη οικονομία είναι ελκυστικές (τόσο σε όρους ιδιωτικής όσο και κοινωνικής απόδοσης), ο μονοπωλιακός, καθετοποιημένος, υπό κρατικό έλεγχο ελέφαντας είναι η χειρότερη επιλογή για να τις υλοποιήσει. Διάσπαση στα εξ ων συνετέθη και πλήρης ιδιωτικοποίηση - τώρα. Που πιθανόν θα έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι η συνολική αξία των μερών θα είναι μεγαλύτερη της σημερινής.

Μήπως η Έκπτωση της ΔΕΗ Είναι Παραπλανητική;

Διαβάζουμε στον Τύπο κρατικές ανακοινώσεις ότι επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε επιχειρήσεις του λιανεμπορίου επειδή έκαναν παραπλανητικές εκπτώσεις. Λιανεμπόριο υπάρχει και στο ρεύμα και προς στιγμή φοβηθήκαμε ότι επιχειρήσεις του κλάδου έπεσαν στην φάκα του Υπουργείου.

Ευτυχώς φαίνεται ότι δεν υπήρξε - προς το παρόν τουλάχιστον -πρόβλημα. Αλλά αυτή η έκπτωση που διαφημίζει η ΔΕΗ σε ποσοστό 68% είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Και δεν νομίζουμε ότι θα μπορούσε κανείς να κατηγορηθεί ως προκατειλημμένος αν παρατηρούσε ότι υπάρχουν ενδείξεις για παραπλάνηση του καταναλωτικού κοινού. Με μια πρώτη ματιά η έκπτωση είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή. Πράγματι...

Πρώτον η έκπτωση δεν αφορά την τελική τιμή της ΔΕΗ για το ειδικό τιμολόγιο αλλά την βασική τιμή του τιμολογίου - που δεν είναι παρά ένα μέρος (το σταθερό) της τιμής του μεταβλητού τιμολογίου. Υπάρχει διαφορά. Γιατί παρά την έκπτωση (στην βασική τιμή) ή τελική τιμή είναι υψηλότερη από αυτή του προηγούμενου μήνα.

Δεύτερον, η ΔΕΗ ενώ μείωσε την βασική τιμή, αύξησε το μεταβλητό μέρος του τιμολογίου χαμηλώνοντας για τον Δεκέμβριο το πάνω όριο της ζώνης πάνω από το οποίο ενεργοποιείται ο μηχανισμός διακύμανσης - δηλαδή η ρήτρα αναπροσαρμογής. Αν δεν το είχε κάνει αυτό, (μεγαλώνοντας το μεταβλητό μέρος του τιμολογίου)  η έκπτωση που θα χρειαζόταν να δώσει για να καταλήξει στην τελική τιμή που τελικά έδωσε θα ήταν  48% και όχι 68%. Η αλλαγή του ορίου είναι νομότυπη (αλλάζει κάθε τρίμηνο) αλλά η ενέργεια της ΔΕΗ ελέγχεται ως προς τον χρόνο προειδοποίησης των καταναλωτών. Η σχετική Υπουργική απόφαση απαιτεί ένα μήνα προειδοποίησης. Αυτή έπρεπε συνεπώς να γίνει την 1η και όχι την 30η Νοεμβρίου.

Ας προσθέσουμε εδώ ότι, αν είμαστε η ρυθμιστική αρχή, θα ρωτούσαμε έστω από περιέργεια την ΔΕΗ γιατί σε μια περίοδο σημαντικής αύξησης της χονδρικής τιμής αυτή αποφάσισε να μειώσει το πάνω όριο της ουδέτερης ζώνης του τιμολογίου της - από 125 σε 95 ευρώ την μεγαβατώρα. Ίσως γνωρίζει κάτι που καλό είναι να το μοιραστεί με την Ρυθμιστική Αρχή.

Ακόμα και αν οι ενέργειες της ΔΕΗ είναι νομότυπες, η διαφημιζόμενη έκπτωση λειτουργεί ως αντικίνητρο για τους πελάτες της να επιλέξουν φθηνότερα τιμολόγια. Τόσο δικά της όσο και των ανταγωνιστών της (και τυχαίνει να υπάρχουν και μάλιστα σταθερής τιμής).

Κατανοούμε ότι υπάρχουν στην όλη υπόθεση δύο τουλάχιστον προβλήματα. Το ένα είναι ότι, αν η ΔΕΗ παραπλανά του καταναλωτές, το κράτος που την ελέγχει είναι συνυπεύθυνο (θα βάλει πρόστιμο το ένα υπουργείο στο άλλο;)  Το δεύτερο είναι ότι αν η ΔΕΗ πληρώσει πρόστιμο, θα το αισθανθεί όπως ο ελέφαντας το κουνούπι. Αν όμως το κράτος ρίξει μια ματιά και στους υπόλοιπους παρόχους - που ειδικά με τα όρια κάνουν συνήθως χειρότερα - θα τους δημιουργήσει πρόβλημα δεδομένου ότι ο κύκλος εργασιών του μεγαλύτερου από αυτούς είναι περίπου δέκα φορές μικρότερος από αυτόν της ΔΕΗ.

Δεν διαθέτουμε τις ειδικές γνώσεις που απαιτούνται για να στοιχειοθετήσουμε το ότι η ΔΕΗ παρανομεί ακολουθώντας παραπλανητικές τακτικές διαφήμισης. Ισχυριζόμαστε απλώς ότι - ως απλοί καταναλωτές - προς στιγμήν αισθανθήκαμε μια σύγχυση μέχρι να καταλάβουμε πως το 48% που περιμέναμε έγινε 68%. Προτείνουμε στο κράτος να υποδείξει στην υπό τον έλεγχο του επιχείρηση να είναι κάπως πιο προσεκτική γιατί εκθέτει και το ίδιο το κράτος μειώνοντας την ήδη χαμηλή του αξιοπιστία στα μάτια των πολιτών. 

Οι Επιχειρήσεις Δεν Πληρώνουν Φόρους - Μόνο οι Καταναλωτές

Το κράτος φαίνεται ότι σκοπεύει να επιβάλει φόρο στα κέρδη των επιχειρήσεων που παράγουν ρεύμα για να επιδοτήσει την κατανάλωση για τον ερχόμενο Δεκέμβριο ενόψει της αναμενόμενης αύξησης των πράσινων μεταβλητών τιμολογίων για την μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών που (με ευθύνη και προτροπή του κράτους) είναι ακόμα σ' αυτά. Το πρόβλημα είναι ότι οι επιχειρήσεις δεν πληρώνουν φόρους.

Αυτό δεν είναι κάποιο επιστημονικό εύρημα ούτε μια παραδοξολογία. Είναι απλώς η πραγματικότητα. Φόρους πληρώνουν μόνο τα φυσικά πρόσωπα - οι πολίτες. Οι επιχειρήσεις επιρρίπτουν σε αυτούς τους φόρους που τους επιβάλλονται. Οι επιλογές τους είναι τρείς: Οι μέτοχοί τους, οι εργαζόμενοι και οι πελάτες τους.  

Το ερώτημα συνεπώς δεν είναι αν οι επιχειρήσεις θα πληρώσουν τον φόρο που θα τους επιβάλει το κράτος. Η απάντηση είναι γνωστή εκ των προτέρων: Δεν θα πληρώσουν τίποτα. Το πραγματικό ερώτημα είναι σε ποιους θα μεταφέρουν την επιβάρυνση. Αυτό είναι ένα επιστημονικό ερώτημα το οποίο έχει μελετηθεί αρκετά. Γενικά, δεν υπάρχουν πολλές  αμφιβολίες ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του φόρου μεταφέρεται στους πελάτες τους. Ακολουθούν οι εργαζόμενοι (στις επιχειρήσεις) και μακράν ακολουθούν οι μέτοχοι.

Ειδικά στην  περίπτωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού - τόσο στην λιανική όσο και στην χονδρική - οι οποίες χαρακτηρίζονται από ολιγοπωλιακή δομή και πολύ χαμηλή ελαστικότητα της ζήτησης των προϊόντων τους, η επίπτωση του συνόλου της επιβάρυνσης τους καταναλωτές είναι το πιθανότερο αποτέλεσμα.

Φορολογώντας λοιπόν το κράτος τα κέρδη των παραγωγών ρεύματος στην πραγματικότητα επιβάλει φόρο στην κατανάλωση. Στην συγκεκριμένη περίπτωση υπόσχεται ότι θα μοιράσει ως επιδότηση στους καταναλωτές τα έσοδα από τον φόρο. Δώρο άδωρο. 

Ο γράφων έχει παρομοιάσει στο παρελθόν την σχέση του ελληνικού κράτους με τους υπηκόους του με αυτή ανάμεσα στον Βεζίρη, το λαμόγιο Χατζηαβάτη και τον πονηρό κακομοίρη Καραγκιόζη. Ποιος παίζει τον ρόλο του Χατζηαβάτη στην σύγχρονη εκδοχή του  Λαϊκού Μύθου; Ίσως οι πνευματικοί μας ταγοί (Ακαδημαϊκοί - "Πανεπιστημιακοί" - Λειτουργοί του Τύπου - Πολιτικοί). Οι οποίοι κατά τεκμήριο καταλαβαίνουν ίσως καλύτερα από τον γράφοντα την λαμογιά - και σιωπούν συναινώντας.

Και Αν ο Καταναλωτής Δεν Θέλει "Έξυπνο" Μετρητή;

Το ελληνικό κράτος, μέσω του Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρισμού (μονοπωλιακή επιχείρηση υπό τον έλεγχό του), έχει αρχίσει να εγκαθιστά στα σπίτια των καταναλωτών "έξυπνους" μετρητές ρεύματος. Με μεγάλη δόση υπερηφάνειας μας ενημερώνει μάλιστα ότι στα επόμενα χρόνια (10;) θα εγκατασταθεί τέτοιος μετρητής σε όλους τους καταναλωτές (περίπου 7,5 εκατομμύρια). Και το κάνει χωρίς να ρωτήσει κανένα.

Οι Έλληνες πολίτες δεν συνηθίζουν να αναρωτιούνται συχνά τι αποφασίζει για λογαριασμό τους το κράτος. Γι' αυτό και το κράτος αδιαφορεί για την άποψή τους. Δεν ισχύει το ίδιο σε πολιτισμένες χώρες της "Δύσης". Στην Μ. Βρετανία ο καταναλωτής έχει το δικαίωμα να μην αποδεχθεί την εγκατάσταση του έξυπνου μετρητή. Για να πεισθούν οι καταναλωτές, το Βρετανικό κράτος υποστηρίζει έναν ειδικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό (Smart Energy GB) για την προώθηση της ιδέας, που φημολογείται ότι είναι ένας από τους μεγαλύτερους διαφημιζόμενους στην χώρα (κύκλος εργασιών το 2023: 38 εκατομμύρια λίρες ή 46 εκατομμύρια ευρώ) και χρηματοδοτείται από τους Παρόχους Ρεύματος (οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να πετύχουν στόχους roll out).

Γιατί ένας καταναλωτής να μην θέλει να εγκατασταθεί στο σπίτι του ένας "έξυπνος" μετρητής; Φαίνεται ότι, οι Βρετανοί τουλάχιστον, έχουν πρόβλημα με την προστασία της ιδιωτικής τους ζωής. Ο "έξυπνος" μετρητής (όντας έξυπνος!) θα είναι σε θέση να γνωρίζει, να θυμάται και να μεταδίδει σε ένα κεντρικό οργανισμό πληροφορίες ιδιωτικού χαρακτήρα. Αυτό συνδυάζεται με την παραδοσιακή (και ίσως δικαιολογημένη) δυσπιστία των αγγλοσαξόνων για τις καλές προθέσεις ή τις δυνατότητες του κράτους. Γιατί ο μετρητής εκτός των πληροφοριών θα μπορεί να είναι όργανο επεμβάσεων εκ του μακρόθεν από το μακρύ χέρι κρατικών οργάνων (στην καλύτερη περίπτωση - εγκληματιών χάκερς στην χειρότερη).

Πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη  Βρετανική εμπειρία στην χώρα μας; "Εδώ είναι Ελλάδα" θα πει κανείς (παραφράζοντας έναν πρώην  πρωθυπουργό). Παρόλα αυτά, δεν θα ήταν περιττό να ασχοληθούν οι αρμόδιοι με το θέμα γιατί υπάρχει πιθανότητα να το βρούν μπροστά τους - και για τον λάθος λόγο. Για παράδειγμα όταν οι Έλληνες κατανοήσουν ότι με τον  "έξυπνο" μετρητή η διακοπή τροφοδοσίας (π.χ. λόγω χρέους) θα γίνεται εκ του μακρόθεν - πολύ ευκολότερα από σήμερα και πιο μαζικά. Ή ότι ίσως δυσκολέψει λίγο και το δημοφιλές άθλημα της ρευματοκλοπής.

Η προφανής πρόταση είναι να δοθεί (αν δεν έχει δοθεί) προσοχή στην νομική προστασία των ιδιωτικών δεδομένων των καταναλωτών. Δεν αρκεί όμως μόνο να δοθεί προσοχή - πρέπει η προσπάθεια να επικοινωνηθεί κατάλληλα. Ίσως τα 46 εκατομμύρια τον χρόνο που δαπανά η Μ. Βρετανία είναι πολλά, η συνεισφορά όμως των Παρόχων σε μια εύλογη μικρότερη δαπάνη δεν είναι κακή ιδέα. 

Πιο σημαντικό όμως είναι να προωθηθούν επικοινωνιακά τα χαρακτηριστικά των έξυπνων μετρητών που έχει αποδειχθεί από την διεθνή εμπειρία ότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Η δυνατότητα προπληρωμής και η εγκατάσταση μέσα στο σπίτι εσωτερικής μονάδας/οθόνης δεδομένων κατανάλωσης (in home display units - που μπορούν να υποκατασταθούν από τον υπολογιστή ή το smart phone του καταναλωτή). Οι υπηρεσίες αυτές θα διευκολύνουν την αποδοχή των μετρητών έχοντας το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι μπορούν να υποστηριχθούν άμεσα - δεν απαιτείται η ύπαρξη του δικτύου τηλεπικοινωνιών και του κεντρικού συστήματος εφαρμογών. 

Το "έτσι είναι η Ελλάδα" είναι μια δικαιολογία που βολεύει (θεωρώντας ότι τους απαλλάσσει των ευθυνών τους) τους πολιτικούς και πνευματικούς μας ηγέτες και γι' αυτό μας πωλούν συχνά φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Ας γίνουν οι "έξυπνοι" μετρητές (που άλλωστε θα τους πληρώσουμε από την τσέπη μας με τον συνήθη αδιαφανή τρόπο) η αιτία να δείξουν έστω και για μια φορά στοιχειώδη σεβασμό στον Έλληνα πολίτη - καταναλωτή. Αν δεν το κάνει το κράτος, ας αναλάβουν την πρωτοβουλία να στήσουν κάτι ανάλογο του Smart Energy  GB οι Πάροχοι - γιατί αν αφήσουν την κατάσταση ανεξέλεγκτη η επένδυση θα πάει χαμένη. 

Ας Μιλήσουμε Ως Πατριώτες για το Ρεύμα

«Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ότι είναι αληθινό» - φέρεται ότι είπε ο εθνικός μας ποιητής. Υποθέτοντας ότι το είδος του πατριωτισμού που εκφράζει η φράση ισχύει και για την αγορά ηλεκτρισμού, το allazorevma.gr, για να αποφύγει την παραφιλολογία (στην απαξία της οποίας συμφωνούμε απόλυτα με τον Πρωθυπουργό της χώρας*) έριξε μια ματιά στα δεδομένα της αγοράς για τον φετινό Νοέμβριο. Αυτά παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί. Προέρχονται από την ιστοσελίδα του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και δείχνουν τα στοιχεία για την Τιμή Εκκαθάρισης της χονδρικής αγοράς, την συμμετοχή των ΑΠΕ στην παραγωγή και το ποσοστό των καθαρών εξαγωγών (εξαγωγές - εισαγωγές ) για το διάστημα από 1 έως 27 Νοεμβρίου 2024. Τι φαίνεται με την πρώτη ματιά;

Σε όλη την διάρκεια του Νοεμβρίου οι καθαρές εξαγωγές είναι περίπου στο 12% της παραγωγής. Αυτό είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο για το ελληνικό σύστημα (ως προς το πρόσημο, το μέγεθος και την διάρκειά του) δεδομένου ότι είναι συνήθως εισαγωγέας ηλεκτρισμού. 

Η συνεισφορά των ΑΠΕ ανέρχεται στο 40% της συνολικής ζήτησης στις 27 μέρες. Αυτό το ποσοστό όμως κυμαίνεται από μέρα σε μέρα από το 61% έως το 15%. Ιδιαίτερο πρόβλημα είναι ότι η διάρκεια των χαμηλών ποσοστών συνεισφοράς ήταν εκτεταμένη. Για 12 ημέρες, από τις 11 έως τις 19 Νοεμβρίου και από 25 έως 27/11 ο μέσος όρος της συνεισφοράς των ΑΠΕ ήταν μόλις στο 26%

Στις ημέρες αυτές (11-19/11) της χαμηλής συνεισφοράς των ΑΠΕ, η ΤΕΜ εκτινάχθηκε σε ύψος εμφανώς μεγαλύτερο από το οριακό κόστος των μονάδων φυσικού αερίου στα 182 ευρώ την μεγαβατώρα κατά μέσο όρο**. Πριν τις 9 αυτές ημέρες (1-10/11) ήταν κατά μέσο όρο στα 109 και μετά τις 9 ημέρες (20-23/11) στα 114. Τι πιο πρόσφατες 3 ημέρες (25-27/11) ανέβηκε πάλι στις 146. Συνολικά για την περίοδο ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ του ποσοστού συνεισφοράς των ΑΠΕ και της ΤΕΜ υπολογίζεται σε -0,90. Όταν το ένα ανεβαίνει το άλλο κατεβαίνει και αντίστροφα - με σχεδόν πλήρη ταυτοχρονισμό.

Από τα παραπάνω, το μόνο που διαχέεται στο ευρύ κοινό μέσω των Λειτουργών του Τύπου είναι η μισή αλήθεια της τελευταίας παρατήρησης. Το ότι όταν η συνεισφορά των ΑΠΕ αυξάνεται η χονδρική τιμή πέφτει***. Τις ημέρες της σκοτεινιάς και νηνεμίας που η τιμή εκτοξεύεται κυριαρχεί η σιωπή του τάφου. Αν συνθέσουμε τις δυο αυτές μισές αλήθειες έχουμε την δυνατότητα να προσεγγίσουμε ολόκληρη την αλήθεια. Η εξαιρετικά μεγάλη μεταβλητότητα των ΑΠΕ, συνεπικουρούμενη από την περιστασιακή αύξηση της ζήτησης λόγω των εξαγωγών, είχε ως συνολικό αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση της μέσης τιμής στην χονδρική - της ΤΕΜ. Αυξημένη ζήτηση + μειωμένη προσφορά = αύξηση τιμής. Τίποτα καινούργιο υπό τον ήλιο.

Αυτό είναι πρόβλημα για τους πολιτικούς γιατί η ΤΕΜ (με βάση τον δικό τους σχεδιασμό) καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα περίφημα πράσινα τιμολόγια λιανικής του Δεκεμβρίου στα οποία με δική τους προτροπή βρίσκεται ακόμα η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών. Πανικοβλημένοι περιμένουν που θα κάτσει η μέση ΤΕΜ μέχρι 30/11 για να δουν αν πρέπει να επιδοτήσουν (μέχρι σήμερα είναι στα 137 ευρώ την μεγαβατώρα - αν πέσει κάτω από τα 125 θα αναπνεύσουν πάλι ελεύθερα. Κάτω από τα 125 ευρώ ο μηχανισμός διακύμανσης του πράσινου τιμολογίου του δεσπόζοντα παρόχου μένει ανενεργός).

Γενικό συμπέρασμα από την εμπειρία του Νοεμβρίου είναι ότι  η θεωρία ότι οι ΑΠΕ είναι "απλόχερη δωρεά από τον Θεό" δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η μεταβλητότητά τους έχει κόστος που αυξάνεται με τον βαθμό της διείσδυσής τους στο σύστημα ηλεκτρισμού. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα - όσο θα απαιτηθεί για να υπάρξουν σε ανταγωνιστικές τιμές υποκατάστατα του φυσικού αερίου (αποθήκευση, διαχείριση ζήτησης****). Αυτό το χρονικό διάστημα προβλέπεται ότι θα είναι πολλά χρόνια, γιατί η αποθήκευση κοστίζει περίπου 4 φορές πάνω από το φυσικό αέριο και η διαχείριση της ζήτησης εξαρτάται από την αλλαγή στις συνήθειες των καταναλωτών - πράγμα για το οποίο, μέχρι στιγμής, η διεθνής εμπειρία είναι απογοητευτική.

Ακολουθώντας την  συμβουλή του Εθνικού μας ποιητή για τον πατριωτισμό, είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε καλύτερα την θυμική μας αντίδραση στις έμμεσες κατηγορίες για μειοδοσία (και παραφιλολογία!) προερχόμενες μάλιστα από υψηλά χείλη. Αν επαναληφθούν, θα αναγκαστούμε να ανταποδώσουμε - πάντα με στοιχεία και επιχειρήματα και χωρίς απόδοση προθέσεων.

*"Όλη αυτή η φιλολογία κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι επικίνδυνη και δεν είναι πατριωτική γιατί δεν είναι πατριωτικό να εισάγουμε φυσικό αέριο και πετρέλαιο όταν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις εγχώριες πηγές ενέργειες τις οποίες ο Θεός μας έδωσε απλόχερα»." Κυριάκος Μητσοτάκης

** Αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγοί με φυσικό αέριο "κερδοσκοπούν"; Ο ορθότερος όρος θα ήταν ότι έχουν "μη κανονικά κέρδη" τις ώρες αυτές. Αυτό όμως είναι το αποτέλεσμα της υποπαραγωγής των ΑΠΕ κι όχι η αιτία. Από την άλλη μεριά τα υπερκέρδη αυτά είναι σήμα της αγοράς ότι τα υποκατάστατα του αερίου (για παράδειγμα η αποθήκευση) είναι πιο προσοδοφόρα. Λογική συνέπεια είναι ότι η φορολόγηση των υπερκερδών αυτών ή/και η επιδότηση της αποθήκευσης είναι παράλογος αυτοτραυματισμός. Αλλά το πλεονέκτημα αυτό των αγορών οι πνευματικοί και πολιτικοί ταγοί μας το γνωρίζουν εξ απαλών ονύχων.

***Οι Λειτουργοί του Τύπου επίσης αποφεύγουν να αναφέρουν ότι, όταν η ΤΕΜ πέφτει, οι καταναλωτές δεν ωφελούνται γιατί οι ΑΠΕ εισπράττουν για την παραγωγή τους ποσά επιδότησης που δεν εξαρτώνται από την ΤΕΜ (για την ακρίβεια μέρος της επιδότησής τους είναι μεγαλύτερη όσο χαμηλότερη είναι η ΤΕΜ). Η αλήθεια είναι ότι χωρίς τις επιδοτήσεις - που ίσως έχουν υπερβεί πλέον τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ που οι καταναλωτές πληρώνουν μέσω των λογαριασμών τους ρεύματος - ούτε ένα Κιλοβάτ ΑΠΕ δεν θα είχε εγκατασταθεί στην χώρα. Στο παρόν δεν εστιάζουμε στο κόστος αυτό των ΑΠΕ αλλά στο επιπρόσθετο κόστος της μεταβλητότητάς τους.
**** Να προστεθούν και οι επενδύσεις σε διασυνδέσεις που θα απαλείψουν τη σχετική απομόνωση των ευρωπαϊκών συστημάτων της Ανατολικής από την Κεντρική Ευρώπη.

Το Κράτος Δεν Έχει Στραγγαλίσει την Αγορά Ρεύματος - Ακόμα

Από τον Φεβρουάριο του 2001 μέχρι σήμερα (ένα τέταρτο αιώνα) το ελληνικό κράτος δίνει μάχες οπισθοφυλακής απέναντι στον προαιώνιο εχθρό - τις αγορές στο ρεύμα, χονδρική και λιανική - κοροϊδεύοντας τους κουτόφραγκους που τις επιβάλουν. Απόδειξη το ότι η λιανική αγορά (στην οποία εστιάζει το παρόν σημείωμα) άνοιξε στην πράξη με καθυστέρηση 15 ετών από την υποτιθέμενη "απελευθέρωση της αγοράς" και μετά από μια καταστροφική περίοδο για την φήμη της με την κατάρρευση των δυο πρώτων Προμηθευτών (με ευθύνη των σχεδιαστών του "ανοίγματος" της αγοράς).

Τη στιγμή που γράφεται το παρόν (11/24), η λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα παρουσιάζει βαθμό συγκέντρωσης δυοπωλίου με τα μερίδια αγοράς του δεσπόζοντα παρόχου στην Χαμηλή Τάση να είναι σταθερά (62% σε πωλήσεις, 72% σε μετρητές) εδώ και τρία χρόνια. 

Υπάρχουν  όμως καλά νέα. Οι κρατικές παρεμβάσεις από την 1/1/24 - χωρίς να το επιδιώκουν - έχουν δημιουργήσει συνθήκες για πρόοδο στην αγορά. Προσπαθώντας να ελέγξει τις τιμές για πολιτικούς λόγους το κράτος έχει κάνει δώρο στους Παρόχους "ευτραφή" μικτά περιθώρια. Πολλοί Πάροχοι (τώρα πια το σύνολό τους) χρησιμοποίησαν αυτό το δώρο για να κάνουν ένα πολύ σημαντικό πρώτο βήμα για την αγορά. Άρχισαν να προσφέρουν εξαιρετικά ελκυστικά σταθερά τιμολόγια.

Ευτραφή Μικτά περιθώρια; Το allazorevma.gr χρησιμοποιώντας δημόσια διαθέσιμα στοιχεία προσπάθησε να εκτιμήσει την κερδοφορία των παρόχων στην περίοδο 1-11/24. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Η μέθοδος είναι απλή. Υπολογίζεται η τιμή του ειδικού (πράσινου) τιμολογίου κάθε Παρόχου στην περίοδο αναφοράς (περιλαμβανόμενης της πάγιας χρέωσης). Αφαιρείται από αυτή το μέσο κόστος της χονδρικής για την Χαμηλή Τάση που περιλαμβάνει τις προσαυξήσεις αλλά και την χρέωση για τις απώλειες δικτύου διανομής (σύνολο περίπου 128 ευρώ/μεγαβατώρα). 

Είναι το μικτό περιθώριο στο επίπεδο του 20% "ευτραφές"; Το allazorevma.gr  δεν διαθέτει εσωτερική πληροφόρηση για να δώσει ακριβή απάντηση στο ερώτημα. Γνωρίζει όμως ότι με την κρατική απόφαση να μεταφερθούν - χωρίς να ερωτηθούν - όλοι οι καταναλωτές στο μεταβλητό πράσινο τιμολόγιο την 1/1/24, ενέργεια που ενίσχυσε με παραπλανητική επικοινωνιακή εκστρατεία - ελαχιστοποίησε (πιθανόν μηδένισε) τον κίνδυνο της χονδρικής για τους Παρόχους. Συνεπώς μηδένισε την ανάγκη να καλυφθεί αυτός ο κίνδυνος από το Μικτό Περιθώριο των Παρόχων. Ακόμα χειρότερα, όταν η χονδρική πέρασε κάποιο "επικίνδυνο" για τους πολιτικούς όριο, αντί να αφήσει την αγορά να ανταποκριθεί, έσπευσε να προστατεύσει τα μικτά τους περιθώρια επιδοτώντας το ρεύμα.

Το περίεργο αλλά ταυτόχρονα ωφέλιμο αποτέλεσμα της λανθασμένης πολιτικής του κράτους (παράπλευρη ωφέλεια!) είναι ότι οι Πάροχοι χρησιμοποίησαν τα παχουλά τους περιθώρια ειδικά του Α' εξαμήνου για να κάνουν το πρώτο βήμα προς την ομαλή λειτουργία της αγοράς - δικαιώνοντας τον λόγο ύπαρξής τους. Να μετασχηματίζουν το προφίλ του κινδύνου μεταξύ των αγορών σύμφωνα με τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Πρακτικά να εξομαλύνουν τον κίνδυνο της χονδρικής δεδομένου ότι οι καταναλωτές προτιμούν σταθερότητα στις τιμές τουλάχιστον για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Επιβεβαιώνοντας (μετά από καιρό που έσπερναν την σύγχυση και την αβεβαιότητα με τις ρήτρες αναπροσαρμογής - που το κράτος μετονόμασε σε  μηχανισμούς διακύμανσης) ότι η σταθερότητα (ή μη) των τιμών της λιανικής είναι δουλειά των αγορών και όχι του κυρίου Υπουργού.

Το ύψος των τιμών είναι επίσης δουλειά των αγορών. Με την προϋπόθεση ότι ο κύριος Υπουργός έχει προβεί στις κατάλληλες ενέργειες ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής ανταγωνισμός. Δεν έχει υπάρξει ακόμα τέτοιος Υπουργός στην χώρα. Όταν υπάρξει θα κάνει κάτι απλό. Θα ρωτήσει το allazorevma.gr* ποιος είναι ο δεσπόζων Πάροχος από τον παρακάτω Πίνακα. Θα του το πούμε εμπιστευτικά. Με βάση αυτή την πληροφορία, ο κύριος Υπουργός θα βγάλει ένα φετφά που θα λέει ότι το μικτό περιθώριο του δεσπόζοντα Παρόχου απαγορεύεται να είναι μικρότερο από το μέσο περιθώριο της αγοράς συν 10 ποσοστιαίες μονάδες έως ότου το μερίδιο αγοράς του σε μετρητές πέσει κάτω από το 30%. Δεν σκοπεύουμε να κρατήσουμε την αναπνοή μας περιμένοντας αυτόν τον από μηχανής Υπουργό - Θεό.

* Ο θεσμικά ορθός τρόπος θα ήταν να ρωτήσει την  ΡΑΑΕΥ και την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Προτείνουμε το allazorevma.gr για να γλυτώσει μερικά χρόνια καθυστέρηση.

Το Δίκτυο Ηλεκτρισμού σε Θανάσιμη Περιδίνηση;

"Ένα Δίκτυο για όλους" διαφημίζει στις πινακίδες των γηπέδων καλαθοσφαίρισης ο Διαχειριστής του (μοναδικού) Δικτύου Διανομής Ηλεκτρισμού της χώρας. Προκαλώντας εύλογους συνειρμούς: Ένα - το ίδιο - για όλους; Είναι καλό αυτό ή κακό; Μήπως θα ήταν καλύτερα να υπάρχει κάποιος ανταγωνισμός; Άλλωστε δεν έχουμε όλοι τις ίδιες ανάγκες των υπηρεσιών που προσφέρει το "Ένα Δίκτυο". Ποιος και πως (με ποια διαδικασία) καθορίζει ποιες είναι αυτές οι υπηρεσίες και το πόσο μας στοιχίζουν;

Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά ήταν μέχρι τώρα: Το δίκτυο είναι "φυσικό" μονοπώλιο. Δεν έχει οικονομική λογική να υπάρχουν περισσότερα από ένα Δίκτυα. Γι' αυτό πρέπει το κράτος να παρεμβαίνει για να ρυθμίζει τόσο την ποιότητα όσο και το κόστος των υπηρεσιών του Δικτύου. Αυτή ήταν μια εύλογη απάντηση (έστω και αν κανείς θα μπορούσε να αναρωτηθεί γιατί αυτό θα πρέπει να διαφημίζεται στα γήπεδα καλαθοσφαίρισης). Αυτή η απάντηση δεν αρκεί πλέον για να δικαιολογήσει την δομή του δικτύου ηλεκτρισμού όπως είναι τώρα. Υπάρχουν τεχνολογικές και θεσμικές εξελίξεις που είναι πιθανό στο μέλλον να οδηγήσουν σε κατακερματισμό του ενιαίου δικτύου και μάλιστα με ταχύτητα χιονοστιβάδας. Ορισμένοι μιλούν πλέον για την επερχόμενη θανάσιμη περιδίνηση (Death Spiral) του Δικτύου. 

Πριν παρουσιαστούν οι εξελίξεις που οδηγούν στην μελλοντική αυτή κατεύθυνση, πρέπει να εξηγηθεί το γιατί αυτό μας αφορά τώρα. Μας αφορά γιατί σήμερα αποφασίζουμε να διαθέσουμε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις στο υπάρχον δίκτυο. Αν το δίκτυο αυτό, για λόγους που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, δεν είναι πλέον αναγκαίο - τότε οι επενδύσεις θα πάνε χαμένες. Θα είναι malinvestments. Θα θυσιάσουμε  πόρους (οι επενδύσεις είναι θυσία για τους πολίτες) σε λάθος έργα. Πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με καλύτερη απόδοση σε άλλα έργα κοινής ωφέλειας.

Ποιος είναι μηχανισμός της "θανάσιμης περιδίνησης" για το δίκτυο λοιπόν; Ξεκινάει με μια πρώτη ομαδική αποστασία (αποσκίρτηση) "πελατών" του. Γιατί αποστατούν; Αφενός γιατί έχουν ίσως ιδιαίτερες ανάγκες σχετικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει το δίκτυο (πχ ασφάλεια τροφοδοσίας) για τις οποίες είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν κάτι παραπάνω, αφετέρου γιατί  υπάρχουσες ή νέες τεχνολογίες έχουν μειώσει τις οικονομίες κλίμακας για την χρήση τους ως υποκατάστατα του δικτύου. Τυπικό παράδειγμα η ανεξαρτητοποίηση μεγάλων data centers που σκέφτονται να εγκαταστήσουν δικούς τους μικρούς τυποποιημένους πυρηνικούς σταθμούς. (αλλά και οι κάτοικοι της Εκάλης που δεν τους αρέσουν οι πολυήμερες διακοπές τροφοδοσίας όταν πέσει χιονιάς).

Η ομαδική αποστασία "πελατών" σημαίνει ότι το κόστος του δικτύου - που είναι και παραμένει και μετά την αποστασία σε συντριπτικό ποσοστό σταθερό - πρέπει να μοιραστεί στους υπόλοιπους "πελάτες" του. Το έσοδο και συνεπώς η χρέωση πρέπει να αυξηθεί. Η αύξηση αυτή όμως ενισχύει το κίνητρο των υπόλοιπων πιστών "πελατών¨" να αποσκιρτήσουν και αυτοί. Αυτό οδηγεί με την σειρά του σε μεγαλύτερη αύξηση των χρεώσεων και σε νέες αποσκιρτήσεις. Και ούτω καθεξής. Θανάσιμη περιδίνηση.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις (η μείωση των οικονομιών κλίμακος στις μονάδες φυσικού αερίου και στο μέλλον των πυρηνικών, η τεχνολογία των μικροδικτύων - microgrids) συνδυάζονται και ενισχύονται από την προσπάθεια των πολιτικών να πετύχουν το Net Zero. Οι ενεργειακές κοινότητες οι επιδοτήσεις στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και στις μπαταρίες (οι οποίες είναι άμεσα ανταγωνιστικές προς το δίκτυο!) και οι αποκεντρωμένες μονάδες ΑΠΕ λειτουργούν προς την κατεύθυνση της αποστασίας των καταναλωτών και την αποσάθρωση του Δικτύου. 

Τι να κάνουμε λοιπόν; Να μετατρέψουμε τον Κίνδυνο σε Ευκαιρία. Να αποκτήσουμε την θεσμική ευελιξία για να αντιμετωπίσουμε το αβέβαιο μέλλον. Να δημιουργήσουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι τεχνολογικές καινοτομίες θα ενσωματωθούν στο δίκτυο με τον πιο γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να σπάσουμε τον ΔΕΔΔΗΕ* σε 8-10 κομμάτια (αποσυνδέοντάς τον πλήρως από την  ΔΕΗ) και να πουλήσουμε τα κομμάτια σε ιδιώτες ή σε κάθε είδους συλλογικές οντότητες (Δήμους κλπ. - με τα έσοδα θα αποζημιώσουμε την McQuarie αν δεν θέλει να συμμετέχει στα νέα κομμάτια). Στο νέο αυτό αποκεντρωμένο περιβάλλον θα ανθήσει η καινοτομία προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στις πραγματικές ανάγκες των καταναλωτών και τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες για να τις ικανοποιήσουν. Οι κάτοικοι της Εκάλης θα υποστούν (ή όχι!) το κόστος της υπογείωσης του δικτύου της πόλης τους ώστε να μην έχουν προβλήματα με τον χιονιά - ή την επόμενη πυρκαγιά. Οι επαγγελματίες του τουρισμού στην Σαντορίνη και την Ύδρα θα αποφασίσουν πόσο θα τους στοιχίσει η θερινή εφεδρεία στο νησί τους. Προφανώς οι ενεργειακές κοινότητες θα έχουν την τιμητική τους! Νέες επιχειρήσεις θα δραστηριοποιηθούν στην αχόρταγη καινούργια αυτή αγορά ενεργειακών υπηρεσιών και οι υπάρχουσες θα επενδύσουν στην εισαγωγή νέων καινοτομικών προϊόντων και υπηρεσιών (προσλαμβάνοντας - με παχυλούς μισθούς - τα ελληνικά μυαλά που είχαν φύγει στο εξωτερικό και αντιστρέφοντας το brain drain). Με λίγα λόγια θα γίνει η χώρα Παράδεισος επί της γης!

Και μετά ξύπνησα και επανήλθα στην ελληνική πραγματικότητα. Τρομαγμένος, το μόνο που μπόρεσα να ψελλίσω είναι: Τουλάχιστον μην χύνετε άλλο νερό στον Πίθο των Δαναΐδων!

* Αυτή η πρωτοποριακή για την Ελλάδα πρόταση δεν είναι κάτι καινούργιο - είχε γίνει από τον νυν Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΔΕΗ στη αρχή της σταδιοδρομίας του στην Επιχείρηση. Αυτό ήταν φυσιολογικό δεδομένης της διεθνούς εμπειρίας του - ελάχιστες χώρες στη Ευρώπη έχουν ένα μόνο διαχειριστή δικτύου διανομής. Το σπάσιμο του δικτύου έχει το πλεονέκτημα, εκτός των άλλων, ότι επιτρέπει την καθιέρωση έμμεσου ανταγωνισμού μεταξύ των διαχειριστών - το αποκαλούμενο yardstick competition.

Να Καταργηθούν τα Κίτρινα Τιμολόγια - Προτείνει το allazorevma.gr

To allazorevma.gr υποβάλει ευσεβάστως στο κράτος την πρόταση να καταργηθούν τα Κίτρινα Τιμολόγια ρεύματος. Εναλλακτικά να επαναπροσδιοριστεί ο μηχανισμός τους. Εξηγούμε:

Τα κίτρινα τιμολόγια επιτείνουν την σύγχυση που επιφέρουν στους καταναλωτές τα χρωματιστά τιμολόγια. Είναι δύσκολο ακόμα και σε έμπειρους αναλυτές (μόνο το allazorevma.gr έχει την μέθοδο να το κάνει - η ΡΑΑΕΥ δεν την διαθέτει) να υπολογίσουν την πραγματική χρέωση που προκύπτει από την εφαρμογή των κίτρινων τιμολογίων. 

Αν είναι δύσκολο για τους ειδικούς αναλυτές είναι σχεδόν αδύνατο για τους καταναλωτές να κατανοήσουν τι πληρώνουν και γιατί. Εκτός των άλλων γιατί η τελική χρέωση για κάθε μήνα φαίνεται ετεροχρονισμένα. Από την άλλη μεριά, η συσκότιση γύρω από τα κίτρινα τιμολόγια δίνει τη ευκαιρία στα τηλεφωνικά κέντρα (call centers) που χρησιμοποιούν οι Πάροχοι για να προωθήσουν τις πωλήσεις τους να εμπλουτίσουν τις παραπλανητικές τακτικές τους και να τις φθάσουν στο μέγιστο βαθμό. Έχουμε την εντύπωση πάντως ότι και οι Πάροχοι (αν όχι τα call centers) θα ανακουφιστούν από την κατάργηση των κίτρινων τιμολογίων. Γιατί υποθέτουμε ότι έχουν κατανοήσει πλέον ότι χάνουν περισσότερους πελάτες από την έλλειψη αξιοπιστίας από όσους κερδίζουν παραπλανώντας τους.

Να καταργήσουμε τα κίτρινα τιμολόγια αλλά τι θα κάνουμε με το χρώμα; Θα πάει χαμένο; Όχι κατ' ανάγκη. Το κίτρινο χρώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τυποποιηθούν τα σταθερά τιμολόγια με διάρκεια μικρότερη των 12 μηνών. Το allazorevma.gr θα προτιμούσε τις καινοτομικές λύσεις που έχει ήδη προτείνει. Το γαλάζιο ή το (εξαιρετικά ευρηματικό) διπλό (μπλε κίτρινο). Από την άλλη μεριά όμως και με δεδομένο ότι το πορτοκαλί είναι μια απόχρωση του κίτρινου - πράγμα που πιθανό να προκαλέσει στο μέλλον ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση - δεν θα ήταν μεγάλη απώλεια το κίτρινο να καταργείτο πλήρως.

Είναι φανερό ότι το παιχνίδι των χρωμάτων είναι διασκεδαστικό (όσο και αυτό με το logo του μετρό!). Έχει γίνει πια μια  ευχάριστη συνήθεια και για το allazorevma.gr. Προτείνουμε λοιπόν στο κράτος να συνεχίσουμε το παιχνίδι κάνοντας αλλαγές τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο. Χωρίς εγωισμούς και πείσματα. Ας παίξουμε μαζί λίγο ακόμα την κολοκυθιά. 

Γιατί το Κράτος δεν Προωθεί τα Μπλε Τιμολόγια Ρεύματος;

Με κίνδυνο να χαρακτηριστεί ως πληρωμένο κρατικό παπαγαλάκι, το allazorevma.gr αναγνωρίζει ότι το Ελληνικό κράτος εξασφάλισε (επιτέλους!) μια σημαντική επιτυχία στην αγορά ρεύματος. Από την αρχή του 2024 προσφέρονται στους καταναλωτές μετά από πολύ καιρό τιμολόγια με σταθερή τιμή. Κατά παράδοξο όμως - και για το allazorevma.gr ακατανόητο - λόγο, αντί το κράτος να περηφανευτεί που έδωσε την ευκαιρία στους καταναλωτές να απαλλαγούν από τις παραπλανητικές και προσβλητικές για την νοημοσύνη τους ρήτρες αναπροσαρμογής, επένδυσε επικοινωνιακά στο πράσινο - μεταβλητό τιμολόγιο. Τιμολόγιο με ρήτρα αναπροσαρμογής - την οποία, κάνοντας το κρέας ψάρι - μετονόμασε σε μηχανισμό διακύμανσης. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;

Σύμφωνα με τα στοιχεία του allazorevma.gr, από την αρχή της χρονιάς μέχρι σήμερα, ο καταναλωτής που επέλεξε σταθερό τιμολόγιο πλήρωσε 20% χαμηλότερη τιμή από αυτόν που ευτύχησε να τον τοποθετήσει το κράτος (χωρίς να τον ρωτήσει) στο φθηνότερο πράσινο τιμολόγιο. Πλήρωσε περίπου για ρεύμα (300 κιλοβατώρες τον μήνα) 40 ευρώ έναντι  των 51 του πράσινου. Έντεκα ευρώ τον μήνα είναι 132 ευρώ τον χρόνο*. Καθόλου αμελητέα. Μια πρόχειρη εκτίμηση είναι ότι για το σύνολο των οικιακών καταναλωτών αυτό αντιστοιχεί σε ένα αμύθητο για το μέγεθος της αγοράς ποσό. Μεγαλύτερο από 500 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.

Αυτό το μισό δισεκατομμύριο ευρώ, το κράτος με την επικοινωνιακή του πολιτική της προώθησης των πράσινων τιμολογίων, έκανε ότι μπορούσε για να ΜΗΝ γίνει διαθέσιμο στους καταναλωτές.  

Που πήγαν αυτά τα 500 εκατομμύρια; Ένα μικρό μέρος στους καταναλωτές που εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία. Αλλά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος πήγε στους Παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας. Των οποίων το μικτό περιθώριο με την αναγκαστική μεταφορά του συνόλου των καταναλωτών σε πράσινα τιμολόγια την 1/1/24 εκτοξεύτηκε και έμεινε υψηλό μέσα στο Α εξάμηνο του '24 βοηθούμενο από την ταυτόχρονη μείωση της χονδρικής. Η αυταρχική ενέργεια του κράτους, η φυσιολογική αδράνεια των καταναλωτών και η συγκυριακή πτώση της χονδρικής τιμής, έπεσε ως μάννα εξ ουρανού στα ταμεία των Παρόχων (ένα είδος "ουρανοκατέβατων" κερδών!). Με το κράτος να ενισχύει επικοινωνιακά την τάση αυτή, που αντικειμενικά και ανεξάρτητα από τις ευγενικές προθέσεις των αρμοδίων, ευνοούσε τους πωλητές έναντι των καταναλωτών.

Ευτυχώς όμως η αγορά λειτούργησε - έστω και στοιχειωδώς. Οι Πάροχοι χρησιμοποίησαν ένα μέρος των "ουρανοκατέβατων" κερδών τους για να επιδοτήσουν εξαιρετικά ελκυστικά τιμολόγια σταθερής τιμής. Το έκαναν για να προσελκύσουν νέους πελάτες πράγμα αναμενόμενο σε μια ζωντανή ελεύθερη αγορά. Έτσι, χωρίς να το θέλουν, πρόσφεραν στο κράτος μια σημαντική θεσμική επιτυχία που όχι μόνο δεν την είχε σχεδιάσει αλλά είχε κάνει ότι μπορούσε για να αποφευχθεί. 

Ποια είναι η αντίδραση του κράτους στην ευνοϊκή αυτή εξέλιξη; Προφασιζόμενο ότι πρέπει να προσαρμοστεί σε ευρωπαϊκές οδηγίες σχεδιάζει να δυσκολέψει την προσφορά τιμολογίων σταθερής τιμής με κίνδυνο να σπείρει (ακόμα μια φορά) σύγχυση στους καταναλωτές. Να σημειώσουμε με έμφαση την πρόβλεψη της οικονομικής θεωρίας ότι η σύγχυση στην αγορά είναι πάντα προς το συμφέρον των πωλητών οι οποίοι την επιδιώκουν για να μεγαλώσουν τα περιθώριά τους. Το ελληνικό κράτος φαίνεται ότι επιμένει να υποθάλπει αυτή την προσπάθειά τους. Αυτό δεν έχει λογική εξήγηση - τουλάχιστον για την δυνατότητα κατανόησης του allazorevma.gr.

* Το allazorevma.gr εκτιμά ότι, με βάση τις προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών χονδρικής στις προθεσμιακές αγορές, η ελκυστικότητα των σταθερών τιμολογίων που προσφέρονται σήμερα στην αγορά έναντι των πράσινων τιμολογίων θα διατηρηθεί και το επόμενο εξάμηνο.

Δείκτης Τιμών Οκτωβρίου: Καλός Μήνας για τους Πωλητές!

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Οκτώβριο του 2024. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Οκτώβριο εμφάνισε  αύξηση σε σχέση με τον δείκτη Σεπτεμβρίου 2024. Από 219,21 ανέβηκε στα 232,08 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Οκτωβρίου δεν περιλαμβάνουν κρατική επιδότηση (που δόθηκε τους προηγούμενους δύο μήνες) και ανέβηκαν στα 74,98 ευρώ την μεγαβατώρα.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, μειώθηκε ελαφρά  στα 143,97 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 145,82 τον Σεπτέμβριο . Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Οκτώβριο σε μέσο όρο έπεσαν στα 149,37 ευρώ την μεγαβατώρα μειωμένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (153,86 ευρώ την μεγαβατώρα). 

Στο πρώτο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες. Στον δεύτερο Πίνακα παρουσιάζεται η εξέλιξη του μικτού Περιθωρίου των Παρόχων τους τελευταίους 12 μήνες.

Τον Οκτώβριο η χονδρική τιμή είχε σημαντική πτώση (-14,0%) σε σχέση με τον Σεπτέμβριο. Οι Πάροχοι πέρασαν ένα μικρό μέρος μόνο της μείωσης στις ανταγωνιστικές χρεώσεις (-1,3%) βελτιώνοντας τα περιθώρια τους τα οποία ήταν αρνητικά στην διάρκεια του καλοκαιριού. Η αύξηση του Δείκτη οφείλεται στην κατάργηση της επιδότησης την απουσία της οποίας δεν αντιστάθμισε επαρκώς η πτώση των ανταγωνιστικών χρεώσεων. Αξίζει να σημειωθεί ακόμα μια φορά η εντυπωσιακή σταθερότητα του μεριδίου της αγοράς της ΔΕΗ τα τελευταία 2 χρόνια (από τον Νοέμβριο του 22) σε 64,39% στην Χαμηλή Τάση (ήταν 64,28% τον Οκτώβριο που μόλις έκλεισε).

Το allazorevma.gr και η Eurostat Συμφωνούν (λίγο - πολύ) για τις Τιμές του Ρεύματος

Η Eurostat δημοσίευσε τα στοιχεία για τις τιμές του ρεύματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το Α΄ εξάμηνο του 2024. Ειδικά για τις οικιακές καταναλώσεις, η τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα κατά την Eurostat ανήλθε στα 217,30 ευρώ την μεγαβατώρα (ή 21,73 λεπτά την κιλοβατώρα). Ο Δείκτης τιμών που καταρτίζει το allazorevma.gr κάθε μήνα ανήλθε (μέσος όρος εξαμήνου) σε 222,43 ευρώ την μεγαβατώρα (ή 22,24 λεπτά την κιλοβατώρα). Ο Δείκτης του allazorevma.gr συνεπώς ήταν κατά 2,31% υψηλότερος από αυτόν της Eurostat*. 

Εκτιμούμε ότι η διαφορά είναι αμελητέα και το πιθανότερο είναι να οφείλεται στο ότι ο Δείκτης του allazorevma.gr λόγω έλλειψης δημόσια διαθέσιμων στοιχείων υπολογίζεται σε ένα μόνο επίπεδο κατανάλωσης - αυτό των 3.750 κιλοβατωρών τον χρόνο. Η Eurostat υπολογίζει την δική της εκτίμηση για μια ευρύτερη περιοχή κατανάλωσης που φθάνει μέχρι τα 5.000 κιλοβατώρες τον χρόνο. Επειδή η τιμή (λόγω των παγίων  χρεώσεων) μειώνεται όσο μεγαλώνει η κατανάλωση υποθέτουμε ότι η διαφορά είναι αμελητέα και εύλογη. 

Τόσο η Eurostat όσο και το allazorevma.gr υπολογίζουν του δείκτες τους με έναν σταθμισμένο μέσο όρο τόσο ως προς το μερίδιο αγοράς των Παρόχων όσο και την μέση κατανάλωση (με την  επιφύλαξη της διαφοράς που προαναφέρθηκε) περιλαμβάνοντας όλες τις χρεώσεις που επιβαρύνουν την τιμή (ρυθμιζόμενα, φόρους, τέλη και ΦΠΑ).

Ο Δείκτης του allazorevma.gr έχει βέβαια ένα πλεονέκτημα. Είναι διαθέσιμος κάθε μήνα (στις πρώτες μέρες του επόμενου) και όχι εξαμηνιαίος με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών. Είναι επίσης χειροποίητος και ντόπιος.

* Τον Οκτώβριο του 2022 η ίδια σύγκριση μεταξύ των δεικτών του allazorevma.gr και της Eurostat (για το A Εξάμηνο του 2022) έδειχνε διαφορά στο επίπεδο του 2,47% αυτή την φορά με το allazorevma.gr  να έχει χαμηλότερη εκτίμηση. Η διαφοροποίηση στο πρόσημο της διαφοράς κατά την άποψη μας είναι πιθανότερο να οφείλεται στην σημαντική αύξηση στων παγίων χρεώσεων στο μεταξύ ή οποία διευρύνει την περιοχή των τιμών μεταξύ επιπέδων καταναλώσεων.

Σταθερά Τιμολόγια 12 μηνών; Έχουμε την λύση!

Το ελληνικό κράτος βρίσκεται ενώπιον μιας δύσκολης απόφασης. Πρέπει - ή νομίζει ότι πρέπει - να προσαρμοστεί σε μια νέα Ευρωπαϊκή οδηγία η οποία απαιτεί όλα τα σταθερά τιμολόγια να είναι τουλάχιστον 12μηνης διάρκειας. Το allazorevma.gr διάβασε προσεκτικά το κείμενο της οδηγίας. Η οδηγία προβλέπει (παρέχοντας ευρύτατα παραθυράκια όπως συνήθως) να προσφέρεται τουλάχιστον ένα σταθερό τιμολόγιο 12μηνης διάρκειας από κάθε Πάροχο. Δεν υπάρχει τρόπος να ερμηνευθεί διαφορετικά η διατύπωση.

Δεν ξέρει να διαβάζει το ελληνικό κράτος; Βεβαίως ξέρει. Αλλά η οδηγία του δημιουργεί ένα πρόβλημα. Το πως θα την προσαρμόσει στα χρωματιστά τιμολόγια που έχει ήδη θεσμοθετήσει καινοτομώντας στην Ευρώπη (και πιθανόν παγκοσμίως). Είναι ένα πραγματικό ερώτημα και το allazorevma.gr, παρόλο που δεν ερωτήθηκε, αισθάνεται υποχρεωμένο να βοηθήσει. Η λύση είναι να θεσμοθετηθεί ένα νέο χρώμα τιμολογίου το οποίο όμως θα έχει μια λογική συνέπεια με τα υπάρχοντα. Ο στόχος είναι το χρώμα, προκαλώντας τους κατάλληλους συνειρμούς στον καταναλωτή, να υποκαταστήσει την ονομασία (και τα χαρακτηριστικά) του τιμολογίου. Οι εναλλακτικές λύσεις που σκεφτήκαμε παρουσιάζονται παρακάτω:

Μια λύση είναι το γαλανόλευκο τιμολόγιο. Αυτό θα είναι το σταθερό 6 μηνών. Η ιδέα είναι προφανής τόσο στο μάτι όσο και στο μυαλό. Μπορεί να υλοποιηθεί είτε με ρίγες (προτιμάται γιατί θυμίζει την σημαία μας)  είτε με τα δυο χρώματα σε ισόποσες αποστάσεις.

Εναλλακτικά θα μπορούσε να υιοθετηθεί η ιδέα (και η ονομασία) του γαλάζιου τιμολογίου - χωρίς ρίγες. Η λιγότερο έντονη απόχρωση σε σύγκριση με το μπλε θα εξακολουθεί να υπενθυμίζει το "μέγα της θαλάσσης κράτος" αλλά συγχρόνως θα αποτιμάται συνειρμικά από τον καταναλωτή  ως ενδεικτική της μικρότερης (ασθενέστερης) διάρκειας του τιμολογίου.

Αν όμως το κράτος θέλει κάτι σε πιο έντονο, υπάρχουν χρώματα που μπορούν να κάνουν κρότο. Τόσο το μαύρο όσο και το κόκκινο είναι ακόμα διαθέσιμα. Γιατί όχι; Τα χρώματα αυτά θα αποτυπώσουν καλύτερα την έντονη ελκυστικότητα του 12μηνου σταθερού τιμολογίου.

Η καλύτερη όμως ιδέα (η οποία ομολογουμένως εντυπωσίασε και το στέλεχος του allazorevma.gr που την  σκέφτηκε), είναι το αυγό του Κολόμβου: Το σταθερό 6μηνο τιμολόγιο να βαφτεί με τα χρώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης - το κίτρινο και το μπλε. Αφήνουμε τον αναγνώστη να απαριθμήσει τις άπειρες διαφορετικές ερμηνείες και συνειρμούς που ο χρωματισμός αυτός θα φέρει στο μυαλό των καταναλωτών κάνοντας το τιμολόγιο πραγματικά αξέχαστο.

Το allazorevma.gr, ακολουθώντας την πρακτική του εδώ και 9 χρόνια λειτουργίας, προσφέρει τις παραπάνω ιδέες δωρεάν στο Ελληνικό κράτος. Δεν κρατάει όμως (έχοντας την σχετική εμπειρία) την αναπνοή του περιμένοντας την υιοθέτησή τους.

Προβλέπουμε την Τιμή του Ρεύματος - Κοιτώντας Προς Τα Πίσω!

Οι μακροχρόνιες προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών του ρεύματος είναι ενδιαφέρουσες αλλά αποτελούν εκτιμήσεις με σημαντικό κίνδυνο αστοχίας. Είναι ίσως προτιμότερο πριν κάνουμε προβλέψεις να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν - όπου είναι πιθανό να ανακαλύψουμε τάσεις - μοτίβα και για το μέλλον. Κάναμε μια τέτοια πρόχειρη ανάλυση και βρήκαμε ενδείξεις ότι η μελλοντική εξέλιξη των τιμών θα επηρεαστεί αυξητικά από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις και ότι η συνεισφορά της μεγαλύτερης διείσδυσης των ΑΠΕ στο σύστημα δεν θα επηρεάσει προς τα κάτω τις ανταγωνιστικές χρεώσεις. Εξηγούμε:

Στον παρακάτω Πίνακα φαίνεται η εξέλιξη του μηνιαίου δείκτη τιμών λιανικής του allazorevma.gr (γκρι μέχρι τον Μάϊο του 2023) και των τιμών (μέσων μηναίων μέσω όρων) της χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Ελλάδα (κίτρινο). Από τον Μάϊο του 2023 και μετά, ο Δείκτης τιμών λιανικής παρουσιάζεται σε δύο εκδόσεις. Η μια (μπλε γραμμή) περιέχει τις νέες αυξημένες χρεώσεις του Δικτύου διανομής και η άλλη (γκρι) δεν τις περιέχει.

Υπενθυμίζεται ότι ο Δείκτης τιμών του allazorevma.gr περιλαμβάνει τις ανταγωνιστικές και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις αλλά και τις κρατικές επιδοτήσεις. Πως εξελίχθηκε λοιπόν η τιμή του ρεύματος τα τελευταία 4 χρόνια;

Η τιμή του ρεύματος για τους μικρούς (οικιακούς) καταναλωτές αυξήθηκε στην περίοδο αυτή κατά 38% ήτοι με μέσο ρυθμό περίπου 10% τον χρόνο. Η σύγκριση γίνεται μεταξύ του μέσου όρου του Δείκτη τιμών την περίοδο πριν την κρίση (από τον Απρίλιο του 2020 μέχρι τον Ιούνιο του 2021) και του μέσου όρου του Δείκτη από τον Μάϊο του 2023 μέχρι τον Οκτώβριο του 2024. Χωρίς την αύξηση στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (δικτύου διανομής) η αύξηση στην τετραετή περίοδο θα ήταν 26%. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στην περίοδο μεταξύ 2021 και 2024 (μέσος ετήσιος σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ) αυξήθηκε κατά 17% περίπου. Συνεπώς η τιμή του ρεύματος αυξήθηκε στην τετραετία με ρυθμό υπερδιπλάσιο του πληθωρισμού (38% έναντι 17%).

Φαίνεται ότι η αύξηση των τιμών την περασμένη τετραετία οφείλεται κατά 2/3 στην αύξηση της χονδρικής τιμής και κατά 1/3 στη αύξηση των χρεώσεων δικτύου. Η αυξημένη συνεισφορά των ΑΠΕ δεν βοήθησε στην συγκράτηση της χονδρικής. Από την άλλη μεριά μέσα στην περίοδο δόθηκε η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στις χρεώσεις δικτύου διανομής που έχει δοθεί ποτέ. Με βάση αυτές τις ιστορικές παρατηρήσεις τι θα επηρεάσει τις τιμές στην επόμενη πενταετία;

Η πιθανότητα να αποφευχθούν σημαντικές αυξήσεις στις χρεώσεις δικτύων είναι μικρές. Το αντίθετο δείχνουν τα σχέδια που υποβάλουν οι διαχειριστές τους για την ανάπτυξη των δικτύων τους - στα οποία απαιτούν ετήσιες αποδόσεις κεφαλαίου της τάξεως του 8%. Σε αυξημένες χρεώσεις δικτύου μεταφοράς θα μεταφερθούν για παράδειγμα οι τυχόν μειώσεις στις ΥΚΩ που (υποτίθεται ότι) θα προέλθουν από τις διασυνδέσεις της Κρήτης (και τώρα της Κύπρου). Ο ΔΕΔΔΗΕ προγραμματίζει επενδύσεις της τάξεως των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για την επόμενη 5ετία. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι αυτές θα υλοποιηθούν χωρίς περαιτέρω αυξήσεις στις χρεώσεις δικτύου των λογαριασμών ρεύματος.

Η αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ (οι ΑΠΕ συνεισέφεραν το 24% της παραγωγής το 2020 και το 47% μέσα στο 2024) δεν έχει αποδώσει μέχρι τώρα και δεν φαίνεται πως θα μπορέσει να αποδώσει την επόμενη πενταετία δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές εγκαταστάσεις με εγγυημένες ταρίφες που δεν λήγουν πριν το 2030 (σχετική μελέτη έχει στην διάθεσή της η ΡΑΑΕΥ). Η κατάργηση του ΕΤΜΕΑΡ δεν είναι πιθανή. Στην καλύτερη περίπτωση ίσως μεταμφιεστεί σε ένα άλλο φόρο (όπως στην Γερμανία) που δεν θα επιπίπτει μόνο στο ρεύμα.

Οι προβλέψεις είναι πολύ δύσκολο πράγμα (ειδικά για το μέλλον - όπως αστειευόταν ο Niels Bohr). Συνήθως η πρώτη μας δοκιμή γίνεται κοιτάζοντας το παρελθόν. Υποθέτοντας (αφελώς) ότι τα πράγματα θα συνεχίσουν να μένουν τα ίδια. Η πρώτη μας αυτή δοκιμή για πρόβλεψη λοιπόν δίνει δυσάρεστα αποτελέσματα. Τα πράγματα με την τιμή του ρεύματος θα πάνε χειρότερα (τα επόμενα 5 χρόνια τουλάχιστον) πριν (και εάν) καλυτερεύσουν. 

Θέλετε Φθηνότερο Ρεύμα; Καταναλώστε Περισσότερο!

Ακούγεται ίσως παράξενο, αλλά ένας τρόπος για να μειώσει ένας καταναλωτής την τιμή του ρεύματος είναι να ... καταναλώσει περισσότερο.  Αυτή είναι μια πρόσφατη εξέλιξη που αφορά τόσο τις ανταγωνιστικές όσο και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Οφείλεται, στις μεν ανταγωνιστικές χρεώσεις στα ψηλά πάγια που άρχισαν πρόσφατα να χρεώνουν οι Πάροχοι (ιδιαίτερα σε τιμολόγια σταθερής τιμής), στις δε ρυθμιζόμενες στην δραστική "παγιοποίηση" των χρεώσεων δικτύου που θεσμοθετήθηκε από τον Μάϊο του '23. 

Οι διαφορές είναι σημαντικές. Όπως φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα ένας μικρός καταναλωτής (2.500 KWh τον χρόνο) πληρώνει το ρεύμα του με τιμή μεγαλύτερη κατά σχεδόν 30% από ένα μεγάλο καταναλωτή (5.000 KWh τον χρόνο). Αυτό οφείλεται στο ότι πληρώνει κατά 20% υψηλότερη τιμή για τις ανταγωνιστικές χρεώσεις και 45% (!) υψηλότερη για τις ρυθμιζόμενες.

Το 35% της ετήσιας δαπάνης του μέσου καταναλωτή (με κατανάλωση 3,75 MWh, σταθερό τιμολόγιο και παροχή με ισχύ 25 KVA) είναι πλέον πάγιο - το πληρώνει πριν "κάψει" την πρώτη κιλοβατώρα (270 από 760 ευρώ τον χρόνο - από αυτά 150 αφορούν την χρήση δικτύου και τα 120 είναι το πάγιο του Παρόχου του). 

Η "παγιοποίηση" της τιμής του ρεύματος είναι αντίστροφα αναδιανεμητική - αν κάνει κανείς την εύλογη υπόθεση ότι οι πλουσιότεροι καταναλώνουν περισσότερο ρεύμα από τους πτωχότερους. Η τάση αυτή όχι μόνο δεν θα αντιστραφεί αλλά προβλέπεται ότι θα ενισχυθεί στο μέλλον. Ένας λόγος είναι οικονομικός: Αντικατοπτρίζει καλύτερα την δομή του κόστους του ηλεκτρικού συστήματος προστατεύοντας την κερδοφορία των επιχειρήσεων του κλάδου. Θα γίνει ακόμα πιο αναγκαία όσο μεγαλώνει η διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα (το κόστος των ΑΠΕ είναι σταθερό σε όλη την διάρκεια της λειτουργίας τους). 

Η ρίζα του προβλήματος είναι ότι το κράτος (και η ΕΕ στο σύνολό της) έχει αποφασίσει για να πετύχει τον στόχο του Net Zero να ηλεκτρίσει τα πάντα. Για να το κάνει αυτό πρέπει να εξασφαλίσει ανταγωνιστική τιμή στο ρεύμα - ειδικότερα την τιμή της πρόσθετης κιλοβατώρας που θα καταναλωθεί. Θυσιάζει για τον στόχο αυτό τόσο την κοινωνική δικαιοσύνη (την "Δίκαιη Μετάβαση"!) όσο και την προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας. Μήπως αυτό είναι ένα θεματάκι που πρέπει να το δούμε*;

* Για παράδειγμα:  Αν και όταν θέλουμε να επιδοτήσουμε το ρεύμα να επιδοτούμε τις πρώτες κιλοβατώρες και όχι τις τελευταίες;

Συγκλίνουμε με την Γερμανία (στην Τιμή του Ρεύματος)!

Ο εθνικός στόχος είναι να συγκλίνουμε με την Ευρώπη - γιατί ανησυχούμε ότι μείναμε πίσω. Ακούγεται ως μαύρο ανέκδοτο λοιπόν ότι πράγματι συγκλίνουμε αλλά .. από την ανάποδη. Για παράδειγμα στις τιμές του ρεύματος*. Στον πίνακα δεξιά παρακάτω παρατηρούμε ότι ένας αδρανής Έλληνας καταναλωτής - που έχει μείνει στο πράσινο τιμολόγιο - πληρώνει περίπου την ίδια τιμή για το ρεύμα του όσο ο ενεργός Γερμανός καταναλωτής που έχει επιλέξει το φθηνότερο τιμολόγιο στην αγορά . Παρά το ότι ο Έλληνας καταναλωτής έχει πολύ μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα από τον Γερμανό.

Αλλά και η σύγκριση μεταξύ δυο ενεργών καταναλωτών είναι απογοητευτική: 24 λεπτά ο Γερμανός - 20 λεπτά ο Έλληνας. Πριν την κρίση τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 31 για τον Γερμανό έναντι 16 για τον Έλληνα.

Στο Πίνακα αριστερά παρακάτω παρουσιάζεται η ποσοστιαία κατανομή της δαπάνης για ρεύμα στις διάφορες συνιστώσες της. Αξίζει να προσεχθεί η πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή των ανταγωνιστικών χρεώσεων στην Ελλάδα (Προμήθεια) που δεν εξουδετερώνει την σημαντική διαφορά στον ΦΠΑ (6% στην Ελλάδα, 19% στην Γερμανία) που επιβαρύνει τον Γερμανό καταναλωτή.

*Η πηγή των στοιχείων της γερμανικής αγοράς είναι το Stromreport. Τα στοιχεία της ελληνικής αγοράς έχουν αντληθεί από τον Δείκτη τιμών του allazorevma.gr

Τα Σχόλια του Κυρίου Υπουργού για το ΕΣΕΚ μας Αφήνουν ... Άφωνους

...."Ωστόσο, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα που δημιουργούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο και αυτό, όπως ανέφερε ο υπουργός, αποτελεί εν γένει αδυναμία της ευρωπαϊκής πολιτικής".....

Το παραπάνω είναι απόκομμα από δημοσίευση στα ΜΜΕ σχολίων του αρμόδιου Υπουργού σχετικά με το ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα και την Ενέργεια). Σε μια πρώτη γρήγορη ματιά, ο αναγνώστης προσπερνά το σχόλιο του κυρίου Υπουργού δεδομένου ότι οι πολιτικοί είναι συνήθως χειμαρρώδεις. Αλλά οι λέξεις "δεν περιλαμβάνονται" χτυπούν καμπανάκι και αναγκάζουν τον αναγνώστη να επανέλθει. Τι ακριβώς θέλει να πει ο ποιητής; Διαβάζοντας πιο προσεκτικά το σχόλιο δημιουργείται στον αναγνώστη, χωρίς να το θέλει, η αίσθηση του πανικού. Τρελά ερωτήματα αρχίζουν να στριφογυρίζουν στο μυαλό του:

"Δεν περιλαμβάνονται"; Δηλαδή υπάρχουν και άλλα; Ποια είναι, που περιγράφονται, πόσα είναι, ποιος θα τα πληρώσει και πως; Ξέρουμε ότι αυτά που περιλαμβάνονται θα μας στοιχίσουν (ως επένδυση βέβαια πάντα) πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Αυτά που "δεν περιλαμβάνονται", για να τα αναφέρει ο κύριος Υπουργός, δεν θα είναι προφανώς αμελητέα.

Γιατί δεν περιλαμβάνονται; Ο κύριος Υπουργός μας δίνει μια ιδέα σχετικά. Δεν περιλαμβάνονται γιατί η μη συμπερίληψή τους "αποτελεί εν γένει αδυναμία της ευρωπαϊκής πολιτικής". Ώπα! Να κάτι που δεν είχαμε ακούσει μέχρι τώρα: Φταίει η Ευρώπη! Ναι αλλά το "Ε" στο ΕΣΕΚ είναι "Εθνικό". Ο κύριος Υπουργός και η κυβέρνηση της οποίας είναι μέλος δεν υπηρετεί τα συμφέροντα της Ευρώπης αλλά τα συμφέροντα των Ελλήνων πολιτών. Οι οποίοι έχουν δικαίωμα να ενημερωθούν για το σύνολο του λογαριασμού και όχι μόνο ένα μέρος του.

Και όχι μόνο να ενημερωθούν για το σύνολο του λογαριασμού αλλά και για να διερευνήσουν (όχι οι ίδιοι ίσως αλλά οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι) εάν υπάρχει τρόπος να υποκατασταθεί ένα μέρος τουλάχιστον αυτών που περιλαμβάνονται από ένα μέρος από αυτά που δεν περιλαμβάνονται. Αυτό είναι ένα ερώτημα του οποίου η απάντηση θα άφηνε άφωνους τόσο τους πολίτες όσο (υποθέτουμε) και τον κύριο Υπουργό.

Η απάντηση είναι ότι αυτά που περιλαμβάνονται είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα έχουν κανένα όφελος για τους Έλληνες πολίτες*. Ακόμα χειρότερα. Θα έχουν αμελητέα συνεισφορά στην παγκόσμια προσπάθεια αποτροπής της "κλιματικής κρίσης". Αντίθετα, αυτά που δεν περιλαμβάνονται, θα είναι τόσο πιο αναγκαία για να προστατευθούν οι Έλληνες πολίτες όσο χειρότερες είναι οι επιπτώσεις της "κλιματικής κρίσης" στην χώρα.

Το κακό νέο για τους Έλληνες πολίτες είναι ότι ενημερώθηκαν ότι το πραγματικό ύψος του λογαριασμού για την αντιμετώπιση της "κλιματικής κρίσης" είναι μεγαλύτερο από όσο τους είχαν πει μέχρι τώρα. Το καλό νέο είναι ότι ο κύριος Υπουργός (αθέλητα ή όχι) πήρε το θάρρος και το ξεστόμισε. Το επόμενο βήμα είναι να μάθουν οι Έλληνες ότι η συμπεριφορά του ελληνικού κράτους (με σχεδόν πλήρη διακομματική συναίνεση) απέναντι στην "κλιματική κρίση" μοιάζει με αυτή της μαντάμ Σουσού (και οι ίδιοι παίζουν τον ρόλο του Παναγιωτάκη). Όσοι δεν ξέρουν την Μαντάμ Σουσού καλό είναι να την μάθουν. Ποιος θα τους την μάθει όμως;

* Οι πολιτικοί - ειδικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες- για να πείσουν ότι υπάρχει όφελος από τις πολιτικές αποτροπής έχουν ξεχάσει πρόσφατα την "κλιματική κρίση" και έχουν εστιάσει σε ισχυρισμούς που κυμαίνονται από γελοίοι ("η χονδρική τιμή του ρεύματος θα πέσει στα 98 ευρώ μετά από 25 χρόνια") έως συμπτώματα οικονομικού αναλφαβητισμού - μερκαντιλιστικού μεσαιωνικού χαρακτήρα - πουλώντας τον στόχο της ενεργειακής αυτάρκειας. Δεν είναι έκπληξη έχουν πει και χειρότερα. Αλλά όταν πωλούνται από πολιτικούς που αυτοαποκαλούνται "φιλελεύθεροι" είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό.

Αφήστε Επιτέλους 'Ήσυχη την Αγορά Ρεύματος!

"Αυλαία στα «μπλε» 6μηνα τιμολόγια ρίχνει ευρωπαϊκή Οδηγία – Κατατάσσονται στα «κίτρινα» μικτά τιμολόγια – Τέλος στη ρήτρα πρόωρης αποχώρησης".  Αυτός είναι τίτλος δημοσιογραφικού κειμένου που αναρτήθηκε σε ιστοσελίδα που ειδικεύεται την Ενέργεια. Είναι παραπλανητικός.

Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία που "ρίχνει αυλαία" σε τιμολόγια. Υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία που προβλέπει ότι θα πρέπει να προσφέρεται τουλάχιστον ένα σταθερό τιμολόγιο διάρκειας 12 μηνών από κάθε προμηθευτή. Αυτό και μόνο. Η πρόβλεψη μάλιστα παρέχει τόσο ευρείες δυνατότητες για εξαιρέσεις, που τα κράτη μέλη μπορούν εύκολα να την αγνοήσουν (το ελληνικό κράτος έχει εξειδίκευση στις εξαιρέσεις).

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η ευρωπαϊκή οδηγία δεν έχει καμία σχέση με τα χρωματιστά τιμολόγια. Αυτά είναι μια πατέντα του ελληνικού κράτους. Το δημοσίευμα συνεπώς προκαταλαμβάνει με εντυπωσιακή σιγουριά  - γιατί ενδεχομένως έχει εσωτερική πληροφόρηση- το τι σκοπεύει να κάνει το κράτος με την  ευκαιρία της εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας.

Δεν είμαστε σε θέση να ξέρουμε τι σκοπεύει να κάνει το κράτος (αν και η εμπειρία μας κάνει να φοβόμαστε για το χειρότερο). Ξέρουμε όμως ότι πρέπει να σταματήσει επιτέλους να προκαλεί σύγχυση τους καταναλωτές. Προτείνουμε την απλούστερη λύση: Να προστεθεί ένα υποχρεωτικό μπλε τιμολόγιο 12μηνης διάρκειας στο ήδη υποχρεωτικό πράσινο τιμολόγιο (λαμβάνοντας υπόψη την δυνατότητα εξαίρεσης ορισμένων προμηθευτών σύμφωνα με την Οδηγία). Αυτό. Τίποτα άλλο. Δεν χρειάζεται καν να γίνει επικοινωνιακή εκστρατεία από το κράτος - οι Πάροχοι θα φροντίσουν για αυτό.  

Πιο σημαντικό είναι να προσπαθήσει το κράτος να ξαναζωντανέψει τα ζωνικά τιμολόγια (με την μορφή του περίφημου "μεσημβρινού) των οποίων η κατάργηση στην πράξη εδώ και πολλά χρόνια υπήρξε εγκληματική παράλειψη. Που εκτός των άλλων θα αξιοποιήσουν ένα μέρος τουλάχιστον της εξυπνάδας όσων "έξυπνων" μετρητών εγκατασταθούν στο δίκτυο.

To allazorevma.gr Γιορτάζει τα Εννιά του Χρόνια

Σε μας φαίνεται ότι πέρασε μια μόνο ημέρα. Είναι όμως εννιά χρόνια - Οκτώβριος του 2015 - από τότε που η ιστοσελίδα μας είναι στην διάθεση του καταναλωτικού κοινού. Το ότι επιβίωσε ήταν έκπληξη για πολλούς - όχι όμως και για μας*. Οι μοναδικοί επισκέπτες της σελίδας μας είναι περισσότεροι από 1 εκατομμύριο (1,225 μέχρι την 10/10/24). Κάθε μέρα μας επισκέπτονται περίπου 1.000 καταναλωτές. Αυτοί που την έχουν χρησιμοποιήσει για να αλλάξουν Πάροχο μετρούνται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες.

Το allazorevma.gr είναι η πρώτη χρονικά ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην Ελλάδα και η πιο δημοφιλής**. Παρέχει ανεξάρτητη, αξιόπιστη και αντικειμενική πληροφόρηση για τις τιμές ρεύματος στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών πρακτικών. Αυτή όμως δεν είναι η μόνη πρωτιά και μοναδικότητά μας.

Το allazorevma.gr είναι η πρώτη και μέχρι πρόσφατα η μόνη πηγή πληροφόρησης του κοινού σχετικά με το μεγαλύτερο πρόβλημα της αγοράς ρεύματος: Τις ρήτρες οριακής τιμής που στα "πράσινα" τιμολόγια ονομάζονται πλέον "Μηχανισμός Διακύμανσης". Παρακολουθούμε τις σχετικές πρακτικές και συμβουλεύουμε ανάλογα τους χρήστες μας.

Το allazorevma.gr είναι το μόνο εργαλείο που προσφέρει την δυνατότητα στους καταναλωτές να αξιολογήσουν τους παρόχους τους. Η βάση δεδομένων μας περιέχει περισσότερες από 3.500 (ελεγμένες ποιοτικά) αξιολογήσεις. Σκοπεύουμε να τις κάνουμε σύντομα διαθέσιμες στο κοινό.

Τέλος - και ίσως πιο σημαντικό- η χρήση της ιστοσελίδας για τους καταναλωτές όχι μόνο είναι δωρεάν αλλά συχνά ανταμείβεται με την επιστροφή σ΄ αυτούς μέρους της προμήθειας που παίρνουμε από τους παρόχους, όταν αλλάζουν μέσα από το allazorevma.gr. 

Οι αγορές (έχει γράψει ο Vernon Smith, Νόμπελ Οικονομικών το 2002) "κάνουν θαύματα για την προάσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών και την προώθηση της καινοτομίας. Με την προϋπόθεση ότι οι καταναλωτές πληρώνουν γι' αυτό που αγόρασαν και οι προμηθευτές δεν παραπλανούν ηθελημένα το κοινό". Αν η  Πολιτεία εξασφαλίσει την πρώτη προϋπόθεση μπορεί να αφήσει την δεύτερη στο allazorevma.gr

* Το κράτος, συμπεριλαμβανόμενων της ΡΑΑΕΥ και της υπό κρατικό έλεγχο δεσπόζουσας επιχείρησης ηλεκτρισμού αντιμετώπισε από το 2015 και συνεχίζει να αντιμετωπίζει το allazorevma.gr με αδιαφορία που κατά περιόδους φθάνει τα όρια της συγκρουσιακής επιθετικότητας (αποστολή εξωδίκων κλπ.). Συμπεριφορά ακατανόητη για την οποία, δεδομένου ότι το allazorevma.gr επιτελεί κοινωνικό έργο, είναι υπόλογη η κατά καιρούς πολιτική ηγεσία.

**Σύμφωνα με την μοναδική μέχρι στιγμής έρευνα αγοράς για λογαριασμό της Επιτροπής Ανταγωνισμού τον Μάρτιο του 2022

Δείκτης Τιμών Σεπτεμβρίου: Ουδέν Νεότερο

To allazorevma.gr, η πρώτη ιστοσελίδα σύγκρισης τιμών ρεύματος στην χώρα, δημοσιεύει τον μηνιαίο Δείκτη Τιμών Ρεύματος που καταρτίζει, για τον Σεπτέμβριο του 2024. Ο Δείκτης Τιμών Ρεύματος τον Σεπτέμβριο εμφάνισε ελαφριά αύξηση σε σχέση με τον δείκτη Αυγούστου 2024. Από 215,98 ανέβηκε στα 219,21 ευρώ την μεγαβατώρα.

Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις του Σεπτεμβρίου περιλαμβάνουν για δεύτερο συνεχή μήνα κρατική επιδότηση (14 ευρώ την μεγαβατώρα) και ανέβηκαν σε σχέση με τον Αύγουστο στα 60,98 ευρώ την μεγαβατώρα.  Υπενθυμίζεται ότι το allazorevma,gr περιλαμβάνει τις επιδοτήσεις στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις - ως πίστωση.

Ο Δείκτης Ανταγωνιστικών Τιμών για οικιακούς καταναλωτές,  περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, έμεινε πρακτικά σταθερός σε 145,82 ευρώ την μεγαβατώρα έναντι 144,78 τον Αύγουστο . Οι τιμές των εναλλακτικών Παρόχων τον Αύγουστο σε μέσο όρο ανέβηκαν στα 153,86 ευρώ την μεγαβατώρα αυξημένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (149,14 ευρώ την μεγαβατώρα). Οι ανταγωνιστικές χρεώσεις έμειναν σχετικά σταθερές τον Σεπτέμβριο (όπως και τον Αύγουστο)  κυρίως λόγω της εμπορικής πολιτικής του παρόχου που δεσπόζει στην αγορά (και είναι υπό κρατικό έλεγχο). 

Στο Πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του κόστους της αγοράς και των τιμών των εναλλακτικών και της ΔΕΗ τους τελευταίους 12 μήνες.

Τον Σεπτέμβριο η χονδρική τιμή μειώθηκε σε ποσοστό -7,0% σε σχέση με τον Αύγουστο σε αντίθεση με τον Δείκτη Λιανικής που ανέβηκε κατά +1,5% περίπου. Οι εναλλακτικοί Πάροχοι φαίνεται ότι εξάντλησαν τους δυο "καυτούς" μήνες του καλοκαιριού τα υπερκέρδη τους των πρώτων έξη μηνών του 2024 (αν και η αύξηση του 1,5% στον Δείκτη οφείλεται και στην μειωμένη επιδότηση). Να σημειωθεί η στασιμότητα του μεριδίου της αγοράς της ΔΕΗ τα τελευταία 2 χρόνια (από τον Οκτώβριο του 22) σε 65% στην Χαμηλή Τάση και η υπέρβαση για πρώτη φορά του 10% από την Protergia τον Σεπτέμβριο. Οι δυο επιχειρήσεις κατέχουν συνολικά το 75% της αγοράς σε πωλήσεις και το 78% σε αριθμό μετρητών στην Χαμηλή Τάση.